Tarihte 30 ocak’ta doğanlar

Doğumlar
MÖ 58 – Livia, Roma İmparatorluğunun ilk imparatoru Augustus’un karısı (ö. 29)
Livia

Roma hanedanları
Julius-Claudius
Augustus MÖ 27-MS 14
Tiberius 14-37
Caligula 37-41
Claudius 41-54
Neron 54-68
Dört İmparator Yılı
Flavius
Nerva-Antoninus
Beş İmparator Yılı
Severus
Altı İmparator Yılı
gtd
Livia Drusilla, 14 yılından sonra Livia Augusta olarak bilinir (MÖ 58-29), Roma İmparatorluğu’nun ilk imparatoru Augustus’un karısı ve birkaç kez imparator naipliği yapmış, imparatorun sadık danışmanı, 1. yüzyıl Roma’sının en güçlü kadını ve Roma imparatoriçesi olan Julio-Claudian Hanedanı mensubu Romalı kadın.

Livia aynı zamanda İmparator Tiberius ve Drusus’un annesi, Germanicus ve Claudius’un büyükanneleri, Caligula ve Genç Agrippina’nın annelerinin büyük annesi ve İmparator Nero’nun büyükannesinin büyükannesidir. Claudius tarafından Augusta ilan edilmiştir.

133 – Didius Julianus, Roma İmparatoru (ö. 193)

Didius Julianus

20. Roma imparatoru
Hüküm süresi 28 Mart – 1 Haziran 193
Önce gelen Pertinax
Sonra gelen Septimius Severus
Doğum 30 Ocak 133 (Cassius Dio)
2 Şubat 137 (Historia Augusta)
Milano
Ölüm 1 Haziran 193 (56 veya 60 yaşında)
Roma
Eş(ler)i Manlia Scantilla
Çocuk(lar)ı Didia Clara
Tam adı
Marcus Didius Salvius Julianus Severus
Babası Quintus Petronius Didius Severus
Annesi Aemilia Clara
Marcus Didius Salvius Julianus Severus (d. 30 Ocak 133 ya da 2 Şubat 137 – ö. 1 Haziran 193). Roma imparatoru. (28 Mart 193-1 Haziran 193 tarihleri arası)

Öldürttüğü selefi Pertinax’tan sonra, tahtı Praetorian muhafızlarından satın alarak İmparator oldu. Bu, 193–197 yılları arası süren Roma İç Savaşı’nın sebebi oldu. Julianus, halefi Septimius Severus tarafından görevinden alınarak ölüme mahkûm edildi.

Julianus Quintus Petronius Didius Severus ve Aemilia Clara’nın oğlu olarak doğdu. Babası Milano’nun önde gelen ailelerinden birinden, annesi ise Roma soyundan Afrikalı bir kadındı. Clara Konsül mevkiinden bir ailedendi. Kardeşlerinin adları Didius Proculus ve Didius Nummius Albinus’tur. Doğum tarihi Cassius Dio tarafından 30 Ocak 133 olarak verilirken, Historia Augusta’ta da 2 Şubat 137’dir. Didius Julianus Roma imparatoru Marcus Aurelius’un annesi Domitia Lucilla tarafından yetiştirildi. Evlendiği Manlia Scantilla isimli Romalı kadından 153 yılında tek çocuğu ve kızı Didia Clara doğdu.

175’te Konsül olmuştur. Selefi Pertinax’ın katlinden sonra tahtı, Praetorian Muhafızlarından açık artırma ile satıldı. Didius Julianus, öldürülen selefi Pertinax’ın eşinin şehir valisi babası Titus Flavius Sulpicianus’un 20.000 sestertius’luk teklifini her asker için 25.000 sestertius’a çıkararak geçti. Ordu tarafından tehdit edilen Roma Senatosu, onu İmparator ilan etti. Eşi ve kızına Augusta unvanı verildi.

