Tarihte 5 şubat olayları

Midhat Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi 19 Aralık 1876 – 5 Şubat 1877
Hükümdar	II. Abdülhamid
Yerine geldiği	Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa
Yerine gelen	İbrahim Edhem Paşa
Görev süresi 31 Temmuz 1872 – 19 Ekim 1872
Hükümdar	Abdülaziz
Yerine geldiği	Mahmud Nedim Paşa
Yerine gelen	Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum	Ahmed Şefik Midhat 18 Ekim 1822 İstanbul
Ölüm	8 Mayıs 1884 (61 yaşında) Taif, Hicaz, Osmanlı İmparatorluğu
Defin yeri	Abide-i Hürriyet, İstanbul

Ahmed Şefik Midhat Paşa (18 Ekim 1822, İstanbul – 8 Mayıs 1884, Taif), Osmanlı devlet adamıdır. İki kez sadrazam, Tuna, Aydın ve Suriye Valisi olan Midhat Paşa, ilk Osmanlı anayasası olan Kânûn-ı Esâsî’yi hazırlayan kurulun başkanlığını yaptı.

Midhat Paşa, Padişah Abdülaziz (1861-1876) döneminde savunduğu reform politikalarıyla tanınmış ve iki kez sadrazamlık yapmıştır. Valilikteki başarılarını sadrazamlığında gösterememiştir. İlk sadrazamlığında açığı olan bütçeyi fazla vermiş gibi göstermesi, saray erkanı ile rüşvet ve yolsuzlukla mücadele kapsamında girdiği mücadele ve sürtüşmeler görevden alınmasına sebep olmuştur. Öte yandan ilk sadaretinde Abdüllaziz’in arasının iyi olduğu Mısır hidivi İbrahim Paşa’ca iknası akabinde Mısır’a dış borçlanma yetkisi veren fermana karşı çıkmış ancak bunda başarılı olamamış, neticede Mısır İngiliz hâkimiyetine girmiştir. 1876’da Abdülaziz’in tahttan indirilmesiyle sonuçlanan askeri darbenin liderlerinden biri olmuş, aynı yıl padişah V. Murat’ın tahttan indirilerek II. Abdülhamid’in tahta geçirilmesi olayında da belirleyici rol oynamıştır. Abdülhamid döneminde 2. sadareti başlamıştır. Abdülhamid’in 23 Aralık 1876’da ilan ettiği Kanun-u Esasinin mimarlarından biridir. Balkanlarda Rusya’nın kışkırtmalarıyla çıkan ayaklanmalar ve Rusya’nın savaş tehditleri karşısında, padişahın karşı görüşü ve Lord Salisbury’nin uyarılarına rağmen^[2] İngiltere’nin yardım edeceğine inanarak İmparatorluğu Rusya ile savaşa sürüklemiş ve bu savaş Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihindeki en büyük felaketlerden biri olan 93 Harbi olarak tarihe geçmiştir. Bu olaylardan kısa bir süre sonra Mithat Paşa Abdülhamid’in gözünden düşerek sürgüne gönderilmiş, 1881’de Abdülaziz’e suikast suçlamasıyla Yıldız Sarayı’nda kurulan Yıldız mahkemesi tarafından idama mahkûm edilmiştir. Cezası Abdülhamid tarafından Taif’te hapis cezasına çevrilmiş ancak üç yıl sonra muhafızları tarafından öldürülmüştür. Cinayetin II. Abdülhamid’in emriyle işlendiğinden şüphelenildiyse de kesinlikle kanıtlanamamıştır.

Belçika Koninkrijk België (Felemenkçe) Royaume de Belgique (Fransızca) Königreich Belgien (Almanca) Belçika Krallığı
Bayrak Arma
Slogan Eendracht maakt macht (Felemenkçe) L’union fait la force (Fransızca) Einigkeit macht stark (Almanca) “Birlikten Kuvvet Doğar”
Millî marş La Brabançonne (Brabantlı) Süre: 1 dakika ve 4 saniye.1:04 (instrumental version)
Başkent	Brüksel
Resmî dil(ler)	%59 Felemenkçe %40 Fransızca %1 Almanca
Demonim	Belçikalı
Hükûmet	Federal Parlamenter monarşi[1]
• Kral Philippe • Başbakan Alexander De Croo
Yasama organı	Federal Parlamento
• Üst meclis	Senato
• Alt meclis	Temsilciler Meclisi
Tarihçe
• İlan Hollanda Birleşik Krallığı’ndan 4 Ekim 1830 • Tanınma 19 Nisan 1839
Yüzölçümü
• Toplam	30.528 km2 (139.)
• Su (%)	6,4
Nüfus
• 1 Kasım 2019 sayımı	11.515.793 (80.)
• Yoğunluk	376/km2 (33.)
GSYİH (SAGP)	2023 tahminî
• Toplam	$636,48 milyar[2] (37..)
• Kişi başına	$53.973[2] (18..)
GSYİH (nominal)	2023 tahminî
• Toplam	$579 milyar[2] (24..)
• Kişi başına	$50.103[2] (16..)
Gini (2018)	▼ 25.6[3] düşük
İGE (2022)	0.937[4] çok yüksek · 13.
Para birimi	Euro (€, EUR)1
Zaman dilimi	UTC+01:00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02:00 (OAYS)
Trafik akışı	sağ
Telefon kodu	32
ISO 3166 kodu	BE
İnternet alan adı	.be
1999’dan önce: Belçika frangı (BEF) .eu da kullanabilmektedir.

Belçika (Felemenkçe: België Felemenkçe telaffuz: [ˈbɛlɣijə]  (dinle); Fransızca: Belgique; Almanca: Belgien), resmî adıyla Belçika Krallığı, Batı Avrupa’da bulunan bir devlettir. Avrupa Birliği’ne üyedir. Birliğin ve NATO gibi bazı uluslararası organizasyonların merkezlerini barındırır.^[5] 30.528 km²’lik bir alanı kaplayan ülkenin nüfusu yaklaşık 11,4 milyon kişidir.

Cermen ve Latin dünyası arasında bir sınır oluşturan Belçika’da Felemenkler tarafından Felemenkçe, Valonlar tarafından Fransızca ve küçük bir Alman grup tarafından Almanca konuşulur. Belçika federal bir devlet yapısına sahip olup Felemenkçe’nin resmî dil olduğu Flaman Bölgesi, Fransızcanın resmi dil olduğu Valon Bölgesi ve her iki dilin de resmî dil sıfatını taşıdıkları Brüksel Başkent Bölgesi’nden oluşur.^[6] Son olarak, tamamı Valon Bölgesi’nin sınırları içinde kalan ve Almanya’ya komşu Almanca konuşan küçük bir topluluk, Valon bölgesine bağlı olmakla birlikte bazı alanlarda özerkliğe sahiptir ve yaşadıkları bölgede Almanca resmi dildir.^[7] Belçika’nın dilsel çeşitliliği ve bununla ilgili politik ve kültürel anlaşmazlığı, Belçika tarihine ve yönetim sistemine yansımıştır.^[8][9]

Belçika adı, Kelt ve Cermen karışımı bir halk olan Belgae‘lerin yaşadığı, Roma eyaleti Galya’nın en kuzeyindeki Gallia Belgica‘dan kaynaklanır.^[10][11] Belçika, Hollanda ve Lüksemburg tarihsel olarak Benelüks’ten daha büyük bir alanı kaplayan Alçak Ülkeler diye anılır. Orta Çağ’ın bitiminden 17. yüzyılın başlarına kadar ticari ve kültürel açıdan bir refah merkezi olan ülke, 16. yüzyıldan 1830’daki Belçika Devrimi’ne kadar Avrupa güçleri tarafından birçok muharebeye sahne olarak Avrupa’nın savaş alanı olarak tanımlanmış.^[12] ve bu unvanı I. Dünya Savaşı ile II. Dünya Savaşı ile de güçlenmiştir.

