Tarihte 9 nisanda ölenler

Ölümler

  • MÖ 585 – Jimmu, Japon mitolojisinde Japonya’nın kurucusu ve ilk imparatoru (d. MÖ 660)
  • 491 – Zeno, Doğu Roma İmparatoru (d. 425)
  • 715 – Constantinus, 25 Mart 708-9 Nisan 715 arası papa (d. 708)
  • 1024 – VIII. Benedictus, 18 Mayıs 1012’den 9 Nisan 1024 tarihine kadar papalık yapmıştır
  • 1483 – IV. Edward, 1461-1470 döneminde birinci kez ve 1471-1483 döneminde ikinci kez olmak üzere İngiltere Kralı (d. 1442)
  • 1492 – Lorenzo de’ Medici, İtalyan devlet adamı ve Floransa Şehir Devleti Hükümdarı (d. 1449)
  • 1550 – Elkas Mirza, Safevi Şehzadesi ve Şirvan Eyaleti Valisi (d. 1516)
  • 1553 – François Rabelais, Fransız yazar (d. 1494)
  • 1557 – Mikael Agricola, 16. yüzyılda yaşamış Fin, Lüterci din adamı (d. 1510)
  • 1626 – Francis Bacon, İngiliz devlet adamı ve filozof (d. 1561)
  • 1754 – Christian Wolff, Alman filozof (d. 1679)
  • 1806 – V. William, Oranj Prensi (d. 1748)
  • 1882 – Dante Gabriel Rossetti, İngiliz şair, ressam, çizer ve çevirmen (d. 1828)
  • 1889 – Michel-Eugène Chevreul, Fransız kimyager (d. 1786)
  • 1904 – II. Isabel, İspanya Kraliçesi (d. 1830)
  • 1916 – Mehmet Muzaffer, Türk subay
  • 1936 – Ferdinand Tönnies, Alman sosyolog (d. 1855)
  • 1940 – Bayan Patrick Campbell, İngiliz tiyatro oyuncusu (d. 1865)
  • 1945 – Dietrich Bonhoeffer, Alman teolog (Nazizm karşıtlığıyla bilinen) (d. 1906)
  • 1945 – Georg Elser, Alman marangoz (Hitler’e karşı başarısız suikast girişiminde bulunan) (d. 1903)
  • 1945 – Hans Oster, Nazi Almanyası’nda Wehrmacht generali (d. 1887)
  • 1945 – Wilhelm Canaris, Alman amiral ve Nazi Almanyası’nda Abwehr Başkanı (d. 1887)
  • 1950 – Cemil Cem, Türk karikatürcü (d. 1882)
  • 1951 – Fesa Evrensev, ilk Türk savaş pilotu (d. 1878)
  • 1959 – Frank Lloyd Wright, Amerikalı mimar (d. 1867)
  • 1961 – Ahmet Zogoğlu, Arnavutluk Kralı (d. 1895)

Zogu

I. Zog
Arnavutluk kralı
Hüküm süresi 1 Eylül 1928  – 7 Nisan 1939
Önce gelen Monarşi kuruldu
Vidi (Arnavutluk prensi olarak), 1914’te devrildi
Sonra gelen III. Vittorio Emanuele
7. Arnavutluk devlet başkanı
Hüküm süresi 1 Şubat 1925 – 1 Eylül 1928
Önce gelen Yeni makam
Sonra gelen Monarşi kuruldu
Arnavutluk başbakanı
Hüküm süresi 6 Ocak 1925 – 1 Eylül 1928
Önce gelen İlyas Viryoni
Sonra gelen Koço Kota
Hüküm süresi 26 Aralık 1922 – 25 Şubat 1924
Önce gelen Cafer Üpi
Sonra gelen Şevket Vërlaci
Doğum 8 Ekim 1895
Burgayet Kalesi, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 9 Nisan 1961 (65 yaşında)
Suresnes, Paris, Fransa
Defin Arnavutluk Kraliyet Ailesi Anıt Mezarı, Tiran, Arnavutluk
Eş(ler)i Géraldine Apponyi de Nagyappony
Çocuk(lar)ı Leka
Tam adı
Ahmed Muhtar Zogolli
Hanedan Zogu Hanedanı
Babası Cemal Paşa Zogolli
Annesi Sadijé Toptani
Dini Sünni İslam
İmza

I. Zog ya da Ahmed Muhtar Bey Zogoğlu (Arnavutça: Ahmet Muhtar Zogolli, 8 Ekim 1895 – 9 Nisan 1961), Arnavut siyasetçi ve devlet adamı. Başbakan olarak başladığı siyasi kariyerini Arnavutluk kralı olarak sonlandırmıştır. 1939’da İtalya’nın Arnavutluk’u işgalinden sonra da krallık payesini önce Mısır’da, sonra Fransa’nın Nice kentinde sürgünde taşımıştır.