Mezat fazlasıyla beğenilmemişti ve İmparatorluğun değişik yerlerinde üç general, (Pescennius Niger Suriye’de, Clodius Albinus Büyük Britanya’da ve Septimius Severus Pannonia’da) isyan başlattı. Gittikçe umutsuz bir hal alan askeri durum yüzünden Julianus, Senato’dan Septimius Severus’un ortak imparator olmasını istedi. Ancak Severus Roma önlerindeydi ve gücü paylaşmaya ihtiyacı yoktu. Roma’ya girdi ve Julianus (1 Haziran 193)’de görevden alındı. Senatoda kabul edilen bir önerge ile Julianus ölüme mahkûm edildi ve (önerge) Pertinax’ın kutsal onuruna hediye edildi. Severus Julianus’un boynunu vurdurdu. Praetorian muhafızlarını lağvetti ve Petinax’ı öldüren askerleri de idam ettirdi. Cassius Dio’ya göre, Julianus’un son sözleri; “Ama ne kötülük yaptım? Kimi öldürdüm?” oldu. Naaşı eşi ve kızına teslim edildi ve Via Labicana’da beşinci mil taşı yanında büyük dedesinin mezarında yakıldı.

1621 – II. György Rákóczi, Erdel Prensi (ö. 1660)
II. György Rákóczi

Erdel Prensi
Hüküm süresi 1648-1660
Önce gelen Mózes Székely
Sonra gelen Zsigmond Rákóczi
Doğum 30 Ocak 1621
Sárospatak
Ölüm 7 Haziran 1660 (39 yaşında)
Oradea
Babası I. György Rákóczi
Annesi Zsuzsanna Lorántffy
Dini Kalvinizm
‘II. György Rákóczi (Macarca: II. Rákóczi György) (d. 30 Ocak 1621, Sárospatak – ö. 7 Haziran 1660, Varat) Macar soylusu. 1648-1660 yılları arasında Erdel Prensi.

19 Şubat 1642 tarihinde henüz babası I. György Rákóczi hayatta iken veliaht prens oldu. 3 Şubat 1643 tarihinde Sophia Bathory ile evlendi.

Erdel, Osmanlının vasal bir devleti idi ve verilen özerklik ile idare yerli prenslerin inisiyatifine bırakılmıştı. Osmanlı yönetiminde Transilvanya’da voyvodalar Gabriel Bethlen ve I. György Rákóczi dönemlerinde birçok dini hareket için altın çağ yaşandı. Ortodoks Rumenlerin eşitliği tanımamakta ısrarına rağmen; Transilvanya, Roma Katolikleri, Kalvinistler, Lutherciler ve Unitarianların barış içinde yaşadığı birkaç Avrupalı Devletten biri oldu. Osmanlı İmparatorluğu dini hareketlerden rahatsız değilken, Habsburg hanedanına bağlı Avusturya Arşidüklüğü bölgeyi kontrol altında tutmaya özen gösteriyordu. 1642 yılında Erdel Krallığı’nın başına geçen III. György Rákóczi ile altın çağ sona erdiği gibi, II. György Rákóczi Osmanlı Devleti’nin askerî eylemleri kesinlikle yasaklamasına rağmen, Habsburgların da desteğiyle İsveç İmparatorluğu ile ittifak kurup 1657 yılında Lehistan’ın işgaline katıldı.

