Tarihte 3 mart olayları

The Hongkong and Shanghai Banking Corporation

Endüstri	Finans ve Sigorta
Kuruluş	1865
Genel merkezi	Londra, İngiltere
Önemli kişiler	Stephen Green, Başkan Michael Geoghegan, İcra kurulu başkanı
Ürün	Finansal Hizmetler
Gelir	56,1 milyar USD (2006) [1]
Alt kuruluş(lar)	HSBC Brezilya, HSBC Çin, HSBC Panama, HSBC Şili, HSBC Tayvan, HSBC Türkiye
Çalışan sayısı	284.000
Web sitesi	www.hsbc.com

HSBC Holdings plc (ya da bilinen adıyla HSBC, the Hong Kong and Shanghai Banking Corporation) İngiltere merkezli çok uluslu yatırım bankası ve finansal hizmetler şirketidir. 1865 yılında Hong Kong’da kurulan bankadır.^[1]

HSBC, 65 ülkede yaklaşık 3,900 ofise sahiptir ve Afrika, Asya, Okyanusya, Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Amerika bölgelerinde 38 milyon müşterisine hizmet vermektedir. Şirket, Standard & Poor’s Piyasa Araştırması birimine göre 2020 yılı itibarıyla Dünya’nın en büyük altıncı bankasıdır.^[2] Şirketin sunduğu hizmetler üç temel grupta yer almaktadır: Mevduat Bankacılığı, Küresel Bankacılık ve Piyasalar (yatırım bankacılığı), Bireysel Bankacılık ve Varlık Yönetimi.^[3]

HSBC’nin geçmişinde birçok skandal bulunmaktadır ve banka birçok kere para aklama veya büyük kapsamlı vergi kaçakçılığından sorumlu olduğu için para cezası almıştır. Soruşturmaların sonucunda HSBC’nin para akladığı gruplar arasında El-Kaide gibi organize suçlar veya terörist organizasyonların da bulunduğu tespit edilmiştir.^[4] Şirket, 2012 yılında ABD’deki Federal Ticaret Komisyonu tarafından başlatılan soruşturmada para aklama konusunda uyguladığı denetimin çok gevşek olduğunu kabul etmiştir.^[5] Soruşturma sonucunda şirket para aklama suçlamaları için 1.9 milyar ABD Doları ceza ödemeyi kabul etmiştir.^[6]

Avrupa, Asya-Pasifik bölgesi, Kuzey ve Güney Amerika, Orta Doğu ve Afrika’da faaliyet gösteren HSBC Grubu, dünyanın en büyük bankacılık ve finansal hizmetler kuruluşlarından biridir.

İngiltere’de kayıtlı olan HSBC Holdings PLC’nin genel merkezi Londra’dadır.

HSBC’nin 1999 yılında Grup şirketleri için uluslararası tek bir marka olarak belirlenmesi, grubun altıgen ambleminin dünya çapında giderek tanınan bir sembol olmasını sağladı.

HSBC 2002 yılında markasını rakiplerinden ayırmak ve özelliklerini vurgulamak üzere ‘Dünyanın yerel bankası’ sloganıyla bir kampanya başlattı.

31.12.2006 itibarıyla 1,861 milyar USD

31.12.2006 itibarıyla 22,086 milyon USD

31 Aralık 2006 itibarıyla,

Ana sermaye oranı: %9,4

Toplam sermaye oranı: %13,5

Dünya genelinde yaklaşık 10.000’in üzerinde ofis.

82 ülke ve bölgede 312.000 üzerinde çalışan.

Bütün dünyada 125 milyonu aşkın müşteri.

HSBC Holdings hisseleri, Londra, Hong Kong, New York, Paris ve Bermuda borsalarında işlem görmektedir. Şirketin 0,50 Amerikan Dolar’lık hisse senetleri, Londra, Hong Kong, Paris ve Bermuda borsalarında ve her biri 5 hisse senedini temsil eden ADS’ler (American Depository Shares) New York borsasında işlem görmektedir. 100 kadar ülke ve bölgede yaklaşık 200.000 hissedar HSBC Holdings hisse senetlerine sahiptir.

HSBC, dünyanın en gelişmiş bilgi teknolojilerini kullanmaktadır. HSBC’nin yılda 13 milyardan fazla müşteri işleminin gerçekleştiği ve her geçen gün hızla gelişen e-ticaret fonksiyonu, internet, PC bankacılığı, interaktif TV, telefon bankacılığı ve cep telefonu bankacılığını içermektedir.

HSBC, bilgi teknolojileri hizmetlerini tüm dünyadaki müşterilerine ve personeline sunmak için kendi özel iletişim ağını -dünyanın en geniş ağlarından biri- kullanmaktadır. 1839 yılında Çin ile İngiltere arasındaki Afyon Savaşı’nın Çin’in mağlubiyeti ile sonuç­lanması üzerine Hong Kong, İngilizlere bırakıldı

Şirketin merkezi Londra, Canary Wharf’taki HSBC Kulesi’nde bulunmaktadır.

Mart 2014’te ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC), HCBC’nin de aralarında bulunduğu 16 bankaya Libor faizlerinin belirlenmesinde manipülasyon yaptıkları gerekçesiyle dava açtı.^[7][8]

Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması

Ayastefanos Antlaşması’na göre Bulgaristan’ın sınırları
Tür	Ateşkes ve barış antlaşması
İmzalanma	3 Mart 1878
Yer	Yeşilköy, İstanbul

Ayastefanos Antlaşması, 93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) sonunda imzalanan ateşkes ve barış antlaşmasıdır.^[1][2]

93 Harbi olarak da bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu’nun yenilgisiyle sonuçlandı. Rus ordusu, batıdan Yeşilköy’e (eski adı Ayastefanos), doğudan Erzurum’a kadar geldi. Osmanlı İmparatorluğu barış istedi. Rus orduları başkomutanı Nikolay, barış esaslarının mütarekeyle birlikte görüşülmesi şartıyla bu isteği kabul etti ve 3 Mart 1878’de İstanbul’un Yeşilköy semtinde Osmanlı Devleti açısından ağır koşullar içeren bu antlaşma imzalandı.^[3]

1. Sırbistan, Karadağ ve Romanya tam bağımsızlık kazanacak ve sınırları genişletilecek.
2. Büyük bir Bulgaristan Prensliği kurulacak, prensliğin sınırları Tuna’dan Ege’ye, Trakya’dan Arnavutluk’a uzanacak.
3. Bosna-Hersek’e iç işlerinde bağımsızlık verilecek.
4. Teselya Yunanistan’a bırakılacak.
5. Girit ve Ermenistan’da ıslahat yapılacak.
6. Osmanlı Devleti Rusya’ya 300 milyon ruble nakit, geri kalanı toprak olarak (Kars, Ardahan, Artvin, Batum, Doğubayazıt ve Eleşkirt) ödenecek şekilde toplam 1 milyar 410 milyon ruble savaş tazminatı ödeyecek.^[4]

Ancak bu antlaşma ile Rusya’nın Balkanlar’da tamamen hakim bir konuma gelmesi Batılı devletleri telaşlandırdı. Zira Rusların, Bulgaristan yolu ile sıcak denizlere inmeleri, Birleşik Krallık’ın Hindistan sömürgelerine ulaşmasına ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Bosna-Hersek’i ilhakına set çekmiş olacaktı. Osmanlılar bu tepkilerden yararlanarak Kıbrıs’ın idaresini geçici olarak Birleşik Krallık’a bırakmak koşuluyla Berlin’de yeni bir antlaşma (Berlin Antlaşması) zemini elde etmeye başardılar. Ayastefanos’un ağır şartlarını hafifleten Berlin Antlaşması ile Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’daki varlığı kısa süre daha devam etti.

Ayastefanos Antlaşması, Osmanlı devrinde Sevr Antlaşması gibi kâğıt üzerinde kalan bir antlaşmadır.

Beşiktaş JK

Tam isim	Beşiktaş Jimnastik Kulübü
Takma ad	Kara Kartallar Siyah Beyazlılar
Kuruluş	3 Mart 1903 (122 yıl önce)
Yer	Vişnezade, Beşiktaş, İstanbul, Türkiye
Spor salonu	Akatlar Spor Kompleksi (Kapasite: 3.200) Süleyman Seba Spor Salon (Kapasite: 1.500) Şevket Belgin Spor Salonu (Kapasite: 150)
Stadyum	Beşiktaş Park sponsorluk anlaşması gereği Tüpraş Stadyumu (Kapasite: 42.590) İsmet İnönü Stadı (Kapasite: 800)
Renkler	Siyah-Beyaz
Marş	Beşiktaş marşları
Branşlar	Erkek futbol, Kadın futbol, Erkek basketbol, Kadın basketbol, Erkek voleybol, Kadın voleybol, Erkek hentbol, Tekerlekli basketbol, Atletizm, Güreş, Boks, Jimnastik, Masa Tenisi, Kürek, Satranç, e-Spor, Kick Boks, Tekvando
Başkan	Serdal Adalı
Şampiyonluk	Erkek futbol Süper Lig 16 kez: 1957, 1958, 1960, 1966, 1967, 1982, 1986, 1990, 1991, 1992, 1995, 2003, 2009, 2016, 2017, 2021 Türkiye Futbol Şampiyonası 2 kez: 1934, 1951 Millî Küme 3 kez: 1941, 1944, 1947 Kadın futbol 1. Lig 2 kez: 2019, 2021 2. Lig 1 kez: 2016 3. Lig 1 kez: 2015 Erkek basketbol Süper Lig 2 kez: 1975, 2012 2. Lig 1 kez: 1989 Kadın basketbol Süper Lig 3 kez: 1984, 1985, 2005 Kadın voleybol Sultanlar Ligi 1 kez: 1965 Erkek hentbol Süper Ligi 17 kez: 1980, 1981, 2005, 2007, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2022, 2024 Tekerlekli sandalye basketbol Süper Lig 4 kez: 2005, 2006, 2016, 2017 Tüm branşlarda Toplam 58 kez
Maskot	Kara Kartal
Başarılar	Genişlet Erkek futbol Genişlet Kadın futbol Genişlet Erkek basketbol Genişlet Kadın basketbol Genişlet Erkek voleybol Genişlet Kadın voleybol Genişlet Erkek hentbol Genişlet Erkek tekerlekli sandalye basketbol Tüm branşlarda Toplam 139 Kupa
Resmî site	bjk.com.tr

Beşiktaş Jimnastik Kulübü şubeleri
Erkek Futbol	Kadın Futbol	Erkek Basketbol
Kadın Basketbol	Erkek Voleybol	Kadın Voleybol
Erkek Hentbol	Tekerlekli Basketbol	Atletizm
Güreş	Boks	Jimnastik
Masa Tenisi	Kürek	Satranç
e-Spor	Kick Boks	Tekvando

Beşiktaş Jimnastik Kulübü, 1903 yılında İstanbul’da kurulan spor kulübüdür. Bereket Jimnastik Kulübü (Asıl Çerkesçe ismi Berekhetiqo olup bazı kurucuların mensup olduğu Çerkes sülalesinden gelmektedir, Türkçeye Bereket olarak çevirilmiştir.^[1][2][3]) adıyla kurulan kulüp, 26 Ocak 1911 tarihinde Beyoğlu Mutasarrıfı Muhittin Bey’in teşvikiyle Beşiktaş Osmanlı Jimnastik Kulübü, adıyla tescil edilen ilk Türk spor kulübü oldu.^[4]

Beşiktaş, Türk futbolunda 1959’dan sonra Süper Lig şampiyonluğu yaşayan altı kulüpten biri olup, armasında ay-yıldız bulunan dört kulüpten biridir.

Türk futbolunda 1959’dan sonra Süper Lig şampiyonluğu yaşayan altı kulüpten biridir. Ayrıca armasında ay-yıldız olan^b 4 Kulüpten biridir.^[5]

Beşiktaş, güncel olarak futbol (erkekler ve kadınlar), basketbol (erkekler, kadınlar ve engelliler), hentbol (erkekler) ve voleybol (kadınlar) dallarında birinci lig düzeyinde temsil edilmektedir. Bu dalların yanında atletizm, kick boks, boks, tekvando, güreş, jimnastik, kürek, masa tenisi, satranç ve elektronik spor dallarında faaliyetlerini sürdürmektedir.

Beşiktaş Erkek basketbol Takımı, kurulduğu 1933 yılından bu yana Türkiye Basketbol Ligi’nde toplam 2 defa şampiyon olmuştur. Bunun dışında birer kez 2. Lig, Türkiye Kupası ve Cumhurbaşkanlığı Kupası’nı kazanan takım, 2011-12 sezonunda EuroChallenge’ı kazanarak tarihinde ilk kez bir Avrupa şampiyonluğu elde etmiştir.

Kadın Basketbol Takımı, Kadınlar Basketbol Süper Ligi’ni toplamda 3 defa müzesine götürürken, 1 kez de Kadınlar Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda mutlu sona ulaşmıştır. 2023-2024 sezonunda, tarihinde ilk kez EuroCup final oynama başarısı göstermiş ve turnuvayı ikinci sırada tamamlamıştır. Bu kupayı kazanan London Lions’un kapanmasından sonra EuroLeague Şampiyonu Fenerbahçe ile Fiba Super Cup finalinde karşılaşmış ve ezeli rekabetin Avrupa’ya taşındığı maçta rakibine yenilmiştir.^[6]

2003 yılında kurulan Beşiktaş (tekerlekli sandalye basketbol takımı) ise 4 kez Tekerlekli Sandalye Basketbol Süper Lig’i kazanma başarısı gösterirken, 1 kez Andre Vergauwen Kupası ve 1 kez de Willi Brinkmann Kupası’nda şampiyonluk elde etmiştir.

Faaliyetlerine 1961 yılında başlayan Beşiktaş (kadın voleybol takımı), birer kez Türkiye Bayanlar Voleybol Şampiyonası, Federasyon Kupası’nda şampiyon olmuştur. Kadınlar Voleybol Balkan Kupası’nda ise toplam 4 kez şampiyon olmuştur. 2013-14 sezonunda CEV Challenge Kupası’nda final oynama başarısı göstermiştir.

1986 yılında kurulan Beşiktaş (erkek voleybol takımı) ise İstanbul Erkekler Voleybol Ligi ve Federasyon Kupası’nda birer kez şampiyon olmuştur.3 Temmuz 2019’da Beşiktaş Jimnastik Kulübü Yönetimi’nin aldığı bir kararla kapatılmıştır.

1986 yılında kurulan Beşiktaş Erkek Hentbol Takımı, 17 kez Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi,16 kez Türkiye Kupası ve 10 kez de Süper Kupa’da şampiyon olmuştur.

