Papa Aziz I. Leo Magno
Doğum	Yak. 400 Toskana, Batı Roma İmparatorluğu, (günümüzde İtalya)
Ölüm	10 Kasım 461 Roma Batı Roma İmparatorluğu, (günümüzde İtalya)
Etkin yıllar	29 Eylül 440 – 10 Kasım 461
Yerine geldiği	III. Sixtus
Yerine gelen	Hilarius
Din	Hristiyanlık (Katolik)

Papa I. Leo, Papa Aziz Leo Magno veya Papa Büyük Leo^[1] (d. yak 400 Toskana, Batı Roma İmparatorluğu (günümüzde İtalya) -ö. 10 Kasım 461 Batı Roma İmparatorluğu, (günümüzde İtalya) 29 Eylül 440- 10 Kasım 461 döneminde papalık yapan, 1754’te Papa XIV Benediktus tarafından Kilise Doktoru ilan edilen papa ve papalık yapan ilk İtalyan aristokrat. Leo’nun yortusu 10 Kasımdır.

Toskana’da bir yerli olarak doğdu. 431 senesinde, papaz oldu. Bunun nedeni ise, ailesinin etkisi olarak düşünülüyor. Ancak, Kudüs karşıtı olarak düşünüldüğü iddiaları ortaya atıldı. Hakkında tez yapıldı ve bunlar asılsız çıktı. Bu süre içerisinde anlaşmazlıklar papalıkta sürüyordu. O, bunları iyileştirmek için arabuluculuk yaptı ve başarılı oldu.

440 senesinde, eski başarıları ve insanlar arasındaki iyi tanınmışlığı sayesinde, oy birliğiyle “Papa” seçildi. Büyük bir kesime göre; onun papa olmasının nedenlerinden biri de Batı Roma Hükûmeti üzerindeki etkisidir.

Papa I. Leo, İtalya’daki siyaset meclislerine sık sık katılırdı.

452 tarihinde Papa I. Leo, Hun imparatoru Attila’yı Doğu Avrupa’yı işgal etmemesi için ikna etmiştir. Ancak, bunun karşılığında Hunlara çok fazla değerli eşya vermiştir. Attila, bu hazineleri Hun himayesindeki evlenen genç kızlara çeyiz olarak hediye verildiğine dair belgeler vardır. Sefere hazırlık aşamasında, Papa Büyük Leo’nun araya girmesiyle akınlarını iptal eden Attila, Romalıları haraca bağlamıştır^[1].

455’te Vandallar Roma’ya saldırmaya cüret ettiler. Leo’nun, Gaiseric’e şehrin yağmalanması konusunda yaptığı yalvarma ve ricalar sonuncunda Roma’yı kurtardığı söylenir

Leo’dan Kilise hayatı ve papalık üzerine 173 mektup kalmıştır. Çoğunlukla Litürjik takvimdeki büyük yortulara ya da özel günlere denk gelen 97 vaazı’da bugüne ulaşmıştır. Oldukça basit, sade ve genelde kısa olan vaazları Mesih’in gizemi, oruç, cömertlik ve Kalkedon Konsilinde açıklandığı şekliyle Enkarnasyon dogması üzerinedir.

Leo’nun teolojik olarak en bilindiği nokta Flavien’e Kitap tebliğidir (Flavien Konstantinopolis episkoposuydu). Bu belge 451 yılında başlayacak ve çoğu Kristoloji tartışmalarını sonlandıracak Ekümenik Kalkedon Konsili’ndeki tartışmaların en büyük temellerinden birisi olmuştur.

Kalkedon Konsili, dördüncü ekümenik konsüldür, ağırlıklı olarak Kristoloji üzerine odaklanmıştır, Mesih’in varlığının tanımını ve iki doğasının ‘hypostatic’ birliğini, ilahi ve insan, “karışıklık ve ayrışma olmadan” tek bir kişide birleşmiş olduğunu izah etmiştir.

birçok önemli vaazında O’na göre otoritesini İsa ve ardından Petrus’tan ve onun varislerinden alan mutlak papalığın rolünü açıklamıştır. Petrus, Leo’ya göre Kilise’de daima bulunmaktadır. Bu nedenle sadece havarisel makam, Havarinin koltuğu, ki Roma’dadır; evrensel kiliseye önderlik etme görevini almıştır.

Leo daima Roma’nın geçmişteki gücü ve yüceliğini aşmak için Havari Petrus ve Pavlus’un tevazusunu takip etmesi gerektiğini söylemiştir.

III. Julius
Doğum	Giovanni Maria Ciocchi del Monte 10 Eylül 1487 Roma
Ölüm	23 Mart 1555 (67 yaşında) Roma
Etkin yıllar	1550 – 1555
Yerine geldiği	III. Paulus
Yerine gelen	II. Marcellus
Din	Hristiyanlık (Katolik)

III. Julius, asıl adı Giovanni Maria Ciocchi del Monte (d. 10 Eylül 1487, Roma – ö. 23 Mart 1555, Roma), 1550-1555 arasında papa.

İbrahim Müteferrika
Doğum	1674 Erdel Prensliği
Ölüm	1745 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Vatandaşlık	Osmanlı İmparatorluğu

İbrahim Müteferrika (Osmanlıca: ابراهیم متفرقه; 1674, Kaloşvar, Erdel Prensliği – 1745, İstanbul), Macar asıllı Osmanlı müteferrika, matbaacı, yayımcı, yazar ve çevirmen. Osmanlı Devletinde basımevi kurup Türkçe kitap yayımlayan ilk kişidir. IV. Mehmed ve II. Mustafa dönemlerinde yaşamıştır.

Matbaa denilince akla ilk gelenlerden biri olan İbrahim Müteferrika 1674 yılında, bugün Romanya sınırları içinde yer alan Kaloşvar şehrinde doğdu. Üniteryen bir Macar olan Müteferrika 1692 yılında İkinci Viyana Kuşatması’ndan sonraki savaşlarda Osmanlılara esir düştü. Esir olarak İstanbul’a getirildi. Burada Müslüman oldu ve müteferrikalık yaptı. “Müteferrika”, sarayda padişah veya vezirlerin işlerine bakan görevlidir. Başka diller de bilmesinden dolayı yabancı devletlerle iletişim kuran heyetlerde bulundu. Geçici bir süre için Türkiye’ye davet edilmiş olan Macar Beyi Ferenc Rakoczi’nin hizmetine verildi. Macaristan’daki öğrenimi sırasında basım ve hat işlerini de öğrendiğinden matbaa kurmak istedi ve 1719-1720 yılları arasında matbaayı kurmayı başardı. 1719 yılında ilk kez Marmara Denizi haritasını basmayı başardı. 1745 yılında ölen İbrahim Müteferrika’nın cenazesi Aynalıkavak Kabristanı’na defnedilmiş, 1942 yılında Reşid Saffet Atabinen’in çabaları sonucunda buradan alınarak Galata Mevlevîhânesi hazîresine nakledilmiştir.

Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından 1720 yılında Paris’e elçi olarak gönderilen Yirmisekiz Mehmed Çelebi, yanında oğlu Mehmed Said Efendi’yi de götürmüştü. Yirmisekiz Mehmet Çelebi, sefaretnamesinde Fransa’ya yönelik çok önemli bilgileri verirken oğlu da boş durmamış ve birçok yeniliğin Osmanlı İmparatorluğu’na taşınmasını sağlamıştır. Mehmet Sait Efendi, Paris’te iken bir matbaayı da ziyaret etmiş ve İstanbul’a dönüşünde bu konuda çalışmaya da karar vermişti. İbrahim Müteferrika, İstanbul dönüşü Mehmet Sait Efendi ile tanıştıktan sonra beraberce bir matbaa kurmak için çalışmalara başladılar. Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa onların düşüncelerini destekledi. Matbaanın açılmasına ancak dinî olmayan eserler basmak şartı ile izin verildi ve Şeyhülislâm Abdullah Efendi’den dinle ilgili olmayan eserlerin basılabileceği yönünde bir fetva, III. Ahmet’ten de uygunluk fermanı aldılar. 16 Aralık 1727 tarihinde Darü’t-Tıbâati’l Amire adlı ilk matbaanın kurulmasına başlanıldı. Makine ve Latin alfabesi kalıpları yurt dışından getirtildi (Arap alfabesi kalıplarının kaynağı ise açık değildir ve Müteferrika tarafından yapıldığına dair bulgular vardır.). Yalova’da bir kâğıt fabrikası (Kağıthane-i Yalakabad) kuruldu. 1729’da matbaanın ilk basılan kitabı Vankulu Lügatıi oldu. Ardından tarih ve coğrafyayla ilgili ve sözlük olan 16 eser daha yayımladı ve bastığı toplam eser sayısı 17’yi, cilt sayısı ise 22’yi buldu.

Müteferrika tarafından basılan özgün yapıtlar, Yalova’da bulunan İbrahim Müteferrika Kâğıt Müzesi’nde sergilenmektedir.

Matbaada basılan ilk kitap Vankulu Lugati idi, 500 adet basılmıştı. Bu kitapların tamamı satıldı. Daha sonra Tuhfetü’l-Kibār, Tārīh-i Seyyāh, Hindi’l-Garbī, Tārīh-i Tīmūr, Tārīhü’l-Mısır, Gülşen-i Hulefā, Grammaire turque, Usūlü’l-Hikem gibi kitaplar basıldı. Bunlardan Grammaire turque, Usūlü’l-Hikem ve Tārīh-i Rāşid/Çelebizāde kitaplarının çoğu satıldı. Toplamda basılan 9700 kitaptan 6724’ü (%70) satılmıştı.

İbrahim Müteferrika kurduğu matbaasında ömrü boyunca toplam 17 ayrı kitap basmıştır:

1. Kitab-ı Lügat-ı Vankulu (Sihah El-Cevheri), 2 cilt hâlinde, 1729
2. Tuhfet-ül Kibar fi Esfar el-Bihar, 1729
3. Tarih-i Seyyah, 1729
4. Tarih-i Hind-i Garbi, 1730
5. Tarih-i Timur Gürgan, 1730
6. Tarih-I Mısr-i Kadim ve Mısr-i Cedid, 1730
7. Gülşen-i Hülefa, 1730
8. Grammaire Turque, 1730
9. Usul el-Hikem fi Nizam el-Ümem, 1732
10. Fiyuzat-ı Mıknatısiye, 1732
11. Cihan-nüma, 1732
12. Takvim el-Tevarih, 1733
13. Kitab-ı Tarih-i Naima, 2 cilt halinde, 1734
14. Tarih-i Raşid, 3 cilt halinde, 1735
15. Tarih-i Çelebizade, 1741
16. Ahval-i Gazavat der Diyar-ı Bosna, 1741
17. Kitab-ı Lisan el-Acem el Müsemma bi-Ferheng-i Şuuri, 2 cilt halinde, 1742

Bu kitaplardan Tarih-i Çelebizade‘nin pek çok nüshası Tarih-i Raşid‘in üçüncü ve son cildinin arkasına eklenip ciltlenerek beraber satıldığı için, bazı kaynaklar hataya düşerek Müteferrika’nın bastığı kitap sayısını 16 olarak göstermektedirler. Basılan kitapları çoğunlukla Kethüda, Mektupçu, Çavuşbaşı gibi Osmanlı bürokrasisi ve şeyhülislam, kadı vb. satın almıştır. Özellikle ilmiye sınıfından kişilerin kitapları alması ulemanın matbaaya karşı olmadığını göstermektedir. Buna karşın satış adetleri çok düşük kaldığından İbrahim Müteferrika, Latince olarak bastırdığı kataloglarla Avrupa’nın değişik yerlerinde kitaplarını satmaya çalıştı. Örneğin Grammaire Turque‘den 200 adedini Cizvit Mektebine, peşin fiyatı 3 kuruş iken toptan 2,5 kuruşa satmıştır.

Devlet görevi nedeniyle bir süre sonra Mehmet Said Efendi matbaadan ayrıldı ve İbrahim Müteferrika tek başına matbaayı idare etmeye başladı. Bu süre içinde en çok kalifiye eleman bulma sıkıntısı yaşanmaktaydı. 1747’de İbrahim Müteferrika’nın ölümünden sonra matbaanın işletme izni Rumeli kadılarından İbrahim Efendi ile Anadolu kadılarından Ahmed Efendi’ye verilmiştir. Bu ikili sadece 1757’de bir tek kitap basabildi, bu da Müteferrika tarafından basılan Vankulu Lügati‘nin ikinci baskısıydı. Bu tarihten sonra matbaa 1784’e kadar hiçbir faaliyette bulunamadı.

• Risâle-i İslamiyye, 1710 EsadCosan Mahtut/Hatt
• Vesilet-üt-Tıbâa, 1726
• Usul el-Hikem fi Nizam el-Ümem, 1732

• Fiyuzat-ı Mıknatısiye, 1732

T.C. Resmî Gazete

Ceride-i Resmiye’nin ilk sayısı
Tür	Günlük resmî gazete (1925-2018) Elektronik resmî gazete (2018-günümüz)
Yayımcı	T.C. Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü
Kuruluş tarihi	7 Ekim 1920
Dil	Türkçe
Son yayım tarihi	14 Eylül 2018 (basılı sürümü)
Genel merkez	Ankara, Türkiye
OCLC numarası	61670287
Resmî site	resmigazete.gov.tr

T.C. Resmî Gazete, Türkiye’nin 7 Ekim 1920 günü kurulan ve 7 Şubat 1921 tarihinden itibaren çıkmaya başlayan resmî gazetesidir. Amacı, TBMM, cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri tarafından çıkarılan kanun, kararname, yönetmelik, genelge ve sair mevzuatı yayımlamaktır.