Hayatı

8 Ekim 1895’te Osmanlı İmparatorluğu’nun o zamanki Arnavutluk bölgesinde Mati şehrinin Valisi Cemal Paşa Zogoğlu ile Salah Toptani Bey’in kızı Sadiye Hanım’ın üçüncü çocuğu olarak Burgayet kalesinde doğmuştur. Baba tarafından kökü 15. yüzyıla dayanan kuzeyli Geg’lerden Zogoğlu (Zogolli) ailesine, anne tarafından orta Arnavutluklu Toptani ailesine dayanır. Kral olduktan sonra soyunu eski Arnavut krallarından İskender Bey’e (Skanderbeg) kadar çıkarmışsa da, bu iddiası genel kabul görmemiştir.

Osmanlı Devleti’nin 3. Ordusunun merkezi olan, Mustafa Kemal’in de gençlik yıllarını geçirdiği Manastır’daki ilkokul yıllarının ardından, eğitimini sürdürmek üzere 10 yaşında İstanbul’a gelip 1906 yılının sonbaharında Galatasaray Lisesi’ne kaydoldu.

Ancak Mektebi Sultani Şubat 1907 yarıyıl tatilinde büyük bir yangın geçirmiş, okulun arşivi ve kütüphanesi de dahil olmak üzere pek çok bölümü kül olmuştu. Bu yüzden Galatasaray Lisesi’nde eğitime iki yıl ara verildi. Ahmed Muhtar okula gidemediği bu dönemde akrabalarının yanlarında özel dersler alarak eğitimini sürdürdü ve İkinci Meşrutiyet’in ilanına, 31 Mart Olayı’na, Hareket Ordusu’nun İstanbul’a girişine ve II. Abdülhamit’in tahttan indirilmesine tanık oldu.

Galatasaray Lisesi eğitime 1909 yılında tekrar başlayınca orta öğrenimine tekrar başladı. Babası Cemal Paşa’nın 1911 yılında ölümü nedeniyle yapılan çağrı üzerine ülkesine döndü ve 15 yaşındayken babasının valilik unvanını aldı. Bu dönemde Türkçe “oğlu” ekini taşıyan Zogolli/Zogoğlu soyadını bırakarak Arnavutça “kuş” anlamına gelen Zogu adını benimsedi.

Alman kökenli Prens Wilhelm von Wied’in Mart 1914’te dış güçler tarafından Arnavutluk yönetimine getirilmesi üzerine Ahmed Zogu, kendine bağlı kuzeyli birliklerle Sırbistan’a geçti. Avusturya–Macaristan İmparatorluğu ordusu ile askeri ilişkiler kurdu ve İmparator Franz Joseph tarafından kendisine Kraliyet Albayı rütbesi verildi.

1917-1919 yıllarını Viyana ve Roma’da geçirdikten sonra Arnavutluk’a dönen Ahmed Zogu, 1921-1924 yılları arasında parti mücadelelerine katıldı ve kurulan hükûmetlerde İçişleri, Dışişleri ve Başbakanlık görevlerinde bulundu. İçişleri Bakanlığı sırasında Hükûmete karşı hazırlanan bir darbe teşebbüsünü önledi (8 Mart 1922), daha sonra bir öğrenci tarafından girişilen suikast teşebbüsü üzerine (23 Şubat 1924) Zogu’nun adamları muhalefet partisi üyelerinden birini öldürdüler (20 Nisan 1924). Muhalefet partisi parlamentodan çekildi ve isyan çıkardı. İsyancı kuvvetlerin 10 Haziran 1924’te Tiran’a girmesi üzerine Yugoslavya’ya geçen Zogu, Yugoslavya’nın yardımı ve topladığı kuvvetlerle tekrar Tiran’a girip iktidarı ele geçirdi. Ocak 1925’te Tiran’da topladığı Büyük Kongre vasıtasıyla Anayasayı ve rejimi değiştirip Cumhuriyet ilân etti (21 Ocak 1925) ve Cumhurbaşkanı seçildi (31 Ocak 1925). Tiran’da toplanan kurultay 1928’de anayasayı yeniden değiştirerek krallığı kabul etti ve Zogu bir süre sonra, kral ilân edildi (1 Eylül 1928). Bu dönemde Arnavutluk’ta, iktisat, toplum ve kültür alanlarında önemli yenilikler yapılmıştır.

Nisan 1939 yılında, faşist İtalyan kuvvetlerinin Balkanlar üzerindeki politikaları nedeniyle ülkeyi istilâ etmeleri üzerine Kral Zogu, ailesiyle birlikte ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Önce İngiltere’ye, daha sonra da Mısır’a gitti. Ancak Albay Cemal Abdünnasır tarafından yapılan ihtilal nedeniyle 1953’te Mısır’ı da terk edip Fransa’da Nice’e yerleşti. Nisan 1961 yılında Paris’te öldü.