Bağımsızlığın üzerine ülke, hevesle Endüstri Devrimi’ne katılmış^[13][14] ve 20. yüzyıl boyunca Afrika’da birçok koloni kurmuştur.^[15] Belçika’da 20. yüzyılın ikinci yarısına ise bir yandan Felemenkler ve Frankofonlar arasındaki çatışma diğer yandan Flaman ve Valon Bölgeleri arasındaki eşit olmayan ekonomik gelişme damgasını vurmuştur. Bu hâlâ devam eden çatışmalar ülkede üniter devlet yapısından federal devlete doğru bir dizi reformun yapılmasına neden olmuştur.

Karakol Cemiyeti, Mütareke döneminde Osmanlı istihbarat örgütüdür.İstanbul’un işgalinde sonra millî uyanışın başlaması ile kişiler kendi kendilerine çeşitli örgütler kurmuştur. Bu örgütlerin birisi de ‘Karakol’ örgütüdür. Bu örgüt ve diğer örgütlerin birleşmesi ile bugünkü Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) kurulmuştur.

I. Dünya Savaşı’ndan sonra İstanbul’un işgali sırasında (5 Şubat 1919’da) kurulmuştur. Kara Kemal ve Kara Vasıf tarafından kurulan ve yönetilen cemiyet, Millî Mücadele’ye yardım etmek için, Anadolu’ya silah ve asker kaçırmıştır. Karakol adı da bu iki kurucu idari üyenin isminden gelmektedir.

Mütareke döneminin ilk gizli direniş ve istihbarat grubudur. 1918 Ekim sonları veya Kasım başlarında Talât Paşa’nın direktifi ile kurulan cemiyetin kurucuları arasında, Kurmay Albay Kara Vâsıf, Emekli Yüzbaşı Bahâ Said, Albay Galatalı Şevket ve Yenibahçeli Şükrü Beyler gibi İttihatçı kişiler bulunmakta idi. Kısa zamanda örgütlenme çalışmalarını tamamlayan Karakol Cemiyeti’nin Millî Mücadele’ye yaptığı en büyük hizmet, İstanbul’dan Anadolu’ya silah ve cephane ile subayların kaçırılmasını sağlaması, İngiliz Muhipleri Cemiyeti gibi kuruluşların planlarını ve faaliyetlerini Mustafa Kemal Paşa’ya haber vermesi olmuştur. Ancak Cemiyet, Bolşevikler ile gizli ilişkilere girmesi ve kendi başına Millî Mücadele’ye sahiplenme çalışmalarında bulunması sebepleriyle Anadolu Ordusu kadrosuna alınmamış, 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul’un İtilaf Devletleri tarafından işgali sırasında da liderlerinin tutuklanmaları ile büyük bir darbe yemiş ve son olarak da Erzurum ve Sivas Kongreleri’nin kararlarını uygulamak için seçilen Heyet-i Temsiliye’nin emri üzerine faaliyetlerine son verilmiştir.

Düşman gemileri 13 Kasım 1918’de artık İstanbul limanlarında demirlemiş durumdadır. 15 Mayıs 1919’da düşman İzmir’dedir. Halk bıkkın, yılgın, kararsız, Osmanlı Saltanatı aciz, belki ondan da vahimi düşmanla anlaşma yollarını aramaktadır. İngilizler ile onları destekleyen veya onların desteklediği gizli servisler askerlerin gidemediği yerlerde, İstanbul merkezli bir harekât ile Anadolu’da Osmanlı’dan kalan her karış toprak parçasında bir işgal ve nüfuz kavgasına girişmişlerdir. İttihatçı ve Teşkilat-ı Mahsusacı avı başlatılmıştır. Türk kurum, kuruluşları işletilmez hale getirilmiştir, korunmak gerekmektedir. Çareyi İttihatçılar ile Teşkilat-ı Mahsusacılar birlikte bulurlar. Ortak düşmana karşı ortak mücadele verilecektir. Teşkilat-ı Mahsusa’nın son başkanı Hüsamettin Ertürk’ün de içinde bulunduğu yeni bir örgüt kurulacaktır. Örgütün kuruluşundan ülkeden kaçan Enver, Cemal ve Talat Paşalar haberdardır. Talat Paşa’nın da oluruyla İttihatçıların ünlü iaşe nazırı Kara Kemal ile Kurmay Albay Kara Vasıf Bey ilk görüşmeleri yaparlar. Daha sonra yeni örgütün kurulması için yapılan çalışmalarda bir öncü daha belirlenir. Bu kişi Karadeniz Boğaz Komutanı Galatalı Şevket Bey’dir. Yeni örgütün kuruluş toplantısı 5 Şubat 1919 tarihinde Avukat Refik İsmail Bey’in Sultanhamam’daki yazıhanesinde yapılır. Toplantıda Galatalı Şevket Bey örgütün başkanlığına seçilir. Örgütün adı Baha Sait Bey’in isteği üzerine Kara Vasıf Bey ve Kara Kemal Beyler’in adından esinlenilerek Karakol olarak belirlenir. Örgüt öncelikle İttihatçılara ve Teşkilat-ı Mahsusacılara karşı girişilen saldırılara karşı koyacaktır. Ancak bu yapılanma giderek genişler. Bireysel savunmanın yerini Anadolu’nun düşmandan kurtarılması için genel bir karşı koyuş alır. Burada örgüt, Karadeniz kıyıları, Ege ve Doğu Anadolu’da güçlü bir şekilde örgütlenir. Bu örgütlenme adeta İttihatçıların yeni bir yapılanmasıdır. İstanbul ve Anadolu’da halk üzerinde yapılan çalışmalarda, işgal kuvvetlerine karşı konulması gerektiği vurgulanır. Türk kökenli en büyük istihbarat gücü olan Karakol Cemiyeti’nin kuruluş şeması ve çalışmaları şöyledir:

• Kurucusu ve başkanı: Albay Kara Vasıf.
• Yönetim kurulu üyeleri: Albay Galatalı Şevket, Yarbay Kemalettin Sami Gökçe, Yarbay Edip Servet Tör, Baha Sait, Kara Kemal, Binbaşı Ali Rıza, Binbaşı Ali Çetinkaya, Üsküdar Grubu Başkanı Yenibahçeli Şükrü Oğuz, Topkapı Grubu Başkanı Yarbay Hüsamettin Ertürk (sonra Albay), İslam Kadınlar Birliği Başkanı Naciye Faha Hanım sayılabilecek başlıca isimlerdir.
• Başlıca müfrezeler ve önde gelen adlar: Yahya Kaptan, İpsiz Recep, Bulgar Sadık, Dayko, Yalovalı İbo, Gebzeli Rıfat Kaptan, Kuşçubaşı Eşref önde gelen isimler olarak sayılabilir.

Nezihe Muhiddin
Doğum	1889 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	10 Şubat 1958 (69 yaşında) İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Zincirlikuyu Mezarlığı
Milliyet	Osmanlı Türkü
Meslek	Gazeteci, yazar, aktivist
Tanınma nedeni	Türkiye’de kadınların siyasal haklarının tanınmasını sağlama için verdiği mücadele

Nezihe Muhiddin Tepedelengil (1889, İstanbul – 10 Şubat 1958, İstanbul), Osmanlı-Türk düşünür, gazeteci, yazar, kadın hakları savunucusu.

20. yüzyıl’da Osmanlı Devleti’nde kadını toplum yaşamına dahil etme, cumhuriyet rejiminin ilanından sonraysa kadınların siyasal haklarının tanınmasını sağlama için mücadele etmiş bir kadın hareketi öncüsüdür. Henüz Cumhuriyet Halk Fırkası bile kurulmadan Kadınlar Halk Fırkası (KHF) adlı siyasi partinin kuruluş çalışmalarını tamamlayarak Türkiye’deki ilk siyasal partinin kurucusu olmuş ve Türk Kadın Yolu adlı derginin kurulmasına öncülük etmiştir.