Beşiktaş, Türkiye’de tüm branşlarda ulusal düzeyde 53 Lig şampiyonluğu (Erkek futbol 16, Kadın futbol1. Lig 2, 2. Lig 1, 3. Lig 1, Erkek basketbolSüper Lig 2, 2. Lig 1, Kadın basketbol 3, Kadın voleybol 1, Erkek hentbol 17, Tekerlekli sandalye basketbol 4) 37 Türkiye Kupası (Erkek futbol 11, Kadın futbol 1, Erkek basketbol 1, Kadın basketbol 4, Erkek voleybol 1, Kadın voleybol 1, Erkek hentbol 16, Tekerlekli sandalye basketbol 2) 30 Cumhurbaşkanlığı Kupası (Erkek futbol 10, Erkek basketbol 1, Kadın basketbol1, Erkek hentbol 18,) 6 Başbakanlık Kupası, (Erkek futbol 6) 1 Atatürk Kupası (Erkek futbol 1) ile toplam 127 Kupa kazanmıştır.

Beşiktaş, Avrupa Kupalarında tüm branşlarda ulusal düzeyde 7 şampiyonluğu (Erkek basketbol 1, Kadın voleybol 4, Tekerlekli sandalye basketbol 2) bulunmaktadır. Kulübün yönetim kurulu başkanı Serdal Adalı’dır.

1902 yılında, 22 kişiden oluşan grup o zamanların Medine Muhafızı Şhaplı Osman Ferit Paşa’nın Beşiktaş’ın Serencebey Semti’nde bulunan konağının bahçesinde, haftanın belirli günlerinde bir araya gelip çeşitli jimnastik hareketleri yapmaktaydılar. Şhaplı Osman Ferit Paşa’nın oğulları Mehmet Şamil Şhaplı ve Hüseyin Bereket ile mahalledeki birkaç genç, aletli ve aletsiz jimnastik, barfiks, boks, güreş, halter gibi spor dallarına ilgiliydiler.^[7] O yıllarda siyasi nedenlerden ötürü toplanma olaylarına karşı, şehrin birçok yerinde hafiyeler kol gezmekteydi. Serencebey’de bir araya gelen bu 22 kişilik grup, hafiyelerin yaptığı bir baskın sonucu karakola düşmüştür. Ancak, II. Abdülhamid’in başyaveri Mehmet Paşa ve kuşçubaşı Behçet Bey’in de aralarında bulunduğu saray erkânından kişiler, yeni kurulan bu kulübün aletli jimnastik, güreş, boks ve halter gibi insan sağlığına faydalı sporlarla uğraşan bir mektep olduğuna padişahı inandırmaları, o dönemde hoş karşılanmayan ve dini yönden haram olarak kabul edilen futbol oyununu oynamamaları ve sadece beden hareketi yapmaları sebebiyle herhangi bir ceza almamışlardır.^[8][9] Daha sonra isimlerini Osmanlı Beşiktaş Terbiye-i Bedeniye Mektebi^ç olarak değiştirmişlerdir. II. Abdülhamit ise kulübün belirtilen spor dalları ile uğraşmaları için özel bir ferman çıkararak faaliyetlerine izin vermiştir.^[9] O zamanların boksör ve güreşçilerinden Kenan Bey de, sporculara güreş ve boks antrenmanları yaptırmıştır.^[7]

1903 yılının Mart ayında özel izinle Beşiktaş Bereket Jimnastik Kulübü kurulmuştur.^[7] Mehmet Şamil Şhaplı, kulübün ilk başkanı, Hüseyin Bereket ise ilk genel sekreteri olarak seçilmiştir.^[10] Kulüp ismini ise Şhaplı Osman Ferit Paşa’nın dedesi olan Mirzaiko Bereket Bey ve babası Bereketiko Hasan Bey’den almıştır. Şhaplı Osman Ferit Paşa, 1870’lerin sonunda Beşiktaş Serencebey yokuşundaki konağını satın almış ve kulüp bu konakta kurulmuştur.^[11][12]

1908’deki İkinci Meşrutiyet ile birlikte sportif faaliyetlere biraz daha serbestlik tanınmıştır. Edirne’de bulunan Fuat Balkan ve Mazhar Kazancı, 31 Mart 1909 tarihinde İstanbul’da yaşanan 31 Mart İsyanı sebebiyle Hareket Ordusu ile birlikte İstanbul’a gelmiştir. Siyasi olayların yatışmasının ardından, eskrim hocası olan Fuat Balkan ile güreş ve halter sporu başta olmak üzere çeşitli spor dalları ile uğraşan Mazhar Kazancı, Serencebey’de jimnastik yapan grupla birlikte spor faaliyetlerini icra etmeye başlamışlardır. Fuat Balkan’ın Ihlamur’da bulunan evinin alt kısım kulüp binası yapılarak; kulübün adı Beşiktaş Osmanlı Jimnastik Kulübü olarak değiştirilmiştir.^[13] 13 Ocak 1910 tarihinde Beyoğlu Mutasarrıfı Muhittin Bey Beşiktaş Osmanlı Jimnastik Kulübü’nü tescil ettirmiştir. Böylece Beşiktaş, tescil edilen ilk Türk spor kulübü olmuştur.^[13] Ancak o dönemde Osmanlı Devletinde herhangi bir Cemiyetler (dernekler) Yasası bulunmadığı için kulüp özel bir izinle tescil edilebilmiş ve bu tescil günümüzde hâlâ muğlaklığını korumaktadır.^[14][15] Bahis olan Cemiyetler Yasası 1912’de meclisten geçmiştir. Bu nedenle Galatasaray ve Fenerbahçenin tescilleri ile ilgili böyle bir muğlaklık söz konusu değildir. Kulübün tescil edilmesinden sonra semtte yaşayan gençlerin de katılmasıyla beraber kulübün sporcu sayısı 150’ye yükselmiştir.^[16] Daha sonra, Ihlamur’da bir evin alt kısmında yer alan kulüp merkezi de Akaretler’deki 49 numaralı binaya, sonradan ise 84 numaralı binaya taşınmıştır.^[16] Bu binanın arkasında bulunan bahçe ise 600 altın harcanarak spor sahasına dönüştürülmüştür. Böylelikle kulüp, düzenli bir lokale, tesise ve sporculara sahip olmuştur.^[8][13]

Beşiktaş Jimnastik Kulübü, büyük çoğunluğu Kafkasya, özellikle Çerkes kökenli olan^[1][9] 22 kişi tarafından kurulmuştur.^[17] Ahmet ve Mehmet Ali Fetgeri kardeşler, Batum bölgesinden göç etmiş bir soydan, Mehmet Şamil ve Hüseyin Bereket ise Dağıstanlı Şeyh Şamil’in soyundan gelmektedir.^[9]

1 Ahmet Fetgeri (Deniz albayı)[18] 2 Mehmet Ali Fetgeri (Öğretmen-Yazar) 3 Fuat Balkan (Emekli Binbaşı-Kocaeli mebusu) 4 Mehmet Şamil Şhaplı (Osman Paşazade)[11] 5 Hüseyin Bereket (Osman Paşazade) 6 Nazım Nazif Ander (Kadızade-Ziraat mühendisi) 7 Hamza Osman Erkan (Osman Paşazade-Eski Afyon milletvekili) 8 Behçet Bey 9 Kenan Bey (II.Abdülhamit’in özel muhafızı) 10 Mehmet Paşa (Seryaver)

11 Deli Fuad Paşa (müşîr) 12 Tayyareci Fethi Bey (Hava Yüzbaşı) 13 Muhittin Paşa (Eski Kahire Büyükelçisi) 14 Ali Kılıç (Eski Gaziantep milletvekili) 15 Mazhar Kazancı (Süvari Subayı) 16 Ziya Karamürsel (Hazine-i Hassa Müdürü) 17 Ahmet Paşa (Sürre Emiri) 18 Şükrü Paşa (Eski Viyana Büyükelçisi) 19 Mahmut Naci Bey (Fizan milletvekili) 20 Şevket Cenani (Başvekil Kadri Paşazade)

21 Cami Baykurt (Fizan milletvekili) 22 Ahmet Şerafettin (Öğretmen, yüzbaşı)

Uzun yıllardır yapılan araştırmalar ve çeşitli kaynaklardan toplanan bulgular neticesinde; bilindiği üzere Beşiktaş’ın ilk renklerinin kırmızı beyaz şeklinde olduğu, ancak Balkan Savaşı’nın kaybedilmesinden sonra şehit düşen, yaralanan veya esir edilen 340.000’den fazla askerin yasını tutmak amacıyla renklerin karartılıp siyah beyaz olarak değiştirildiği yazılmaktadır. Ancak Beşiktaş Yönetimi; 100. yılını anlatan belgesel için yaptığı çalışmalara dayanarak Beşiktaş’ın kırmızı rengi hiç kullanmadığını, kuruluşundan itibaren siyah beyaz renkleri kullandığını iddia etmektedir.^[19] İlk zamanlar ferdî sporlar yapılması sebebiyle kulüp için herhangi bir forma rengine ihtiyaç duyulmamıştır. Fakat, kulübün sporcu sayısının gittikçe artması sebebiyle, Mehmet Şamil Bey kurucular heyetini toplamış ve okul zamanlarında kullandığı ve okulunun renklerini taşıyan bir rozeti heyete göstererek, buna benzer bir rozet yaptırılması gerektiği fikrini kabul ettirmiştir. Bu toplantıda kulübün renkleri de sonradan değiştirilmiş renklere sadık kalınarak siyah ve beyaz olarak belirlenmiştir.^[19] [20] Beşiktaş’ın ilk rozetine, Fransız mektebinin rozetinden esinlenilerek miladi yıl olarak 1903, üst bölüme Eski Türkçe (Osmanlıca) بشكطاش (Beşiktaş) yazılırken, sağ tarafa ژ(j), sol tarafa da ق(k) harfleri koyulmuştur. Rozetin arka kısmında İstanbul’da yapıldığı yazmakta, iç kısmında ise rozeti yapan kişinin mührü bulunmaktadır. Rozetteki armada yer alan yıldız altı köşeli olarak tasarlanmıştır. 1908 yılındaki İkinci Meşrutiyet’e kadar altı köşeli bu yıldız kullanılmıştır. Bu rozet, İskender Yakak tarafından kulübün onursal başkanı Süleyman Seba’ya hediye edilmiştir.^[19]

Beşiktaş’ın armasında yer alan ilk beyaz çizgi 1’i; 3 siyah çizgi 3’ü; ve ikinci beyaz çizgi de 1’i temsil etmektedir. Amblem 9 bölümden meydana gelmiştir. Yukarı kısımda yer alan dört numara yan yana yazıldığında, rumi takvimde kulübün kuruluş yılı olan 1903 sayısına denk gelen ١٣١٩(1319) sayısı ortaya çıkmaktadır.^[19][21] Beşiktaş, ilk tescil edilen kulüp olması sebebiyle, armasında Türk bayrağını taşıma hakkı kazanmıştır.^[22] Haziran 2013 tarihinde kulübün tüzüğünde yapılan değişiklikle birlikte,^[23] kartal figürlü resmî bir arması daha olmuştur.^[20]

19 Ocak 1941 tarihinde, Şeref Stadı’nda Beşiktaş’ın Süleymaniye takımıyla oynadığı bir maçta, Beşiktaş takımının hücum ettiği tribünde bulunan Mehmet Galin isminde bir taraftarın “Haydi Kara Kartallar, Hücum edin Kara Kartallar…” şeklinde tezahürat yapması ile var olmuştur.^[24] Beşiktaş’ın maçta üstün oynaması ve art arda ataklar yapması da, taraftarların bu tezahüratı benimsemesini sağlamıştır. Beşiktaş o karşılaşmayı, Şeref Görkey’in voleyle attığı 3 gol, kaptan Hakkı Yeten, Şakir ve Şükrü’nün birer golüyle 6-0 galibiyetle bitirmiştir.^[24] Bu maçtan sonra, Kara Kartal Beşiktaş’ın sembolü olarak kabul edilmiştir.^[24]

Kuruluşundan bugüne kadar Beşiktaş kulübünde başkanlık yapmış kişiler aşağıda gösterilmiştir.

• Beşiktaş Resmi Sitesindeki başkanlar

Sıra	Başkan	Görev aldığı yıllar
1.	Mehmet Şamil Şhaplı	1903-08
2.	Şükrü Paşa	1908-11
3.	Fuat Paşa	1911-18
4.	Fuat Balkan	1918-23, 1926-28, 1935-38
5.	Salih Bey	1923-24
6.	Ahmet Fetgeri Aşeni	1924-26, 1928-30
7.	Emin Şükrü Kunt	1930-32
8.	Abdülkadir Ziya Karamürsel	1932-35, 1938-39, 1941-42
9.	Yusuf Ziya Erdem	1939-41
10.	Abdullah Ziya Kozanoğlu	1942-50, 1952-55
11.	Ekrem Amaç	1950
12.	Salih Fuat Keçeci	1950-52
13.	Tahir Söğütlü	1955-56
14.	Danyal Akbel	1956-57
15.	Ferhat Nasır	1957
16.	Nuri Togay	1957-58, 1959-60, 1970 g
17.	Enver Kaya	1958
18.	Hakkı Yeten	1960-63, 1964-66, 1967-68
19.	Selahattin Akel	1963-64
20.	Hasan Salman	1966-67
21.	Talat Asal	1968-69
22.	Rüştü Erkuş	1969-70
23.	Agasi Şen	1970-71
24.	Himmet Ünlü	1971-72
25.	Şekip Okçuoğlu	1972-73
26.	Mehmet Üstünkaya	1973-77, 1981-84
27.	Gazi Akınal	1977-79- 1979-80
28.	Hüseyin Cevahiroğlu	1979
29.	Rıza Kumruoğlu	1980-81
30.	Süleyman Seba	1984-2000
31.	Serdar Bilgili	2000-04
32.	Yıldırım Demirören	2004-12
33.	Fikret Orman	2012-19
34.	Ahmet Nur Çebi	2019-23
35.	Hasan Arat	2023-24
36.	Serdal Adalı[25]	2024-günümüz

• Geçici Başkanlar listede yer almamaktadır.