İlk sayısı 7 Şubat 1921’de yayımlanan gazetenin o zamanki adı Ceride-i Resmiye idi. Gazetenin ilk on beş sayısı haftada bir, sonraki üç sayısı iki haftada bir, sonraki üç sayısı ise tekrar haftada bir yayımlandı. 18 Temmuz 1921’den 10 Eylül 1923’e kadar Türk Kurtuluş Savaşı nedeniyle yayımlanmadı. Bakanlar Kurulunun Mayıs 1925 tarih ve 1970 sayılı kararnamesi ile yürürlüğe konulan Resmî Ceridenin Sureti Muntazamada Neşir ve Muamelatının Tarzı İcrası Hakkındaki Talimatname’nin kabulüyle birlikte sürekli yayına geçmiştir. 17 Aralık 1927 tarihindeki 763. sayıdan itibaren de Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazete adıyla yayın hayatına devam etmektedir. 1 Aralık 1928 tarihinden itibaren Latin harflerini temel alan yeni Türk alfabesi ile basılmaya başladı. 14 Eylül 2018’de son kez basılı olarak yayımlanan gazete, bu tarihten itibaren yalnızca elektronik ortamda yayımlanmaktadır.

Resmî Gazete‘nin hazırlanışı, mevzuat bölümü ve ilân bölümü olmak üzere iki evreden oluşmaktadır. Mevzuat bölümü, “23.5.1928 tarih ve 1322 sayılı “Kanunların ve Nizamnamelerin Sureti Neşir ve İlânı ve Meriyet Tarihi Hakkında Kanun” uyarınca, Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü’nde hazırlanmaktadır. İlân bölümü, Resmî Gazete’de yayınlanması mecburi olan yargı, ihale ilanları gibi ilanları barındırmaktadır. Eylül 2018’den önce basılı olarak da yayımlanan gazetenin basılma işlemi ise basılma emri verildikten sonra Başbakanlık Basımevi Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü’nce saat 23:00’dan sonra başlamaktaydı. Resmî Gazete, yılda 354 gün basılmakta olup mükerrer sayılarla birlikte yaklaşık 410 sayı yayımlanmaktadır. Resmî Gazete’nin eski sayıları internet ortamında erişime açıktır.

İlk iki tertip numarası Osmanlı döneminde çıkan Takvîm-i Vekâyi’ye ayrılmıştır (İkinci Meşrutiyet öncesi ve sonrası).^[4]

Resmî Gazete’nin kurulmasından 27 Mayıs Darbesi’ne kadar geçen zamanda 3. tertip düsturlar (no: 1-10514), ihtilal döneminde 4. tertip düsturlar (no: 10515-10945) toplanmıştır.^[4] 1 Kasım 1961 tarinden beri 5. tertip düsturlar toplanmaktadır.

Türk Kızılay
Slogan	Hilal’e adanmış tüm hayatların anısına… Vatana muhabbet, yaralılara muavenet
Kuruluş	1868-1877: Osmanlı Mecruhin ve Marza-yı Askeriyeye İmdat ve Muavenet Cemiyeti 1877-1923: Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti 1923-1935: Türkiye Hilal-i Ahmer Cemiyeti 1935-1947: Türkiye Kızılay Cemiyeti 1947-günümüz: Türkiye Kızılay Derneği (Türk Kızılay)
Merkez	Ankara
Hizmet bölgesi	Türkiye
Yönetim Kurulu Başkanı	Prof. Dr. Fatma Meriç Yılmaz
Genel Sekreter	Murat Ellialtı
Gönüllü	340.000
Resmî site	kizilay.org.tr

Türk Kızılay ya da resmî adıyla Türkiye Kızılay Derneği, Türkiye’deki en büyük insani yardım kuruluşudur ve Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketinin bir parçasıdır. Türk Kızılay, yardım ve hizmetleri karşılıksız olarak sağlayan ve kamu yararına çalışan bir gönüllü sosyal hizmet kuruluşudur. Personelinin bir kısmı gönüllü olarak, bir kısmı ise profesyonel insani yardım çalışanı kapsamında maaşlı olarak çalışır.

22 Ağustos 1864’te Cenevre’de 12 hükûmetin katılımı ile düzenlenen uluslararası toplantıda I. Cenevre Konvansiyonunun imzalaması ile Uluslararası Kızılhaç Komitesinin kurulmasının önü açılmıştı. Osmanlı hükûmeti bu anlaşmayı 5 Temmuz 1865’te onayladı. Ancak derneğin durumu ilk 40 yıl belirsiz kaldı.

Başlangıçta Osmanlı Devleti yöneticileri arasında bu cemiyetin fayda sağlamayacağı düşüncesi vardı. Yine de 1867 yılında Mekteb-i Tıbbiye hocası Dr. Abdullah Bey, Paris’te toplanan ilk Kızılhaç kongresine delege olarak gönderildi. Kongrede Milletlerarası Sıhhi Yardım Komitesine Türkiye delegesi seçilen Abdullah Bey, Osmanlı Devleti içinde yaralılara yardım derneği kurmak için Milletlerarası Yardım Komitesi Başkanlığından bir vekâletname aldı.

Abdullah Bey’in Paris dönüşünde bu konuda yaptığı girişimler oldu fakat ortada teşkilatın sembolü olan haç işaretinin Hristiyanların sembolü olması ve ordu çevrelerinden gelen güvensizlik gibi sorunlar vardı. Abdullah Bey, ısrarlı çabaları sonucu Serdar-ı Ekrem Ömer Paşa’nın desteğini almayı başardı. Kırımlı Dr. Aziz Bey’in de katkılarıyla Mekteb-i Tıbbiye Nazırı Marko Paşa başkanlığında Mecruhin ve Marza-yı Askeriyeye İmdat ve Muavenet Cemiyeti kuruldu. Kurulan bu cemiyet herhangi bir işaret ve sembol kullanmıyordu. Bu derneğin kurulduğu 11 Haziran 1868 tarihi Türkiye’de Kızılayın resmi kuruluş tarihi kabul edilir.

Geçici bir yönetim kurulu oluşturan cemiyet, tüzük hazırlamak üzere de bir komisyon kurdu. Cemiyetin başkanı Marko Paşa, genel sekreteri Abdullah Bey idi. Hazırlanan tüzük incelenip onaylanmak üzere hükûmete sunuldu. Ne var ki girişim askerî makamlarca “sivillerin askerlik işlerine karışması” olarak değerlendirildi.^[5] Yakınlarda bir savaş tehdidi görülmediğinden cemiyet önemli görülmüyordu ve tüzük onaylanmadı. 1874 yılında Abdullah Bey’in ölümünden sonra cemiyet faaliyetlerine son verdi.

1876’da Sırbistan ve Karadağ ile Osmanlı devleti arasında yaşanan çatışmalar, ülkede Kızılhaça bağlı bir “askerlere yardım cemiyeti” kurulması gerekliliğini yeniden gündeme getirdi.

Çatışmalar sırasında Slav askerleri Salib-i Ahmer (Kızılhaç) Cemiyetlerinden yardım alırken, Osmanlı askerleri çaresizlik içinde kalmışlardı. Kızılhaç ekipleri Osmanlılara yardım edemiyorlardı çünkü Cenevre Sözleşmesi’ni imzalamayan ya da imzalayıp da gereklerini yerine getirmeyen hükûmetlerin askerlerine yardım edilmemesi kuralı vardı.

Avrupa genelinde faaliyet gösteren Salib-i Ahmer Cemiyetlerinin yetkilileri, Osmanlı devletinin de yardımlardan yararlanabileceğini, bunun için İstanbul’da bir merkez oluşturup bunu Cenevre’deki merkez yoluyla diğer devletlere duyurmaları gerektiğini ilgililere gönderdikleri mektuplarla hatırlattılar. Bu gelişmeler üzerine İstanbul’da Mecrûhîn ve Zuafây-ı Askeriyeye İmdat ve Muavenet Cemiyeti adlı bir dernek kurulması için çalışmalar başladı.

13 Ağustos 1876’da çeşitli hükûmet ve cemiyet temsilcileri Mekteb-i Tıbbiye Nazırı Marko Paşa başkanlığında toplandılar. Toplantıda cemiyetin Cenevre Konvansiyonu’nda kabul edilen sembolü kullanmasının mümkün olmadığı için yeni bir sembol bulunması ve bir an önce cemiyetin tüzüğünün hazırlanması karara bağlandı. Kırımlı Aziz Bey’in konu üzerindeki çalışmaları sonucu, sembol olarak Salib-i Ahmer (Kızıl Haç) yerine Hilâl-i Ahmer (Kızıl Ay) kullanması kabul edildi. Hilâl işaretinin tescili için Cenevre aracılığıyla bütün devletlere başvuru yapıldı; devletlerin çoğu amblemi kabul ettiğini bildirdi. Derneğin tüzüğü hazırlanıp hükûmete teslim edildi. Haç yerine hilâl kullanılması kararı üzerine, hükûmet tüzüğü onayladı.

Cemiyet 14 Nisan 1877’de resmen kuruldu. Meclis-i Umum-u Sıhhiye İkinci Reisi Hacı Arif Bey cemiyet başkanı olarak görevlendirildi. 19 Nisan 1877’de yapılan ikinci toplantıda cemiyetin adı Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti olarak belirlendi.

Kuruluşunu henüz yeni tamamlayan cemiyet 93 Harbi sırasında, özellikle Plevne Savunması’nda kendini gösterdi. Savunma sırasında 4 bine yakın yaralıya baktı. Savaştan sonra Osmanlı devletinde anayasa askıya alınmış, birçok kurum ve kuruluşun çalışmalarına kısıtlama getirilmişti. Hilâl-i Ahmer Cemiyeti de çalışmalarına ara vermek zorunda kaldı.

1897’de 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı’nın patlak vermesi üzerine, Hilâl-i Ahmer Cemiyeti yeniden gündeme geldi. 24 Mayıs 1897 tarihli bir sadrazamlık emri ile cemiyet yeniden göreve davet edildi.^[4] İkinci başkanı Nuriyan Efendi önderliğinde bağış toplandı. Toplanan para ile kiralanan iki vapur, savaşta yaralanan askerleri İstanbul’a getirdi, orduya ilaç alımı yapıldı. Savaştan sonra cemiyetin faaliyetlerine yine ara verildi.

Meşrutiyet’in ilanı ile ülkedeki birçok kurum gibi Hilâl-i Ahmer Cemiyeti de yeniden yapılanma içine girerek faaliyetlerine bir daha ara vermemek üzere yeniden kuruldu. Rejim değişikliğinden sonra, devlet yönetiminde cemiyetin yararına inanan kişiler görev almıştı. 1911 yılında İstanbul’da çıkan büyük Aksaray yangını sırasındaki faaliyetleri, devletten daha fazla yardım görmesinde etkili oldu. Yeni bir nizamnâme hazırlanıp devlet şurası tarafından onaylandı.

Cemiyete üye kaydedilen yüz kişi 20 Nisan 1911’de yapılan toplantıda 30 kişilik idare heyetini seçti ve başkanlığa Hakkı Paşa’yı getirdi. Veliaht Yusuf İzzettin Efendi, cemiyetin fahri başkanlığını üstlendi. Tophane’deki üç katlı bir bina veliaht tarafından döşendi ve cemiyetin ilk genel merkezi oldu. Genel merkez daha sonra II. Mahmut Türbesi etrafındaki dört katlı bir binaya taşındı.

II. Meşrutiyet’in ilanından sonra devletin üst kademelerindeki kişilerin çoğu cemiyete eşleriyle birlikte üye olmuşlardı. 20 Mart 1912’de Dr. Besim Ömer Paşa’nın girişimiyle Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hanımlar Heyet-i Merkeziyesi adlı bir birim oluştu. Başkanlığını Harbiye Nazırı Gazi Ahmet Muhtar Paşa’nın eşi, Prenses Nimet Muhtar Hanım üstlendi. Hanımlar, devletin peş peşe girdiği savaşlarda, cephedeki askerler kadar, cephe gerisindeki sivil halkın ihtiyaçlarının da karşılanması için faaliyetlerde bulundular. Hasta bakıcı kursları düzenlediler. Balkan göçmeni kadınlar için dârü’s-sınâa isimli sanat evleri kurdular.

I. Dünya Savaşı’ndan sonra başlayan Millî Mücadele döneminde Hilâl-i Ahmer, işgal kuvvetlerinin baskılarına maruz kaldı. 16 Mart 1920’de dernek merkezi basıldı. Derneğin genel sekreteri Dr. Adnan Bey, Ankara’ya geçerek orada kurulan millî hükûmette görev aldı; eşi Halide Hanım ise, Hilâl-i Ahmer hemşiresi olarak savaşa katıldı.

Ekim 1920’de İsmail Besim Paşa, Adnan Bey, Ömer Lütfü Bey ve Esat Paşa’dan oluşan Ankara temsilciliği kuruldu ve Anadolu’daki Hilâl-i Ahmer merkez ve şubeleri ile temsilcilikleri buraya bağlandı. İstanbul’daki genel merkez Ankara’daki temsilciliğin yetkilerini artırdı. İstanbul’dan Anadolu’ya acil ihtiyaç malzemeleri gönderildi ve pek çok sağlık personelinin Anadolu’ya geçerek cephe gerisinde çalışması sağlandı.

Cemiyet tarafından İcra Vekilleri Heyetine (bakanlar kuruluna) yapılan başvuru üzerine, 29 Kasım 1922’de ismi Türkiye Hilâl-i Ahmer Cemiyeti olarak değişti.

Millî Mücadeleden sonra cemiyet, Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesini yönetti. Türkiye’ye nakillerini bekleyen Yunanistan’daki Türkler için sağlık ekibi ve sağlık gereçleri sağlandı.

Cemiyetin merkezi 1925’te Ankara’ya alındı. Aynı yıl, Hilâl-i Ahmer tarafından Türkiye’nin ilk Hastabakıcı Hemşire Okulu açıldı.

Cemiyetin adı 28 Nisan 1935’te Türkiye Kızılay Cemiyeti, 22 Eylül 1947’de Türkiye Kızılay Derneği olarak değişti.

Türk Kızılay 1,5 asırlık tarihini gönüllülük üzerine inşa etmiş ve faaliyetlerini gönüllü hizmet esasına uygun olarak sürdürmektedir. 2019 yılında kurulan Gönüllü Yönetimi Direktörlüğü eş güdümünde gönüllülük faaliyetlerini sürdüren Türk Kızılay, gönüllülük kapasitesinin gelişmesi için ulusal ve uluslararası çalışmalar gerçekleştirmektedir.

• Kızılay, gönüllü yönetim sistemi aracılığıyla gönüllü kapasitesinin, eğitimlerinin, görevlendirmelerinin yapılmasını ve her yaştan gönüllünün Kızılaya değer katacak çalışmalar yapmasını sağlar.
• Kızılay Gönüllü Merkezlerinde gönüllülerinin fiziki mekanlarda ücretsiz eğitimler almalarını, proje, etkinlik yapmalarını, derslere ve kurslara katılımlarını sağlar.
• Afetlerde gönüllü yönetimiyle afet insan kaynağı ve kapasitenin arttırılması için çalışmalar yürütür.
• Mahalle gönüllü takımları kurarak toplumda sosyal yardımlaşma ve dayanışma bilincinin geliştirilmesine katkı sağlar.
• Çevre, göç, mülteci, sağlık, eğitim, kan hizmetleri konusunda yaptığı etkinlik ve farkındalık çalışmalarıyla gençlerin ve gönüllülerin çeşitli alanlarda farkındalıklarının arttırılmasını destekler.
• Türk Kızılay kamplarında her yıl binlerce Kızılay gönüllüsünün yetişmesini, eğitimler almasını sağlar.
• Kurumlarla yaptığı iş birlikleriyle kurumsal gönüllü kapasitesinin arttırılmasını sağlar.
• İllerde/İlçelerde Genç Kızılay, Kızılay Kadın, Kızılay Engelsiz gönüllü yapıları, okullarda Kızılay kolları, üniversitelerde Kızılay toplulukları ile, toplumda Kızılaycılık kültürünün yaygınlaştırılması için gönüllü teşkilatlanma çalışmaları yürütür.
• Ulusal ve uluslararası görevler, çalıştaylar, toplantılar, kamplar, iş birlikleriyle gönüllülerin yetkinliklerini kurum adına değere dönüştürme çalışmaları yürütür.
• Gönüllülük kültürünün toplumda ve tüm kurumlarda yaygınlaşması için örnek programlar, projeler oluşturur.
• Gönüllülük konusunda mevzuat ve yasal çalışmalar için savunuculuk, bilinçlendirme ve yasal çalışma modelleri hazırlar.
• Gönüllülerle yaptığı projelerle kurum kaynaklarına maddi katkı ve insan kaynağı sağlar.

Türk Kızılay Gönüllü Yönetimi Direktörlüğü koordinasyonunda yürütülen tüm bu çalışmalar ile Kızılay ve Kızılhaç hareketinin 7 temel ilkesi kapsamında Kızılay kültürünün gönüllülere ve gençlere aktarılmasını, gönüllülerin donanımlı, vicdanlı, adaletli, birlik ve dayanışmanın önemini kavramış, yardımsever bireyler olarak geleceğe hazırlanmasına aracılık eder.

Kızılay 2023 Şubat ayı istatistiklerine göre 303.745 gönüllü sayısıyla Türkiye’nin en büyük aktif gönüllü kapasitesine sahip sivil toplum kuruluşudur.

Kızılayın ülke il ve ilçe bazında liseli ve üniversiteli genç gönüllüler tarafından yönetilen, gönüllülük esaslı gençlik teşkilatıdır. Türkiye’deki tüm illerde ve üniversitelerde Genç Kızılay adıyla gönüllü çalışmalarını yürütmektedir.

Kızılayın ülke genelinde il ve ilçe bazında teşkilatlanan, aile, engelli, yaşlı, çocuk, sosyal hizmet temelli faaliyetler yürüten, gönüllülük esaslı faaliyetlerin organize eden, gönüllülerin oluşturduğu kadın teşkilatıdır.

Kızılayın engelli bireylerin yürütülen faaliyetlere gönüllü katılımını sağlayarak insani yardım çalışmalarında aktif görev almasını hedefleyen gönüllü organizasyonudur.

Zaman ve yeteneklerini toplum yararına yürütülen çalışmalara katılarak değerlendirmek isteyen kişilerin kayıtlarını gerçekleştirerek Kızılay Gönüllüsü oldukları gönüllülük platformudur. Bu sistem üzerinden gönüllü olunduğunda, bilgi, beceri ve deneyimi faydalı bir amaç için aktarılır, sahip olunan yetenekler başkalarıyla paylaşılabilir. Ayrıca, bireyler farklı bir sosyal çevre edinir, bir ekibin parçası olur, kendini farklı alanlarda geliştirebilir ve en önemlisi, kendini faydalı ve iyi hisseder. Sisteme gönüllü olarak katılanlar, Kızılay tarafından belirlenen 34 farklı gönüllülük alanında ücretsiz eğitimler alarak faaliyetlere katılabilmektedirler. Sistem, kullanıcılara otomatik olarak gönüllü kimliği, katılım belgesi ve gönüllülük sertifikası da vermektedir.

Uluslararası Kırmızı Yelek Gönüllülük Ödülleri, kurulduğundan bugüne 1,5 asırdır tüm çalışmalarını gönüllülerin desteğiyle sürdüren ve nice kuşaklara ilham olan Türkiye’nin en büyük gönüllü gücüne sahip Türk Kızılayın bu alandaki liderliğini tescilleyen bir gönüllü motivasyon projesi olarak doğdu.

Faaliyetleriyle topluma ilham veren, gönüllülük kültürünün bir toplum değeri olarak yaygınlaştırılmasına ve geliştirilmesine katkı sağlayan birey, kurum, sivil toplum kuruluşu, medya vb. yapıların ödüllendirildiği tören, aynı zamanda ulusal ve uluslararası alanda ilk oluşu ve prestiji ile, en önemli gönüllülük motivasyon projelerinden biri olma özelliği de taşıyor. Uluslararası Kırmızı Yelek Gönüllülük Ödülleri, yine bu felsefenin bir yansıması olarak her yıl anlamlı bir günde, Birleşmiş Milletler tarafından ilan edilen 5 Aralık Dünya Gönüllüler Gününde verilmektedir.

Kızılay sadece afet anlarında değil, hayatın her anında insanlara yardım götürebilmek için projeler üretmektedir. Bu projelerin sayısı halen 14’ü bulmaktadır.

Gazze’de bulunan, yardıma muhtaç insanların temel yaşam ihtiyaçlarını karşılamak üzere oluşturulmuş projedir. İlk yurt dışı temsilciliğini Gazze’de kuran Türk Kızılay, yaklaşık 9 yıldır burada barınma alanlarını kaybeden, yaralanan ve sevdiklerini kaybeden ihtiyaç sahiplerine yardımlarını ulaştırmaktadır. Bugüne dek Türk Kızılay aracılığıyla Türkiye’den Gazze’ye 35.000.000 (otuz beş milyon) Türk lirası tutarında insani yardım malzemesi ulaştırılmıştır.

Kuzey Irak bölgesinde ihtiyaç sahipleri için çadır kent kuran Türk Kızılayın bölgedeki insanların temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla oluşturduğu projedir.

Proje kapsamında Türk Kızılay yardıma muhtaç kişilere dağıtılmak üzere birçok kuru gıda ürününün bulunduğu 2 farklı gıda kolisi hazırlamaktadır.

Türkiye genelinde 14 aşevi ile hizmet veren Kızılay, sağlıklı ortamlarda, besin değeri yüksek gıda malzemelerinden oluşan ve bir ailenin beslenme ihtiyacını karşılayacak şekilde hazırlanan sıcak yemekleri ihtiyaç sahibi ailelere dağıtmaktadır.

Zekat olarak verilen bağışların ihtiyaç sahibi ailelere ulaştırılması projesidir. Bu projede toplanan bağışlar, Kızılay hesaplarına ulaşmadan, doğrudan ihtiyaç sahiplerine gönderilmektedir. Kızılay Kart bu bağışlarla dağıtılmaktadır.

Kızılay Gıda Kart, Kızılay tarafından uygun görülen yardımların ihtiyaç sahibi ailelerin tercihleri doğrultusunda dağıtılmasına imkân veren modern bir araçtır. İhtiyaç sahiplerinin tüm ihtiyaçlarını alışveriş noktalarından, verileni değil, tercih ettiğini almasını sağlamak amacıyla üretilen akıllı kart sistemidir.

Kişilerin adadığı adakların, adak vekaleti vererek Kızılay sayesinde ihtiyaç sahibi ailelere ulaştırıldığı proje.

Yardıma muhtaç insanların beslenme ihtiyacı Kızılay mobil mutfakları sayesinde karşılanmaktadır. Kurulan mobil mutfaklar ile sağlıklı ve hijyenik ortamda pişirilen yemekler yardıma muhtaç insanlara dağıtılmaktadır.

Afet durumlarında yeterli çadır sayısını sağlamak amacıyla nakdi yardım alınan projedir.

Proje kapsamında, 2022 sayılı kanun uyarınca ihtiyaç sahibi olduğu tespit edilen, vücut fonksiyonlarının yüzde 70 ve üzeri engelli olduğunu devlet hastaneleri tarafından düzenlenen raporlar neticesinde belgeleyebilen ihtiyaç sahipleri, Kızılaydan tekerlekli sandalye yardımı alabilmektedirler.

Bu proje ile, maddi durumu yetersiz ailelere doğum sonrasında destek olunmakta, yeni doğan bebeklerin ve annelerinin temel ihtiyaçları karşılanmaktadır.

Özel Eğitim Sınıflarının Tefrişatı Projesi, özel eğitime ihtiyacı olan çocukların eğitimlerine katkıda bulunmaktadır.

Yardıma muhtaç Suriye vatandaşlarının temel ihtiyaçlarının karşılandığı projedir.

Kızılay bünyesinde devam eden projelere kaynak yaratmak amacıyla düzenlenen yardımseverlik koşusu etkinliğidir.

Türk Kızılay, Türkiye genelinde topluluklar arasındaki uyumu ve refahı artırmak amacıyla toplum merkezleri kurmuştur. Toplum merkezleri Türkiye genelinde birçok şehirde hizmet vermektedir. Bu merkezler, faydalanıcı bireylere psiko-sosyal destek, eğitim, koruma ve geçim kaynakları gibi çeşitli hizmetler sunmaktadır.

Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Başkentgaz şirketinin Türk Kızılay aracılığıyla Ensar Vakfına 2017 yılında 8 milyon dolar koşullu bağış yaptığı ortaya çıktı. Bu bağış, Kızılayın koşullu bağış yönteminin toplumda tartışılmasına yol açtı.

6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Gaziantep-Kahramanmaraş depremlerinden sonra, Kızılayın bölgeye ancak 3. günde yardım ulaştırması büyük tepki topladı. Kızılayın ortaklığında olan Kızılay Çadır ve Tekstil A.Ş ile görüşme gerçekleştirdiklerini duyuran sivil toplum kuruluşu Ahbap Derneği yetkilileri, ellerinde 2050 adet olduğunu öğrendikleri çadırların sözleşmesini yaparak 46 milyon TL karşılığında satın aldı. Kızılayın depremzedelere ücretsiz ve hızlı bir biçimde ulaştırması gereken çadırların 3. günden sonra hâlâ depoda durması ve bunları satması, iletişim ortamlarında büyük tepkiyle karşılandı. Yönetim Kurulu Başkanı Kerem Kınık, satışın kendisinden habersiz gerçekleştiğini belirterek çadırların paralarının Ahbap Derneğine geri ödeneceğini söyledi.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
Birlik Merkezi
Kuruluş	8 Mart 1950
Tür	Meslek Üst Kuruluşu
Merkez	Mustafakemal, Ankara
Lider	Rifat Hisarcıklıoğlu
Resmî site	tobb.org.tr

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Ticaret ve Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları’nın birleşmesiyle, 5174 sayılı Kanun ile kurulmuş, tüzel kişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek üst kuruluşudur. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin çatısı altında 366 Oda ve Borsa bulunmaktadır. 186 Ticaret ve Sanayi Odası, 52 Ticaret Odası, 12 Sanayi Odası, 2 Deniz Ticaret Odası ve 114 Ticaret Borsası bulunan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı oda ve borsalara kayıtlı toplam üye sayısı 2.000.000 civarındadır.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile odalar ve borsalar, 15/3/1950 tarihli ve 7457 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5590 sayılı Kanun ile kurulmuştur. Yeni düzenlemeler getiren ve 1/6/2004 tarihinde yürürlüğe giren 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu ile 5590 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, odalar ve borsalar arasındaki birlik ve dayanışmayı temin etmek, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, oda ve borsa mensuplarının meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, bunların birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere, meslek disiplinini ve ahlâkını korumak, ülkenin kalkınması, ekonominin gelişmesi için gerekli çalışmaları yapmak ve bu Kanunda belirtilen hizmetleri yerine getirmek amacıyla kurulan, tüzel kişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek üst kuruluşudur.

TOBB, özel sektörün Türkiye’de mesleki üst kuruluşu ve yasal temsilcisidir. TOBB 81 il 160 ilçeye yayılmış 366 oda ve borsanın (Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Ticaret ve Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odası ve Ticaret Borsası) üst kuruluşudur.

Birliğin kısa adı TOBB’dur ve merkezi Ankara’dadır. İstanbul’da hizmet binası bulunmaktadır.

TOBB’un organları Genel Kurul, Oda ve Borsa Konseyleri, Yönetim Kurulu ve Yüksek Disiplin Kuruludur. Genel Kurul delegeleri, oda ve borsaların meclis üyeleri tarafından demokratik süreçle 4 yıllığına görev yapmak üzere seçilir. Genel Kurul tarafından; 5 oda ve borsa konseyi ile Birlik Başkanı ve Yönetim Kurulu seçilir. Yönetim Kurulu, her bir oda nev’i ile borsaları temsilen 5 başkan yardımcısı seçer.

TOBB, aşağıdaki görevleri icra eder:

» Türk girişimcisinin çalışmalarına öncülük ve liderlik eder,

» Özel sektörün ihtiyaçları doğrultusunda siyasi güce görüş ve çözümlerini iletir,

» Kanunlar ve düzenlemeler ile ilgili görüşlerini ilgili bakanlıklara, meclis komisyonlarına sunar,

» Tabanını oluşturan KOBİ’lerin ekonomiden hak ettiği payı alması için oda ve borsalarımız kanalıyla bilgi ve danışmanlık hizmeti sunar,

» Ticari, ekonomik ve uluslararası işbirliği alanlarında yararlı olabilecek her türlü bilgiyi üyelerine sunar; ülke, il ve sektör bazında ekonomik raporlar hazırlar,

» Yabancı muadil kuruluşlarla kurumsal bağlar kurar, işbirliği anlaşmaları imzalar, Türk ve yabancı firmaların ihtilaflarının dostane yollarla çözümü amacıyla aracılık eder,

» TIR Karnesinin dağıtımını gerçekleştirir ve muhtelif ülkelere ait geçiş belgesi taleplerini karşılar, ATA Karnesi düzenler, Bilgi Standardı tanımlama ve uygulama sistemi olan EAN-UCC barkod sistemini Türkiye’de tek elden yürütür,

» Menşe Şehadetnamesi ile Dolaşım Belgesini basar ve Odalara gönderir, Kapasite Raporu inceler ve onaylar. Oluşturulan Sanayi Veritabanı ile imalatçı firma listelerini ilgililere sağlar, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’ni yayınlar,

» Odalar ve Borsalar arasında çıkabilecek mesleki anlaşmazlıkları çözer, Oda ve borsaları geliştirecek tedbirleri alır, elektronik alt yapısını kurar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Tahkimi çalışmalarını yürütür,

» Yerel fuar organizasyon firmalarına yetki verir, organize sanayi bölgeleri ve teknoloji geliştirme merkezleri kurar ,

» Eğitim kurumları kurar veya katılır, bu kurumlarla işbirliğine girer,

» Uluslararası ilişkiler ile ilgili görevleri kapsamında çok taraflı oda ve uluslararası kuruluşlarda Türk özel sektörünü temsil eder.

TOBB tarafından aşağıdaki yayın ve istatistikler yayımlanmaktadır.

» Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi (tatil günleri hariç günlük)

» Kurulan/Kapanan Şirket İstatistikleri

» Sanayi Kapasite Raporu İstatistikleri

» Fuar İstatistikleri

» Haftalık Ekonomi Bülteni

» Ekonomik Forum Dergisi

RESMİ İŞTİRAKLER

» Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (ASCAME)

» Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası (ATTSO)

» Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (Eurochambers)

» Balkan Odaları Birliği (ABC)

» Dünya Odalar Federasyonu (WCF)

» ECO Ticaret ve Sanayi Odası

» İslam Ticaret ve Sanayi Odası

» Karadeniz Bölgesi Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği

» Milletlerarası Ticaret Odası (MTO)

» OECD İş ve Sanayi Danışma Komitesi (BIAC)

» Türk-Alman İşbirliği Konseyi (TAİK)

» Türk-Alman Ticaret ve Sanayi Odası (TATSO)

» Türk-Amerikan Ticaret ve Sanayi Odası

» Türk Standartları Enstitüsü (TSE)

SOSYAL İŞTİRAKLER

» Darülaceze Vakfı

» Deniztemiz Turmepa Derneği (TURMEPA)

» Ege Bölgesi Sanayi Odası Vakfı (EBSOV)

» GS1 Türkiye Vakfı

» İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV)

» İstanbul Sanayi Odası Vakfı (İSOV)

» İstanbul Ticaret Odası Eğitim ve Sosyal Hizmetler Vakfı

» Mesleki Eğitim ve Küçük Sanayii Destekleme Vakfı (MEKSA)

» Milli Eğitim Vakfı (MEV)

» TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (TOBB ETÜ)

» Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV)

» Türkiye Odalar, Borsalar ve Birlik Personeli Sigorta ve Emekli Sandığı Vakfı

» Türkiye Odalar ve Borsalar Eğitim ve Kültür Vakfı (TOBEV)

» Türk Deniz Eğitim Vakfı (TÜDEV)

TİCARİ İŞTİRAKLER

» Ankara Uluslararası Fuarcılık ve Kongre A.Ş. (Ankara Fuarcılık)

» BALO Büyük Anadolu Lojistik Organizasyonlar A.Ş. (BALO AŞ)

» Formula İstanbul Yatırım A.Ş. (FİYAŞ)

» Gümrük ve Turizm İşletmeleri Ticaret A.Ş. (GTİ)

» İleti Yönetim Sistemi A.Ş. (İYS)

» İstanbul Dünya Ticaret Merkezi A.Ş. (İDTM)

» İzmir Fuarcılık Hizmetleri Kültür ve Sanat Etkinlikleri A.Ş. (İZFAŞ)

» Kredi Garanti Fonu A.Ş. (KGF)

» KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. (KOBİ AŞ)

» TMO-TOBB Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk A.Ş. (TMO-TOBB)

» TOBB-BİS Organize Sanayi ve Teknoloji Bölgeleri A.Ş. (TOBB-BİS)

» TOBB Ticaret Merkezleri A.Ş. (TOBB TM)

» TOBB-UND Lojistik Yatırım A.Ş. (TOBB-UND)

» TOBTİM Uluslararası Ticaret Merkezleri A.Ş. (TOBTİM)

» Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret A.Ş. (TOGG)

» TSE-SOJUZTEST Metroloji ve Kalibrasyon Ltd. Şti. (TSE SOJUZTEST)

» Türkiye Ürün İhtisas Borsası A.Ş. (TÜRİB)^[16]

» UMAT Gümrük ve Turizm İşletmeleri Turizm A.Ş. (UMAT GTİ)

» Umumi Mağazalar Türk A.Ş. (UMAT)

TOBB Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (Eurochambers), ECO Ticaret ve Sanayi Odası, İslam Ticaret ve Sanayi Odası, Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (ASCAME), OECD İş ve Sanayi Dayanışma Komitesi (BIAC), Balkan Odaları Birliği (ABC) ve Karadeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği üyesidir.

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Союз Советских Социалистических Республик Soyuz Sovyetskih Sotsialistiçeskih Respublik
1922-1991
Bayrak Devlet arması
Slogan Пролетарии всех стран, соединяйтесь! Proletarii vseh stran, soedinyaytes’! (Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!)
Marş Enternasyonal (1922-1944) Süre: 3 dakika ve 59 saniye.3:59 Sovyetler Birliği Devlet Marşı (1944-1991) Süre: 3 dakika ve 24 saniye.3:24
Sovyetler Birliği konumu (yeşil)
Başkent ve en büyük şehir	Moskova 55°45′K 37°37′D
Resmî dil(ler)	Rusça
Tanınan bölgesel dil(ler)	Ukraynaca Beyaz Rusça Özbekçe Kazakça Gürcüce Azerice Litvanca Moldovaca Letonca Kırgızca Tacikçe Ermenice Türkmence Estonca
Azınlık dilleri	Abhazca Başkurtça Buryatça Fince Volga Almancası Korece Osetçe Tatarca ve diğer
Etnik gruplar (1989)	%70 Doğu Slavı %12 Türkî %18 ve diğer
Resmî din	Laik devlet (de jure olarak) Devlet ateizmi (de facto olarak)
Demonim	Sovyet
Hükûmet	1922-1924: Federal Leninist tek partili sosyalist cumhuriyet 1924-1953: Federal Marksist-Leninist Stalinist totaliter diktatörlük altında tek partili sosyalist cumhuriyet 1953-1990: Federal Marksist-Leninist tek partili parlamenter sosyalist cumhuriyet 1990-1991: Federal yarı başkanlık cumhuriyeti
Lider
• 1922-1924 Vladimir Lenin (ilk) • 1924-1953 Josef Stalin • 1953-1964 Nikita Kruşçev • 1964-1982 Leonid Brejnev • 1982-1984 Yuriy Andropov • 1984-1985 Konstantin Çernenko • 1985-1991 Mihail Gorbaçov (son)
Başbakan
• 1922-1924 Vladimir Lenin (ilk) • 1991 İvan Silayev (son)
Yasama organı	Sovyetler Birliği Sovyetler Kongresi (1922-1938) Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti (1938-1991)
• Üst meclis	Milliyetler Sovyeti
• Alt meclis	Birlik Sovyeti
Tarihî dönem	20. yüzyıl
• Kuruluş Antlaşması 30 Aralık 1922 • Alman istilası 22 Haziran 1941 • II. Dünya Savaşı zaferi 9 Mayıs 1945 • BM üyeliği 24 Ekim 1945 • Son anayasa 9 Ekim 1977 • Varşova Paktı’nın çözülüşü 1 Temmuz 1991 • Ağustos Darbesi 19-22 Ağustos 1991 • Beloveja Mutabakatı 8 Aralık 1991 • Dağılma 26 Aralık 1991
Yüzölçümü
1991	22.402.200 km2
Nüfus
• 1991 293 milyon
GSYİH (SAGP)	1990 tahminî
• Toplam	$2,7 trilyon
• Kişi başına	$9.200
GSYİH (nominal)	1990 tahminî
• Toplam	$2,7 trilyon
• Kişi başına	$9.200
Gini (1989)	0.275 düşük
Para birimi	Sovyet rublesi (SUR)
Zaman dilimi	UTC+2 ilâ +12
Tarih formatı	gg/aa/yyyy
Trafik akışı	sağ
Telefon kodu	+7
ISO 3166 kodu	SU
İnternet alan adı	.su
Öncüller Ardıllar Buhara SHC Beyaz Rusya SSC Estonya Harezm SHC Romanya Krallığı Letonya Litvanya Rusya SFSC Transkafkasya SFSC Tuva HC Ukrayna SSC Azerbaycan Beyaz Rusya Ermenistan Estonya Gürcistan Kazakistan Kırgızistan Letonya Litvanya Moldova Özbekistan Rusya Tacikistan Türkmenistan Ukrayna

Sovyetler Birliği siyaseti
Şu madde dizisinin bir parçasıdır: Sovyetler Birliği devlet yapısı
Liderlik
Komünist Parti
Yasama
Hükümet
Yargı
Siyaset
Toplum
Diğer ülkeler Atlas

Sovyetler Birliği, resmî adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (Rusça: Союз Советских Социалистических Республик^ⓘ, Soyuz Sovyetskih Sotsialistiçeskih Respublik) ya da kısa adlarıyla SSCB^[1] veya Sovyetler, Petrograd’daki geçici hükûmetinVladimir Lenin önderliğindeki Bolşeviklerce 1917 Ekim Devrimi’yle devrilmesinden sonra 1922 yılında kurulan ve 1991 yılına dek varlığını koruyan devlet.

Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) (İngilizce: European Economic Community), üyelerinin ekonomik entegrasyonunu hedefleyen bölgesel bir kuruluş. 1957’de Roma Antlaşması ile kuruldu. 1993’te Avrupa Birliği’nin (AB) kurulmasıyla Avrupa Topluluğu (AT) adını aldı ve AB’ye dâhil edildi. 2009’da ise tamamen AB’ye devredildi ve varlığı sona erdi.

Topluluğun başlangıçtaki hedefi tek pazar ve gümrük birliği de dâhil olmak üzere altı kurucu üyesi Batı Almanya, Belçika, Fransa, Hollanda, İtalya ve Lüksemburg’u ekonomik açıdan bütünleştirmekti. 1965 tarihli Brüksel Antlaşması sonucunda Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (AAET) ile birlikte Avrupa Topluluklarından bir tanesi olarak bazı kurumlara sahip oldu. 1993’te AET içerisindeki eşyaların, sermayenin, hizmetlerin ve kişilerin serbest dolaşımına olanak tanıyan ve iç pazar olarak da anılan tam bir tek pazar oluşturuldu. İç pazar, 1994’te AEA Anlaşması ile resmiyet kazandı. Bu anlaşma iç pazarı Avrupa Serbest Ticaret Birliği üyesi ülkelerin çoğunu kapsayacak şekilde genişletti ve on beş ülkeden oluşan Avrupa Ekonomik Alanı’nı kurdu.

1993’te Maastricht Antlaşması’nın yürürlüğe girmesiyle AET, ekonomik politikalardan daha geniş bir alanı ele aldığını yansıtmak amacıyla Avrupa Topluluğu adını aldı. Ayrıca antlaşma ile AT, Avrupa Birliği’nin üç sütununundan birincisini oluşturan Avrupa Toplulukları arasındaki yerini aldı. Bu şekilde varlığını sürdürmeye devam eden AT, 2009 tarihli Lizbon Antlaşması ile tamamen AB’ye devredildi ve sona erdi.

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya’nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya’nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu (İngilizce: space colonization), gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo (ing:Cargo spacecraft) taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

Yörünge-altı uzay uçuşu (İngilizce: sub-orbital spaceflight) sırasında, bir uzay aracı uzay alanına giriş yapar ve sonrasında sabit bir yörüngeye girmeksizin yüzeye geri döner. Yörüngesel uzay uçuşları sırasında ise uzay aracı Dünya’nın ya da diğer astronomik cisimlerin etrafında kapalı bir yörüngeye giriş yapar. İnsanlı uzay uçuşu için geliştirilen uzay araçları Dünya’daki fırlatılıştan itibaren ya da yörüngedeki uzay istasyonlarından aldıkları mürettebatı ya da yolcuları taşırken kullanırlar. Robotik uzay görevlerinde (İngilizce: Robotic spacecraft) kullanılanlar ise ya özerk bir şekilde (İngilizce: autonomous robot) kendi başına ya da uzaktan kumanda edilerek iş görürler. Bilimsel araştırmalara destek veren robotik uzay araçlarına uzay sondası denir. Gezegenimsi bir gök cisminin etrafında yörüngede kalan robotik uzay araçları ise yapay uydu olarak adlandırılır. Pioneer 10 ve 11, Voyager 1 ve 2 ile New Horizons gibi sadece birkaç tane yıldızlararası sonda (ing: interstellar probe), Güneş Sistemi’ni terk edecek doğrultuda (ing: Trajectory) ilerlemektedir.

Bazı yörüngesel uzay araçları yeniden kurtarılabilecek şekilde tasarlanmışlardır. Atmosfere tekrar-giriş (ing: reentry) yöntemiyle Dünya’ya doğru geri gelmeye başlayan uzay araçları kanatsız uzay kapsülleri (ing: space capsule) ve kanatlı Uzay uçakları olarak iki sınıfta toplanabilir.

İnsanlığın uzay uçuşu kabiliyetine erişmesine rağmen, sadece birkaç ulus yörüngesel fırlatma için gerekli teknolojiye sahiptir (ing: timeline for orbital launches): Rusya (RSA), ABD (NASA), Avrupa Uzay Ajansı (ESA) üye ülkeleri, Japonya (JAXA), Çin (CNSA), Hindistan (ISRO), Tayvan^[1][2][3][4] (Chung-Shan Ulusal Bilim ve Teknoloji Enstitüsü – ing: NCIST-, Tayvan Ulusal Uzay Organizasyonu- ing: NSPO-^[5][6][7]), İsrail (ISA), İran (ISA) ve Kuzey Kore (Ulusal Uzay ve Havacılık Geliştirme İdaresi – ing: NADA).

Alman yapımı bir V-2, 1944 yılının Haziran ayında o zamanlar hala Almanya sınırlarında olan Doğu Prusya’nın Peenemünde kentinde fırlatıldıktan sonra 189 km yüksekliğe erişince tarihteki ilk uzay aracı olmuştur. Sputnik 1 uzay aracı ise yapılmış ilk yapay uydudur. 4 Ekim 1957 tarihinde Sovyetler Birliği tarafından eliptik bir Alçak Dünya yörüngesine fırlatılmıştı. Fırlatma, yakın gelecekte erişilecek olan yeni politik, askeri, teknolojik ve bilimsel gelişmelerin habercisiydi; Sputnik fırlatılışı tek başına bir olay olmasına rağmen, Uzay çağının başlangıcını işaret etmektedir. Teknolojik bir “ilk” olarak sahip olduğu değerin yanında, Sputnik 1 ayrıca, uydunun yörüngesindeki değişiklerinin ölçülmesi yoluyla atmosferin üst katmanının yoğunluğunun tanımlanmasına katkıda bulunmuştur. Ayrıca iyonosfer’deki radyo-sinyal dağılımı hakkında da veri sağlamıştır. Yapay uydunun sahte gövdesindeki basınçlı nitrojen sayesinde, ilk kez meteoroid-saptama (ing: meteoroid, Dünya’ya düşen gök taşlarıyla karıştırmayınız.) fırsatı elde edilmiştir. Sputnik 1 uydusu Uluslararası Jeofizik Yılı adlı proje kapsamında, o zamanki Kazak SSC sınırları içerisinde bulunan Gagarin’in Başlangıcı (ing: Site No.1/5) isimli fırlatma sahasındaki 5 numaralı Tyuratam alanından (İngilizce: 5th Tyuratam range) fırlatılmıştır. Uydu saatte 29 000 kilometre (18 000 mi) hızla yol almış, bir tam yörüngeyi 96.2 dakikada tamamlamış ve 20.005 ve 40.002 MHz frekanslarında radyo sinyalleri yaymıştır.

Sputnik 1, Dünya etrafında yörüngeye oturan ilk uzay aracı olmasına rağmen, diğer insan yapımı nesneler Sputnik 1 uydusundan daha önce 100 km yüksekliğe ulaşmayı başarmıştır. Bu yüksekliğe erişen uçuşlar, Uluslararası Havacılık Federasyonu tarafından uzay uçuşu olarak sayılmaktadır. Bu yüksekliğe ayrıca Karman hattı da denmektedir. Özellikle, 1940’larda V-2 roketleri için çeşitli test fırlatmaları (ing: V-2 test launches) gerçekleştirilmiştir ve bu fırlatmalardan bazılarında roket 100  km üzerinde bir yüksekliğe erişmiştir.

2016 yılı itibarıyla sadece üç ulus insanlı uzay aracı uçuşu gerçekleştirmiş durumdadır: SSCB/Rusya, ABD ve Çin. İlk insanlı uzay aracı olan Vostok 1, 1961 yılında Sovyet kozmonot Yuri Gagarin’i uzaya taşımış ve Dünya etrafındaki yörüngede bir tam dönüş gerçekleştirmiştir. Vostok uzayaracı kullanmış olan başka beş farklı insanlı uzay aracı görevi daha olmuştur. Tarihteki ikinci insanlı uzay aracına Freedom 7 adı verilmişti ve bu araç 1961 yılında yörünge-altı uzay uçuşu (ing:sub-orbital spaceflight) sırasında Alan Shepard isimli Amerikan astronotunu 187 km civarı bir yüksekliğe çıkarmıştır. Daha sonrasında Mercury uzay aracı kullanılarak beş insanlı uzay aracı görevi daha gerçekleştirilmiştir.

Diğer Sovyet insanlı uzay araçları arasında Voskhod, Soyuz ile Salyut ve Mir insanlı Uzay istasyonları bulunmaktadır. Diğer Amerikan insanlı uzay araçları arasında ise Gemini uzay aracı, Apollo uzay aracı, Skylab uzay istasyonu ile üzerinde ESA’ya ait Spacelab uzay istasyonu modülü sabitlenmiş olan Uzay Mekiği uçağı (Uzay Mekiği’nin uzay uçağı bileşeni, İngilizce:Space Shuttle orbiter) ve ABD yapımı olan ve özel sektöre ait Spacehab uzay istasyonu modülü bulunmaktadır. Çin ise Shuguang (İngilizce: Shuguang) uzay aracını geliştirmiş ancak bu araçla hiç uçuş gerçekleştirmemiştir. Şu sıralarda ise Shenzhou uzay aracı kullanılmaktadır (ilk insanlı uçuşu 2003 yılında gerçekleşmiştir).

Uzay mekiği dışındaki kurtarılabilir (İngilizce: recoverable) insanlı yörüngesel uzay araçları, şimdiye kadar hep uzay kapsülü (ing:space capsule) türünde olmuştur.

• İnsanlı uzay kapsülleri
• 
  Sovyet Vostok Kapsülü
• 
  Amerikan Mercury, Gemini ve Apollo uzay araçları
• 
  Sovyet Voskhod (Vostok türevi)
• 
  1967 Sovyet/Rus Soyuz uzay aracı
• 
  Çin yapımı Shenzhou

2000 yılından beridir mürettebat bulunduran Uluslararası Uzay İstasyonu, Rusya, ABD, Kanada ve birkaç diğer devlet arasında yürütülen bir ortak girişimdir.

Tekrar-kullanılabilir türdeki araçların bazıları sadece insanlı uzay uçuşu için tasarlanmıştır ve bunlar genellikle “uzay uçağı” olarak adlandırılırlar. Bunun ilk örneği, 1960’larda 100 km yüksekliğe ulaşan iki adet insanlı uçuş gerçekleştirmiş olan, X-15 isimli uzay uçağıdır. Tekrar-kullanılabilir türdeki ilk uzay aracı olan X-15, 19 Temmuz 1963 tarihinde yörünge-altı doğrultuda (ing: sub-orbital trajectory) havada fırlatılmıştır (ing:air-launch).

Kısmi olarak tekrar-kullanılabilir türdeki ilk yörüngesel, kapsül-olmayan kanatlı uzay aracı olan Uzay mekiği, ABD tarafından, Yuri Gagarin’nin uçuşunun 20. yıl dönümüne denk gelen 12 Nisan 1981 tarihinde fırlatılmıştır. Uzay mekiği döneminde, altı adet mekik/yörüngezer (ing:orbiter) üretilmiştir. Bunların hepsi atmosfer içinde uçurulmuşken sadece beşi uzayda uçurulmuştur. Enterprise mekiği sadece yere yaklaşma ve iniş testleri için kullanılmış olup testler sırasında Boeing 747 SCA (ing:Shuttle Carrier Aircraft) üstünde hedef yüksekliğe taşınarak fırlatılmış, havada süzülerek, Edwards Hava Üssündeki motorsuz iniş (ing:deadstick landing) noktasına iniş yapmıştır. Uzaya çıkan ilk Uzay Mekiği Columbia olmuştur; ardından sırasıyla Challenger, Discovery, Atlantis ve Endeavour mekikleri uzaya çıkmıştır. Endeavour mekiği; 1986 yılı Ocak ayında meydana gelen bir kaza (ing: STS-51-L mission) sırasında kaybedilen Challenger mekiğinin yerine üretilmiştir. Columbia mekiği ise 2003 yılının Şubat ayında atmosfere tekrar girişi sırasında parçalarına ayrılmıştır.

İlk otomatik ve kısmi olarak tekrar-kullanılabilir uzay aracı olan Buran– sınıfı uzay mekiği SCCB tarafından 15 Kasım 1988 tarihinde fırlatılmıştır ancak bu mekik sadece bir uçuş gerçekleştirmiş olup o uçuş da insansız olmuştur. Bu uzay uçağı bir mürettebat için tasarlanmıştı ve büyük ölçüde ABD’nin Uzay Mekiğini andırıyordu ancak atılabilir hızlandırıcıları sıvı yakıt kullanıyordu, Buran’ın ana motorları American Mekiğinde dış tankların olduğu yere denk gelmekteydi ve fırlatma sırasında kullanılmıyorlardı. Sermaye azlığı, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının yarattığı karışık durum, Buran mekiğinin daha sonraki uçuşlarını engellemiştir. Uzay Mekiği ise, gerekli durumlarda atmosfere otomatik olarak tekrar girebilecek hale getirilmiştir.

George W. Bush tarafından 2004 yılında duyurulan “Uzay Araştırmaları için Vizyon” (İngilizce: Vision for Space Exploration) planı çerçevesinde, Uzay Mekiği programı 2011 yılında; uzun yıllardır kullanılıyor olması, program maliyetinin uçuş başına bir milyar doların üzerinde bir rakama ulaşması gibi sebeplerden ötürü emekli edilmiştir/durdurulmuştur. Mekiğin insan taşıyıcı rolünün SpaceX’e ait Dragon V2 ve Boeing’e ait CST-100 Starliner uzay araçlar tarafından, 2017’den daha geç olmamak üzere, doldurulması beklenmekteydi. Mekiğin ağır kargo taşıyıcı rolünün ise Space Launch System ve SpaceX’in Falcon Heavy roketi gibi harcanabilir roket sistemleri tarafından doldurulması beklenmekteydi.

Scaled Composites (İngilizce: Scaled Composites) şirketine ait SpaceShipOne tekrar-kullanılabilir bir yörüngesel uzay uçağı’ydı ve 2004 yılında art arda uçuşlarda Mike Melvill ve Brian Binnie isimli pilotları taşıyarak Ansari X Prize adlı yarışmayı kazanmıştır. The Spaceship Company (İngilizce: TSC, ‘Scaled Composites’ ve ‘Virgin Galactic’ ortak girişimi) şirketi; SpaceShipOne uçağının ardılı olan SpaceShipTwo uzay uçağını üretecektir. SpaceShipTwo uçaklarından oluşan ve Virgin Galactic şirketi tarafından işletilecek olan bir filonun 2014 yılında yolcu taşıyarak ticari uçuşlara (ing: private spaceflight) başlaması planlanıyordu ancak VSS Enterprise kazası (İngilizce: crash of VSS Enterprise) sonrasında bu plan ertelenmiştir.

(İngilizce: List of unmanned spacecraft by program) (İngilizce: Timeline of spaceflight) (İngilizce: Timeline of artificial satellites and space probes) (İngilizce: List of Solar System probes) (İngilizce: Space probe) (İngilizce: Robotic spacecraft) (İngilizce: Unmanned resupply spacecraft)

Mariner 10 uzay aracının Venüs gezegeninden sonraki doğrultusunun gösterimi|bağlantı=Special:FilePath/Mariner_10’s_encounter_with_Venus_(diagram).jpg

• Zond/L1 – Ay yakın-geçiş (ing:flyby) kapsülü
• L3 – kapsül ve Ay iniş modülü
• TKS – kapsül (ing:TKS spacecraft)
• Buran-sınıfı mekik – Sovyet mekiği

• Progress – insansız SSCB/Rusya kargo uzay aracı (İngilizce: Progress spacecraft)
• TKS – insansız SSCB/Rusya kargo uzay aracı ve uzay istasyonu modülü
• Otomatik Transfer Aracı (İngilizce: ATV) – insansız, ESA kargo uzay aracı.
• H-II Transfer Aracı (ing: HTV) – insansız, Japon kargo uzay aracı
• SpaceX Dragon – insansız ticari uzay aracı
• Tianzhou 1 (uzay aracı) – Çin’in insansız uzay aracı

• Explorer 1 – ilk ABD yapay uydusu (İngilizce: Explorer 1)
• SCORE Projesi – ilk iletişim uydusu
• SOHO – L1 noktası yakınında Güneş yörüngesinde yol alır.
• Sputnik 1 – dünyanın ilk yapay uydusu
• Sputnik 2 – yörüngeye çıkarılan ilk hayvan (Laika)
• Korabl-Sputnik 2 – yörüngeden dönen ve kurtarılan ilk kapsül (ing: Korabl-Sputnik 2, öncül programı:Vostok) – gönderilen hayvanlar sağ kurtarılmıştır.
• Syncom – yer eşzamanlı yörüngesine yerleştirilen ilk iletişim uydusu (ing: Syncom)
• Hubble Uzay Teleskobu – 2018 itibarıyla en büyük yörüngesel ‘gözlemevi’ (gözlem aracı)
• X-37 – uzay uçağı (ing:X-37)

• Clementine sondası – Bir ABD Deniz Kuvvetleri görevi olarak, Ay’ın yörüngesinde hareket etmiştir ve algılayıcıları sayesinde kutuplardaki hidrojeni keşfetmiştir
• Kaguya Japon yapımı Ay yörüngezeri (ing:orbiter)
• Luna 1 – İlk Ay-yakın geçişi
• Luna 2 – Ay yüzeyine ilk çarpma
• Luna 3 – Ay’ın uzak tarafının ilk görüntüleri
• Luna 9 – Ay yüzeyine yapılan ilk yumuşak iniş
• Luna 10 – İlk Ay yörüngezeri (ing:orbiter)
• Luna 16 – Ay’dan insansız olarak ilk kez toprak örneği geri getirilmesi
• Lunar Orbiter programı – çok başarılı bir şekilde Ay’da haritalama yapmış olan uzay araçları serisi (ing:Lunar Orbiter)
• Lunar Prospector – Ay kutuplarındaki hidrojenin onaylanmış/kesinleşmiş algılanması (ing:Lunar Prospector)
• Ay Keşif Yörüngezeri – Güvenli iniş noktalarını bulup tanımlamakta ve Ay kaynaklarının konumlarını bulmaktadır. (ing:Lunar Reconnaissance Orbiter)
• Lunokhod – Sovyet Ay robotik keşif aracı ailesi (ing:robotic rovers) (ing:Lunokhod)
• SMART-1 – Avrupa Uzay Ajansı (ESA) – Ay yüzeyine çarpma (ing:SMART-1)
• Surveyor – ABD’nin ilk yumuşak iniş aracı (ing:Surveyor)
• Chang’e 1 – Çin’in Chang’e isimli Ay görevi
• Chang’e 2 – Çin’in Chang’e isimli Ay görevi
• Chang’e 3 – Çin’in Chang’e isimli Ay görevi
• Chandrayaan-1 – Hindistan’ın ilk Ay görevi (ing:Chandrayaan-1)

• Akatsuki Japon yapımı bir Venüs yörüngezeri (ing:orbiter)
• Cassini-Huygens – ilk Satürn yörüngezeri (ing:orbiter) ve Titan iniş aracı/sondası
• Curiosity keşif aracı/gezgini – NASA tarafından 2012 yılında Mars gezegenine gönderilen keşif aracı
• Galileo – ilk Jüpiter yörüngezeri (ing:orbiter) ve alçalış/iniş sondası
• IKAROS Japon yapımı – güneş yelkeni türündeki ilk uzay aracı
• Mariner 4 – ilk Mars yakın geçişi (ing:flyby), Mars gezegeninin yakın ve yüksek çözünürlüklü ilk görüntüleri (ing:Mariner 4)
• Mariner 9 – ilk Mars yörüngezeri (ing:orbiter)
• Mariner 10 – ilk Merkür yakın geçişi (ing:flyby), ilk yakın görüntüler
• Mars Exploration Rover – Mars keşif aracı/gezgini (ing:rover)
• Mars Express – Mars yörüngezeri (ing:orbiter)
• Mars Global Surveyor – Mars yörüngezeri (ing:orbiter)
• Mars Orbiter Mission – Hindistanın ilk gezegenlerarası sondası.
• Mars Reconnaissance Orbiter – gelişmiş iklim, görüntüleme, yüzey-altı radarı ve telekomünikasyon özelliklerine sahip bir Mars yörüngezeri (ing:orbiter)
• MESSENGER – ilk Merkür yörüngezeri (ing:orbiter) (varış tarihi:2011)
• Mars Pathfinder – bir Mars iniş aracı ve keşif aracı/gezgini
• New Horizons – ilk Plüton yakın geçişi (varış tarihi:20115)
• Pioneer 10 – ilk Jüpiter yakın geçişi, ilk yakın görüntüler
• Pioneer 11 – ikinci Jüpiter yakın geçiş ve ilk Satürn yakın geçiş (Satürn’ün ilk yakın görüntüleri)
• Pioneer Venüs projesi – ilk Venüs yörüngezeri (ing:orbiter) ve iniş aracı (ing:Pioneer Venus project)
• Vega 1 – Venüs atmosferine balon bırakılması ve iniş aracı (Vega 2 ile ortak görev), ana uzay aracı Halley kuyruklu yıldızı’na yakın geçiş yapmak üzere yoluna devam etmiştir^{[kaynak belirtilmeli]}
• Venera 4 – başka bir gezegene ilk yumuşak iniş (Venüs) (ing:Venera 4)
• Viking 1 – Mars’a ilk yumuşak iniş
• Voyager 2 – Jüpiter yakın geçişi, Satürn yakın geçişi ile Neptün ve Uranüs gezegenlerine ilk yakın geçiş ve görüntüleri.

• Cluster programı (ing:Cluster)
• Deep Space 1 – çvr: ‘Derin Uzay 1’ (ing:en: Deep Space 1)
• Deep Impact
• Genesis (ing:Genesis spacecraft)
• Hayabusa
• Dünya’ya yakın Asteroitle Randevu (ing: Near Earth Asteroid Rendezvous)
• Stardust
• STEREO – Heliosfer ve Güneş algılayıcısı; Güneşin tamamının ilk görüntüleri
• WMAP

• Helios I ve II Güneş Sondaları (252,792 km/saat – 157,078 mil/saat)

• Pioneer 10 – 2016 Ocak ayı itibarıyla yaklaşık 114.07 AU mesafede bulunmaktadır ve Güneş Sisteminin dışında doğru yılda ortalama 2.54 AU kadar yol almaktadır
• Pioneer 11 – 2015 Temmuz ayı itibarıyla yaklaşık 111.4 AU mesafede bulunmaktadır ve Güneş Sisteminin dışında doğru yılda ortalama 2.4 AU kadar yol almaktadır
• Voyager 1 – 2016 Ağustos ayı itibarıyla yaklaşık 135.7 AU mesafede bulunmaktadır ve Güneş Sisteminin dışında doğru yılda ortalama 3.6 AU kadar yol almaktadır
• Voyager 2 – 2016 Ağustos ayı itibarıyla yaklaşık 111.4 AU mesafede bulunmaktadır ve Güneş Sisteminin dışında doğru yılda ortalama 3.3 AU kadar yol almaktadır

• Çin’in Shuguang kapsül projesi (ing:Shuguang)
• Sovyetlere ait Soyuz Kontakt kapsül projesi
• Sovyetlere ait Almaz uzay istasyonu projesi
• ABD’nin İnsanlı Yörünge Laboratuvarı – uzay istasyonu
• ABD’nin Altair – Ay iniş aracı (ing: Altair)

• ABD’nin X-20 uzay uçağı projesi (ing:Boeing X-20)
• Sovyet Sarmal mekik programı(ing:Spiral shuttle)
• Sovyet /Rus Buran-sınıfı mekik programı
• ESA’ya ait Hermes mekiği projesi (ing: Hermes)
• Kliper Rus yarı-mekik/yarı-kapsül projesi
• Japonya’ya ait HOPE-X mekik projesi
• Çin’in Shuguang programı kapsamındaki Project 921-3 mekik projes i(ing:Shuguang)

(ing:SSTO)

• İngiliz uzay ve havacılık – HOTOL (ing:HOTOL)
• ESA’ya ait Hopper Yörüngezeri (ing: Hopper Orbiter)
• ABD’ye DC-X ‘Delta Clipper’ (ing: DC-X)
• ABD’ye ait Roton Pervaneli-Hibrit (ing: Rotary Rocket Company)
• ABD’ye ait VentureStar (ing:VentureStar)

• (ABD-NASA) Orion Çok-Amaçlı Mürettebat Aracı – kapsül
• (ABD -SpaceX) Dragon 2 – kapsül (ing:Dragon 2)
• (ABD -Boeing) CST-100 Starliner – kapsül (ing:CST-100)
• (ABD -Sierra Nevada Corporation) Dream Chaser – yörüngesel uzay uçağı (ing:Dream Chaser)
• (ABD -The Spaceship Company) SpaceShipTwo yörünge-altı (ing:sub-orbital) uzay uçağı (ing: en:The Spaceship Company)
• (ABD -Blue Origin) New Shepard tekrar-kullanılabilir fırlatma sistemi – VTVL kapsül (ing:New Shepard – VTVL)
• (ABD -XCOR) XCOR Lynx roket-uçak – yörünge-altı uzay uçağı
• Çin-Shenzhou 3 uzay aracı Kargo
• Çin – Shenzhou 4 uzay aracı Kargo
• Çin – Shenzhou 5 uzay aracı Kargo
• Çin – Shenzhou 6 uzay aracı Kargo
• Çin – Shenzhou 7 uzay aracı Kargo
• Çin – Shenzhou 8 uzay aracı Kargo
• Çin – Shenzhou 9 uzay aracı Kargo
• Çin – Shenzhou 10 uzay aracı Kargo
• (Hindistan – DRDO) Avatar RLV -geliştirme aşamasında, ilk gösteri uçuşunun 2015 yılı içerisinde olması planlanıyordu^[13] (ing:Avatar RLV)
• (Hindistan -ISRO) ISRO Yörüngesel Aracı – kapsül (ing:Orbital Vehicle)
• (Hindistan -ISRO) RLV Teknoloji Programı – uzay aracı (ing:en:RLV Technology Demonstration Programme)
• SpaceX tekrar-kullanılabilir roket (Big Falcon Roketi) (ing:reusable rocket – BFR)
• (Rusya – RKA) Federation – kapsül (ing: PPTS)
• (Avrupa – ESA) Gelişmiş Mürettebat Taşıma Sistemi – kapsül (ing:Advanced Crew Transportation System)
• (Iran Uzay Ajansı) Yörüngesel Araç – kapsül (ing: Orbital Vehicle)

• Çin Shenzhou 1 (uzay aracı) Kargo
• Çin Shenzhou 2 (uzay aracı) Kargo
• CNES Mars Netlander
• Cygnus – UUİ’ye kargo taşınması (ing:Orbital Sciences Cygnus)
• Darwin14 ESA sondası
• James Webb Uzay Teleskopu – 2019 içinde olması planlanmış olan fırlatmanın 2020 Mayıs ayına ertlenmesi gündemde
• Mars 2020 keşif robotu (ing:Mars 2020 rover)
• Reaction Engines Limited şirketi tarafından geliştirilmekte olan Skylon uzay aracı – (ing:Skylon, Reaction Engines Limited)
• SapceX Dragon – UUİ’ye kargo taşınması
• Breakthrough Starshot tarafından geliştirilen “StarChip” ve “Sprites” adlı küçültülmüş yıldızlararası uzay araçları (ing:Breakthrough Starshot)
• DARPA’ya ait ‘Dağıtık-parçalı uzay aracı’ teknolojisi ispat aracı (ing:Fractionated Spacecraft)
• Terrestrial Planet Finder – ‘Dünya benzeri Gezegen Bulucusu’ – iptal edilmiş bir sonda projesi (ing:Terrestrial Planet Finder)

Bir uzay aracı sistemi, görev profiline bağlı olarak, çeşitli alt sistemlerden oluşmaktadır. Uzay aracı alt sistemleri uzay aracının platformunu (ing:bus) oluşturur; yönelim belirlenim ve denetimi (ing: ACS), kılavuzluk (ing:guidance), yolbul (ing:navigation) ve kontrol -KYK- (ing: Guidance-Navigation&Control GNC), iletişim (ing: comms), komuta ve veri işleme (ing: command and data handling CDH), elektrik güç sistemi (ing: Electrical Power System EPS), uzay aracı ısı yönetimi (ing: thermal control system TCS), itki sistemi ve diğer yapıları içerebilir. Uzay aracının çatısına genellikle görev yükü yerleştirilir/bağlanır.

Yaşam desteği

İnsanlı uzay uçuşunda kullanılacak olan uzay aracı, mürettebat için ayrıca bir yaşam destek sistemi de içermelidir. (ing:life support system)

Yönelim denetimi

Bir uzay aracının, istenilen doğrultuda yönelime erişmesi ve dış kaynaklı torklara ve kuvvetlere gerektiği gibi tepki/cevap verebilmesi için yönelim denetimi (ing: ACS) alt sistemine ihtiyacı olacaktır. Yönelim denetimi alt sistemi, denetim algoritmalarıyla birlikte algılayıcılardan ve çalıştırıcılardan oluşmaktadır. Yönelim denetim alt sistemi, bilimsel deneyler için istenilen hedefe, güneş panellerinde güç üretimi için Güneş’e ve iletişim için Dünya’ya doğru uzay aracının düzgün bir şekilde yönelmesini/doğrultulmasını sağlamaktadır.

Kılavuzluk-Yolbul-Kontrol KYK (ing. Guidance-Navigation-Control GNC)

‘Kılavuzluk’, uzay aracını olması gereken yere doğru yönlendirme için gerekli olan komutların (genellikle ‘Komuta ve Veri İşleme’ alt sistemi tarafından) hesaplanmasını ifade eder.’Yolbul’ bir uzay aracının yörünge ögelerini ya da konumunu belirlemeyi ifade eder. ‘Kontrol’ ise uzay aracının yolunu/doğrultusunu görev gereksinimlerini karşılayacak şekilde güncellemeyi/düzeltmeyi ifade etmektedir.

Komuta ve veri işleme – KVİ (İng. Command and data handling CDH)

Bu alt sistem komutlarını iletişim alt sisteminden alıp bu komutların onaylanması ve deşifre edilmesi işlemlerini gerçekleştirir ve komutları uzay aracının ilgili alt sistemlerine ve bileşenlere iletir. KVİ ayrıca uzay aracının diğer alt sistemlerinden ve bileşenlerinden sistem performans verisi (ing:housekeeping data) ile bilimsel verileri (örn: teleskop bileşeninden resim) alır ve verileri veri kaydedici (ing:data recorder ) birimde saklanmak ya da iletişim alt sistemi aracılığıyla yer istasyonuna radyo dalgalarıyla aktarılmak üzere paketler. Diğer KVİ işlevleri arasında uzay aracı saatinin bakımını üstlenmek ve araçtaki pil sisteminin sağlık durumunun izlenmesi (ing:state-of-health monitoring).

(ing:On-Board Data Handling)

İletişim

Hem robotik (ing:robotic) hem de insanlı uzay araçları, hem gezegen yüzeyindeki istasyonlarla hem de uzaydaki diğer uzay araçlarıyla iletişim kurmak için çeşitli iletişim sistemleri kullanmaktadır. Kullanılan teknolojiler arasında RF (ing:RF) ve optik (ing:optical) iletişim bulunmaktadır. Ek olarak, uzay araçlarındaki bazı görev-yükleri, alıcı-tekrar-aktarıcı (ing:transponder) gibi elektronik teknolojileri kullanmak suretiyle, açıkça yerden-yere iletişim amaçlıdır.

Güç

Uzay aracı çeşitli alt sistemlere güç sağlayabilmek için, elektrik güç üretim ve dağıtım alt sistemine ihtiyaç duyar. Güneş’e yakın uzay araçları elektrik üretmek için sıklıkla güneş panelleri (ing:solar panels) kullanır. Güneş ışığından anlamlı miktarlarda elektrik üretilemeyecek kadar güneşten uzak bölgeler (örn:Jüpiter) için tasarlanan uzay araçları, radyoizotop termoelektrik üreteci (ing: RTG) kullanarak gerekli elektriği üretebilirler. Üretilen elektrik, güç koşullandırma donanımından geçirildikten sonra elektriksel aksam çatısı üzerindeki güç dağıtım biriminden geçerek uzay aracının diğer bileşenlerine dağıtılır. Piller ise çatıya genellikle pil yükleme düzenleyicisi üzerinden bağlanırlar ve ana güç üretimi devrede değilken sisteme elektrik gücü sağlamak için kullanılırlar. Buna örnek olarak alçak Dünya yörüngesindeki bir uzay aracının Dünya tarafından gölgede bırakılarak güneş ışığından mahrum kalması gösterilebilir.

Isı Denetimi

Uzay araçları, atmosfer’den geçişe ve uzay ortamına (ing:space environment) dayanacak şekilde tasarlanmalıdırlar. Sıcaklığın yüzlerce Celsius derece aralığında değiştiği vakum ortamında ve aynı zamanda (atmosfere tekrar giriş yapılıyorsa) plazmaların bulunduğu ortamda çalışabilmelidirler. Kullanılacak üretim maddesi olarak ya berilyum ve güçlendirilmiş karbon-karbon (ing:reinforced carbon–carbon) gibi yüksek erime sıcaklığına ve düşük yoğunluğa sahip maddeler ya da (yüksek yoğunluğa rağmen muhtemelen daha düşük kalınlık gereksinimleri yüzünden) tungsten veya yüzey aşındırmalı (ing:ablative) karbon–karbon bileşikler/alaşımlar kullanılmaktadır. Görev içeriğine bağlı olarak, uzay aracının ayrıca başka bir gezegenimsi gök cisminin yüzeyinde çalışması gerekebilir. Belirli ışınım/ısı yayma (ing:radiative) özelliklerine sahip maddelerin seçilmesine bağlı olarak, Uzay aracı ısı denetim alt sistemi (ing: thermal control subsystem) pasif olabilmektedir. Aktif ısı yönetimi alt sistemleri, elektrikli ısıtıcıları ile bazı aletleri belirli sıcaklık aralıklarında tutmak üzere uzaya verilen ışınım şeklindeki ısının miktarını belirleyen panjur benzeri açma-kapatma düzenekleri şeklindeki aktüatorleri kullanmaktadır.

Uzay aracı itki sistemi

Görev içeriğinin bir itki sistemini gerektirmesine bağlı olarak, bir uzay aracı itki alt sistemine sahip olmayabilir. “Swift Gözlemevi” (ing: Swift) adlı teleskop-gözlemevi itki aracı olmayan uzay aracına güzel bir örnektir. Ancak genellikle, ADY seviyesinde görev yapan uzay araçlarında (sürtünmeden kaynaklı hız ve irtifa kaybını gidermek üzere) yükseklik ve yörüngesel eğiklik ayarlama hareketlerini yapmak için itki alt sistemi bulunur. Ayrıca momentum denetim manevrası yapan bir uzay aracının da itki sistemine ihtiyacı vardır. Genel bir itki sisteminin bileşenleri arasında yakıt, yakıt deposu, vanalar, borular ve iticiler bulunmaktadır. Isı denetim sistemi, bu bileşenlerin sıcaklıklarını gözlemleyerek ve uzay aracı manevralarına hazırlamak amacıyla tankları ve iticileri önceden ısıtarak itki sistemiyle etkileşmektedir.

Uzay aracı yapısı/çatısı

Uzay aracı, fırlatma aracı tarafından üzerine uygulanan pozitif ivmelenme (hızlanma) yüküne karşı dayanacak şekilde tasarlanıp üretilmelidir ve diğer alt sistemlerin tutturulacağı/bağlanacağı noktalar ve alanlar içermelidir. Görev içeriğine bağlı olarak, yapısal alt sistemin başka bir gezegensel gök cisminin atmosferine giriş yaparken maruz kalacağı sürtünmeye ve negatif ivmelenme (yavaşlama) yüküne ve ayrıca başka bir gezegensel gök cisminin yüzeyine inişe dayanması gerekebilecektir.

Görev yükü

Görev yükü uzay aracının görevine bağlı olarak değişmektedir ve genellikle uzay aracının “faturaları ödeyen” (para getiren) parçası olarak düşünülür. Yaygın görev yükleri arasında bilimsel araç ve gereçler (örn: kameralar, teleskoplar ve parçacık algılayıcıları- ing: particle detector -), kargo ve insan mürettebat bulunmaktadır.

Yer kesimi

(ing:Ground segment)

Yer kesimi, fiziksel olarak uzay aracının bir parçası olmamasına rağmen, uzay aracının yönetiminin önemli bir parçasını oluşturur. Kullanımdaki bir yer kesiminin yaygın bileşenleri arasında uçuş operasyon takımının uzay aracıyla ilgili operasyonları gerçekleştirdiği yer olan ‘görev operasyonları tesisi’ (ing: mission operations facility ), veri işleme ve saklama tesisi, uzay aracına sinyal yaymak/göndermek ve uzay aracından sinyal almak için kullanılan yer istasyonları ve görevin tüm alt sistemlerini birbirine bağlayan bir ses ve veri iletişim ağı bulunmaktadır. Fırlatma aracı

Fırlatma aracı, uzay aracını Dünya’nın yüzeyinden yukarı doğru, atmosferin içinden, göreve bağlı olarak belirlenen bir hedef yörüngeye ulaşana kadar itmektedir. Bir fırlatma aracı harcanabilir (ing:expendable) veya yeniden kullanılabilir nitelikte olabilir.

Uzay istasyonu, uzay boşluğunda insanların konaklaması ve çalışması için hazırlanan platformdur. Şu ana kadar yapılan uzay istasyonları alçak Dünya yörüngesine gönderilmiştir. Uzay istasyonlarının diğer uzay araçlarından başlıca farkı, hareket etmek için büyük roketlerinin olmamasıdır. Uzay istasyonlarına gitmek için roketi olan diğer uzay araçları kullanılır. Uzay istasyonları, yörüngede haftalarca, aylarca, hatta yıllarca kalmak üzere tasarlanırlar.

Uzay istasyonları, uzayda uzun süre kalmanın organizma üzerindeki etkilerini araştırmak için kullanıldıkları gibi ağırlıksız ortamda çeşitli bilimsel deneyler yapmak için de uygun bir mekân sunarlar. Hâlen uzayda en uzun kalma rekoru, Mir uzay istasyonunda 437,7 gün kalan Valeri Polyakov’a aittir.

SSCB

 

Ana madde : Salyut

Ana madde :Mir

İlk uzay istasyonu, Uzay Yarışı döneminde yörüngeye fırlatılan SSCB’ye ait Salyut 1’dir. SSCB uzaya yedisi Salyut serisinden, biri Mir olmak üzere sekiz uzay istasyonu göndermiştir. Buralarda edinilen uzun zaman tecrübeleriyle SSCB’den sonra gelen Rusya, bu konudaki daha sonraki uluslararası projelere büyük katkılarda bulunmuştur.

ABD

 

Ana madde: Skylab

ABD’nin uzay istasyonu Skylab, 1970’li yıllarda kullanılmıştır. Skylab Projesi’nde üç astronottan oluşan üç mürettebat grubu, zamanın uzayda kalma rekorunu kırmışlardır.

SL-2, SL-3 ve SL-4 kod adlarını taşıyan bu insanlı uzay uçuşlarının ilkinde kalkışta arızalanan ve istasyonun aşırı derecede ısınmasını önlemek için yapılmış olan bir Güneş şemsiyesinin tamiri söz konusuydu. Tamirin başarılı olmaması durumunda istasyon, kısa sürede aşırı sıcaktan dolayı kullanılamaz hâle gelecekti. 25 Mayıs 1973’te bir Saturn IB roketiyle uzaya fırlatılan ekip, önce arızalanmış koruyucu şemsiyenin yerine bir yedeği yerleştiren uzay yürüyüşleri yaparak başarılı oldular. Bundan sonra normal programa geçerek toplam 28 gün uzay istasyonunda kaldılar. Bu ekibi yine üçer kişiden oluşan iki ekip takip etti. 28 Temmuz 1973’te başlayan SL-3 uçuşu 59, 16 Kasım 1973’te başlayan SL-4 uçuşu da 84 gün sürdü. Son ekip 8 Şubat 1974’te Dünya’ya döndü.

Uluslararası istasyonlar

 

Ana madde: UUİ

Uzaya gönderilen en büyük istasyon, çeşitli ulusların işbirliği içinde inşa ettikleri Uluslararası Uzay İstasyonu olmuştur. 1998 yılında yörüngede inşaatı başlanan UUİ’nun yapımı 2011’de tamamlandı. İstasyonun 2020 yılına kadar görevine devam etmesi plânlanmıştır.^[1] Yapılagelmiş en büyük uzay istasyonu olup Dünya’dan çıplak gözle görülebilmektedir.^[2] 2009’da yeni ünitelerle Dünya’nın en büyük yapay uydusu olmuştur.^[3] İstasyonda düşük yerçekimi şartlarında (İng. İngilizce: microgravity) biyoloji, kimya, tıp, fizik vb. konularda araştırmalar yapılmaktadır.

FIFA
FIFA’yı oluşturan konfederasyonlar haritası.
Slogan	For the Game. For the World.
Kuruluş	21 Mayıs 1904
Tür	Spor federasyonu
Merkez	Zürih, İsviçre
Üyeler	211 ulusal futbol federasyonu
Resmî diller	İngilizce, Fransızca, Almanca, İspanyolca, Arapça, Portekizce, Rusça
Başkanı	Gianni Infantino
Resmî site	fifa.com

FIFA ya da açılımıyla Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (Fransızca: Fédération Internationale de Football Association), futbol ve futsalın dünya çapındaki en üst düzey yönetim organıdır. 21 Mayıs 1904 yılında Paris’te kurulan organizasyonun merkezi İsviçre’nin Zürih kentindedir ve başkanlığını İsviçreli Gianni Infantino yürütmektedir. 211 ulusal futbol federasyonunun üyesi olduğu FIFA, çeşitli futbol turnuvalarını düzenlemesinin yanı sıra dünya futbolunu yöneten, kuralları uygulayan, değiştiren kuruluştur. Düzenlemekte olduğu en önemli turnuva ise 1930’dan bu yana gerçekleştirilen FIFA Dünya Kupası’dır. Bu kupa 2022’deki turnuva da dahil olmak üzere şimdiye dek yirmi iki kez düzenlenmiştir.

FIFA tarihinde ise son yıllarda yaşanan yolsuzluk olayı ön plana çıkmaktadır. Bu yolsuzluk olayları sonucunda 8. FIFA Başkanı Sepp Blatter görevinden uzaklaştırılmış ve 8 yıl futboldan men cezası almıştır.

20. yüzyılın başında, uluslararası alanda futbolu yönetecek bir yönetim organının eksikliği ortaya çıkmıştır. Bu eksikliği gidermek maksadıyla 21 Mayıs 1904 tarihinde Paris’te FIFA kurulmuştur. Adı, Fransızca “Uluslararası Birlik Futbolu Federasyonu” (“birlik futbolu” futbol için kullanılan bir başka addır) anlamına gelen “Fédération Internationale de Football Association” olan birliğin kısaltması da tüm dünyada yaygın olarak kullanılan “FIFA” olarak seçilmiştir. Kurucu üyeleri Belçika, Danimarka, Fransa, Hollanda, İspanya, İsveç ve İsviçre’dir. Ayrıca, aynı gün içerisinde Almanya da telgraf vasıtasıyla ile federasyona katıldığını ilan etmiştir.

FIFA’nın ilk başkanı Robert Guérin olmuştur. 1906’da ise üye ülkelerin oybirliği ile ikinci FIFA başkanı İngiltere Futbol Federasyonu başkanı Daniel Burley Woolfall olmuştur.

FIFA’nın kurucu üyeler dışında ilk üyeleri 1908’de üye olan Güney Afrika, 1912 yılında üyeliğe katılan Arjantin ve Şili, 1913 yılında birliğe kabul edilen Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri olmuştur. Güney Afrika’nın birliğe katılımı ile organizasyon ilk defa Avrupa dışına genişlemiş, Arjantin ve Şili’nin katılımıyla da Amerika kıtasına kadar yayılmıştır.

I. Dünya Savaşı sırasında birçok futbolcunun ölmesi veya sakatlanması organizasyonun geleceğini tehlikeye sokmuştur. Savaş sonrasında başkan Woolfall’un ölümünün ardından organizasyon bir süre vekâleten Hollandalı Carl Hirschmann tarafından yönetilmiştir. Ayrıca savaş sırasında düşman olan devletler birbirleriyle sportif anlamda da olsa bir araya gelmede isteksiz olmuşlardır. Bu durum Home Nations’ın üyelikten çekilmesine kadar varmıştır. Ancak daha sonra üyelikleri devam etmiştir.

FIFA’nın tarihsel nitelikteki koleksiyonları İngiltere’de bulunan Ulusal Futbol Müzesi’nde bulunmaktadır.

Merkezi Zürih’te bulunan FIFA, İsviçre Kanunları çerçevesinde kurulmuş bir federasyondur. En yüksek organı FIFA Kongresi, üye federasyonların temsilcilerinden oluşan bir kuruldur. Kongre, olağanüstü durumlar dışında 1998 yılından bu yana yılda bir kez toplanmaktadır. Kongre, FIFA’nın tüzüğünde değişiklik yapabilecek tek kuruldur. Kongrede FIFA Başkanı, FIFA Genel Sekreteri ve FIFA Yönetim Kurulunun üyeleri seçilir.

FIFA Yönetim Kurulu, FIFA Kongresi’nin toplanma aralıkları sırasında ana karar organıdır. Yönetim kuruluna bağlı Finans Komitesi, Disiplin Kurulu, Hakemler Komitesi gibi birçok alt FIFA kurulu vardır.

Dünya çapında FIFA’ya bağlı birçok uluslararası futbol konfederasyonu bulunmaktadır. Ulusal futbol federasyonlarının oluşturduğu bu konfederasyonlar kıtalarına göre ayrılmaktadır. Konfederasyonlar da tıpkı FIFA gibi kendi tüzüklerine ve yönetim organlarına sahiptir, ayrıca uluslararası futbol turnuvaları düzenlemektedirler. Fakat yönetim yetkileri FIFA tüzüğünde belirtilen yetkilerle kısıtlanmıştır. Dünyada FIFA’ya bağlı altı kıta konfederasyonu bulunmaktadır. Bu konfederasyonlar şunlardır:

 AFC – Asian Football Confederation

 CAF – Confédération Africaine de Football

 CONCACAF – Confederation of North, Central American and Caribbean Association Football

 CONMEBOL – Confederación Sudamericana de Fútbol

 OFC – Oceania Football Confederation

 UEFA – Union of European Football Associations

Toprakları başka bir kıtada bulunmasına karşın başka bir konfederasyona bağlı olan ülkeler vardır. Rusya, Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti, Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan gibi ülkeler topraklarının tamamı veya bir kısmı Asya’da bulunmasına karşın UEFA’nın bir parçasıdırlar. İsrail, Asya’da bulunmasına rağmen AFC ülkeleri tarafından boykot edildikten sonra, 1994 yılında UEFA’ya katılmıştır. Kazakistan, 2002 yılında UEFA’dan AFC’ye taşınmıştır. Avustralya, 2006 yılı Ocak ayında AFC’den OFC’ye taşınmış ve bununla birlikte son kez ulusal bir federasyon konfederasyonunu değiştirmiştir.

Guyana ve Surinam, Güney Amerika ülkeleri olmalarına rağmen tarihleri boyunca CONCACAF üyesi olmuşlardır.

Toplamda 211 üye ülkesi bulunan FIFA her ülke için kendine has ülke kodu belirlemektedir. Ayrıca üye 211 ülkenin tamamının erkek millî futbol takımı bulunmakta iken yalnızca 129’unun kadın millî futbol takımı bulunmaktadır. Filistin gibi siyasi varlığı tartışmalı olan ülkelerin de üyeliğinin bulunduğu FIFA, Birleşmiş Milletler’den daha fazla üye sayısına sahiptir.^[3] FIFA Dünya Sıralaması, aylık olarak güncellenen ve takımların uluslararası turnuvalarda, turnuva elemelerinde, dostluk maçlarında gösterdikleri performanslara göre güncellenmekte olan bir listedir. Aynı nitelikteki FIFA Kadınlar Dünya Sıralaması ise dört yılda bir güncellenmektedir.

Futbol kuralları, resmî olarak tanınan ve futbolu yöneten yasalar sadece FIFA’nın sorumluluğunda değildir. Uluslararası Futbol Birliği Kurulu (IFAB) da kurallar üzerinde söz sahibidir. FIFA yönetim kurulu üyeleri olan İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda 1882 yılında IFAB’ın kurulması için önayak olmuşlardır. Oyun kurallarında değişiklik yapılabilmesi için, önerinin sekiz delegenin en az altısı tarafından kabul edilmesi gereklidir.

FIFA kurulduğu günden bu yana yalnızca dokuz başkan görmüştür. FIFA’nın başkanlığını şimdiye dek üç kez İngiliz, iki Fransız ve birer kez de Belçikalı, İsviçreli, Brezilyalı ve İtalyan futbol adamları üstlenmiştir.

№	Adı	Görev Başlangıcı	Görev Bitişi
1	Robert Guérin	22 Mayıs 1904	4 Haziran 1906
2	Daniel Burley Woolfall	4 Haziran 1906	24 Ekim 1908
3	Jules Rimet	1921	1954
4	Rodolphe Seeldrayers	1954	7 Ekim 1955
5	Arthur Drewry	1955	25 Mart 1961
6	Stanley Rous	1961	8 Mayıs 1974
7	João Havelange	8 Mayıs 1974	8 Haziran 1998
8	Joseph Sepp Blatter	8 Haziran 1998	8 Ekim 2015
–	Issa Hayatou (geçici)	8 Ekim 2015	26 Şubat 2016
9	Gianni Infantino	26 Şubat 2016	Görevde

1994 FIFA Dünya Kupası’ndan beri UEFA Şampiyonlar Ligi’nde olduğu gibi FIFA da, Alman besteci Franz Lambert tarafından hazırlanan bir marşa sahiptir. FIFA Marşı, FIFA’nın düzenlediği turnuvalar ve hazırlık karşılaşmalarının öncesinde gerçekleştirilen seremoniler sırasında çalınmaktadır. FIFA Dünya Kupası, FIFA Kadınlar Dünya Kupası, FIFA 20 Yaş Altı Dünya Kupası, FIFA 17 Yaş Altı Dünya Kupası, FIFA Kadınlar 20 Yaş Altı Dünya Kupası, FIFA Kadınlar 17 Yaş Altı Dünya Kupası, FIFA Futsal Dünya Kupası, FIFA Plaj Futbolu Dünya Kupası ve FIFA Kulüpler Dünya Kupası bu marşın çalındığı turnuvalara örnek gösterilebilir.

FIFA ödülleri, FIFA Dünyada Yılın Futbolcusu adı altında o yılın en iyi kadın ve erkek futbolcularına verilmektedir. Ayrıca FIFA Puskás Ödülü ve FIFA Ballon d’Or da FIFA’nın dağıttığı prestijli ödüllerdendir.

Bunun yanında çeşitli şekillerde onurlandırmalar yapılmaktadır. Buna bağlı olarak:

• 1994 yılında FIFA tarafından Tüm Zamanların En İyi Dünya Kupası Kadrosu,
• 1998 yılında spor yazarları tarafından 20. Yüzyıl Dünya Takımı Kadrosu,
• 2000 yılında FIFA World Magazine okurları tarafından 20. Yüzyılın Takımları,
• 2002 yılında futbolseverlerin oylamasıyla FIFA Dünya Kupası Rüya Takımı seçilmiştir.

Ayrıca, 2004 yılında FIFA’nın 100. kuruluş yıldönümünü kutlamak amacıyla Fransa ve Brezilya arasında “Yüzyılın Maçı” düzenlenmiştir.