II. György Rákóczi, Eflak prensi Konstantin ve Boğdan prensi İstefan’ı görevlerinden alıp, yerlerine Mihne ve Ghika’yı atamıştı. II. György Rákóczi’nin faaliyetleri üzerine Osmanlı İmparatorluğu tarafından 1658 yılı yazında bölgeye askerî harekât düzenlendi. Otoriteyi tekrar tesis etmek üzere Köprülü Mehmet Paşa kumandasında sefere çıkan Osmanlı ordusu voyvodaları yenilgiye uğrattı ve Transilvanya’da Türk hakimiyetini tekrar tesis etti. Böylece II. György Rákóczi’nin çalışmaları Osmanlı Ordusunun başarılı harekâtıyla engellendi ve bölgede Osmanlı yanlısı voyvodaların iktidarı pekiştirildi. Avusturya tarafından teşvik edilen II. György Rákóczi, sadrazamın dönüşünü fırsat bilerek tekrar asker toplamaya başladı. Bunun üzerine Aralık 1659 tarihinde Budin Valisi Seydi Ahmed Paşa, Rákóczi üzerine yürüyerek Demirkapı Muharebesi’nde onu mağlup etti. Küçük Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri, II. György Rákóczi komutasındaki 40 bin kişilik orduyu Eflak’ın kuzeyindeki Sibin kalesi önünde yapılan Sibin Muharebesi’nde yendi. Avusturya desteğini alarak ordu oluşturup, isyan etmekten vazgeçmeyen II. György Rákóczi, 22 Mayıs 1660 tarihinde Kolojvar Muharebesi’nde (Gilău Muharebesi) Seydi Ahmed Paşa tarafından tekrar ağır bir yenilgiye uğratıldı. Osmanlılar tarafından 4,700 asker öldürüldü, 30 top ele geçirildi ve 51 kalenin komutanı esir alındı. II. György Rákóczi, savaş meydanından kaçtığı Varad (Oradea) kalesinde, çarpışmada aldığı yaralar nedeniyle 7 Haziran 1660 tarihinde öldü.

1720 – Bernardo Bellotto, İtalyan veduta ressamı ve resim klişe kalıpcısı (ö. 1780)
1781 – Adelbert von Chamisso, Alman yazar (ö. 1838)
1807 – William Henry Leonard Poe, Amerikalı denizci, amatör şair (ö. 1831)
1828 – Rainilaiarivony, Madagaskarlı siyasetçi (ö. 1896)
1841 – Félix Faure, Fransa’da Üçüncü Cumhuriyet’in altıncı cumhurbaşkanı (ö. 1899)
1846 – Francis Bradley, İngiliz idealist filozof (ö. 1924)
1872 – Eduard Bloch, Avusturyalı tıp uzmanı (ö. 1945)
1882 – Franklin D. Roosevelt, Amerikalı siyasetçi ve ABD’nin 32. Başkanı (ö. 1945)

Resmî kampanya portresi, 1944
32. Amerika Birleşik Devletleri başkanı
Görev süresi
4 Mart 1933 – 12 Nisan 1945
Başkan Yardımcısı
John Nance Garner (1933-41)
Henry A. Wallace (1941-45)
Harry S. Truman (1945)
Yerine geldiği Herbert Hoover
Yerine gelen Harry S. Truman
New York Valisi
Görev süresi
1 Ocak 1929 – 31 Aralık 1932
Yerine geldiği Al Smith
Yerine gelen Herbert H. Lehman
Amerika Birleşik Devletleri Donanma Bakan Yardımcısı
Görev süresi
17 Mart 1913 – 26 Ağustos 1920
Başkan Woodrow Wilson
Yerine geldiği Beekman Winthrop
Yerine gelen Gordon Woodbury
Kişisel bilgiler
Doğum Franklin Delano Roosevelt
30 Ocak 1882
Hyde Park, New York
Ölüm 12 Nisan 1945 (63 yaşında)
Warm Springs, Georgia
Partisi Demokrat
Evlilik(ler) Eleanor Roosevelt
Çocuk(lar) Anna
James
Franklin (I)
Elliott
Franklin (II)
John
Bitirdiği okul Harvard Üniversitesi (BA)
Columbia Üniversitesi
İmzası
Franklin Delano Roosevelt (/ˈroʊzəvəlt/, /-vɛlt/ ROH-zə-velt; 30 Ocak 1882 – 12 Nisan 1945), adının ve soyadının baş harfleri FDR ile de anılır,[1] 1933’ten 1945’teki ölümüne kadar 32. Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak görev yapan Amerikalı siyasetçi. En uzun süre görev yapan ABD başkanı olan FDR, iki dönemden fazla görev yapan tek başkandır. İlk iki dönemi Büyük Buhran’la mücadeleye odaklanırken, üçüncü ve dördüncü dönemlerinde odağını Amerika’nın İkinci Dünya Savaşı’na katılmasına çevirdi.