Kraliçe Geraldine

27 Nisan 1938’de Kral Zogu, fakir düşmüş bir Macar soylu ailesine mensup olan kontes Geraldine Apponyi ile evlendi. Kraliçenin annesi Gladys Virginia Steuart Amerikalı olup ünlü şair Robert Frost’un kuzeni idi. Evlenmeden önce Geraldine, amcasının müdürlüğü sırasında Budapeşte Ulusal Müzesi’nin hediyelik eşya kısmında çalışıyordu.

Kral ile kontesin düğünü Tiran’da gerçekleşti. Evli çift Alman Başbakanı Adolf Hitler’in hediye ettiği ateş kırmızısı renkli üstü açık bir Mercedes ile balayına çıktılar. Oğulları Leka 1939’da doğdu.

İtalyan işgalinden sonra Kral ve Kraliçe sırasıyla Yunanistan, Türkiye, İngiltere, Mısır, ABD ve Fransa’da yaşadılar. 1961’de Zogu’nun ölümünden sonra oğlu I. Leka adıyla sürgünde Arnavutluk Kralı ilan edildi. Anne oğul bir süre İspanya’da, daha sonra Rodezya (Zimbabwe) ve Güney Afrika Cumhuriyeti’ne yerleştiler.

Haziran 2002’de Kral I. Leka ve Ana Kraliçe Geraldine’in Arnavutluk’a dönmesine izin verildi. Kraliçe aynı yılın ekim ayında 87 yaşında Tiran’da öldü. Devlet töreniyle Ulusal Mezarlığa defnedildi. I. Leka hâlen kraliyet unvanından feragat etmeksizin Tiran’da yaşamaktadır. Uluslararası silah ticaretiyle uğraştığına dair dünya basınında çıkan haberler mahkemeler yoluyla tekzip edilmiştir.

I. Leka’nın Leka Enver Zogu Rıza Baudouin Msiziwe (1982-) adını taşıyan oğlu, hâlen II. Leka unvanıyla Arnavutluk veliahtı ve 21 Ağustos 2007’den bu yana Arnavutluk kabinesinde bakan yardımcısıdır.

Kız kardeşi Prenses Seniye Hanım (1908-1969), 1936’da II. Abdülhamit’in küçük oğlu Mehmet Abid Efendi (1905-1973) ile evlenmiştir. 1939’da Abid Efendi’ye İtalyanlar tarafından Arnavutluk tacının önerildiği rivayet edilir.

Zogu
Zogu Hanedanı

Doğumu: 8 Ekim 1895 Ölümü: 9 Nisan 1961

Siyasi görevi
Önce gelen
Cafer Bey Üpi
Arnavutluk Başbakanı
1922-1924
Sonra gelen
Şevket Vërlaci
Önce gelen
İlyas Bey Viryoni
Arnavutluk Başbakanı
1925
Boş

Sonraki tarafından düzenlenen makam

Koço Kota

Yeni makam Arnavutluk Devlet Başkanı
1925-1928
Boş

Sonraki tarafından düzenlenen makam

Ömer Nişani

Resmî unvanlar
Boş

Başka isim ile kullanılan makam

I. Vidi
Arnavutluk Prensi olarak

Arnavutların Kralı
1928-1939
Sonra gelen
III. Vittorio Emanuele
(İtalyan işgali)
Önce gelen
Cemal Paşa Zogu
Mati Kalıtsal Valisi
1911-1939
Sonra gelen
Leka Zogu
Hak iddia edilen unvanlar
Makam kaybı