Sıra	Geçici başkanlar	Görev aldığı yıllar
1	Yalçın Karadeniz g	27 Şubat 2012 – 25 Mart 2012
2	Hüseyin Yücel g	29 Kasım 2024 – 29 Aralık 2024

• g = geçici Başkanlar

Sıra	Fahri başkanlar	Görev aldığı yıllar
1	Recep Peker[26]	1937 – 1938

Seçim	Tarih	Başkan	Aldığı Oy	İkinci Aday	Aldığı Oy	Üçüncü Aday	Aldığı Oy	Dördüncü Aday	Aldığı Oy	Toplam Oy
1960 BJK Olağan Kongresi	17 Temmuz 1960	Hakkı Yeten	230 (%92,74)	Burhan Tanış	18 (%7,26)					248
1962 BJK Olağan Kongresi	3 Haziran 1962		138 (%51,49)	Selahattin Akel	108 (%40,3)	Ferdi Sekban	21 (%7,84)			268
1963 BJK Olağanüstü Kongresi	24 Kasım 1963	Selahattin Akel	251 (%98,82)							254
1964 BJK Olağanüstü Kongresi	8 Mart 1964	Hakkı Yeten	166 (%95,4)							174
1965 BJK Olağan Kongresi	14 Şubat 1965		179 (%75,85)	Hasan Salman	51 (%21,61)					236
1966 BJK Olağanüstü Kongresi	17 Temmuz 1966	Hasan Salman	86 (%78,18)							110
1967 BJK Olağan Kongresi	12 Şubat 1967	Hakkı Yeten	213 (%48,97)	Enver Abiral	212 (%48,74)					435
1968 BJK Olağanüstü Kongresi	28 Ocak 1968	Talat Asal	273 (%94,46)							289
1969 BJK Olağan Kongresi	9 Şubat 1969		177 (%66,79)							265
1970 BJK Olağanüstü Kongresi	29 Mart 1970	Agasi Şen	193 (%76,28)							253
1971 BJK Olağanüstü Kongresi	28 Mart 1971	Himmet Ünlü	179 (%96,76)							185
1973 BJK Olağanüstü Kongresi	14 Ocak 1973	Mehmet Üstünkaya	101 (%77,69)	Hasan Ulusel	21 (%16,15)					130
1975 BJK Olağan Kongresi	23 Mart 1975
1977 BJK Olağan Kongresi	27 Mart 1977	Gazi Akınal	266 (%90,17)							295
1979 BJK Olağan Kongresi	8 Nisan 1979		166 (%98,22)							169
1979 BJK Olağanüstü Kongresi	20 Mayıs 1979		198 (%80,82)							245
1980 BJK Olağanüstü Kongresi	15 Haziran 1980		146 (%90,68)							161
1981 BJK Olağanüstü Kongresi	28 Mart 1981	Mehmet Üstünkaya
1984 BJK Olağan Kongresi	1 Nisan 1984	Süleyman Seba	423 (%45,88)	Mehmet Üstünkaya	338 (%36,66)					922
1986 BJK Olağan Kongresi	23 Şubat 1986		700 (%100)							700
1988 BJK Olağan Kongresi	27 Mart 1988		707 (%97,25)							727
1990 BJK Olağan Kongresi	25 Mart 1990		1.074 (%92,83)	Mustafa Sarıyer	33 (%2,85)					1.157
1992 BJK Olağan Kongresi	29 Mart 1992		1.610 (%77,26)	Ali Balkaner	470 (%22,55)					2.084
1994 BJK Olağan Kongresi	21 Mart 1994		2.144 (%81,83)	Akın İlkin	354 (%13,51)					2.620
1996 BJK Olağan Kongresi	31 Mart 1996		1.657 (%97,36)							1.702
1998 BJK Olağan Kongresi	29 Mart 1998		2.532 (%62,15)	İhsan Kalkavan	1.543 (%37,87)					4.074
2000 BJK Olağan Kongresi	26 Mart 2000	Serdar Bilgili	2.549 (%40,98)	Hasan Arat	2.327 (%37,41)	Nevzat Demir	762 (%12,25)	Mehmet Kazancı	452 (%7,27)	6.220
2002 BJK Olağan Kongresi	31 Mart 2002		4.078 (%55,39)		3.285 (%44,61)					7.363
2004 BJK Olağan Kongresi	25 Ocak 2004		1.985 (%85,45)							2.323
2004 BJK Olağanüstü Kongresi	30 Mayıs 2004	Yıldırım Demirören	3.272 (%47,89)	Fikret Orman	3.110 (%45,51)	Erol Kaynar	218 (%3,19)	Affan Keçeci	210 (%3,07)	6.833
2007 BJK Olağan Kongresi	28 Ocak 2007		2.491 (%85,19)							2.924
2010 BJK Olağan Kongresi	31 Ocak 2010		4.506 (%59,32)	Murat Aksu	2.837 (%37,35)					7.596
2012 BJK Olağanüstü Kongresi	25 Mart 2012	Fikret Orman	4.025 (%87,06)	Bülent Deriş	368 (%7,96)	Nazmi Koca	152 (%3,29)			4.623
2013 BJK Olağan Kongresi	16 Haziran 2013		3.663 (%64,65)	Serdal Adalı	1.977 (%34,89)					5.666
2016 BJK Olağan Kongresi	15 Mayıs 2016		3.658 (%89,5)							4.087
2018 BJK Olağanüstü Kongresi	16 Eylül 2018		1.911 (%96,96)							1.971
2019 BJK Olağan Kongresi	12 Mayıs 2019		2.882 (%58,83)	Hürser Tekinoktay	2.882 (%178,23)					4.899
2019 BJK Olağanüstü Kongresi	20 Ekim 2019	Ahmet Nur Çebi	5.009 (%57,95)	Serdal Adalı	2.983 (%34,51)	Hürser Tekinoktay	537 (%6,21)			8.644
2022 BJK Olağan Kongresi	29 Mayıs 2022		2.777 (%62,79)	Fuat Çimen	1.190 (%26,9)					4.423
2023 BJK Olağanüstü Kongresi	3 Aralık 2023	Hasan Arat	7.271 (%59,83)	Serdal Adalı	4.557 (%37,5)					12.152
2024 BJK Olağanüstü Kongresi	29 Aralık 2024	Serdal Adalı	8.901 (%70,99)	Hüseyin Yücel	3.637 (%29,01)					12.538

Beşiktaş kulübünde divan kurulu başkanlığı yapmış kişiler aşağıda gösterilmiştir.

Sıra	Başkan	Görev aldığı yıllar
1.	Enver Balkan	1960-62
2.	Enver Abiral	1962-64
3.	Selahattin Akel	1964-66
4.	Cahit Caka	1966-68
5.	Şekip Okçuoğlu	1968-74, 1976-82
6.	Rüştü Erkuş	1974-76
7.	Turgay Atasü	1982-84
8.	Ahmet Paftalı	1984-94
9.	Sabri Alınak	1994-96
10.	Oktay Çokyüksel	1996-97
11.	Yılmaz Soysal	1997-00
12.	Ferhan Dinçer	2000
13.	Burhan Tanış	2000
14.	Gazi Akınal	2002-02
15.	Şeref Nasır	2002-07
16.	Yalçın Karadeniz	2007-17
17.	Tevfik Yamantürk	2017-günümüz

Türkiye’de kurulan kulüplerin hemen hepsi spor kulübü olarak kurulmuşken Beşiktaş ise bir jimnastik kulübü olarak faaliyetlerine başlamıştır.^[27] Beşiktaş’ta futbol o dönemlerde bu spor dalına kötü gözle bakılması sebebiyle önemsenmemiştir. Beşiktaşlı sporcuların, Valideçeşme’den Taşkışla’daki bir yangının alevlerini fark edip o bölgeye gitmeleri sonucunda Beşiktaş futbolla tanışmış oldu. Yangının olduğu yerde futbol oynayan İngiliz gençlerini görüp seyretmeye başlayan sporculardan Katip Tevfik, önlerine düşen futbol topunu kaçırmıştır. Beşiktaşlı sporcular İngilizlerden kaçırdıkları bu topu Valideçeşme’de Refik Osman’ın evinin bahçesine saklamışlardır. Bu top, Beşiktaş kulübünün ilk futbol topu olmuştur.^[8] Ancak bu olay tam anlamıyla Beşiktaş’ta futbolun başlamasına vesile olmamıştır. Beşiktaş’ta ilk futbol faaliyetleri, İkinci Meşrutiyet’in ilanından kısa bir süre sonra, 1911 yılının Ağustos ayında başlamıştır.^[28][29] O yıllarda kulüp bünyesindeki atlet ve jimnastikçilerin futbola olan ilgileri artmış ve aralarında futbol maçları yapmaya başlamışlardır.^[30] Beşiktaş’ın yakınlarında Valideçeşme ve Basiret adında iki farklı futbol takımı kurulmuştur. Valideçeşme takımının kurucusu ve başkanı olan Ahmet Şerafettin Bey, Beşiktaş semtinde kurulan bu farklı takımların tek bir çatı altında birleşmesini istemekteydi.^[30] Bu sebeple, 1911 yılının Ağustos ayında kurduğu Valideçeşme kulübündeki futbolcularıyla birlikte Beşiktaş kulübüne katılmıştır. Daha sonra, Ahmet Şerafettin Bey’in girişimleriyle Basiret takımı da Beşiktaş’a dâhil olmuş ve böylece Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün futbol şubesi resmî olarak faaliyete başlamıştır.^[30] Beşiktaş’ın ilk futbol takımı, Resul, Rıdvan, Behzat, Dr. Sabri, Kâzım, Sadi, Dr. Mehmet, Asım, Şeref, Dr. Ali ve Fahri’den oluşmuştur. Bu ilk takımın malzemeleri ise İpekçi İhsan adında bir sporsever tarafından karşılanmıştır.^[8] Beşiktaş’ta yeni kurulan futbol dalı çok sevilmiş ve ikinci, üçüncü takımlar kurulmuştur. Ancak bu yeni dalın kulüpteki diğer dalların önüne geçmesi sebebiyle, kulüpte huzursuzluk çıkmıştır. Ahmet Şerafettin Bey bu huzursuzluk sebebiyle Beşiktaş’tan ayrılarak kendisiyle beraber gelen bazı futbolcularla birlikte Sebat Kulübü isminde yeni bir takım kurmuştur.^[8] Bir süre sonra eski Beşiktaşlıların kurduğu bu kulüp, Beşiktaş ile karşılaşmış ve 3-2 galip gelmiştir. Bu maçın ardından Beşiktaşlı yöneticiler Ahmet Şerafettin Bey’i tekrar Beşiktaş’a dönmeye ikna etmişlerdir.^[8] Beşiktaş’ın futbol faaliyetlerine başlamasından kısa bir süre sonra Balkan Savaşı ve ardından I. Dünya Savaşı’nın başlaması nedeniyle kulüp bünyesindeki sporcular orduya katılmışlardır. İlk önce Ahmet Şerafettin Bey yedek subay olarak Romanya’ya gitmiştir. Savaş döneminde Beşiktaş kadrosundan 8 oyuncu ölmüştür.^[8] Bu dönemde kulüpteki spor faaliyetleri durma noktasına gelmiştir.^[30] I. Dünya Savaşı’nın bitmesinin ardından, savaşta sağ kalan sporcular tekrar kulübe dönerek spor faaliyetlerine devam etmişlerdir. Ancak o dönem de İstanbul, yabancı kuvvetlerin hakimiyeti altında olduğundan birçok olumsuzluklar mevcuttu. Kulüp bir dönem Köyiçi’ndeki bir Rum kilisesinin karşısındaki binaya taşınmıştır. 1918 yılındaki Mondros Mütarekesi ile birlikte kulüp bir grup azınlık tarafından yağmalanmıştır. O güne kadar kazanılan birçok madalya ve şilt bu yağmalama sonucu kaybolmuştur.^[8] Mütakere ile birlikte Romanya’daki görevinden dönen Ahmet Şerafettin Bey, durma noktasına gelen futbol faaliyetlerini tekrar güçlendirmeye başlamıştır.^[31]

1919 yılında Beşiktaş ve birkaç takım daha Cuma Ligi’ne katılmak için başvuruda bulunmuşlardır. Ancak Lig Tertip Komitesi tarafından lige katılma isteği kabul görmemiştir.^[32] Bunun üzerine Ahmet Şerafettin Bey, Cuma Ligi’ne kabul edilmeyen diğer takımların idarecileriyle birlikte İstanbul Türk İdman Birliği Ligi isminde yeni bir lig kurmuştur.^[33]

Beşiktaş, 10 takımın yer aldığı ligin ilk sezonunda, Hilal, Kumkapı, Altınörs ve Türkgücü takımlarıyla birlikte A grubunda yer almıştır.^[32] B grubunda ise Darüşşafaka, Vefa, Üsküdar, Beylerbeyi ve Haliç takımları yer almıştır.^[32] Beşiktaş, A grubunu 12 puanla lider bitirmiş ve B grubunu aynı puanla lider bitiren Darüşşafaka ile 23 Temmuz 1920 tarihinde final maçında karşı karşıya gelmiştir. Maçı 2-1 kazanan Beşiktaş, tarihindeki ilk şampiyonluğunu elde etmiştir.^[34] Bir sonraki sezonda, 3 yeni takımın daha lige katılımıyla tek grupta 13 takım mücadele etmiştir. Beşiktaş, önceki sezon olduğu gibi bu sezonda da 12 puan toplamış ve ligi şampiyon olarak tamamlamıştır.^[35][36][37]

Beşiktaş, 1920’de azınlık takımlardan oluşan Pazar Ligi’ne de ilk defa katılmıştır. Bu ligde yalnızca iki Türk takımı Beşiktaş ve İttihatspor vardı. İlk sezonda İttihatspor şampiyon olurken, Beşiktaş’ta ikinci olmuştur.^[36] Sonraki sezon, İttihatspor kadrosundaki oyuncuları Galatasaray’a kaptırınca ligde başarı elde edememiştir. Beşiktaş ise 14 maçta 10 galibiyet 4 beraberlik elde ederek şampiyonluğa ulaşmıştır.^[8][36][38] Türkiye’de düzenlenen ilk resmî lig olan İstanbul Futbol Ligi’nin ilk sezonuna Beşiktaş takımıda katılmıştır. Türkiye Futbol Şampiyonası’nda İstanbul bölgesini temsil edecek takımın belirlenmesi amacıyla 24 Temmuz 1924 tarihinde bir toplantı düzenlenmiştir. Toplantıya katılan 18 kulüp maçların eliminasyon sistemiyle, 31 Temmuz’da başlayıp, 17 Ağustos 1924’te bitirilmesine karar vererek fikstürü belirlemiştir. 22 Ağustos günü oynanan final maçında Galatasaray ile karşılaşan Beşiktaş, karşılaşmayı 2-0 kazanarak lig şampiyonu olmuştur.^[39] Böylece ilk resmî İstanbul şampiyonluğunu Beşiktaş kazanmıştır.^[8] Bu şampiyonluktan sonra, 1924 yılında Türkiye Futbol Şampiyonası’na katılma hakkı kazanmıştır. İlk maçında Eskişehir Demirspor’u 6-2 ile geçen Beşiktaş, ikinci maçta Harbiye’ye 2-0 yenilerek elenmiştir.^[40] Beşiktaş, 1928-29, 1929-30 ve 1930-31 sezonlarında ligde 3. sırayı almıştır. 1933 yılında Beşiktaş’ın futbol şubesini kuran Ahmet Şerafettin Bey ölmüştür.^[41] Çırağan Sarayı’nın bir bahçesi olan ve Beşiktaş tarafından Millî Emlak’tan kiralanan^[42] ve daha sonra tamamlanarak 1933 yılında hizmete açılan Şeref Stadyumu’na Ahmet Şerafettin Bey’in ismi verilmiştir. Beşiktaş, on birinci İstanbul Futbol Ligi’nde sezonu şampiyon olarak tamamlamış ve uzun bir aradan sonra tekrar şampiyonluğa ulaşmıştır.^[43] Bu şampiyonlukla birlikte 1934 yılında düzenlenen Türkiye Futbol Şampiyonası’na katılma hakkı kazanmıştır. Altay takımını 3-1 mağlup ederek tarihinde ilk kez Türkiye Futbol Şampiyonası’nı kazanmıştır.^[40]