Tanınmış Delano ve Roosevelt ailelerinin bir üyesi olan Roosevelt, 1911’den 1913’e kadar New York Eyalet Senatosu’na seçildi ve ardından Birinci Dünya Savaşı sırasında Başkan Woodrow Wilson’ın Deniz Kuvvetleri Sekreter Yardımcısı oldu. Roosevelt, 1920 ABD başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti’den James M. Cox’un başkan yardımcısı adayıydı, ancak Cumhuriyetçi aday Warren G. Harding’e karşı kaybetti. 1921 yılında Roosevelt, bacaklarını kalıcı olarak felç eden bir hastalığa yakalandı. Kısmen eşi Eleanor Roosevelt’in teşvikiyle, 1929’dan 1933’e kadar New York valisi olarak kamu görevine geri döndü ve bu sırada Büyük Buhran’la mücadele programlarını destekledi. Roosevelt, 1932 başkanlık seçimlerinde başkan Herbert Hoover’ı ezici bir zaferle mağlup etti.

Başkan olarak geçirdiği ilk 100 gün boyunca Roosevelt, eşi benzeri görülmemiş federal yasalara öncülük etti ve Büyük Buhran’ın büyük bölümünde federal hükûmeti yönetti. Büyük Buhran’ın ekonomiye olumsuz etkilerini düzeltmek için Yeni Düzen’i uyguladı, Yeni Düzen koalisyonunu kurdu ve Amerikan siyasetini Beşinci Parti Sistemine göre yeniden düzenledi. Ulusal Kurtarma İdaresi ve diğer programlarla ekonomik iyileşme sağlamaya çalışırken işsizlere ve çiftçilere yardım sağlamak için çok sayıda program oluşturdu. Ayrıca finans, iletişim ve işgücü ile ilgili önemli düzenleyici reformlar başlattı ve İçki Yasağı’nın sona ermesine öncülük etti. 1936’da Roosevelt, ezici bir çoğunlukla yeniden seçildi. 1937’de Yüksek Mahkeme’yi genişletemedi ve aynı yıl, daha fazla Yeni Düzen programı ve reformunun uygulanmasını engellemek için muhafazakâr koalisyon kuruldu. Roosevelt döneminde hayata geçirilen başlıca programlar ve yasalar arasında Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu, Ulusal Çalışma İlişkileri Yasası, Federal Mevduat Sigorta Kurumu ve Sosyal Güvenlik bulunmaktadır. 1940 yılında, dönem sınırlamalarının resmî olarak uygulanmasından bir dönem önce, yeniden seçilmek için aday oldu ve 1940 başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi aday Wendell Willkie’yi mağlup etti.

Japonya’nın 7 Aralık 1941’de Pearl Harbor’a saldırmasının ardından Roosevelt, Japonya’ya savaş ilan edilmesini sağladı. Almanya ve İtalya’nın 11 Aralık 1941’de ABD’ye savaş ilan etmesinin ardından, ABD Kongresi karşılığında ek savaş ilanlarını onayladı. Mihver güçlerine karşı Müttefiklere liderlik ederken diğer ulusal liderlerle yakın işbirliği içinde çalıştı. Roosevelt, savaş çabalarını desteklemek için Amerikan ekonomisinin seferber edilmesini denetledi ve önce Avrupa stratejisini uyguladı. Ayrıca ilk atom bombasının geliştirilmesini başlattı ve diğer Müttefik liderlerle birlikte Birleşmiş Milletler ve diğer savaş sonrası kurumların temelini atmak için çalıştı, hatta “Birleşmiş Milletler” terimini ortaya attı. Roosevelt, 1944’te yeniden seçildi, ancak savaş yıllarında fiziksel sağlığının ciddi ve istikrarlı bir şekilde bozulmasının ardından 1945’te öldü. Tarihsel sıralamalar onu sürekli en büyük üç Amerikan başkanı arasına koyar.