20 roman, 300 kadar öykü, piyes, senaryo, operet kaleme almış bir yazardır.

1889 yılında İstanbul’da Kandilli’de Zehra Hanım ile savcı ve ceza hâkimi Muhiddin Bey’in kızı olarak dünyaya geldi.^[1] Evde özel öğrenim gördü. Farsça, Arapça, Almanca, Fransızca öğrendi. İlk gençlik yıllarından itibaren siyasi ve sosyal konulara, kadınlık durumuna duyarlı birisi olarak yetişti.^[2] Dayısının kızı Nakiye Hanım ile annesinin edebiyat ve toplumsal sorunlar üzerine yaptıkları tartışmalar, Nakiye Hanım’ın evde düzenlediği toplantılar, ilerideki düşüncelerinin ilk tohumlarını atmıştır.^[3]

1909 yılında Maarif Nezareti’nin sınavının kazanıp Kız İdadi Mektebi’nde fen dersi öğretmeni olarak çalışmaya başladı.^[4] Aynı okulda ders veren Halide Edib’le, Muallim Nakiye Hanım ve bir okulda müdürlük yapan Şükûfe Nihal ile bu ortamda tanıştı.^[5] İttihat ve Terakki Kız Sanayi Mektebi’ne müdürlük yaptı; jimnastik, lisan, piyano, biçki-dikiş derslerinin öğretmenliğini üstlendi. Daha sonra Selçuk Hatun Sultanisi, Kız Hayat Mektebi ve İzmir Hilal Sultanisi müdürlüklerinde bulundu. Savaş zamanı okulunu dikimevine dönüştürdü, İlk Tedavi Hastanesi’nde öğrencileriyle birlikte hastabakıcılık yaptı.^[6]

Okul dışında, kadın hakları için yürüttüğü faaliyetlere ara vermeden devam etti. Çalışma hayatına başladığı yıl Sabah, İkdam gibi gazetelerde sosyoloji, pedagoji, psikoloji konularında ilk makaleleri yayımlanmaya başladı.

İlk evliliğini Muhlis Bey ile yaptı. Kısa süren bu evliliğin ardından belediye şirketler komiseri Memduh Tepedelengil ile yaptığı ikinci evliliğinden ise Malik adında bir oğlu oldu. Edebi yaşamı boyunca ikinci evliliğinin soyadını değil, babasının soyadı olan Muhiddin’i kullandı.^[3]

Bu sırada kendini edebiyata veren Nezihe Muhiddin, kadınların sorunlarını işleyen, evliliklerde erkeklerin tutumlarını eleştiren romanlar yazdı.^[4] İlk romanı “Şebâb-ı Tebah” (Kaybolan Gençlik) 1911 yılında yayımlanmıştı. Hayatı boyunca 20 roman, 300 kadar öykü, piyes, operet, senaryo kaleme aldı. Goethe ve Edgar Allen Poe gibi dünya yazarlarından çeviriler yaptı.

1913’te bir hayır kurumu olan “Türk Hanımları Esirgeme Derneği”’nin kuruluşunda yer aldı ve ilk yıllarda derneğin sekreterliğini üstlendi. Aynı dönemde Osmanlı donanmasını desteklemek için kurulan Donanma Cemiyeti’nin Kadınlar Şubesinin de kurucuları arasında yer aldı.^[4] Ancak hayır işleri ile uğraşırken bir yandan da kafasındaki esas mesele, kadınların siyasi hayata katılması ve birliği idi.

İstanbul’un işgalinin ardından toplanan Milli Kongre’nin delegeleri arasında yer aldı.^[4]

1923 yılında henüz cumhuriyet ilan edilmemişken Nezihe Muhiddin ve on üç kadın arkadaşı, kadınların siyasi hakları için bir kadın şurası toplamaya karar verdiklerini açıkladı.^[4] Hazırlıkları Nezihe Muhiddin’in evinde süren şura, 15 Haziran 1923’te Darülfünun Konferans Salonu’nda gerçekleşti. Şura’da Kadınlar Halk Fırkası adıyla siyasi bir parti kurma kararı alındı. Partinin programı basında yer aldı. Nezihe Hanım’ın kuruluşuna önderlik ettiği parti, henüz Cumhuriyet Halk Fırkası bile kurulmadan kuruluş çalışmalarını tamamlayıp kuruluş dilekçesini vererek Cumhuriyet tarihinin ilk siyasal partisi oldu. Ne var ki kuruluş dilekçesine sekiz ay sonra ret yanıtı geldi. “1909 tarihli seçim kanuna göre kadınların siyasi temsilinin mümkün olmadığı” gerekçesiyle parti kuruluşu için valilik tarafından faaliyet izni verilmemişti. Kadınlar Halk Fırkası, “Türk Kadınlar Birliği” adlı derneğe dönüştü.

Kurucuları arasında Nezihe Muhiddin’in de bulunduğu Türk Kadınlar Birliği, 7 Şubat 1924 tarihinde kuruldu.^[7] Amacı “kadınlığı düşünsel ve sosyal alanlarda yükselterek modern ve olgun bir düzeye eriştirmek” olan^[8] Türk kadınlar Birliği’nin başkanlığını Nezihe Muhiddin üstlendi. 1925’te “Türk Kadın Yolu” dergisini kurdu. Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni olduğu dergi 30 sayı çıktı; kadınların siyasal taleplerinin duyurulması için yayın yaptı.^[9]

1925 yılında henüz kadınların siyasal haklarının tanınmamış olmasına rağmen Türk Kadınlar Birliği tarafından Nezihe Muhiddin, Halide Edip ile birlikte milletvekilliği için aday gösterildi. Amaç, seçimler sırasında konuyu gündeme getirerek kamuoyunu ve Büyük Millet Meclisi’ni kadınlara oy verme hakkı için etkilemekti.^[10] Fakat adaylıkları Cumhuriyet Halk Fırkası tarafından reddedildi.^[11] O sırada devam eden Şeyh Said İsyanı kadınların siyasi taleplerine kulak tıkamak için yeni bir bahane oldu.^[12]

25 Mart 1927 günü Türk Kadınlar Birliği’nin merkezinde toplanan kongrede Nezihe Muhiddin’e karşı bir muhalefet başlamıştı. Üyelerden birkaçı basına, CHF’ye, Valiliğe ve Emniyet’e mektup yazarak Nezihe Muhiddin’in yolsuzluk yaptığını, kongrede seçimlerde yapılan usulsüzlükler nedeniyle Kadınlar Birliği’nin gayrikanuni ilan edilmesi gerektiğini iddia ettiler. Ancak Nezihe Muhiddin hemen bir basın toplantısı düzenleyerek bütün iddiaları reddetti. Yeni program valilikçe onaylandı, yolsuzluk iddiaları da asılsız çıktı. 1927 seçimleri için çalışma başladı.

Nezihe Muhiddin’in Kadınlar Birliği tarafından kamuoyuna adaylığı açıklanan dört adaydan birisi oldu. Alınan olumsuz tepkiler üzerine Birlik, Temmuz ayında aday göstermekten vazgeçtiklerini açıkladı ancak seçme ve seçilme hakkı için kampanya temmuz ayı boyunca sürdürüldü.

Ağustos ayında valilik, cemiyet merkezinin polis tarafından aranması için emir çıkardı ve vilayetin suçlamasına cemiyetin içinde muhaliflerin de katılmasıyla Nezihe Muhiddin için yolsuzluk iddiaları yeniden gündeme geldi. 26 Eylül 1927 tarihli Kongre’de Saime Hanım birliğin yeni başkanı olarak seçildi ve Nezihe Muhiddin, birlikten ihraç edildi.