İstanbul Ligi’nin 12. kez düzenlendiği^d 1935-36 sezonu Beşiktaş’ta iç karışıklıklarla başlamıştır. Bu dönemde kulüp içerisindeki iç çekişmeler sebebiyle dağılma noktasına gelen Beşiktaş takımı, eski başbakanlardan Recep Peker’in kulübe fahri başkan olmasıyla tekrar toparlanmıştır.^[8] Sezonu ise şampiyon olan Fenerbahçe ve 2. Galatasaray’ın ardından 3. sırada tamamlayabilmiştir.^[44] Beşiktaş, 1937-38 İstanbul Futbol Ligi’nin sonunda Güneş ve Fenerbahçe takımlarıyla birlikte ligi 24 puanla bitirmiştir. Bu dönemde acele ile toplanan Futbol Heyeti, ligde ilk kez atılan golün yenilen gole bölünmesi esasına dayanan averaj hesaplamasına başvurmuştur. Yapılan hesaplamada Güneş 4.25, Fenerbahçe 4 ve Beşiktaş ise 3.66’lık averaja sahip olunca lig şampiyonu Güneş takımı olmuştur. Ancak Beşiktaş bu karara itiraz ederek, 1934-35 sezonunda olduğu gibi şampiyonu belirlemek için maç oynatılmasını talep etmiştir. Ancak karar değişmemiş ve Güneş takımı şampiyon, Fenerbahçe 2. ve Beşiktaş ise 3. olarak ilân edilmiştir.^[8][45] 1938-39 İstanbul Futbol Ligi’nde, bir önceki sezonun şampiyonu Güneş takımı dağılmaya yüz tutmuş ve maçlara çıkamamıştır. 10 takım arasında çift devreli lig usulüne göre oynanan ligi Beşiktaş namağlup olarak şampiyon bitirmiş ve 3. kez lig şampiyonluğunu kazanmıştır.^[8] Elde edilen bu şampiyonlukla birlikte, 1939-40, 1940-41, 1941-42 ve 1942-43 sezonlarında da şampiyon olan Beşiktaş, üst üste 5 kez ligi kazanmıştır. 1943-44 sezonunda şampiyonluğu Fenerbahçe’ye kaptırdıktan sonra 1944-45 ve 1945-46 sezonlarında da ligi kazanan siyah beyazlı takım, 8 yılda 7 kez şampiyon olma başarısı göstermiştir.^[45] 1949-50 ve 1950-51 sezonlarını da şampiyon olarak tamamlayan Beşiktaş, böylece profesyonelliğin kabulünden önce oynanan ligin son şampiyonu olmuştur.^[8][46] Ayrıca 1937 yılından itibaren Ankara, İstanbul ve İzmir liglerinde mücadele eden takımların katılımıyla organize edilmeye başlanan Millî Küme’de 1941, 1944 ve 1947 yıllarında,^[47] Başbakanlık Kupası’nda da 1944 ve 1947 yıllarında şampiyon olmuştur.^[48]

24 Eylül 1951 tarihinde Futbol Profesyonel Talimnamesinin yürürlüğe girmesiyle birlikte futbol resmî olarak profesyonelleşmiş ve 1952 yılında Türkiye’nin ilk profesyonel ligi olan İstanbul Profesyonel Ligi kurulmuştur.^[49] 1952’de düzenlenen ilk profesyonel lig, 8 takımın katılımıyla çift devreli lig usulüne göre oynanmış ve Beşiktaş oynadığı 14 karşılaşmada yenilgi almadan ilk profesyonel ligin şampiyonu olmuştur.^[38][50] Bu şampiyonluktan sonra 1953-54^[50] ve 1955-56^[50] sezonlarında da şampiyonluğa ulaşmıştır. Ayrıca Türkiye Futbol Federasyonu tarafından Şampiyon Kulüpler Kupası’na katılacak takımı belirlemek amacıyla 1956-57 ve 1957-58 sezonlarında Federasyon Kupası ismiyle düzenlenen organizasyonda da şampiyon olmuştur. Böylece Beşiktaş takımı, 1958-59 Şampiyon Kulüpler Kupası ile beraber ilk kez Avrupa’da mücadele etmiştir.^e Beşiktaş, 8 kez organize edilen İstanbul Profesyonel Futbol Ligi’nde, toplam 2 kez şampiyon olmuştur. 1959 yılında, Millî Lig isminde kırmızı ve beyaz olmak üzere iki gruba ayrılan yeni bir lig kurulmuştur.^[51] Beşiktaş, ilk sezonda 8 takımın yer aldığı beyaz grupta mücadele etmiş ve ligi 2. sırada tamamlamıştır.^[52] Beşiktaş, ligdeki 3.şampiyonluğunu 1959-60 sezonunda elde etmiştir. 20 takımın mücadele ettiği ligde, Beşiktaş 5 puan farkla şampiyon olmuştur.^[53] Siyah beyazlılar, 5 sene sonra 1965-66 sezonunda Türkiye 1. Futbol Ligi’nde Yugoslav teknik direktör Ljubiša Spajić yönetiminde 4. kez şampiyon olmuştur.^[54] Bir sonraki sezonda aynı teknik direktörler ligde şampiyonluğa ulaşan Beşiktaş,^[55] 14 sezon boyunca şampiyon olamamıştır. Beşiktaş, Spajić yönetiminde 1967 Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda, Altay’ı 1-0 mağlup ederek ilk kez şampiyon olmuştur.^[56] 1962-63 sezonundan itibaren düzenlenmeye başlanan Türkiye Kupası’nda da, 1974-75 sezonunda iki maç üzerinden oynanan final maçında Trabzonspor’u toplamda 3-0 mağlup ederek ilk kez şampiyon olmuştur.^[57][58] 1981-82 sezonunda Yugoslav teknik direktör Đorđe Milić yönetiminde 6. kez lig şampiyonluğunu kazanmıştır.^[59] 1985-86 sezonunda Bosnalı teknik direktör Branko Stanković yönetiminde, ligi Galatasaray ile birlikte 56 puanda bitirmiştir. Siyah beyazlılar averajla ile ligde 7. kez şampiyon olmuştur.^[38] Beşiktaş İngiliz teknik direktör Gordon Milne yönetiminde, Türkiye Kupası’nın 1988-89 sezonunda Fenerbahçe’yi iki maç sonucunda 3-1 mağlup ederek 2. kez şampiyon olmuştur.^[60] 1989 Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda da yine Fenerbahçe’yi 1-0 mağlup ederek 4. kez şampiyonluğa ulaşmıştır.^[61] 90’lı yıllar Beşiktaş’ın ligde en fazla şampiyonluk yaşadığı yıl olmuştur. Beşiktaşlılar tarafından efsane olarak kabul edilen^[62][63][64] Metin Tekin, Ali Gültiken ve Feyyaz Uçar’dan oluşan ileri üçlü de bu yıllarda ünlenmiştir. Beşiktaş 1989-90 sezonunda, ligin 6. haftasında karşılaştığı Adana Demirspor’u Metin, Ali ve Feyyaz’ın golleriyle 10-0 yenerek Türkiye Ligi’nin en farklı galibiyet rekorunu kırmıştır.^[65][66] Beşiktaş aynı sezonda ligde 8. şampiyonluğuna ulaşırken, Türkiye Kupası’nda da finalde Trabzonspor’u 2-0 mağlup ederek 3. kez şampiyon olmuştur.^[67] Beşiktaşlı Feyyaz Uçar ise 28 gol ile ligde en çok gol atan futbolcu olmuştur.^[68] 1990-91 sezonunda da Milne yönetiminde ligi şampiyon olarak tamamlayan Beşiktaş, bir sonraki sezon ise oynadığı toplam 30 maçta yenilgi almadan şampiyonluğa ulaşmış ve Türkiye 1. Ligi‘nde namağlup şampiyon olan ilk takım olmuştur.^[69][70] İngiliz teknik direktör Milne, Beşiktaş’ta görev yaptığı 1987-1994 yılları arasında toplam 12 kupa kazanmıştır.^[71] Beşiktaş, 1993-94 sezonunda Alman teknik direktör Christoph Daum yönetiminde 4. kez Türkiye Kupası şampiyonu olmuştur.^[72] Ayrıca 1994-95 sezonunda ligde de 11. şampiyonluğunu elde ederken,^[73] 1994 Cumhurbaşkanlığı Kupası’nda da Galatasaray’ı 3-1 mağlup ederek 6. kez şampiyon olmuştur.^[74] 2002 yılında Rumen Mircea Lucescu’nun Beşiktaş’ın teknik direktörlüğüne gelmesinden sonra, Beşiktaş 2002-03 sezonunda ligdeki 12. şampiyonluğunu elde etmiştir.^[75] Daha sonra Fransız Jean Tigana Beşiktaş’ın yeni teknik direktörü olmuştur. Beşiktaş, Tigana yönetiminde ligde şampiyon olamazken, 2006 Türkiye Süper Kupası’nda Galatasaray’ı 1-0 mağlup ederek 8. kez şampiyon olmuştur.^[76] 2005-06 ve 2006-07 sezonlarında Türkiye Kupası’nda üst üste iki kez şampiyonluğa ulaşmıştır.^[77] 2008 yılında teknik direktörlüğe Mustafa Denizli getirilmiştir. Onun yönetiminde, 2008-09 sezonunda Beşiktaş Süper Lig’deki 13. şampiyonluğunu kazanmıştır.^[78] Ayrıca 2008-09 Türkiye Kupası’nda da şampiyon olmuştur.^[79] Beşiktaş, Tayfur Havutçu yönetiminde 2010-11 Türkiye Kupası’nda da şampiyonluğa ulaşarak, Türkiye Kupası’nı toplamda 9. kez müzesine götürmüştür.^[80] Beşiktaş 2011 yılındaki şike davasında, 2 maç sonucunu etkilemek suçundan, dönemin Beşiktaş Futbol Komitesi Başkanı Serdal Adalı, teknik direktör Tayfur Havutçu ve Futbol A Takımı Güvenlik Müdürü Ahmet Ateş ise 11 Mayıs 2011 günü oynanan Beşiktaş – İBB maçının sonucunu etkilemekten dolayı Profesyonel Futbol Disiplin Kuruluna sevk edilmiştir. Fakat herhangi bir ceza almamışlardır.^[81] Beşiktaş, 2013 yılında ise Avrupa Ligi’ne katılım hakkı elde etmiştir. Ancak UEFA şike soruşturmasında adının geçmesi sebebiyle Beşiktaş’ı 1 sezonluğuna UEFA turnuvalarından men etmiştir. Bu kararın ardından Beşiktaş, Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi’ne (CAS) başvurmuştur.^[82] CAS, 18 Temmuz 2013 tarihinde UEFA’nın verdiği kararın yürütmesini durdurmuş ve Beşiktaş’ın CAS’taki yargılama bitene kadar turnuvalarda oynamasını kararlaştırmıştır.^[83] CAS, 30 Ağustos 2013 tarihinde aldığı karar ile Beşiktaş’ın itirazını reddederek; UEFA Temyiz Kurulunun verdiği cezaları onamıştır.^[84] Bu kararın ardından Beşiktaş’ın yerine, play-off turunda elediği Tromsø takımı gruplara alınmıştır.^[84] Şike soruşturması kapsamında yapılan II. dalga operasyonundan sonra, Beşiktaş Futbol Komitesi Başkanı Serdal Adalı ve Beşiktaş Teknik Direktörü Tayfur Havutçu 1 yıl 3 ay hapis cezası alsalar da^[85] daha sonra yapılan tekrar yargılamalarda bu cezalar haksız bulunarak ikisi de diğer tüm sanıklarla birlikte beraat etmişlerdir.^[86] 29 Mayıs 2022 tarihinde gerçekleşen olağan seçimli genel kurul toplantısında mevcut başkan Ahmet Nur Çebi ve Fuat Çimen Beşiktaşın başkanı olmak için yarıştı. 4 bin 523 oyun kullanıldığı seçimde, 3 bin 965 oy geçerli oyun 2 bin 777’ini alan Ahmet Nur Çebi tekrar başkanlığa seçildi. Fuat Çimen oyların bin 190’ını aldı. Çebi’nin yönetim kurulun asıl listesinde Engin Baltacı, Emre Kocadağ, Mehtap Mutluşan Ferah, Celal Aral, Serhan Çetinsaya, Murat Kılıç, Umut Tahir Güneş ve Ali Bayrak yer alırken, yedek üyeler ise Bilgihan Cenk Sürmen, İbrahim Kemal, Barış Dillioğlu, Seyit Ateş, Umut Şenol, Melih Arslan olduğu açıklandı.^[87]

Lig		Ş	2	Şampiyonluk yılları	İkincilik yılları
Türkiye Şampiyonluğu	Süper Lig	14	14	1960, 1966, 1967, 1982, 1986, 1990, 1991, 1992, 1995, 2003, 2009, 2016, 2017, 2021	1959, 1963, 1964, 1965, 1974, 1985, 1987, 1988, 1989, 1993, 1997, 1999, 2000, 2007
	Federasyon Kupası	2		1957 [*], 1958 [*]
	Millî Küme	3	3	1941, 1944, 1947	1938, 1945, 1946
	Türkiye Futbol Şampiyonası	2	2	1934, 1951	1941, 1946
	Toplam	21	19
Türkiye Kupası (1980-1992 yılları Federasyon Kupası)	Türkiye Kupası	11	6	1975, 1989, 1990, 1994, 1998, 2006, 2007, 2009, 2011, 2021, 2024	1966, 1977, 1984, 1993, 1999, 2002
Türkiye Süper Kupası (1966-1980 yılları Cumhurbaşkanlığı Kupası)(1981-1982 yılları Devlet Başkanlığı Kupası)(2000 yılında Atatürk Kupası)	Süper Kupa	10	12	1967, 1974, 1986, 1989, 1992, 1994, 1998, 2006, 2021, 2024	1966, 1975, 1977, 1982, 1990, 1991, 1993, 1995, 2007, 2009, 2011 2016, 2017
	Atatürk Kupası	1		2000
	Toplam	11	12
Türkiye Başbakanlık Kupası	Başbakanlık Kupası	6	2	1944, 1947, 1974, 1977, 1988, 1997	1987, 1996
Türkiye Lig Kupası	Lig Kupası	4	2	1966, 1968, 1969, 1970	1965, 1967
İstanbul Ligi	İstanbul Türk Ligi	2		1920, 1921
	İstanbul Ligi	11	6	1924, 1934, 1939, 1940, 1941, 1942, 1943, 1945, 1946, 1950, 1951	1933, 1944, 1948, 1949, 1953, 1955
	İstanbul Pro Lig	2	2	1952, 1954	1953, 1955
	Pazar Ligi	1	1	1922	1921
	Toplam	16	9
Alt Toplam		69	50

^[*] Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulunun 09.05.2002 tarih, 2002/52E ve 2002/68K sayılı kararı gereğince, 1956-57 ve 1957-58 sezonlarında Federasyon Kupası’nı kazanan Beşiktaş’ın Süper Lig şampiyonu olduğuna ve bu şampiyonlukların yıldız kriterine dahil edileceğine karar verildi.^[88][89] Bu karar sebebiyle ligde elde edilen şampiyonluk sayısı, lig sezonu sayısından iki fazladır.

Beşiktaş, Federasyon Kupası (Türkiye) şampiyonu olarak Türkiye’yi Şampiyon Kulüpler Kupası’nda temsil etme hakkı kazanmıştır. Ancak o dönemde Türkiye Futbol Federasyonu’nun Beşiktaş’ın ismini UEFA’ya geç bildirmesi sebebiyle Avrupa kupalarına katılım hakkını yitirmiştir.^[90] Federasyon Kupası (Türkiye)’nda da şampiyonluğa ulaşan Beşiktaş, bir kez daha 1958-59 Şampiyon Kulüpler Kupası’na katılım hakkını kazanmıştır. 3 Temmuz 1958 tarihinde çekilen kurada Yunan takımı Olympiakos ile eşleşmiştir. Ancak çıkan diplomatik sorunlar sebebiyle Olympiakos takımı turnuvadan çekilince; Beşiktaş ilk Avrupa kupası maçını oynamadan hükmen galip olarak tamamlayarak bir üst tura yükselmiştir.^[91] Daha sonra ilk turda İspanyol takımlarından Real Madrid ile eşleşen Beşiktaş, ilk maçta deplasmanda 2-0 yenilmiştir. Bu maçın rövanşında ise rakibiyle 1-1 berabere kalarak elenmiştir. Avrupa kupaları tarihinde Beşiktaş’ın ilk golü de bu maçta Kaya Köstepen’den gelmiştir.^[92] Beşiktaş Avrupa kupalarında en farklı galibiyetini, 3 Ekim 2002 tarihinde 2002-03 UEFA Kupası rövanş maçında Sarajevo takımına karşı 5-0’lık skorla elde etmiştir. En farklı mağlubiyetini ise 6 Kasım 2007 tarihinde 2007-08 Şampiyonlar Ligi grup maçında Liverpool’a karşı 8-0’lık skorla almıştır. İbrahim Üzülmez 63 kez ile UEFA turnuvalarında Beşiktaş formasıyla en fazla maça çıkan futbolcudur. Oktay Derelioğlu ise Beşiktaş formasıyla attığı toplam 14 gol ile Beşiktaş’ın Avrupa kupalarında en çok gol atan oyuncusudur.^[90]

Beşiktaş A2 takımı, Beşiktaş’ı A2 Ligi’nde temsil eden ve A takımdan bir önceki seviyedeki futbol takımıdır. Takım kadrosunda 23 yaşında ve büyük kaleci dahil 3 futbolcu bulunur. Ayrıca en az üç yıldır Türkiye’de bulunan 23 yaş altındaki yabancı futbolcuları da kadrosunda bulundurabilmektedir. Beşiktaş A2 takımı daha önce 1999-2000 ve 2002-03 sezonlarında A2 Ligi’nde şampiyonluğa ulaşmıştır.^[93] Bunun yanında Beşiktaş U-19 Akademi, Beşiktaş U-17 Akademi, Beşiktaş U-16 Akademi, Beşiktaş U-15 Akademi, Beşiktaş U-14 Akademi, Beşiktaş U-13 Minik, Beşiktaş U-12 ve Beşiktaş Kız takımları Beşiktaş’ın özkaynak düzeninde yer alan diğer takımlardır.^[94] Beşiktaş’ın TFF Plaj Futbolu Ligi’nde mücadele eden bir plaj futbolu takımı mevcuttur. 2012 yılında kurulan plaj futbolu takımı, aynı yıl ligi şampiyon olarak tamamlamıştır.^[95][96] 2014-15 sezonundan itibaren ise Beşiktaş (kadın futbol takımı) kurulmuş ve Bayanlar 3. Ligi’nde mücadele etmeye başlamıştır. Beşiktaş, 2013 yılının Aralık ayında Dikilitaşspor ve Sefaköy Kartalspor ile pilot kulüp anlaşması imzalamıştır.^[97] Ayrıca Beşiktaş 2014 yılında Belçika takımlarından KSV Roeselare ile pilot kulüp olarak anlaşmıştır.^[98][99] Beşiktaş’ın Adana, Ankara, Antalya, Balıkesir, Batman, Bursa, Çanakkale, Diyarbakır, Elazığ, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Mardin, Malatya, Mersin, Muğla, Muş, Rize, Sakarya, Siirt, Şanlıurfa, Tunceli, Tekirdağ ve Van’da futbol okulları bulunmaktadır. Yurt dışında ise Almanya, Avustralya, Azerbaycan, Hollanda, Kırgızistan ve Moğolistan’da futbol okulları mevcuttur.^[100]

Beşiktaş’ın basketbol şubesi 1933 yılında kurulmuştur.^[101] Erkek basketbol takımı faaliyetlerine 1933 yılında başlarken, kadın basketbol takımı ise 1966 yılında kurulmuştur. Her iki takım da maçlarını BJK Akatlar Arena’da oynamaktadır. Erkek basketbol takımı Türkiye Basketbol Ligi’nde, Kadın Basketbol Takımı ise Kadınlar Basketbol Süper Ligi’nde mücadele etmektedir. Kulübün basketbol şubesi bünyesinde, Beşiktaş Genç Kız, Beşiktaş Genç Erkek, Beşiktaş Küçük Erkek, Beşiktaş Küçük Kız, Beşiktaş Yıldız Erkek, Beşiktaş Yıldız Kız ve Beşiktaş Minik Erkek takımları faaliyet göstermektedir.^[102] Bunlar dışında İstanbul’un çeşitli semtlerinde ve Muğla’nın Bodrum ilçesinde basketbol okulları bulunmaktadır.^[103]

Beşiktaş erkek basketbol takımı 1933 yılında kurulmuştur.^[101] Kurulduktan sonraki ilk maçını Galatasaray’a karşı 10 Mart 1933 tarihinde oynamış ve karşılaşmayı 27-28 kaybetmiştir.^[104][105] 1936 yılında düzenlenen Berlin Olimpiyatları’ndan sonra basketbol takımının dağılması sebebiyle şube faaliyetlerine 1940 yılına kadar ara verilmiştir.^[105] 1940’ta Yahudi takımı Barkhoba’nın faaliyetlerine son vermesi ve bu takımda bulunan oyuncuların Beşiktaş bünyesine geçmesiyle beraber Beşiktaş Erkek Basketbol takımı ikinci kez kurulmuş oldu.^[106] 1949 yılına kadar Beşiktaş’a oyuncu desteği veren Yüksek Denizcilik Okulu’nun yöneticilerinin ilgisizliği sebebiyle oyuncu desteğinin sona ermesiyle birlikte basketbol takımı büyük güç kaybetmiş ve 1950-1955 yılları arasında basketbol takımının faaliyetleri durma noktasına gelmiştir.^[107] 1955-56 sezonunda basketbol takımı tekrar kurulmuş ve İstanbul 2. Küme’de şampiyon olarak 1. Küme’ye yükselmiştir.^[107] 16 Mart 1957 tarihinde Beşiktaş’ın Karagücü ile oynadığı ve 110-46 kazandığı maçta, Beşiktaş kaptanı Hüdai Budanur takımının bütün sayılarını (110 sayı) atarak, bir devrede en çok sayı atan oyuncu ve bir maçta en çok sayı atan oyuncu olmuştur.^{g[107][108][109]}

1966-67’de Deplasmanlı Basketbol Ligi kurulmuştur. Ancak Beşiktaş, statü gereği bir önceki sezonun klasmanlarına göre ilk önce İstanbul Ligi’nde oynamak zorunda kalmış ve yeni kurulan bu ligin ilk sezonunda mücadele edememiştir.^[110] Daha sonra İstanbul Basketbol Ligi’nde şampiyonluğa ulaşan Beşiktaş, 1967-68 sezonunda Türkiye Ligi’nde oynama hakkı kazanmıştır.^[110][111] Beşiktaş ligde mücadele etmeye başladığı 1967 ile 1977 yılları arasındaki 10 yıllık sürede, Türkiye Basketbol Ligi’nde üç defa 2. olurken, Türkiye Kupası’nda da 2 defa final oynamıştır.^[110] 1974-75 sezonunda ise Türkiye Basketbol Ligi’nde ilk defa şampiyon olmuştur.^[110] Beşiktaş, 1987-88 sezonunda Türkiye Basketbol Ligi’nde son sıradaki Hilalspor ile ligi aynı puanda 11. sırada bitirerek 20 sene aranın ardından 2. Lig’e düşmüştür.^[112] Beşiktaş, müteakip sezon 2. Lig’i şampiyon olarak tamamlamış ve Türkiye Basketbol Ligi’ne terfi etmiştir.^[113] Beşiktaş basketbol takımı 1996-97 sezonunda (play-out sonucunda) bir kez daha küme düşmüşse de,^[114] maddi nedenlerle 1. Lige yükselme hakkından feragat eden Samo Yıldırımspor’un yerine yeninden ligde kaldı^[115]

2011-12 sezonu takım tarihinin en başarılı sezonu oldu. Beşiktaş, NBA’de yaşanan lokavt sebebiyle New Jersey Nets takımının oyuncusu Deron Williams’ı lokavt sonuna kadar transfer etmiştir.^[116] Türkiye Kupası’nın 2011-2012 sezonunda tarihinde 4. kez mücadele ettiği finalde Banvit’i mağlup ederek tarihinde ilk kez Türkiye Kupası’nda şampiyon olmuştur.^[117] 2011-12 ULEB Eurocup eleme turunda Belfius Mons-Hainaut takımına elenerek yoluna EuroChallenge’da devam etmiştir.^[118] Organizasyonda finale yükselen Beşiktaş, Fransız takımı Elan Chalon ile karşılaştı ve maçı 91-86 kazanarak şampiyon olmuştur. Böylece erkek basketbolunda ilk defa bir Avrupa kupası şampiyonluğunu elde etmiştir.^[119][120] Ligde ise 2011-12 sezonunda normal sezonu 4. sırada bitiren Beşiktaş,^[121] play-off çeyrek finalinde Fenerbahçe ile eşleşmiştir.^[122] Seriyi 2-0 kazanan siyah beyazlılar yarı finalde Galatasaray’ın rakibi olmuştur. Yarı final serisini 3-1 kazanan Beşiktaş finale yükselmiştir.^[123] Final serisinde Anadolu Efes’i 4-2 mağlup eden Beşiktaş, 37 yıl aradan sonra 2. kez Türkiye Basketbol Ligi’nde şampiyonluğa ulaşmıştır.^[124] Beşiktaş 2011-12 sezonunda, mücadele ettiği organizasyonların hepsinde de şampiyonluğa ulaşmıştır.^[125]

Beşiktaş Kadın Basketbol Takımı 1956 yılında kurulmuştur. Mücadele ettiği ilk sezonda Fenerbahçe’nin ardından İstanbul ve Türkiye ikincisi olmuştur.^[126] Ancak takım 1967-68 sezonunda tekrar kurulana dek faaliyetlerini durdurmuştur. Beşiktaş, 1955 ile 1980 yılları arasında düzenlenen İstanbul Kadınlar Basketbol Ligi’nde, 1969-70, 1970-71, 1971-72, 1972-73, 1973-74, 1974-75 sezonlarında art arda 6 defa ve 1976-77 ile 1979-80 sezonlarında da 2 defa olmak üzere toplam 8 defa şampiyon olmuştur.^[127] Beşiktaş, Kadınlar Basketbol Süper Ligi’nde 1983-84 ve 1984-85 sezonlarında şampiyon olmuştur. Bu iki şampiyonluktan 20 yıl sonra 2004-05 sezonunda ligde 3. kez şampiyonluğa ulaşmıştır.^[127][128]

Beşiktaş’ın erkek voleybol takımı 1923, kadın voleybol takımı ise (kalıcı olarak) 1960 yılında kurulmuş olup, 2019-20 sezonundan beri sadece kadın voleybol takımı mücadelesini sürdürmektedir. Kadın takımı Türkiye Bayanlar Voleybol Ligi’nde mücadele etmekte olup, iç saha maçlarını BJK Akatlar Arena’da oynamaktadır. Bunun yanında kulübün voleybol şubesi bünyesinde genç kız, yıldız kız ve küçük kız takımları da faaliyet göstermektedir.^[129] İstanbul’un Ataşehir, Beşiktaş, Beykoz ve Kadıköy ilçelerinde de voleybol okulu bulunmaktadır.^[130]

Erkek takımı, Türkiye’de 1921 ile 1970 yılları arasında düzenlenen İstanbul Erkekler Voleybol Ligi’ni 1926 yılında kazanma başarısı göstermiştir. 1984 yılında ise Federasyon Kupası’nda şampiyonluğa ulaşmıştır. Beşiktaş yönetimi 2012 yılında mali kriz nedeniyle erkek voleybol takımının faaliyetlerini durdurma kararı almıştır.^[131] 2013-14 sezonunda ise Türkiye Erkekler Voleybol İkinci Ligi’e katılarak faaliyetlerine tekrar başlayan takım, 2014-15 sezonunda tekrar Türkiye Erkekler Voleybol Ligi’nde mücadele etme hakkını elde ettiyse de,^[132] Beşiktaş yönetimi 3 Temmuz 2019’da erkek takımının faaliyetlerini tamamen durdurmuştur.^[133]

Beşiktaş (kadın voleybol takımı), Tülin Uygur’un girişimleriyle 1960 yılında kurulmuştur.^[134] 1960-61 sezonunda ilk kez İstanbul Bayanlar Voleybol Ligi’nde mücadele etmiştir. 19-25 Nisan 1965 tarihlerinde Manisa’da organize edilen Türkiye Bayanlar Voleybol Şampiyonası’nda kulübün voleybol tarihindeki tek Türkiye şampiyonluğunu elde etmiştir.^[135] 1970’lerin ortalarına doğru kadın takımının spor faaliyetleri durmuştur. 1986 yılında tekrar kurulan takım, 1992-93 sezonunda ilk kez Türkiye Bayanlar Voleybol Ligi’ne yükselmiştir. 1998 yılında Avrupa Bayanlar CEV Kupası’nda final four oynayan takım turnuvayı 4. olarak tamamlamıştır.^[136] 1999-00 sezonunda ligi üçüncü sırada bitiren takım, 2000-01 sezonunda Avrupa Bayanlar CEV Challenge Kupası’nda final four oynamış ve turnuvada 4.lüğü elde etmiştir.^[136][137] 2003-04 sezonunda ligde 2.liği elde eden takım, bir sonraki sezon Avrupa Bayanlar Voleybol Şampiyonlar Ligi’ne katılma hakkını kazanmıştır. 2008^[138][139] ve 2009 Balkan Kupası’nda^[140][141] üst üste 2 kez şampiyon olurken, organizasyonu 2013 senesinde bir kez daha müzesine götürme başarısı göstermiştir.^[142] Beşiktaş, 2013-14 sezonunda Avrupa Bayanlar CEV Challenge Kupası’nda finale yükselmiştir. Finalde Zareçye Odintsovo takımı ile karşılaşan siyah beyazlı takım, ilk maçı deplasmanda 3-2 kaybetmiştir.^[143] Rövanş mücadelesinde de rakibine 3-1 yenilmiş ve turnuvayı 2. olarak tamamlamıştır.^[144] Kosova’nın Gjilan kentinde bulunan Bashkim Selishta-Petriti’de oynanan mücadelede finaldeki rakibi CSM Lugoj’u 25-13, 25-19 ve 25-19′luk setlerle 3-0 mağlup eden Beşiktaş, Balkan Kupası’nı 2018’de kazanarak toplamda 4. kez şampiyon olmuştur.

Beşiktaş Erkek Hentbol Takımı, Beşiktaş’ı Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi’nde temsil eden hentbol takımıdır. İç saha maçlarını Süleyman Seba Spor Salonu’nda oynamaktadır. Beşiktaş’ta Murat Ersin ve Fırat Drashan girişimleriyle 1978 yılında hentbol şubesi kurulmuş ve Beşiktaş Erkek Hentbol Takımı, Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi’nde 1980-81 ve 1981-82 sezonlarında olmak üzere üst üste 2 kez şampiyon olmuştur.^[145] GSGM Kupası’nı 1980 ve 1981 yıllarında üst üste 2 defa kazanan Beşiktaş, 1985 yılında Deplasmanlı Lige Terfi Grubu Birincisi olmuş ve 1988’de Türkiye Kupası’nı finalde Çankaya Belediyesi’ne kaybetmiştir. 2008-09 sezonunda Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi ve Türkiye Kupası’nda şampiyonluğa ulaşarak sezonu çifte kupayla kapatmıştır.^[146] Avrupa’da ise EHF Challenge Kupası’nda yarı finalde karşılaştığı UCM Sport Resita takımına elenmiştir.^[147] 2010-11 sezonunda ilk kez düzenlenmeye başlanan Süper Kupa’yı kazanarak organizasyonun ilk şampiyonu olmuştur. Aynı sezonda Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi ve Türkiye Kupası’nda da şampiyonluğa ulaşmıştır.^[146] Bir sonraki sezonda da Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi’nde^[148] ve Türkiye Kupası’nda şampiyon olan^[149] Beşiktaş sezonu 2 kupayla tamamlamıştır.^[146] 2012 yılına Süper Kupa’yı kazanarak başlayan Beşiktaş, 2012-13 sezonunda ligde de şampiyon olmuştur.^[150][151] Beşiktaş Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi’nde toplam da 10 kez ve Hentbol Erkekler Türkiye Kupası’nda ise toplamda 9 kez ile en çok şampiyon olan takım konumundadır. Ayrıca ligde 2008-09, 2009-10, 2010-11, 2011-12, 2012-13 ve 2013-14, 2014-2015 sezonlarında elde ettiği 7 şampiyonlukla birlikte, üst üste en çok şampiyon olan takım unvanını kazanmıştır.^[145][146]

Konu hakkında ayrıntılı bilgi için Beşiktaş Erkek Hentbol Takımı sezonları listesi maddesine bakınız.

BJK Hentbol takımı (51 Kupa)

•  Hentbol Süper Ligi (17): 1980, 1981, 2005, 2007, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019,2022,2024 (2020 Yılında pandemi nedeniyle şampiyon belirlenmemiştir.)
•  Hentbol Türkiye Kupası (16): 1999, 2001, 2005, 2006, 2009, 2010, 2011, 2012, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2023,2024/ Finalist (2): 1988, 2007
•  Hentbol Süper Kupa (18): 1980, 1981,1996, 1997, 2005, 2006, 2007, 2008, 2010, 2012, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019,2023 / 2024 Finalist (1): 2013
• Federasyon Kupası (1) : 1989
•  Türkiye Gruplar (2): 1980, 1981
•  EHF Challenge Cup Yarı final (1): 2009^[154] Çeyrek final (1): 2003^[155]

BJK Bedensel Engelliler Spor Şubesi, 1 Ağustos 2003 tarihinde Beşiktaş Onursal Başkanı Süleyman Seba’nın girişimleriyle kurulmuştur. Engelliler Şubesi’nde, günümüzde sadece basketbol branşında aktif faaliyet gösteren kulüp, daha önce atıcılık ve bilek güreşi branşlarında da faaliyet göstermiştir.^[156]

Beşiktaş Tekerlekli Sandalye Basketbol Takımı, Beşiktaş’ı Tekerlekli Sandalye Basketbol Süper Lig’de temsil eden takımdır. 2003 yılında kurulan takım iç saha maçlarını Süleyman Seba Spor Salonu’nda oynamaktadır. Takım 2004-05 sezonunda ligde normal sezonu lider tamamlamıştır. Final serisinde karşılaştığı İzmir BB TSB takımına karşı 3-1 üstünlük sağlayarak tarihinde ilk defa Türkiye şampiyonluğunu kazanmıştır. Bir sonraki sezonda da play off serisinde İzmir BB TSB takımını yenen siyah beyazlılar üst üste 2. kez ligde şampiyonluğa ulaşmıştır. 2009-10 sezonunda Andre Vergauwen Kupası’nda finale yükselmiştir. Finalde CS Meaux takımına 65-56 yenilerek turnuvayı 2. tamamladı.^[157] 2010-11 sezonunda da Andre Vergauwen Kupası’nda final oynayan siyah beyazlılar, Köln 99ers’i 71-62 mağlup ederek Avrupa Şampiyonu olmuştur.^[158] 2011-12 sezonunda Willi Brinkmann Kupası final maçında Oldham Owls takımını 77-72 mağlup eden Beşiktaş kupada şampiyonluğa ulaşmıştır.^[159]

• Atletizm: Beşiktaş’ın atletizm dalında faaliyet gösteren şubesidir. 1903 yılında kurulan Beşiktaş Jimnastik Kulübü Atletizm Şubesi’nin Türkiye Atletizm Süper Ligi’nde mücadele eden kadın atletizm takımı mevcuttur. Erkek atletizm takımı ise 1929’dan beri düzenlenen İstanbul Kulüplerarası Atletizm Şampiyonası’nda 5 kez şampiyon olmuştur. Siyah-beyazlıların Osmanlı İmparatorluğu döneminde de (1911-1918 arasında) muhtelif birincilikleri bulunmaktadır.^[160]
• Boks: Beşiktaş’ın boks dalında faaliyet gösteren şubesidir. Kulüp bünyesinde erkek boks takımı mevcuttur.^[161]
• Güreş: Beşiktaş’ın güreş dalında faaliyet gösteren şubesidir. Kulüp bünyesinde faaliyet gösteren erkek güreş takımı mevcuttur.^[162]
• Kürek: Beşiktaş’ın kürek dalında faaliyet gösteren şubesidir. 1990 yılında kurulan Beşiktaş Jimnastik Kulübü Kürek Şubesi’nin, Türkiye Kürek Şampiyonası’nda mücadele eden erkek kürek takımı mevcuttur.^[163]
• Jimnastik: Beşiktaş’ın jimnastik dalında faaliyet gösteren şubesidir. Kulüp bünyesinde faaliyet gösteren kız jimnastik takımı mevcuttur.^[164] Bunun yanında Beşiktaş ve Üsküdar’da ritmik jimnastik, Şişli’de ise jimnastik dalında eğitim veren kulübe ait spor okulları bulunmaktadır.^[130]
• Masa Tenisi: Beşiktaş’ın masa tenisi dalında faaliyet gösteren şubesidir. Kulüp bünyesinde faaliyet gösteren bir masa tenisi takımı mevcuttur.^[165]
• Satranç: Beşiktaş’ın satranç dalında faaliyet gösteren şubesidir. Kulüp bünyesinde faaliyet gösteren bir satranç takımı mevcuttur.^[166] Bunun yanında Levent’te satranç eğitimi veren kulübe ait bir spor okulu bulunmaktadır.^[130]
• E-Spor: League of Legends oyununda faaliyet gösteren Beşiktaş ESK, dünyada e-Spor’a giren ilk kulüptür.^[167] Ayrıca Beşiktaş ESK, PUBG, Valorant ve Fifa gibi başka internet oyunlarındada mücadele etmektedir.^[168]
• Kick boks: Beşiktaş’ın Kick boks dalında faaliyet gösteren şubesidir.^[169]
• Tekvando: Beşiktaş’ın Tekvando dalında faaliyet gösteren en yeni şubesidir.

Kulüp bünyesinde daha önce bilardo, binicilik, briç,^[170] bisiklet, eskrim, halat çekme, halter, hokey, judo, okçuluk ve su sporları şubeleri etkinlik göstermişlerdir. Ancak bu şubeler günümüzde faal değildir.^[28]

Beşiktaş Müzesi,11 Kasım 2001 tarihinde spor müzesi olarak açılmıştır. 28 Haziran 2007 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı “Türkiye’nin ilk özel spor müzesi” unvanını kazanmıştır.^[171] İçerisinde Beşiktaş’ın çeşitli şube takımlarının kazandığı kupalar sergilenmektedir. Ayrıca çeşitli fotoğraflar, belgeler, formalar ve kulübe gönderilen hediyeler de müzede sergilenmektedir.

Şirketler
Sahibi	Şirket Adı	Sicil Nr.	Kuruluşu	Kurucu Başkan	Durumu
Beşiktaş JK: %51, Halka Açık: %49	Beşiktaş Futbol A.Ş.	332944	18 Temmuz 1995 (29 yıl, 228 gün önce)	Süleyman Seba	Aktif
Beşiktaş Futbol A.Ş. %100	Beşiktaş Sportif Ürünler A.Ş.	452247	18 Ocak 2001 (24 yıl, 44 gün önce)	Serdar Bilgili	Aktif
Beşiktaş Futbol A.Ş. %100	Beşiktaş Televizyon Yayıncılık A.Ş.	533619	23 Eylül 2004 (20 yıl, 163 gün önce)	Yıldırım Demirören	Aktif
Beşiktaş JK: %100	Beşiktaş Basketbol A.Ş.	860272	20 Mart 2013 (11 yıl, 348 gün önce)	Fikret Orman	Aktif
Beşiktaş JK: %100	Beşiktaş İnşaat A.Ş.	536892	4 Kasım 2004 (20 yıl, 119 gün önce)	Yıldırım Demirören	Aktif
Beşiktaş JK: %100	BJK Beşiktaş Eğlence A.Ş.	520999	15 Nisan 2004 (20 yıl, 322 gün önce)	Yıldırım Demirören	Aktif
Beşiktaş JK: %100	BJK Beşiktaş Turizm A.Ş.	503577	20 Ağustos 2003 (21 yıl, 195 gün önce)	Serdar Bilgili	Kapandı

Kaynak: bjk.com.tr

Beşiktaş Televizyon Yayıncılık A.Ş.

Kulübün Beşiktaş TV ve TV ve medya aracılığı ile kurumsal organları ve camia arasında etkili, sürekli, şeffaf ve doğru bir iletişim kanalı olarak kurulan şirketidir. 23 Eylül 2004 tarihinde kurulmuştur.^[172]

BJK Beşiktaş İnşaat ve Ticaret A.Ş.

Kulübün her türlü gayrimenkul, inşaat, satın almak, kiraya vermek vb. gibi her nevi inşaat yapmak, inşaat ihalesine girmek ve inşaat taahhütlerinde bulunmak için kurulan şirketidir. 4 Kasım 2004 tarihinde kurulmuştur.^[173]

Markalar
Şirket Adı	Sahibi	Durumu	Web sitesi
Kartal Yuvası	Beşiktaş Sportif Ürünler A.Ş.	Aktif	kartalyuvasi.com.tr
Beşiktaş Dergisi	Beşiktaş Televizyon Yayıncılık A.Ş.	Aktif	BJKdergisi.com
Beşiktaş TV	Beşiktaş Televizyon Yayıncılık A.Ş.	Aktif	BesiktasYoutube.com
Yavru Kartal Dergisi	Beşiktaş Televizyon Yayıncılık A.Ş.	Aktif
BJK Kredi Kartları	Beşiktaş Sportif Ürünler A.Ş.	Aktif	BJKbonus.com.tr/
		Aktif	BJKdenizbank.com
		Aktif	BJKvakifbank.com.tr
		Aktif	BJKpapara.com
Payidar 1903	Beşiktaş Televizyon Yayıncılık A.Ş.	Aktif	payidar1903.com
Kartalcell	Beşiktaş JK, Avea	Kapandı	kartalcell.com.tr
KartalNet	Beşiktaş JK, TTNET	Kapandı	kartalnet.com.tr

Kaynak: bjk.com.tr

Beşiktaş futbol takımı 11 Nisan 2016 tarihinden itibaren o zamanki adıyla Vodafone Park olan Beşiktaş Park’nda iç saha maçlarını yapmaya başlamıştır. Diğer şubelerden Basketbol ve voleybol BJK Akatlar Arena’yı, hentbol ve engelli basketbol takımı ise Süleyman Seba Spor Salonunu kullanmaktadır. Futbol şubesinin altyapı takımlarının maçları ve antrenmanları Fulya Hakkı Yeten Tesisleri’nde yapılmaktadır. Bunun yanında diğer maçlar ve antrenmanlar içinde değişik tesisler bulunmaktadır.

Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün Kiralık Tesisleri
Yer / Arsa	Tesis Adı	Bina / Kullanan	Durumu
Dolmabahçe	Beşiktaş Park	Beşiktaş (futbol takımı) kullanıyor	Kiralandı (2047 yılına kadar).
	Beşiktaş Müzesi
	Restoran	Divan White Pepper’a kiralandı[174]
	Mağaza	Kartal Yuvası
Ümraniye	BJK Nevzat Demir Tesisleri	Beşiktaş (futbol takımı) ve Beşiktaş U21 kullanıyor	Kiralandı (2051 yılına kadar).
Pendik[175]	BJK Pendik Sosyal ve Sportif Tesisleri	Beşiktaş (kürek takımı) kullanıyor	Kiralandı (2039 yılına kadar).
	BJK Gazi Akınal No:1903 Sosyal Tesisler	Kiraya verildi.
Akatlar	Akatlar Spor Kompleksi (5.600 m²)	Beşiktaş Erkek ve Kadın basketbol takımları kullanıyor
	Akatlar BJK Sosyal Tesisleri

Kaynak: bjk.com.tr

Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün Sahibi olduğu Tesisler
Yer / Arsa	Tesis Adı	Bina Adı / Kullanan	Durumu
Beşiktaş	BJK Plaza	B Blok	Kiraya verildi.
Fulya [176]	BJK Fulya Şan Ökten Tesisleri (50.447 m²)	Beşiktaş Futbol Akademisi kullanıyor
	BJK Süleyman Seba Spor Salonu (2.669 m²)	Beşiktaş Erkek ve Kadın voleybol takımları kullanıyor
	BJK Fulya Süleyman Seba Kompleksi	Özel Fulya hastane (22.000 m²)	Acıbadem Holding’e kiralandı.
		Beşiktaş JK Ofis bloğu (18.000 m²)	Aşçıoğlu İnşaat’a kiralandı.
		Süpermarket (6.000 m²)
		Food court (7.200 m²)
		Süleyman Seba Kültür ve Sanat Merkezi (8.000 m²)
	BJK Fulya Hakkı Yeten Tesisleri (1.800 m²)	Beşiktaş (kadın futbol takımı) kullanıyor
	BJK Şevket Belgin Spor Salonu	Beşiktaş (erkek hentbol takımı) kullanıyor
	BJK Akaryakıt İstasyonu	Benzin İstasyonu	Kiraya verildi.

Kaynak: bjk.com.tr

Beşiktaş Stadyumu, Beşiktaş ile Vodafone arasında 20 Ağustos 2013 tarihinde imzalanan 15 yıllık bir anlaşma ile Beşiktaş’ın eski stadı olan Dolmabahçe’deki BJK İnönü Stadyumu’nun yerinde inşa edilen yeni stadyumudur. Bu tarihe kadar Türk spor tarihinin en büyük sponsorluk anlaşması ile Vodafone, yeni yapılan stadyumun isim hakkını 15 yıllığına almıştır. Ayrıca aynı sözleşme ile birlikte Vodafone, 2014-15 sezonundan itibaren geçerli olmak üzere toplam 5 yıl süreyle Beşiktaş’ın ana sponsoru olmuş ve futbol takımının formasının göğüs kısmında logosunu bulundurma hakkını elde etmiştir. Vodafone ile Beşiktaş arasındaki bu sponsorluk anlaşması kapsamında, Beşiktaş toplam $145.000.000 gelir elde etmiştir.^[177] Vodafone Park, Türkiye’nin ilk akıllı stadyumu olma özelliğini taşımaktadır. Stadyumda geniş bant mobil ve Wi-Fi ağı, HD monitörler ve interaktif ekranlar mevcuttur. Kompleks futbol stadyumunun yanı sıra eğlence merkezi, konser alanı ve sosyal alan olarak da hizmet verebilecek şekilde tasarlanmıştır. Stadyumda Kartal Yuvası ve Beşiktaş Müzesi’de yer almaktadır.^[178] 42.590 seyirci kapasitesine sahip olan stadyumda toplam 147 adet loca bulunmaktadır. Localarda toplam 1.847, VIP tribününde ise 2.150 koltuk yer almaktadır. Stadyum C90 görüş açısına sahip olacak şekilde tasarlanmıştır.^[178]

Ümraniye Nevzat Demir Tesisleri, Beşiktaş (futbol takımı)’nın antrenmanlarını yaptığı tesislerdir.^[179] Kullanım hakkı 49 yıllığına Beşiktaş’a verilen tesis Şile-Ümraniye otoyoluna cephelidir. Resmî açılışı 26 Temmuz 2002 tarihinde 10. Türkiye Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in katıldığı törenle yapılmıştır. Nevzat Demir tarafından tamamlanan tesis ismini de aynı kişiden almıştır.^[179] 145 dönüm arazi üzerine kurulan tesislerde profesyonel takım ve alt yapı takımları için kamp binası, basın merkezleri, toplam alanı 30.000 m²’yi bulan 4 adet çim antrenman sahası ve rekreasyon alanları vardır.^[179]

BJK Pendik Tesisleri, 31 Temmuz 1990 tarihli protokol ile 49 yıllığına Beşiktaş’a tahsis edilen spor tesisidir. Arazi üzerinde yer alan bina ve eklentileri sadece Beşiktaş Kürek Takımı ile Beşiktaş üyeleri tarafından kullanılmak üzere işletmeye açılmıştır.^[180]

BJK Plaza, 1995 yılında inşaatı bitirilmiş ve B Blok’u Beşiktaş’a tahsis edilmiş plazadır. 13 katlı plazanın zemin katında dükkânlar, diğer katlarda ise ofisler mevcuttur. Plazanın B Blok 3. katında Beşiktaş’a ait kulüp binası yer almaktadır. Diğer dükkân ve ofisler ise Beşiktaş adına kiraya verilmiştir.^[181] BJK Fulya Süleyman Seba Kompleksi, Beşiktaş’a ait olan ve 11 Şubat 2009 tarihinde açılışı yapılan komplekstir. İçerisinde rezidans, hastane, hipermarket ve kapalı otopark yer almaktadır.^[182] BJK Akaryakıt İstasyonu, 2.749 m² arsa üzerinde yer alan ve 491 m²’si Beşiktaş’a ait olan akaryakıt istasyonudur. İstasyonda 6 adet pompa, iki katlı kafeterya binası ile tek katlı bir müdüriyet binası yer almaktadır. Ayrıca Beşiktaş’a ait 30 m²’lik bir mağaza da bulunmaktadır. İşletme 4 Mart 2000 tarihinde hizmete açılmıştır.^[183] BJK Koleji ise Beşiktaş’a ait eğitim binasıdır. Bina içerisinde 21 Mayıs 2009 yılında Beşiktaş Koleji tarafından kurulan BJK Bilim Müzesi’de yer almaktadır.^[184]

Fulya Şan Ökten Kamp Tesisleri, 21 Eylül 1984 tarihinden geçerli olmak üzere 49 yıl boyunca kullanım hakkı Beşiktaş’a ait olan spor tesisleridir. Tesis içerisinde 2 çim, 1 toprak saha bulunmaktadır. Ayrıca 1 halı saha ve kafeterya yer almaktadır. Tesiste futbol alt yapı, güreş şubesi ve tesisleri ile alt yapı yatakhanesi bulunmaktadır.^[185]

Süleyman Seba Spor Salonu, Beşiktaş ilçesinin Dikilitaş semtinde bulunan ve 1984 yılında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından 49 yıllık intifa hakkı Beşiktaş’a verilen çok amaçlı spor salonudur. 2.669 m² alanda bulunan salon 17 Eylül 1999 tarihinde hizmete girmiştir.^[186] 1500 seyirci kapasitesine sahip salon, Beşiktaş Erkek Hentbol Takımı ve Beşiktaş (tekerlekli sandalye basketbol takımı)’nın iç saha maçları için kullanılmaktadır. Salon ile aynı parsel üzerinde yer alan binada basketbol idari kadrosu yer almaktadır.^[186]

Fulya Hakkı Yeten Tesisleri, Şişli ilçesinin Fulya semtinde bulunur ve kulübün altyapı takımlarının futbol maçlarına ve antrenmanlarına ev sahipliği yapması ile bilinir. Tesis 1990 yılında inşa edilmiştir.^[187] 1.800 m² (19.000 ft2) kapalı alana sahiptir. 40 sporcuya ev sahipliği yapabilmektedir.^[188]

Şevket Belgin Spor Salonu, Beşiktaş ilçesinin Dikilitaş semtinde yer alan 150 seyirci kapasitesine sahip spor salonudur. Beşiktaşlı eski futbolcu Şevket Belgin’in anısına yapılan salon, engelli basketbol, hentbol, hentbol altyapı, voleybol altyapı ve basketbol altyapı takımlarının antrenman ve iç saha maçlarına ev sahipliği yapmaktadır. Salon, 18 Şubat 2014 tarihinde hizmete açılmıştır.^[189]

BJK Akatlar Arena, Beşiktaş ilçesinin Akat mahallesinde yer alan ve Beşiktaş’ın basketbol ile voleybol takımlarının iç saha maçları için kullandıkları 3.200 seyirci kapasitesine sahip spor salonudur. 2004 yılında açılan salon 45 dönümlük arazi üzerinde yer almaktadır. Konser organizasyonlarında salonun seyirci kapasitesi 4.500’e kadar çıkabilmektedir.^[190]

Beşiktaş Futbol takımı’na ilk önceleri Taksim Stadyumu ve Şeref Stadyumu ev sahipliği yapmıştır. 1947’den beri Futbol takımına ev sahipliği yapan İnönü Stadyumu 2013 yılında yıkılarak yerine Beşiktaş Park yapılmıştır. Beşiktaş Park 11 Nisan 2016 yılında açılmıştır.

Beşiktaş ile Kabataş semtleri arasında, İstanbul Boğazı kıyısında yer almış olan ve Beşiktaş’ın yeni stadyumu Beşiktaş Park’ın yerinde olan eski stadyum. Şinasi Şahingiray, Vietti Violi ve Fazıl Aysu’nun mimarlığını yaptığı stadyum 19 Mayıs 1947 tarihinde açıldı.^[191] 1950’li yıllarda stadyumun arka tarafında bulunan gazhane ve hava gazı fabrikası daha sonraki yıllarda yıkılarak yeni açık tribün inşa edilmiştir. Bu stadyumun açılış maçında Beşiktaş ile AIK takımları karşılaşmışlardır. Siyah beyazlılar maçı 3-2 kaybetmiştir. Stadyumda ilk golü Süleyman Seba atmıştır.^[192] Stadyum açılışında İnönü Stadyumu ismini almışken 1952 yılındaki siyasi nedenlerle ismi Mithatpaşa Stadyumu olarak değiştirilmiştir. Mart 1974 tarihinde tekrar İnönü Stadyumu ismini almıştır.^[193]

Açıldığı 1947 yılında 16.000 seyirci kapasitesine sahip olan stadyum, 1950’li yıllarda ayakta 40.000 seyirci alacak duruma getirilmiştir. 2003-2004 sezonunun tamamlanmasının ardından hemen başlayan çalışmalarla stadyumun zemini indirilmiştir. Bu sayede yüzde 50 artışla, toplam koltuk kapasitesi de 32,086’ya yükselmiştir. Stadyumun giriş ve çıkışlarını rahatlatmak için kapı sayısı da 36’dan 72’ye çıkartılmıştır. Beşiktaş TV için stadyum içerisinde bir bölüm yapılmıştır.^[191] Stadyumda oynanan son maçta Beşiktaş ile Gençlerbirliği takımları karşılaşmıştır. Beşiktaş maçı 3-0 kazanırken,^[194] stadyumdaki son golü Filip Hološko atmıştır.^[195]

İstanbul’da yer alan Fenerbahçe ve Galatasaray takımları da belli dönemlerde bu stadyumu kullanmışlardır.^[196] Stadyum birçok konsere ev sahipliği yaparken, futbol müsabakaları dışında 1959 Avrupa Basketbol Şampiyonası’na, uluslararası binicilik yarışmalarına ve Avrupa Profesyonel Boks şampiyonluğu unvan maçlarına da ev sahipliği yapmıştır. Ayrıca önemli günlerdeki resmi kutlamalarda da kullanılmıştır.