1894 – III. Boris, Bulgaristan Çarı (ö. 1943)
III. Boris

Bulgaristan Çarı
Hüküm süresi 3 Ekim 1918 – 28 Ağustos 1943
Önce gelen I. Ferdinand
Sonra gelen II. Simeon
Doğum 30 Ocak 1894
Sofya, Bulgaristan
Ölüm 28 Ağustos 1943 (49 yaşında)
Sofya, Bulgaristan
Defin Rila Manastırı
Eş(ler)i İtalya Prensesi Giovanna
Çocuk(lar)ı Koháry Prensesi Marie Louise
Bulgaristan Çarı II. Simeon
Tam adı
Boris Klemens Robert Maria Pius Ludwig Stanislaus Xaver
Hanedan Saxe-Coburg ve Gotha-Koháry
Babası Bulgaristan Çarı I. Ferdinand
Annesi Bourbon-Parma Prensesi Marie Louise
Dini Doğu Ortodoks
önceden Roma Katolik
İmza
III. Boris (30 Ocak 1894 – 28 Ağustos 1943), 1918-1943 arasında Bulgaristan çarı. İktidarının son beş yılı örtük bir diktatörlüğe dönüşmüştür.

Hayatı
Gençliği
Bulgaristan çarı I. Ferdinand ile Bourbon Hanedanının Parma kolundan Maria Luisa’nın oğluydu. Anne babasının Katolik olmasına karşın, siyasi nedenlerle Ortodoks olarak yetiştirildi.

I. Dünya Savaşı dönemi
Boris, Sofya Askerî Okulu’ndan mezun oldu ve Balkan Savaşlarında yer aldı. I. Dünya Savaşı sırasında Makedonya Cephesi’nde Bulgar Ordusu Genelkurmay irtibat subayı olarak görev yaptı. 1916’da Albay’lığa terfi etti ve Ordu Grubu komutanı August von Mackensen’in irtibat subayı olarak görev yaptı. Boris, mareşal Mackensen ve 3. ordu korgenerali Stefan Toshev arasındaki zor ilişkileri düzeltmek için çok çalıştı. Üst düzey Bulgar ve Alman komutanların saygısını kazandı. 1918’de Generalliğe yükseltildi.

Tahta geçişi
Babasının 4 Ekim 1918’de tahttan çekilmesi üzerine, Bulgaristan kralı oldu. Ülkenin güçlü siyaset adamlarından, Çiftçi Birliği’nin önderi Aleksandır Stamboliyski’ye karşı olduğundan, onu deviren Haziran 1923 darbesinde etkili olduğu sanılır. Boris, darbeden sonraki yıllarda çeşitli suikastlere hedef oldu; Nisan 1925’te birkaç gün arayla iki suikast girişimi atlattı. 1930’da İtalyan prenses Giovanna’yla evliliği, İtalya ile ilişkilerin geçici olarak düzelmesini sağladı. Ama 1930’ların sonunda daha çok Almanya’ya yaklaştı ve Yugoslavya’yla uzlaşmaya çalıştı. 1934’te, Bulgaristan’da askeri diktatörlüğün kurulmasından sonra, yeniden güçlenmeye başladı. Kasım 1935’te, gözde adamlarından Georgi Kyoseivanov’un başbakan olmasını sağladı. 1938’den ölümüne değin, bu unvanı resmen taşımamakla birlikte, mutlak diktatör oldu.

II. Dünya Savaşı dönemi
Bulgaristan’da Holokost
Mart 1941’de, Bulgaristan’ın Mihver Devletleri’yle ittifaka girmesinden sonra bağımsızlığını olabildiğince korumaya çalıştı. Bulgaristan’ın, Mihver Devletleri’nin yanında II. Dünya Savaşı’na, hatta Yugoslavya ve Yunanistan’ın işgaline katılmasından sonra bile, SSCB’ye savaş açma konusundaki baskılara karşı koymayı başardı.

Ölümü
28 Ağustos 1943’te, Adolf Hitler’le bir toplantı yapıp Sofya’ya döndükten sonra, kalp yetmezliği nedeniyle öldü. Kalp krizi sonucundan mı öldüğü, yoksa zehirletilerek bir cinayete mi kurban gittiği kesinlik kazanmamıştır. Ölümü ile ilgili komplo teorileri arasında, daha itaatkâr bir hükûmet kurmak amacıyla Hitler tarafından zehirlettirilmiş olduğuna inananlar ortaya çıktı. Çünkü Boris ülkesindeki Yahudileri hala tehcir etmemiş ve Hitlere asker göndermemişti.[kaynak belirtilmeli] Bir diğer teori ise Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık ile iletişime geçmeye çalıştığı için Sovyet ajanları tarafından zehirletildiği iddia edilir.[kaynak belirtilmeli] Joseph Goebbels ise kişisel günlüğünde Boris ‘in ölümünden Başbakan Pietro Badoglio’nun şahsında İtalyan hükûmetinin sorumlu olduğunu yazmıştır. Tahta ilk olarak kardeşi Kiril geçer ama 1944’te Sovyetlerin Bulgaristan’a ilhakının ardından Kiril yakalanır ve Şubat 1945 yılında kurşuna dizilir.

Sokaklarda ağlayan kalabalık ile Sofya’daki Aleksandr Nevski Katedrali’nde, büyük ve etkileyici bir devlet cenazesinin ardından, Çar III. Boris’in tabutu dağlara trenle götürüldü ve Bulgaristan’ın en büyük ve en önemli manastırı olan Rila Manastırı’na gömüldü. 1944 Eylül’ünde, Komünist hükûmet tarafından III. Boris’in naaşını mezardan çıkarıldı ve gizlice Sofya yakınındaki Vrana Sarayı’nın avlusuna gömüldü. Daha sonra Komünist yetkililer Vrana’daki Boris’in tabutunu tekrar çıkardı ve gizli bir yere naaşını taşıdı. III. Boris’in mezarını nerede olduğu bugüne kadar bilinmemektedir.

III. Boris’in ölümünden sonra tahta 6 yaşındaki oğlu II. Simeon geçti.

1895 – Wilhelm Gustloff, Nasyonal Sosyalist Alman lider (ö. 1936)
1899 – Max Theiler, Güney Afrikalı virolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1972)
1912 – Barbara Tuchman, Amerikalı tarihçi, yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 1989)
1920 – Delbert Mann, Amerikalı yönetmen ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (ö. 2007)
1927 – Olof Palme, İsveç Başbakanı (ö. 1986)
1930 – Gene Hackman, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1932 – Leydi Mary Colman, İngiliz soylu ve hayırsever (ö. 2021)
1935 – Richard Brautigan, Amerikalı yazar (ö. 1984)
1937 – Boris Spassky, Rus satranç oyuncusu
1937 – Vanessa Redgrave, İngiliz tiyatro, televizyon ve sinema oyuncusu
1938 – İslam Kerimov, Özbekistan Devlet Başkanı (ö. 2016)

1. Özbekistan Devlet Başkanı
Görev süresi
24 Mart 1990 – 2 Eylül 2016
Başbakan
Abdulhaşim Mutalov
Otkir Sultonov
Şevket Mirziyoyev
Yerine gelen Nigmatilla Yuldaşev (Geçici)
Şevket Mirziyoyev
Kişisel bilgiler
Doğum İslam Abduğanıyeviç Kerimov
30 Ocak 1938
Semerkant, Özbekistan SSC, SSCB
Ölüm 2 Eylül 2016 (78 yaşında)
Taşkent, Özbekistan
Partisi
Komünist Parti (1964-91)
Demokrat Halk Partisi (1991-2007)
Liberal Demokrat Parti (2007-16)
Evlilik(ler) Tatyana Ekberovna Kerimova
Mesleği Mühendis
İmzası
İslam Abduğanıyeviç Kerimov (Özbekçe: Islom Abdug’aniyevich Karimov / Ислом Абдуғаниевич Каримов; 30 Ocak 1938, Semerkant – 2 Eylül 2016, Taşkent), 24 Mart 1990’dan; 2 Eylül 2016’daki ölümüne değin, kurucu Özbekistan Devlet Başkanı.

Kerimov SSCB’ye ait bir yurtta yetişip, daha sonra Taşkent’te makine mühendisliği ve iktisat bölümlerini okudu.

1964 yılında Komünist Parti’ye katıldı. Devlet idaresine geçmeden önce mühendis olarak uçak sanayisinde çalışmıştır. 1983 ve 1986 yılları arasında Maliye Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı. Adı yolsuzluk ve rüşvete karıştığı için 11 Ağustos 1984’te KGB tarafından Mayıs 1987’ye kadar gözaltı hapsinde tutuldu. 1989’da Özbekistan SSC’de Komünist Parti’nin Birinci Sekreteri oldu. 24 Mart 1990’da Özbekistan SSC’de En Üst Sovyetlerin Başkanı oldu. Bu zaman içinde bütün sovyet sosyalist cumhuriyetlerinin bağımsızlığı için mücadelede bulundu ve 31 Ağustos 1991’de Özbekistan’nın bağımsızlığını ilan etti.

29 Aralık 1991’de, Özbekistan’ın ilk seçimlerinde %86 oranında oy alarak Özbekistan Cumhuriyeti’nin ilk Devlet Başkanı seçildi. 1995’te tartışmalı bir referandumla görev süresini 2000 yılına kadar uzattı. 9 Ocak 2000’de, tek ve zayıf bir rakibe karşı yarıştığı devlet başkanlığı seçimlerini %91,9 ile kazandı. 27 Ocak 2002’de, devlet başkanlığı süresini 5’ten 7 yıla uzatan ikinci bir referandumda daha istediği sonucu aldı.

11 Eylül saldırılarının ardından Amerika Birleşik Devletleri’nin Orta Asya’daki yakın müttefiklerinden biri haline geldi. 2001 yılında Afganistan’daki Taliban rejimine yönelik yapılan saldırılar için bir hava üssünü ABD güçlerine açtı. ABD’nin lojistik destek karşılığında Kerimov rejiminin insan hakları ihlallerini görmezden gelmesi pek çok insan hakları kuruluşunun tepkisini çekti.

Mayıs 2005’te meydana gelen Andican olayları sırasında hükûmet güçlerinin sert müdahalesi ABD hükûmeti tarafından eleştirildi, bunun üzerine Kerimov ülkesindeki ABD güçlerini sınırdışı etti. Terörist bir grup olarak kabul ettiği Özbekistan İslami Hareketi liderlerinden Tahir Yoldaş ve Cuma Hocayev gıyablarında idama mahkûm edildi.

Aralık 2007’de yapılan devlet başkanlığı seçimleri öncesinde üçüncü bir dönem daha aday olmak istemesi tartışmalara neden oldu. Kanunlara aykırı olmasına rağmen üçüncü bir dönem başvurduğu adaylığı seçim komisyonu tarafından kabul edildi. Batılı gözlemcilerin hayli tartışmalı bulduğu seçimleri, Özbekistan Liberal Demokratik Partisinin adayı olarak %90,6 ile kazandı. Seçimler Şanghay İşbirliği Örgütü ve Bağımsız Devletler Topluluğu gibi örgütlerinin gözlemcilerince olumlu biçimde değerlendirilirken, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın gözlemcilerince eleştirildi.

27 Ağustos 2016 tarihinde geçirdiği beyin kanaması neticesinde hastaneye kaldırılan Kerimov, 2 Eylül 2016 tarihinde öldü.

1938 – Mohamed Salah Dembri, Cezayirli siyasetçi ve diplomat (ö. 2020)
1941 – Dick Cheney, Amerikalı siyasetçi ve ABD’nin 46. Başkan Yardımcısı
1945 – Elisabeth Haarr, Norveçli tekstil sanatçısı (ö. 2025)
1956 – Feridun Sinirlioğlu, Türk diplomat ve siyasetçi
1962 – II. Abdullah, Ürdün Kralı

Ürdün kralı
Hüküm süresi 7 Şubat 1999 – günümüz
Taç giymesi 9 Haziran 1999
Önce gelen Kral Hüseyin
Veliaht(lar) Hüseyin bin Abdullah
Doğum 30 Ocak 1962 (63 yaşında)
Amman, Ürdün
Eş(ler)i Rania Al-Yassin (e. 1993)
Çocuk(lar)ı Veliaht Prens Hüseyin
Prenses Iman
Prenses Selma
Prens Haşim
Tam adı
Abdullah bin Hüseyin bin Talal bin Abdullah bin Hüseyin el-Haşimi
Hanedan Hâşimoğulları (Hicaz)
Babası Hüseyin bin Talal
Annesi Muna el-Hüseyin
Dini Sünni İslam
II. Abdullah el-Hüseyin (Arapça: عبد الله الثاني بن الحسين; d. 30 Ocak 1962, Amman), 1999’dan beri Ürdün kralı.

Eğitimi ve askeri kariyeri

Ürdün Kralı II. Abdullah, 5 Nisan 2001’de Savunma Bakanı Donald H. Rumsfeld ile Pentagon’da görüşürken.
Kral Hüseyin’in en büyük oğludur. İngiltere ve ABD’de eğitimini sürdüren Abdullah, özellikle Londra yakınındaki Sandhurst Askeri Akademisi’nde ve Oxford’da uluslararası politika alanında birer yıl eğitim gördü, daha sonra 1984 yılında ülkesine döndü ve 40. zırhlı tugayda görevlendirildi.

1985 yılında ABD’deki Fort Knox’ta komutanlık eğitimi ve ardından Washington’daki Georgetown Üniversitesi’nde uluslararası politika alanında eğitimi gördü. Abdullah, 1993’te Ürdün Özel güçleri’ne katıldı ve 1996 yılına kadar özel güçlerin komutanlığını yürüttü, Ürdün ordusunun terörle mücadelede seçkin birliklerine tümgeneral rütbesiyle komutanlık yaptı.

Babası Kral Hüseyin, veliaht prens olan kardeşi Hasan’ı gözden çıkararak, 25 Ocak 1999’da Abdullah’ı veliaht prens ilan etti.

1993’te Filistin asıllı Rania el Abdullah ile evlendi. Bu evlilikten 4 çocuk babasıdır.

Krallığı
7 Şubat 1999’da babasının ölümünden hemen sonra görevine başlayan Abdullah döneminde Ürdün, Orta Doğu’daki kilit pozisyonunu korumayı sürdürdü. Filistin Sorunu konusunda Filistin, İsrail ve ABD arasında pek çok kez arabuluculuk girişiminde bulunuldu. Babası döneminde sürdürülen ABD ve Batı’ya yakın politikaları devam ettirmesi Arap Dünyası ve Ürdün içinden ağır eleştiriler almasına neden oldu.

Türkiye ziyareti
5 Mart 2013 tarihinde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün resmi davetlisi olarak Türkiye’yi ziyaret etmiştir.

1963 – Thomas Brezina, Avusturyalı çocuk kitapları yazarı
1965 – Hazım Körmükçü, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1968 – VI. Felipe, mevcut İspanya kralı
1973 – Hakan Kaygusuz, Türk futbolcu
1973 – Jalen Rose, emekli Amerikan profesyonel basketbol oyuncusu
1974 – Abdüzzâhir es-Saka, Mısırlı eski futbolcu
1974 – Christian Bale, Galli sinema oyuncu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1974 – Olivia Colman, İngiliz oyuncui
1975 – Juninho Pernambucano, Brezilyalı futbolcu
1976 – Cristian Brocchi, İtalyan futbolcu
1977 – Ertuğrul Doğan, Türk iş adamı ve Trabzonspor başkanı
1984 – Kid Cudi, Amerikalı rapçi
1984 – Kotoshōgiku Kazuhiro, Japon profesyonel sumo güreşçisi
1985 – Gisela Dulko, Arjantinli tenisçi
1986 – Jordan Carver, Alman model ve oyuncu
1987 – Rebecca Quin, İrlandalı profesyonel güreşçi
1987 – Phil Lester, İngiliz YouTuber
1987 – Arda Turan, Türk futbolcu
1989 – Tomás Mejías, İspanyol kaleci
1989 – Giacomo Nizzolo, İtalyan yarış bisikletçisi
1989 – Kemal Cingirt, Türk futbolcu
1989 – Franck Tabanou, Fransız futbolcu
1989 – Liam McLean, İngiliz müzik prodüktörü ve DJ
1997 – Meltem Avcı, Türk basketbolcu

wikipedia