Valilik ve Türk Kadınlar Birliği tarafından birbiri ardına açılan yolsuzluk, sahtekarlık davalarından 1929 yılındaki Af Kanunu ile kurtulabildi.^[10] Kişisel itibarı zedelenen Muhiddin, bir suskunluk dönemine girdi. Evinde yakın dostlarıyla aylık çay toplantıları yapmayı sürdürdü. Geçimini öğretmenlik yaparak, roman yazarak kazandı. 1929’da Gazi Osmanpaşa Erkek Orta Mektebi’ne tayin edildi ve bu okuldan emekliye ayrıldı.^[1]

5 Aralık 1934 günü Meclis kadınlara seçme ve seçilme hakkını veren kanun değişikliğini kabul edildiğinde Nezihe Muhiddin, seçme ve seçilme hakkının verilmesinden sonra 1935’teki ilk seçimde İstanbul’dan bağımsız aday oldu.^[4]

10 Şubat 1958 tarihinde İstanbul’da bir akıl hastanesinde hayatı kaybetti. 12 Şubat günü Şişli Camii’nde kılınan cenaze namazı sonrası Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.^[13][14]

Apollo 14

Alan Shepard ve Ay’daki Amerikan bayrağı, Şubat 1971 (fotoğraf Edgar Mitchell)
Görev türü	Mürettebatlı Ay inişi (H)
Uygulayıcı	NASA[1]
COSPAR kimliği	1971-008A
SATCAT no.	CSM: 4900[2] LM: 4905[3]
Görev süresi	9 gün, 1 dakika, 58 saniye
Uzay aracı özellikleri
Uzay aracı	Apollo CSM-110 Apollo LM-8
Üretici	CSM: North American Rockwell LM: Grumman
Fırlatma ağırlığı	46.305 kilogram (102.084 lb)
Boş ağırlık	5.208 kilogram (11.481 lb)
Mürettebat
Mürettebat sayısı	3
Üyeler	Alan B. Shepard Jr. Stuart A. Roosa Edgar D. Mitchell
Çağrı işareti	CSM: Kitty Hawk LM: Antares
Görev başlangıcı
Fırlatma tarihi	31 Ocak 1971, 21:03:02 UTC
Roket	Saturn V SA-509
Fırlatma yeri	Kennedy LC-39A
Görev sonu
Kurtaran	USS New Orleans (LPH-11)
İniş tarihi	9 Şubat 1971, 21:05:00 UTC
İniş yeri	Güney pasifik okyanusu 27°1′G 172°39′B
Yörünge parametreleri
Referans sistemi	Selenosentrik
Periselene yüksekliği	16,9 kilometre (9,1 nmi)
Aposelene yüksekliği	108,9 kilometre (58,8 nmi)
Süre	120 dakika
Ay yörünge aracı
Uzay aracı bileşeni	Apollo Komuta ve Hizmet Modülü
Yörüngeye yerleşme	4 Şubat 1971, 06:59:42 UTC
Yörüngeden ayrılma	7 Şubat 1971, 01:39:04 UTC
Yörünge sayısı	34
Ay iniş aracı
Uzay aracı bileşeni	Ay Modülü (LM)
İniş tarihi	5 Şubat 1971, 09:18:11 UTC
Kalkış tarihi	6 Şubat 1971, 18:48:42 UTC
İniş yeri	Fra Mauro 3.64530°G 17.47136°B
Örnek ağırlığı	42,80 kilogram (94,35 lb)
Yüzey EVA’ları	2
EVA süresi	Toplam: 9 saat, 22 dakika, 31 saniye Birinci: 4 saat, 47 dakika, 50 saniye İkinci: 4 saat, 34 dakika, 41 saniye
LM ile kenetlenme
Kenetlenme tarihi	1 Şubat 1971, 01:57:58 UTC
Ayrılma tarihi	5 Şubat 1971, 04:50:43 UTC
LM yükselme aşaması ile kenetlenme
Kenetlenme tarihi	6 Şubat 1971, 20:35:52 UTC
Ayrılma tarihi	6 Şubat 1971, 22:48:00 UTC
(soldan sağa) Roosa, Shepard, Mitchell Apollo Projesi ← Apollo 13 Apollo 15 →

Apollo 14; Apollo programının 8. mürettebatlı görevi, 3. Ay’a insanlı iniş ve ilk dağlık inişi barındıran insanlı ay göreviydi. Görev 31 Ocak 1971’de başlamış, astronotlar 5 Şubat 1971’de Ay’a inmiş ve yaklaşık 9 saatlik bir Ay yürüyüşünden sonra 9 şubatta Dünya’ya geri dönmüşlerdir. Görevin getirdiği örnekler Ay’ın volkanik faaliyetleri ve Dünya’dan seken göktaşları hakkında bilgi vermiştir.

Görev ilk olarak 1970 için planlanmıştı ancak Apollo 13’te servis modülünde yaşanan oksijen deposunun patlaması nedeniyle modüllerin geliştirilmesi ve soruşturma dönemi nedeniyle 1971 ocak ayına ertelendi. Komutan Alan Shepard, Komuta modülü pilotu Stuart Roosa ve Ay iniş modülü pilotu Edgar Mitchell, 42 dakikalık bir hava nedenli ertelenmeden sonra 31 Ocak 1971’de pazar günü saat 21.03 UTC’de Kennedy Uzay Merkezindeki LC-39A rampasından Saturn 5 (SA-509) roketi ile 9 günlük görevleri için havalandılar.^[4]

Araç yörüngeye ulaştığında, üçüncü aşamanın motorları kapandı ve astronotlar, aracı Ay rotasına yerleştiren translunar enjeksiyon (TLI) için çalıştırmadan önce uzay aracının kontrollerini gerçekleştirdi. TLI’dan sonra, servis modülü üçüncü aşamadan ayrıldı ve Roosa, tüm uzay aracı ayrılmadan önce Lunar Module ile kenetlenmek için transpozisyon manevrasıyla çevirdi. Ancak modülleri nazikçe bir araya getirdiğinde kenetlenme mekanizması çalışmıyordu. İki saat içinde görev denetleyicileri toplanıp tavsiyelerde bulunurken birkaç girişimde bulundu.

Lunar Module, S-IVB üzerindeki yerinden çıkarılamazsa, ay inişi gerçekleşemezdi. Görev Kontrol, temasın mandalları tetikleyeceğini umarak kenetlenme sondası geri çekilmiş olarak ayrılmayı tekrar denemeyi önerdi. Bu işe yaradı ve bir saat içinde birleştirilen uzay aracı üçüncü aşamadan ayrıldı. Modül, üç günden biraz daha uzun bir süre sonra yaptığı ve Apollo 12 sismometresinin titreşimleri üç saatten fazla bir süre boyunca kaydettiği bir şekilde başarıyla ay yörüngesine oturdu.