İtalyan işgali, komünist rejim
— Hak olarak elde tutulan unvanlar —
Arnavutların Kralı
1939-1961
Sonra gelen
Leka Zogu
  • 1963 – Xul Solar, Arjantinli ressam ve heykeltıraş (d. 1887)
  • 1964 – Nuriye Ulviye Mevlan Civelek, Türk gazeteci ve Türkiye’nin ilk kadın hakları savunucularından (d. 1893)
  • 1976 – Phil Ochs, Amerikalı protest müzik sanatçısı (d. 1940)
  • 1980 – Muhammed Bakır es-Sadr, din adamı, Şii taklit mercii ve Iraklı siyasetçi (d. 1935)
  • 1982 – Turan Güneş, Türk siyasetçi (d. 1922)
  • 1982 – Robert Havemann, Alman kimyacı (d. 1910)
  • 1985 – Şaziye Moral, Türk tiyatro oyuncusu (d. 1903)
  • 1988 – Şevket Rado, Türk şair, gazeteci ve yazar (d. 1913)
  • 1990 – James V. McConnell, Amerikalı biyolog, hayvan psikoloğu ve yazar (d. 1925)
  • 1993 – Kemal Ilıcak, Türk gazeteci ve Tercüman Gazetesi’nin sahibi (d. 1932)
  • 2000 – Tony Cliff, Osmanlı doğumlu İngiliz, Marksist siyaset kuramcısı (d. 1917)
  • 2011 – Sidney Lumet, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1924)
  • 2012 – Meral Okay, Türk senarist, oyuncu ve söz yazarı (d. 1959)
  • 2012 – José Guardiola, İspanyol şarkıcı (d. 1930)
  • 2013 – Emilio Pericoli, İtalyan şarkıcı ve şarkı yazarı (d. 1928)
  • 2014 – Arthur Robinson, Trinidad ve Tobagolu siyasetçi (d. 1926)
  • 2015 – Nina Companéez, Fransız senarist ve film yönetmeni (d. 1937)
  • 2016 – Arthur Anderson, Amerikalı radyo, sinema, dizi, tiyatro oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (d. 1922)
  • 2017 – Knut Borge, Norveçli gazeteci ve televizyon sunucusu (d. 1949)
  • 2017 – Carme Chacón, İspanyol siyasetçi ve İspanya’nın ilk kadın savunma bakanı (d. 1971)
  • 2017 – Margarita Isabel, Ariel Ödülü sahibi Meksikalı kadın sinema ve dizi oyuncusu (d. 1941)
  • 2018 – Felix Chen, Tayvanlı orkestra şefi (d. 1942)
  • 2018 – Peter Grünberg, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1939)
  • 2019 – Elwyn Ralph Berlekamp, Amerikalı matematikçi ve bilgisayar mühendisi (d. 1940)
  • 2019 – Charles Lincoln Van Doren, Amerikalı yazar, editör ve yayıncı (d. 1926)
  • 2019 – Nikolay Stepanoviç Gorbaçov, Rus kano yarışçısı (d. 1948)
  • 2019 – Aykut Işıklar, Türk gazeteci, radyocu ve köşe yazarı (d. 1949)
  • 2019 – Marilynn Smith, Amerikalı eski profesyonel golfçü (d. 1929)
  • 2020 – Tullio Abbate, İtalyan girişimci ve motorlu tekne pilotu (d. 1944)
  • 2020 – Reggie Bagala, Louisiana Temsilciler Meclisinde görev yapan Amerikalı politikacı (d. 1965)
  • 2020 – Jocelyn Barrow, İngiliz siyasetçi, iş insanı, insan hakları aktivisti ve eğitimci (d. 1929)
  • 2020 – Leila Benitez-McCollum, Filipin doğumlu Amerikalı radyo ve televizyon sunucusu, gazeteci ve yayıncı (d. 1930)
  • 2020 – Marc Engels, Belçikalı film ses mühendisi (d. 1965)
  • 2020 – Harvey Goldstein, İngiliz istatistikçi (d. 1939)
  • 2020 – Ho Kam-ming, Makao doğumlu Kanadalı dövüş sanatçısı (d. 1925)
  • 2020 – Lee Nurse, İngiliz kriketçi (d. 1976)
  • 2020 – Vitor Sapienza, Brezilyalı politikacı ve ekonomist (d. 1933)
  • 2020 – Dmitri Smirnov, Rus-İngiliz besteci ve akademisyen (d. 1948)
  • 2021 – Raosaheb Antapurkar, Hint siyasetçi (d. 1958)
  • 2021 – Ramsey Clark, Amerikalı hukukçu, eski kamu görevlisi ve aktivist (d. 1927)
  • 2021 – Ekkehard Fasser, İsviçreli uzunkızakçı (d. 1952)
  • 2021 – Nikki Grahame, İngiliz model ve televizyon sunucusu (d. 1982)
  • 2021 – Prens Philip, Birleşik Krallık Kraliçesi II. Elizabeth’in eşi ve Edinburgh Dükü (d. 1921)
  • 2021 – Judith Reisman, Amerikalı muhafazakar yazar (d. 1935)
  • 2021 – Abdul Hamid Sebba, Brezilyalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1934)
  • 2021 – Earl Simmons, Amerikalı hip hop müzik sanatçısı (d. 1970)
  • 2022 – Uwe Bohm, Alman aktör (d. 1962)
  • 2022 – Michel Delebarre, Fransız siyasetçi (d. 1946)
  • 2022 – Chiara Frugoni, İtalyan tarihçi, yazar ve akademisyen (d. 1940)
  • 2022 – Dwayne Haskins, Amerikan futbolcu (d. 1997)

wikipedia.org

Ayrıca Kontrol Edin

21 Nisanda ölenler

Ölümler MÖ 43 – Aulus Hirtius, Jül Sezar’ın hemen ardından Roma konsülü (MÖ 90) 599 – Antakyalı I. Anastasius, Antakya …

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir