Baldan tatlı baltadan ağır…

Tüm dertlerimizi bir süreliğine unutturacak, gözlerimizi kapadığımız an bizi başka diyarlara götüren yegane vazgeçilmezimiz: Uyku…

Beynin adeta bir bakım moduna girdiği uyku sırasında vücut dinlenir, hücreler yenilenir ve enerji depolanır. Uykusuzluk sinir ve kaygı yaratırken duygusal dengenin sağlanması için de oldukça önemli. Stresle daha iyi baa çıkmamıza yardımcı olan; yetersizliği sırasında vücudumuzu enfeksiyona açık hale getiren uykuyla ilgili pek çok araştırma mevcut. Son araştırma IKEA tarafından yapıldı. Yapılan uyku araştırmasından şaşırtan sonuçlar çıktı.
Türkiye, uykusuzlukta şampiyon oldu.

Uyku araştırması 57 ülkeden 55 bin 221 kişiyle yapıldı. Uyku Raporu 2025 sonuçlarına göre Türk halkının adeta ‘gece kuşu’ olduğu görüldü. Araştırmaya göre Türkiye, dünyanın en geç uyuyan ülkesi oldu. Türkiye’den araştırmaya katılanların yüzde 49’u uyku sevdiğini söyledi. Ancak dünya ortalamasından 2 saat daha az uyuduğumuz ortaya çıktı.

Raporda yer alan sonuçlara göre Türkiye gece yarısından sonra uyku moduna geçiyor. Geç uyuyor olsakta uyanma saatlerimiz diğer ülkelerle aynı olduğu görüldü. Bu da geç uyuduğumuz ve yeterli uykuyu alamadan uyanmamız anlamına geliyor.

Uyumadan önce telefona bakmadan edemiyoruz.

Araştırmanın sonuçlarına göre Türkiye’de 3 kişiden 1 ‘i uyku kalitesinden şikayetçi. Yüzde 19’u uyumak için sesli kitap veya podcast tercih ediyor. Raporda bir diğer dikkat çeken sonuç ise uykudan önce telefonların elimizden düşmemesi. Araştırmaya katılanların yüzde 85’i uyumadan önce telefonu elinden düşürmüyor. 18-24 yaş arası bireylerde bu oran adeta rekor kırıyor.

Türkiye’nin yüzde 64’ünün en sevdiği uyku pozisyonu yan yatarak uyumak.

Uyanıklık Hali nedir?

Uyanıklık durumu, dış ve içsel uyarılarla tetiklenir. Orexin nöronları, beyinde hipotalamusta bulunan ve uyku-uyanıklık döngüsünü düzenleyen bir tür nöron grubudur ve genellikle uyanıklık durumunda aktiftirler. Bu nöronlar, beyne uyarı veren çeşitli dış ve içsel faktörlere (örneğin, ışık, stres, açlık gibi) tepki gösterirler ve uyanık kalmamızı ve hareket etmemizi sağlayan bir nörotransmitter olan oreksin (hipokretin) salgılarlar.

Oreksin nöronları korteks, talamus ve beyincik gibi beyin bölgelerine sinyaller göndererek uyanıklığı ve dikkati artırır. Örneğin, sabah güneş ışığı, bir alarm sesi veya içsel bir saat olarak bilinen sirkadiyen ritim gibi faktörler, beyne “Uyan!” sinyalleri gönderir. Beynin kortikal bölgeleri, uyanıklık durumunda aktif hale gelir. Bu, bilinç, dikkat, duyu işleme ve motor kontrol gibi işlevlerin gerçekleştirilmesini sağlar ve aynı zamanda beynin motivasyon ve ödül devrelerini etkileyerek hareket etme ve hedefe ulaşma isteğini artırabilirler.