Saat 06.30’da Shepard ve Mitchell sistemlerini kontrol etmek için Lunar Modülü Antares‘e girdiler. Translunar sahilinde biri 10,19 saniye, diğeri 0,65 saniye süren iki orta rota düzeltmesi yapıldı. Servis modülündeki Servis Tahrik Sistemi motoru, aracı ay yörüngesine göndermek için 370,84 saniye boyunca ateşlendi. Servis modülünün iniş modülünü alçak yörüngeye indirmesi, bir apollo görevinde ilk defa yapılmıştı (İlk olarak apollo 13 için planlanmıştı). Bu işlem, Apollo 14’ün engebeli arazide iniş yapmasından dolayı bir güvenlik adına astronotlar için havada kalma süresini artırmak için yapıldı. Ay yörüngesinde servismodülünden ayrıldıktan sonra, Lunar Module Antares’in iki ciddi sorunu vardı. İlk olarak, Lunar Module’ün bilgisayarı hatalı bir parçadan ABORT sinyali almaya başladı. NASA, küçük bir lehim topunun sallanıp anahtar ile kontak arasına girip devreyi kapattığını sonucuna vardı. Acil çözüm -parçanın yanındaki panele dokunmak- kısa bir süre işe yaradı; ancak devre kısa süre sonra tekrar kapandı. İniş motoru çalıştırıldıktan sonra sorun tekrarlanırsa, bilgisayar sinyalin gerçek olduğunu düşünür ve bir otomatik durdurma başlatarak yükselme aşamasının alçalma aşamasından ayrılmasına ve yörüngeye geri dönmesine neden olurdu. NASA ve ABD’deki yazılım ekibi Massachusetts Teknoloji Enstitüsü bir çözüm bulmak için çabaladı. Yazılım, sıfırdan güncellenmesini engelleyecek şekilde fiziksel bağlantılıydı. Düzeltme, sisteme bir iptalin zaten gerçekleşmiş gibi görünmesini sağladı ve iptal etmek için gelen otomatikleştirilmiş sinyalleri yoksayacaktı. Bu, astronotların gemiye kılavuzluk etmesini engellemeyecektir; ancak eğer bir durdurma gerekli olursa, gemiyi manuel olarak başlatmak zorunda kalabilirlerdi. Alçalma sırasında, Lunar Module iniş radarı Ay’ın yüzeyine otomatik olarak inemediğinde, navigasyon bilgisayarını aracın irtifası ve dikey iniş hızı hakkındaki hayati bilgilerden mahrum bıraktığı zaman ikinci bir sorun meydana geldi. Astronotlar iniş radarı kesicisini döndürdükten sonra, birim 22.000 fit (6.700 m) civarında bir sinyal aldı. İniş radarı 10.000 fit (3.000 m) yükseklikte olsaydı, görev kuralları iptali gerektiriyordu; ancak Shepard onsuz inmeyi deneyebilirdi. İniş radarı ile Shepard, Lunar Module’ün Ay’a inen altı görevin hedeflenen hedefine en yakın olan bir inişe yönlendirdi.

Shepard, Ay yüzeyine ilk adımı attıktan sonra, “Ve uzun bir yol oldu, ama biz buradayız” dedi. İlk EVA, başlangıcı erteleten iletişim sistemindeki bir sorun nedeniyle inişten 5 saat sonra başladı. Astronotlar ekipman boşaltma, ALSEP ve konuşlandırılması, ABD bayrağını dikmek ve MET’i yerleştirme, numune alma, fotoğraf çekme, deneyler yapma gibi faaliyetler gerçekleştirdi. İlk EVA 4 saat 47 dakika 50 saniye sürdü.

Shepard ve Mitchell, iniş alanında daha düz bir arazi bekliyordu ve dalgalı zemini örünce şaşırmışlardı. Bu, Cone kraterinin için yola çıktıklarında, ikinci EVA’da bir sorun haline geldi. Shepard ve Mitchell’in navigasyon olarak kullanmayı planladıkları küçük kraterler, ay yörüngesinden alınan çekimlere dayanarak, haritalardan çok farklı görünüyordu. Ek olarak, kat ettikleri mesafeyi sürekli olarak fazla tahmin ettiler. Görev Kontrol ve CAPCOM, televizyon kamerası İniş Modülünün yakınında kaldığı için bu anları göremese de, saatler ilerledikçe astronotların ağır nefesleri ve hızlı kalp atışlarını izleyip endişelenmeye başladılar. Araziye yukarıdan bakmak için, krater kenarı olduğunu umdukları bir tepeye çıktılar. Mitchell, kraterin yakınlarda olduğundan şiddetle şüphelenmesine rağmen, fiziksel olarak tükenmişti ve görev kontrol tarafından bulundukları yerden numune almaları ve ardından Lunar Module’e geri dönmeye başlamaları talimatı verildi. Daha sonra çektikleri resimleri kullanarak yapılan analizler, kraterin kenarının yaklaşık 20 m yakınına geldiklerini belirledi.

Shepard ve Mitchell’in karşılaştığı zorluklar, sıradaki Apollo görevleri için Ay’a rover gönderme fikrinin temellerini atmış oldu. Astronotlar İniş Modülünün yakınına döndükten ve tekrar televizyon kamerasının görüş alanına girdikten sonra, Shepard, Ay’a ulaşması durumunda yıllardır planladığı bir hayalini gerçekleştirdi ve muhtemelen Apollo 14’ün için en çok hatırlanan şey buydu. Yanında bir golf sopası ve iki golf topu getirmişti; Shepard (EVA giysisinin sınırlı esnekliği nedeniyle) birkaç tek elle salladı ve coşkuyla ikinci topun düşük ay yerçekiminde “miller miller miller” gittiğini haykırdı. Mitchell daha sonra bir cirit gibi bir ay kepçe sapı fırlattı. İkinci EVA toplam 4 saat 34 dakika 41 saniye sürdü.

İki görevle birlikte toplam 9 saat 22 dakikalık 2 ay yürüşü yapıldı ve 43 kilogram ay numunesi getirildi.

Roosa, Kitty Hawk 31 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.’ta neredeyse iki gününü tek başına geçirdi ve çoğu Apollo 13 tarafından yapılması planlanan, Ay yörüngesinden ilk yoğun bilimsel gözlem programını gerçekleştirdi. Antares ayrıldıktan ve mürettebatı karaya çıkmak için hazırlıklara başladıktan sonra, Roosa içinde servis modülünün Ay Modülü Antares‘ten kalma bırakma sırasındaki yörüngesindeki bozukluğu düzeltmek kaldı.

Roosa, ay yörüngesinden fotoğraflar çekti. Aynı zamanda Hycon kamera olarak da bilinen Ay’ın Topografik olarak fotoğraflamaya yarayan kamerayla, Apollo 16 için düşünülen Descartes Highlands bölgesi de dahil olmak üzere yüzeyi görüntülemek için kullanılması gerekiyordu. Ancak deklanşörde Roosa’nın hatırı sayılır yardıma rağmen düzeltemediği bir hata oluştu. Fotoğraf hedeflerinin yaklaşık yarısının fırçalanması gerekmesine rağmen, Roosa, Descartes’ın bir Hasselblad fotoğraf makinesiyle fotoğraflarını elde etti ve Apollo 16 için bunun uygun bir iniş noktası olduğunu doğruladı. Roosa, Apollo 13’ün S-IVB’sinin Lansburg B krateri yakınlarındaki çarpma noktasının fotoğraflarını çekmek için de Hasselblad’ı kullandı. Görevden sonra sorun giderme, deklanşör kontrol devresini kirleten ve deklanşörün sürekli çalışmasına neden olan küçük bir alüminyum parçası buldu.

Roosa, Antares’ten parlayan güneş ışığını ve yörünge 17’deki ay yüzeyindeki uzun gölgesini görebildi; Yörünge 29’da güneşin ALSEP’ten yansımasını görebiliyordu. Roosa Ay’ın etrafında toplam 34 kere döndü.

İniş modülü Antares, 6 Şubat 1971’de 18.48.42 UTC saatinde Ay’dan kalktı. İniş modülü, servis modülüne 47 dakika sonra yanaştı. Misyonun başındaki kenetlenme sorunlarına dayanan endişelere rağmen, kenetlenme ilk denemede başarılı oldu. Ancak Lunar Module’de navigasyon için kullanılan Abort Guidance System iki araç yanaşmadan hemen önce çalışmayı bıraktı. Mürettebat, ekipman ve ay örnekleri Kitty Hawk’a aktarıldıktan sonra, iniş modülü atıldı. Atılan modülün Ay’a çarpması Apollo 12 ve 14 sismometreleri tarafından duyuldu.

Kitty Hawk’un 34. ay dönüşü sırasında 350,8 saniye süren bir transearth enjeksiyon ateşlemesi 7 Şubat 01.39.04 UTC gerçekleşti. Ek olarak, iletişim kaybının ardından Dünya’ya dönüşü simüle etmek için bir navigasyon uygulaması yapıldı: Hepsi başarılıydı. Ardından Dünya’ya dönüş yolculuğu başladı, ekip için dinlenme vaktiydi.

Kitty Hawk komuta modülü, 9 şubat 1971’de saat 21.05 UTC ile Amerikan Samoasının 1.400 km güneyine; güney pasifiğe düştü. Gemi ile kurtarımdan sonra astonotlar 27 gün karantina da kaldı. Aynı zamanda bu karantina Apollo görevlerindeki son karantina idi. Gençliğinde ormancılıkta çalışan Roosa, uçuş sırasında yanına birkaç yüz ağaç tohumu aldı. Bunlar Dünya’ya döndükten sonra filizlendi ve hatıra Ay ağaçları olarak dünya çapında yaygın bir şekilde dağıtıldı. Amerika Birleşik Devletleri’nin Bicentennial’ı münasebetiyle 1975 ve 1976’da eyalet ormancılık birliklerine bazı fideler verildi.

Apollo 14’ten toplam 43 kg Ay kayaları veya ay örnekleri geri getirildi. Çoğu, diğer eski kayalardan oluşan breşlerdir. Breşler, meteorların ısısı ve basıncı ile küçük kaya parçalarını bir araya getirdiğinde oluşur. Bu görevde breşten parçalar şeklinde toplanan birkaç bazalt ta vardı. Apollo 14 bazaltları genellikle alüminyum bakımından daha zengindir ve bazen potasyum açısından diğer ay bazaltlarından daha zengin olabilir. Apollo programı sırasında toplanan ay bazaltlarının çoğu 3,0 ile 3,8 milyar yıl önce oluşturuldu. Apollo 14 bazaltları, Apollo programı sırasında ulaşılan kısrak konumların herhangi birinde meydana geldiği bilinen volkanizmadan daha eski olan 4,0 ila 4,3 milyar yıl önce oluşmuştur.

Ocak 2019’da yapılan araştırma, 8.998 kg ağırlığındaki Big Bertha’nın Dünya bir göktaşı olma olasılığını artıran özelliklere sahip olduğunu gösterdi. Dünya’da yaygın olarak bulunan ancak Ay’da çok nadir bulunan granit ve kuvarsın Büyük Bertha’da var olduğu doğrulandı. Örneğin yaşını bulmak için Curtin Üniversitesi’nden araştırma ekibi yapısına gömülü mineral zirkon parçalarına baktı. Araştırmacı Alexander Nemchin, “Örnekte bulunan zirkonun yaşını belirleyerek, ana kayanın yaklaşık dört milyar yıllık yaşını belirleyebildik ve bu da onu dünyadaki en eski kaya olduğunu gördük” dedi ve “Bu örnekteki zirkonun kimyası, ay örneklerinde şimdiye kadar analiz edilen diğer tüm zirkon tanelerinden çok farklı ve Dünya’da bulunan zirkonlarınkine oldukça benzer.” Bu, Büyük Bertha’nın hem keşfedilen ilk karasal göktaşı hem de bilinen en eski Dünya kayası olduğu anlamına gelir.

Bazı jeologlar, astronotların Cone kraterine yakın bir yaklaşımdan yeterince memnundu görev sonrası karantinadayken astronotlara bir kasa viski gönderecek kadar mutluydu. Ancak Shepard ve Mitchell’in getirdikleri örneklerden sadece birkaçını belgelemeleri gerçeği coşkularını azalttı. Haritaya geri dönüyor, nereden geldiklerini ayırt etmekte zorlanıyor ve bazen imkansız hale getiriyor. Diğerleri daha az mutluydu; Don Wilhelms, Apollo’nun jeolojik yönleri üzerine kitabında şöyle yazmıştı: “Golf oyunu, Cone kraterindeki sonuçlar ışığında çoğu jeolog için pek iyi sonuç vermedi. Cone’nin kenar kanadından toplam çekim … 16 Hasselblad fotoğrafı idi. 50 g’dan daha ağır altı kaya boyutunda örnek ve 9 kg’ı bir kayanın içinde olmak üzere toplamda 10 kg örnek. Yani, Big Bretha dışında, 1 kg’dan daha az kaya var -kesin olarak 962 gr- bence Ay’da astronotların ulaştığı en önemli tek nokta.” Jeolog Lee Silver, “Apollo 14 mürettebatı doğru tutuma sahip değildi, görevleri hakkında yeterince şey öğrenmediler, mümkün olan en iyi ön kontrol fotoğrafına sahip olmama yüküne sahiptiler ve hazır değildiler.” dedi.^[5]

• Apollo 14 astronotu Ed Mitchell’in Ay’a ayak basışı.
• Shepard ve Mitchell, Ay yüzeyine ABD bayrağı dikiyor.
• 
  Komutan Shepard, Amerikan bayrağı ile birlikte
• 
  Apollo 14 astronotları tarafından yerleştirilen bir SNAP-27 RTG.
• 
  Apollo 14 iniş yeri, Lunar Reconnaissance Orbiter tarafından çekilmiş 2009 fotoğrafı.
• 
  Apollo 14 astronotlarından Alan Shepard Ay yüzeyinde golf oynuyor.

Adnan Kahveci
Türkiye Maliye ve Gümrük Bakanı
Görev süresi 29 Mart 1990 – 20 Kasım 1991
Cumhurbaşkanı	Turgut Özal
Başbakan	Yıldırım Akbulut Mesut Yılmaz
Yerine geldiği	Ekrem Pakdemirli
Yerine gelen	Sümer Oral
Türkiye Büyük Millet Meclisi 18. ve 19. Dönem Milletvekili
Görev süresi 14 Aralık 1987 – 5 Şubat 1993
Seçim bölgesi	1987 – İstanbul 1991 – İstanbul
Kişisel bilgiler
Doğum	20 Şubat 1949 Beşköy, Köprübaşı, Trabzon, Türkiye
Ölüm	5 Şubat 1993 (43 yaşında) Gerede, Bolu, Türkiye
Defin yeri	Yakacık Mezarlığı, Kartal, İstanbul
Partisi	Anavatan Partisi (1983-1993)
Bitirdiği okul	Kabataş Erkek Lisesi, İstanbul Elektrik Fakültesi, İstanbul

Adnan Kahveci (20 Şubat 1949, Trabzon – 5 Şubat 1993, Bolu), Türk bürokrat, milletvekili ve bakan. 12 Eylül 1980 Darbesi sonrası Turgut Özal’ın yakın çevresinde geniş bir kamuoyunun takdirini kazanan Adnan Kahveci, 1983’te Anavatan Partisi’nin kurucuları arasında da yer almıştı. Adnan Kahveci, 1993 yılında kendi kullandığı arabayla meydana gelen trafik kazasında eşi ve kızıyla birlikte öldü.

Adnan Kahveci, 1949 yılında Trabzon’un Köprübaşı ilçesine bağlı Beşköy’ün Yılmazlar Mahallesinde doğdu. Recep Yazıcıoğlu ile çocukluk ve ilkokul arkadaşıdır. İlkokula doğduğu köyde başlamasına rağmen babasının görevi nedeniyle ilk ve orta öğrenimini Samsun’da tamamladıktan sonra eğitimine İstanbul’da Kabataş Erkek Lisesinde devam etti. 1966’da dönem birincisi olarak mezun oldu. Üniversite sınavında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’ne birincilikle girmeye hak kazandı. Devlet bursuyla üniversite eğitimine ABD’de Indiana eyaletinde Purdue Üniversitesinde devam etti ve buradan elektrik mühendisi olarak mezun oldu. Missouri Üniversitesinde mühendislik alanında doktor oldu. Bu üniversitede bir süre akademik çalışmalarına devam ettikten sonra Türkiye’ye dönerek Boğaziçi Üniversitesinde öğretim üyeliği yaptı.

Akademik hayatının ardından, İçişleri Bakanlığı bünyesinde çalışan ve Turgut Özal’ın yıldız danışmanlarından biri olan Kahveci, Özal’ın liderlik ettiği ANAP’ın kurucularından biriydi. 1987 genel seçimlerinde İstanbul’dan milletvekili seçilen Kahveci, 18’inci ve 19’uncu yasama döneminde milletvekilliği yaptı.^[1] Bu süreçte, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ve hazineden sorumlu devlet bakanı görevine getirilen Adnan Kahveci, Özal’ın ardından başbakanlık görevine getirilen Yıldırım Akbulut tarafından 1990’da maliye bakanı olarak atanmıştı.

Dürüstlüğü, çalışkanlığı, ürettiği yeni fikirler ve Türkiye’nin sorunlarına sunduğu çözümlerle dikkatleri üzerine çeken Kahveci, Özal’ın çok sevdiği ve güvendiği isimler arasında yer aldı. “Harika çocuk” olarak da adlandırılan Kahveci, teknoloji ve bilime merakı, döneminin çok ilerisinde hazırladığı projeleriyle isminden söz ettirdi.

Kahveci, sanayi ve istihdam başta olmak üzere pek çok alanda yaptığı çalışmalar ve yolsuzlukların üzerine kararlı şekilde gitmesiyle sevilen siyasi kişilerden biri oldu. Dönemin cumhurbaşkanı Turgut Özal’a Kürt sorununun çözümüne yönelik bir rapor hazırlayan Kahveci’nin buradaki demokratikleşme vurgusu dikkati çekti.

Ailesiyle İstanbul’a gitmek üzere 5 Şubat 1993’te otomobiliyle yola çıkan Adnan Kahveci, İstanbul-Ankara otobanında Bolu-Gerede yakınlarında Gerede-Çaydurt bağlantısına geldiğinde İstanbul gidişinin bariyerlerle kapatılması ve yol işaret tabelalarının değiştirilmiş olması nedeniyle ters yola girdi. Yoğun sisin de etkili olduğu yolda Kahveci’nin kullandığı otomobil, karşı yönden gelen başka bir araçla çarpıştı. Kazada, Adnan Kahveci ve eşi Füsun Kahveci olay yerinde, ağır yaralanan 17 yaşındaki kızları Aslıhan Kahveci ise kaldırıldığı hastanede öldü. Kazadan sadece oğulları Cihan Kahveci sağ kurtuldu. Kahveci’nin büyük oğlu Mehmet Kahveci ise araçta bulunmuyordu. Yakacık Mezarlığı’nda toprağa verildi.^[2]

Santa Maria Katolik Kilisesi, Trabzon’un Ortahisar ilçesinde bulunan bir kilisedir. Kilise, misafirhane ve iki yardımcı binadan oluşan kompleks, 1869-1874 yılları arasında Sultan Abdülmecid tarafından Trabzon’a gelen turistler için inşa ettirilmiştir. Üç nefli bazilikanın üzeri beşik tonozla örülmüş ve kiremitle kaplanmıştır. Kilisenin içinde birçok ikona ve fresk bulunmaktadır. Yapı, günümüzde de kilise olarak hizmet vermektedir.^[1] Kiliseye 2006-2018 yılları arasında çok sayıda saldırı düzenlenmiştir. 2006 yılındaki saldırıda kilisenin rahibi Andrea Santoro silahla vurularak öldürülmüştür.^[2]

Pegasus Hava Yolları’nın 2193 sefer sayılı uçuşu

Kazadan bir görsel
Özet
Tarih	5 Şubat 2020
Olay türü	Pistten çıkma
Bölge	Sabiha Gökçen Havalimanı, Pendik, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar	40°53′54″K 029°18′33″D
Hava taşıtı
Kalkış	Adnan Menderes Havalimanı
Destinasyon	Sabiha Gökçen Havalimanı
Yolcu sayısı	177
Mürettebat	6
Yaralı sayısı	179[1]
Ölü sayısı	3[2]
Kurtulanlar	180
Hava taşıtı modeli	Boeing 737-800
İşletmeci	Pegasus Hava Yolları
Sefer sayısı	2193
Kuyruk numarası	TC-IZK[3]

Pegasus Hava Yolları’nın 2193 sefer sayılı uçuşu, 5 Şubat 2020 tarihinde Pegasus Hava Yolları’na ait Boeing 737-800 tipi yolcu uçağının pistten çıkması ile sonuçlanan uçuştur. İzmir-İstanbul seferini yapan ve Adnan Menderes Havalimanı’ndan kalkan uçak, Sabiha Gökçen Havalimanı’na indikten sonra pistten çıkmış, uçakta bulunan 183 kişiden üçü ölmüştür.

Kaza yapan uçak; Açelya adlı 37742 seri numaralı ve TC-IZK kuyruk numaralı bir Boeing 737-800’dür. Kaza yaptığında 11 yaşında olan uçak ilk uçuşunu Ocak 2009’da yapmış ve TUI fly Deutschland ve Air Berlin olmak üzere 2 Alman hava yolu firması tarafından işletilmiştir. Nisan 2016’da Pegasus Hava Yolları uçağı satın almıştır.

2193 sefer sayılı uçuş, İzmir’den İstanbul’a kadar sorunsuz gerçekleştirilmiştir. Uçağın inmeye çalıştığı sırada Sabiha Gökçen Havalimanı’nda şiddetli rüzgar vardı ve yağmur yağıyordu.^[4] Kaza sırasında kuvvetli bir rüzgar etkiliydi.^[5]

Uçak yavaşlayamadı, Türkiye Ulaştırma Bakanı’nın “sert iniş” olarak nitelendirdiği inişte uçak pistten çıkarak toprak zemine girdi ve üç parçaya ayrıldı. Uçağın kokpit kısmı ve kuyruğu ana gövdeden ayrıldı ve uçak büyük yapısal hasar aldı. Yolcuların birçoğu uçağın acil çıkış kapılarından ve parçaya ayrılan kısımlarından çıkarken, bir kısmı ise güvenlik ve kurtarma ekipleri tarafından tahliye edildi. Olayın ardından kaza yerine çok sayıda itfaiye ve sağlık ekibi gönderildi, çıkan yangın söndürüldü.^[4][6] Kazada üç kişi hayatını kaybederken 174 kişi yaralandı.^[7] Kazadan sonra Sabiha Gökçen Havalimanı 10 saat boyunca tüm iç ve dış hat uçuşlarına kapatıldı ve buraya inmesi gereken uçaklar İstanbul Havalimanı’na yönlendirildi. Havalimanında uçuş trafiği 6 Şubat sabahı 4’te yeniden açıldı.^[8] Kazadan 2 yıl sonra soruşturma tamamlandı ve şu bilgilere ulaşıldı: Rapora göre, inişe geçmeden 6 dakika önce uçağa bir yıldırım isabet etti. Bu da pilotlardaki stresi artırdı. Kuzeydoğu 06 pistine havalimanı yaklaşma sistemi tarafından yönlendirilmesine rağmen pilotlar tam ters istikametteki 24 pistine iniş planladı. Hava trafik kontrolörünün iniş öncesi mevcut hava koşulları ve pistin durumunu Türkçe bilgilendirdiği ortaya çıktı. Bu da yabancı uyruklu yardımcı pilotun bilgilendirmeyi anlamamasına yol açtı. Raporda son iniş safhasında uçağın olması gerekenden hızlı olduğu ve pozisyonunun inişe tam olarak uygun olmadığı belirtildi. Ayrıca uçağın frenleme sisteminin inişten önce devre dışı bırakıldığı bunun yerine manuel frenleme yapıldığı ama gerekli yavaşlamanın sağlanamadığı da eklendi. Pist sonunda duramayan uçak yaklaşık 40 metre yükseklikten düştü.^[9]

Uçakta 155 Türk, 4 Amerikalı, 4 Çinli, 3 Iraklı, 2 İsrailli, 2 Kırgız, 1 İsveçli, 1 Suriyeli, 1 Lübnanlı, 1 Kazak, 1 Faslı ve 1 Türkmen yolcu vardı. 177 yolcudan Zehra Bilgi Koçar, Alev Gençoğlu ve Songül Bozkurt hayatını kaybetti, 6 mürettebatın da aralarında yer aldığı 180 kişi ise yaralandı.^[10]

Kazanın ardından İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kazayla ilgili soruşturma başlatıldı. Uçağın yaralanan kaptan pilotu Mahmut Aslan ve Hollanda uyruklu yardımcı pilot Ferdinant Pondaag hakkında^[11] “taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma” suçlamasıyla soruşturma açıldı. İki pilotun alkol ve uyuşturucu madde kullanıp kullanılmadığının tespiti için kan örneklerinin alınmasına ve numunelerin daha sonra Adli Tıp Kurumu’na gönderilmesine karar verildi. Savcılık ayrıca iki pilotun da cep telefonlarına mahkeme kararı ile el konulmasını talep etti. Cumhuriyet Başsavcılığı, kazanın yaşandığı pisti gören güvenlik kamerası görüntüleri ile havalimanı kulesi ve pilotlar arasındaki konuşma dökümlerinin soruşturma dosyasına eklenmesini istedi.^[12]

Kazanın ardından Borsa İstanbul’da işlem gören Pegasus hisseleri %2,85 değer kaybetti. 6 Şubat sabahı 74,65 puandan başlayan Pegasus hisseleri akşam seansında 71,95 puandan kapandı.^[13]

Uçak kazasından sonra kazaya neden olan gelişmeleri anlatan eğitmen pilot Bahadır Altan CNN Türk’te konuştuğu sırada yayından alındı. Ardından Pegasus Hava Yolları tarafından işten çıkartıldı.^[14][15]

Nikos Hristodulidis Νίκος Χριστοδουλίδης
Hristodulidis, 2024
Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Görevde
Makama geliş 28 Şubat 2023
Yerine geldiği	Nikos Anastasiadis
Kıbrıs Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı
Görev süresi 1 Mart 2018 – 11 Ocak 2022
Cumhurbaşkanı	Nikos Anastasiadis
Yerine geldiği	İoannis Kasulidis
Yerine gelen	İoannis Kasulidis
Hükûmet Sözcüsü
Görev süresi 14 Nisan 2014 – 28 Şubat 2018
Kişisel bilgiler
Doğum	6 Aralık 1973 (51 yaşında) Yeroşibu, Baf, Kıbrıs Cumhuriyeti
Milliyeti	Kıbrıs Rumu
Partisi	Demokratik Seferberlik (DİSİ)
Uzmanlık alanı	Siyaset bilimi, bizantoloji
Evlilik(ler)	Philippa Karsera
Çocuk(lar)	4
Bitirdiği okul	New York Üniversitesi Malta Üniversitesi Atina Üniversitesi
Mesleği	Diplomat, siyasetçi, akademisyen
İmzası

Nikos Hristodulidis (Yunanca: Νίκος Χριστοδουλίδης, d. 6 Aralık 1973, Yeroşibu) Kıbrıslı Rum akademisyen, diplomat ve siyasetçi. 28 Şubat 2023’ten beri Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı olarak görev yapmaktadır. Bu görevinden önce, 2018-2022 yılları arasında Kıbrıs Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı olarak çalıştı.

Nikos Hristodulidis, 6 Aralık 1973’te Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Baf kazası’nın Yeroşibu şehrinde doğdu.^[1] New York City Üniversitesi, Queens College’dan siyaset bilimi, ekonomi ile Bizantoloji ve Modern Yunan araştırmaları alanlarında lisans derecesi ile mezun oldu. Daha sonra New York Üniversitesi’nde siyaset bilimi, Malta Üniversitesi’nde ise diplomasi araştırmaları alanlarında lisansüstü eğitim aldı. Atina Üniversitesi siyaset bilimi ve kamu yönetimi bölümünden doktorasını tamamladı.^[2]

1999-2013 yılları arasında kariyer diplomatı olarak görev yaptı. Hristodulidis bu süre zarfında; Dışişleri Bakanlığı Ofisinde direktörlük, Brüksel’de Avrupa Birliği Kıbrıs Cumhuriyeti Başkanlığı sözcüsü, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Yunanistan Büyükelçiliğinde misyon şefi olarak görev aldı.^[1] Ayrıca Dışişleri Bakanlığı Daimi Sekreterliği Ofis Direktörü ve Birleşik Krallık’taki Kıbrıs Cumhuriyeti Yüksek Komiserliği’nde başkonsolos olarak çalıştı.^[3] 2007-2010 yılları arasında Kıbrıs Üniversitesi Tarih ve Arkeoloji bölümü’nde öğretim görevlisi ve araştırma görevlisi olarak akademik kadroda yer aldı. Dışişleri Bakanı olarak atanmadan önce 2013-2018 yılları arasında Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’nın Diplomatik Ofisi Direktörü pozisyonunda görev aldı.

2014-2018 yılları arasında Nikos Anastasiadis hükûmetinin sözcülüğünü yürüttü.^[4] Anastasiadis’in 2018’deki Cumhurbaşkanlığı seçimini ikinci kez kazanmasının ardın Şubat 2018’de Kıbrıs Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı olarak atandı ve 1 Mart 2018’de görevine başladı.^[5] 2009 yılında “Kıbrıs Sorunu’nun Çözümü İçin Planlar 1948-1978”^[6] ve 2013’te ise “Atina ile Lefkoşa Arasındaki İlişkiler ve Kıbrıs Sorunu 1977-1988” adlı iki kitap yazdı.^[1][7] 9 Ocak 2022’de, 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde istifa etti ve yerine İoannis Kasulidis atandı.^[8][9]

Hristodulidis cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgilendiğini, ancak henüz kesin bir karar almaya hazır olmadığını söyleyerek, “nihai kararımı verdiğimde bir duyuru yapacağım” ifadelerini kullandı.^[10] Mayıs 2022’de sosyal medyadan halka hitaben yaptığı geniş kapsamlı konuşmayla Şubat 2023’teki cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylığını açıkladı.^[11][12] 2023 yılında cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunu %32,04 oyla kazandı. İkinci turda AKEL’in desteklediği Andreas Mavroyannis’in aldığı %48,08’ine karşı %51,92 oyla ikinci turu kazandı ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin sekizinci cumhurbaşkanı oldu.^[13][14] 28 Şubat 2023’te Temsilciler Meclisi’nde yemin ederek göreve başladı.^[15][16]

Hristodulidis, Kıbrıs Sorunu’nun ancak müzakere masasında çözülebileceğini belirterek, “Kıbrıs Sorununa iki bölgeli, iki toplumlu federasyon zemininde kapsamlı çözüm. Size bunun, uluslararası toplumun da isteği olduğunu söyleyebilirim. Bu istikamette çalışıyoruz ve tek hedefimiz de budur” ifadelerini kullandı.^[17] Temmuz 2020 Azerbaycan-Ermenistan çatışmalarına tepki gösteren ve Ermenistan’ın yanında yer alan Hristodulidis, Azerbaycan’ın ateşkes ihlallerini kınadı ve bölgedeki gerilimin tırmanmaması için taraflara baskı yapılması çağrısında bulundu.^[18] Ağustos 2020’de Associated Press ajansına verdiği demeçte, “Türkiye’nin bölgesindeki faaliyetleriyle jeostratejik hedeflerine ulaşmayı, İslam dünyasının lideri olma emelleri ile Doğu Akdeniz’de oluşan boşluğu doldurmayı ve hâkim güç olmayı amaçladığını ileri sürdü.^[19] 2018’de Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı görüşme sonrasında basın mensuplarına yaptığı açıklamada, “Lavrov’a, görüşmemiz çerçevesinde Kıbrıs halkının genel olarak Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin yapımı ile ilgili duyduğu endişeyi de dile getirdim” ifadelerini kullandı.^[20]

Kendisi gibi diplomat olan Philippa Karsera ile evli olan Hristodulidis’in Ioanna, Ekaterini, Despina Maria ve Phoebe adlarında dört kızı vardır.