Stadyumun bulunduğu alana Beşiktaş Park’ın yapılması için 2 Haziran 2013 tarihinde yıkımına başlanmıştır.^[197]

İnternet üzerinden yapılan bir araştırma sonucunda, Beşiktaş’ın Türkiye genelinde on dört milyon taraftarı bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu verilere göre Beşiktaş Türkiye’de %19’luk oranla en çok taraftara sahip 3. kulüp olmuştur.^[198] Bir başka araştırma sonucunda ise Beşiktaş’ın Türkiye’de en çok kadın taraftara sahip olan 3. kulüp olduğu verisine ulaşılmıştır. A&G isimli araştırma şirketinin 2010 yılında Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesinde, 165 ilçeye bağlı 201 mahalle ile köyde, 15 yaş ve üstü nüfusu temsil eden kesimle^[199] yaptığı bir araştırma da ise; Beşiktaş %18.4 oran ile Türkiye’de en fazla taraftara sahip 3. kulüp olmuştur.^[200] Aynı şirketin araştırmasına göre; Beşiktaş’ın Trabzonspor ile birlikte en yaşlı taraftara sahip kulüp olduğu belirlenmiştir. Beşiktaş, %2.7’lik oranla çevre baskısı ve diğer etmenler sonucunda Fenerbahçe ile birlikte taraftarlar tarafından en çok bırakılan takım olmuştur. Bunun yanında Türkiye’de diğer takım taraftarlarınca en sempati duyulan takımın Beşiktaş olduğu saptanmıştır.^[201]

Beşiktaş taraftarı, 2005-06 sezonunda Fenerbahçe ile oynanan lig maçında ve Liverpool ile oynanan Şampiyonlar Ligi maçında 132 desibellik ses düzeyine ulaşmıştır. Ancak bu ses rekoru denemesi esnasında Guinness hakem heyetinin olmaması sebebiyle siyah beyazlı taraftarların rekoru resmiyet kazanmamıştır.^[202][203] Beşiktaş’ın 22 Eylül 2013 tarihinde Galatasaray ile oynadığı futbol maçını 76.127 siyah beyazlı taraftar izlemiş ve bu sayı hem Süper Lig’de hem de Türkiye’de (resmî maçlarda) tüm zamanların en fazla seyircili maçı olarak kaydedilmiştir.^[204][205]

1982 yılında kurulan^[206] Çarşı, Beşiktaş’ın en büyük taraftar grubudur.^[207][208] Grup, futbol maçlarını İnönü Stadyumu yıkılana kadar kapalı tribünden takip etmiştir.^[209] Çarşı, 27 Mayıs 2008 tarihinde grubun Beşiktaş’ın önüne geçtiği yönündeki eleştiriler ve bir takım spekülasyonlar sebebiyle kendini feshetme kararı almıştır.^[210][211] Ancak birkaç ay sonra alınan bu karardan vazgeçilmiş ve Çarşı tekrar tribünlere dönmüştür.^[207][208] Bunların yanında grup çeşitli sosyal projelerde de aktif olarak yer almıştır.^{[212][213][214]} Grup, birçok televizyon programına ve televizyon dizilerine konu olmuştur. Bunun yanında 2007 yılında grubun kuruluşunun 25. yılı olması sebebiyle, Pancard Film tarafından bir belgesel filmi hazırlanmıştır.^[215] Lig TV’de Çarşı’nın Yürüyüşü isminde bir belgesel filmi hazırlamış ve televizyonda yayınlamıştır.^[216] Grup, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki sporseverler tarafından yapılan oylamada, 2007 yılındaki Liverpool maçındaki gösterileri sebebiyle tüm zamanların en iyi taraftar grubu olarak seçilmiştir.^[217] Beşiktaş taraftarının, İnönüdeki son maçta Gençlerbirliği mücadelesinde çıkardığı ses 141 desibel olarak ölçüldü. 141 desibel dünya rekoru, Guiness Türkiye temsilcilerince onaylandı.

Beşiktaş kulübünün ‘Çarşı Kadın’ adında bir kadın taraftar grubu vardır. Grup tribünlerdeki faaliyetlerinin yanı sıra birçok sosyal sorumluluk projesi yapmaktadır.^[218]

Beşiktaş TV, 2004 yılının Eylül ayında yayın hayatına başlayan Beşiktaş’ın resmî televizyon kanalıdır.^[219] Kanalda Beşiktaş ile ilgili haberler, programlar ve özel söyleşiler yayınlamaktadır. 2009 yılında lisans alınamaması sebebiyle bir süre yayın yapamayan kanal, 20 Ocak 2011 tarihinde yeniden açılmıştır.^[219] Kanal, Turksat 4A, Eutelsat 7A ve Digiturk üzerinden izlenebilmektedir. Kanal 2019 tarihinde kapatılmıştır ve Beşiktaş JK, artık YouTube kanalı üzerinden yayın yapmaktadır.

Beşiktaş Dergisi, Beşiktaş’ın resmî yayın organıdır. Temmuz 2000 tarihinde yayın hayatına başlayan dergi, Türkiye’de yayınlanan ilk resmî spor kulübü dergisidir.^[220] İçerisinde kulüp bünyesindeki şubelerle ilgili haberler, röportajlar ve poster hediyeleri yer almaktadır. 15 Ağustos 2004 tarihinde Beşiktaşlı çocuk taraftarlar için yayınlanmaya başlanan ve dünyanın ilk çocuk spor dergisi olan^[220] Yavru Kartal Dergisi ise 1 Ağustos 2011 tarihinden bu yana Beşiktaş Dergisi ile birlikte satışa sunulmaya başlanmıştır. Beşiktaş Dergisi, iOS mobil işletim sistemini destekleyen cihazlar aracılığıyla da dijital ortamda ücretsiz olarak okunabilmektedir.^[221] Beşiktaş Dergisi, Ocak 2015 tarihi itibarıyla 160.^[222] Yavru Kartal Dergisi ise 124. sayısına ulaşmıştır.^[223]

Kartal Yuvası, Beşiktaş’ın lisanslı ürünlerinin satışının yapıldığı mağazalar zinciri markasıdır. Faaliyete geçtiği 2001 yılından 2007 yılına kadar BJK Store ismiyle hizmet veren mağazalar, bu tarihten sonra isim değiştirmiş ve Kartal Yuvası olmuştur.^[224] Türkiye’nin çeşitli illerinde 40’ın üzerinde mağazası bulunmaktadır. Ayrıca 3 mobil tır ile 2 adet internet satış mağazası vardır.^[225]

Kartalcell, 12 Ağustos 2009 tarihinde faaliyete başlayan Beşiktaş’a ait sanal GSM ağıdır.^[226] Avea alt yapısını kullanarak hizmet veren ağ, faaliyete geçtikten sonraki ilk iki haftada 4 bin 380 aboneye ulaşmıştır.^[227] KartalNet ise TTNET ile Beşiktaş arasında yapılan işbirliği sonucunda ortaya çıkan, Beşiktaş’a ait özel internet hizmetidir.^[228] Kulübün Vodafone ile yaptığı sponsorluk anlaşması sonrası sonlandırılmıştır.

• ^a Beşiktaş, 1903 yılının Mart ayında kurulmasına rağmen, Cemiyetler Kanunu’nun çıkışıyla birlikte kuruluşu 13 Ocak 1910 tarihinde resmiyet kazandı.^[8][229]
• ^b Süper Lig’de şampiyon olan kulüpler, her 5 (beş) şampiyonlukta bir yıldız takma hakkı elde ederler. Bu yıldız veya yıldızlar kulüp arması üzerinde yer alır. Yıldızların boyu 2,5 cm çapındadır ve görünebilir bir renge sahiptir.^[230]
• ^c Türkiye’de faaliyet gösteren bahis sitesi Bilyoner.com’un 1 milyondan fazla üyesi baz alınarak hazırlanan “2013 Türkiye’nin taraftar haritası” verileri ile yine aynı sitenin 2011 yılında 1 milyon 400 bin üyesinin katılımıyla gerçekleştirdiği bir başka araştırma kullanılmıştır.
• ^ç Beşiktaş Terbiyesi Bedeniye Mektebi olarak da bilinir.
• ^d İstanbul Ligi’nde 1927-28 sezonu, Beşiktaş, Galatasaray, Fenerbahçe, Süleymaniye, Beykoz, Vefa, Harbiye ve İstanbulspor takımlarının katılımıyla başlatılmasına rağmen, Amsterdam’da düzenlenen 1928 Yaz Olimpiyatları sebebiyle tatil edilmiştir.^[8]
• ^eBeşiktaş, Federasyon Kupası’nda şampiyon olarak 1957-58 sezonunda Türkiye’yi Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası’nda temsil etme hakkı elde etti fakat Türkiye Futbol Federasyonu’nun Beşiktaş’ın ismini UEFA’ya geç bildirmesi sebebiyle kupaya katılma şansını yitirdi. Avrupa kupalarına ilk kez bir sonraki sezon katıldı.^[90]
• ^fSüper Lig’in başlangıç tarihi TFF tarafından 1959 olarak kabul edilmektedir. Ancak TFF Tahkim Kurulunun 2002 yılında aldığı karar ile Beşiktaş’ın 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarında elde ettiği Türkiye Ligi şampiyonluklarını TFF Yıldız Kriterine dahil etmesi sebebiyle, Beşiktaş’ın toplam şampiyonluk sayısı, toplam lig sezonu sayısından 2 fazladır.^[231]
• ^gBu rekor, 1988 yılında Fenerbahçe formasıyla Hilalspor karşısında 153 sayı atan Erman Kunter tarafından kırıldı.^[109][232]

Hilâfet Arapça: خِلافة
Genişlet Ana Halifelikler
Genişlet Paralel Halifelikler
Genişlet İlgili Konular

Makale serilerinden
İslam
Genişlet İnançlar
Genişlet İbadetler
Genişlet Metinler ve Hukuk
Genişlet Tarih
Genişlet Mezhepler
Genişlet Kültür ve Toplum
Genişlet Ayrıca bakınız

Makale serilerinden
İslamcılık
Genişlet Temelleri
Genişlet Kavramlar
Genişlet Görünümler
Genişlet Hareketler
Genişlet Modern Selefîliğin önderleri
İslam  Siyasi İslam

Hilâfet veya halifelik (Arapça: خلافة), Arap coğrafyasında dünyanın diğer coğrafyalarındaki krallık, hanlık, çarlık, imparatorluk ve şahlık gibi makamlara eşdeğer olarak kurulmuş bir devlet başkanlığı makamıdır. 632’de ölen İslam peygamberi Muhammed’in kurduğu İslam Devleti’nin liderliğini sürdüren hükümdarlar; “kral”, “çar” veya “imparator” gibi bir unvan olan halife (Arapça: خليفة) unvanını kullanmıştır.

Muhammed’in ölümünden sonra İslam Devleti’ni devam ettiren Râşidîn halifelerinin sahabenin önde gelenlerinin seçimi ve biat alma yoluyla; Emevî ve Abbâsî halifeleri ve halife unvanını kullanan sonraki diğer hükümdarlarda ise babadan oğula geçen veraset yoluyla intikal ettiği görülmektedir. 1453’te II. Mehmed’in İstanbul’u fethiyle Doğu Roma İmparatorluğu’nu yıkıp “Roma İmparatoru” (Kayser-i Rûm) unvanını üstlenmesi gibi 1517’de I. Selim Ridâniye Muharebesi’yle İslam Devleti’ni devam ettiren Memlûk Devleti’ni yıkıp “İslam Halifesi” unvanını üstlenmiştir ve böylelikle Osmanlı hükümdarları sultan, han ve şah gibi çok sayıdaki unvanlarının yanına halife unvanını eklemiştir.

Halifelik makamının, tek bir toprak parçasından ibaret İslam Devleti’nin yönetim erkiyken, sonradan Papalık benzeri ulusötesi otoriteye sahip dinî-siyasi bir makam olarak algılanmaya başlayıp Sünnilerin veya “tüm dünya Müslümanlarının” temsilciliğine teşebbüs etmesi, Rus İmparatorluğu’nun Osmanlı Devleti’ndeki Ortodoksları himaye etmesini ve Osmanlı Devleti’nin Kırım’daki Müslümanları himaye etmesini sağlayan 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması ile başlamıştır.^[1] Böylelikle 7. yüzyılda Arap coğrafyasının bir bölgesi olan Hicaz’da Muhammed’in liderliğini yürüttüğü İslam Devleti’nde yaşayan ve sayıları henüz milyonları bulmamış insanları yönetmek için kurulup 13. yüzyıla kadar sürekli genişleme eğilimi gösteren Arap İslam İmparatorluğu’nun devlet başkanlığı makamı olan hilâfet, 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan çok daha sonra, Sulu Sultanlığı’ndaki Müslümanlara Amerika Birleşik Devletleri yönetimini kabul ettiren^[2][3] II. Abdülhamid yönetimi (1876-1909) ve bütün Müslümanları İtilaf Devletleri’ne karşı savaşa teşvik etmek için Mehmed Reşad’a cihad ilan ettiren^[4] İttihat ve Terakki yönetimi (1913-1918) tarafından, kıtalararası yetkiye sahip bir kurum veya unvan gibi kullanılmak istenmiştir ancak Arap Ayaklanması örneğindeki gibi başarısız^[5][6] olunmuştur. 29 Ekim 1923’te Türkiye’de cumhuriyetin ilanıyla ülkenin devlet başkanlığı makamına kimin, hangi unvanla geçeceği sorunu çözülmüş, birkaç ay sonra, 3 Mart 1924’te ise eski rejimden kalan hilâfet makamı kaldırılmıştır.

Etimolojik olarak “halife” kelimesi, half (arka) kelimesinden türetilen ve “ardından gelen, makamını işgal eden, yerine geçen veya temsil eden” anlamlarında kullanılan bir kelimedir.

İslam öncesi Arabistan’da monarşiler geleneksel olarak malik veya melik gibi semitik kökenli aynı kökten kelimelerle tanımlanırdı.^[7]

Halife teriminin “Allah Resulü’nün halifesi veya Resulullah’ın ardılı” deyiminin zaman içinde kısaltılmışı olarak geliştiği düşünülse de, İslam öncesi döneme ilişkin çalışmalar, deyimin İslam öncesinde de “Allah tarafından seçilmiş kişi, halef, vekil, temsilci” anlamlarında kullanıldığını göstermektedir.^[7]

Kur’an’da ise birkaç yerde temsilci veya hükümran anlamında kullanılmıştır.

Kur’an’da kullanımı:

• Hani rabbin meleklere, “Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım” demişti. Onlar, “Biz seni övgü ile tesbih ederken ve senin kutsallığını dile getirip dururken orada fesat çıkaracak ve kan dökecek birini mi yaratacaksın?” dediler. Allah “Şüphe yok ki, ben sizin bilmediklerinizi bilirim” buyurdu. Bakara 2:30.
• Sizi yeryüzünün halifeleri kılan, size verdiği şeylerde sizi denemek için kiminizi kiminizden derecelerle üstün kılan O’dur. Şüphesiz rabbinin cezası çok çabuktur; yine O’nun bağışlaması ve rahmeti boldur. En’âm 6:165.
• Sizi yeryüzünde halifeler yapan O’dur… Fâtır 35:39.
• “Ey Dâvûd! Biz seni yeryüzünde halife yaptık; onun için insanlar arasında adaletle hükmet; nefsin isteklerine uyma, sonra seni Allah yolundan saptırır. Kuşkusuz, Allah yolundan sapanlara, hesap verme gününü unutmaları yüzünden çok ağır bir azap vardır.” Sâd 38:26.

Müslümanlar arasında hilâfet yerine imâmet, halife yerine de emir, emir’ül-müminin veya imam kelimeleri de kullanılır. Şii Müslümanlar imam ve imâmet deyimini tercih etmektedirler.^[8]

Ehl-i Sünnet mezhebine mensup Müslümanlar, halifenin “şûra” adı verilen heyet tarafından yapılan seçimle başa gelmesini öngördükleri hâlde, Şîa mezhebine mensup Müslümanlar ise “imâmet” ismini verdikleri makama seçilimin sadece Allah tarafından ve Ehl-i Beyt adı verilen seçkinler arasından yapılabileceğine inanırlar. Bu makam, Şiilikteki en büyük dinî ve manevi otoriteyi de temsil eder.

Halifelik daha çok Müslümanların Sünni tarafının temsilcisi olarak kabul görülmüştür. Çünkü Şii tarafı büyük ölçüde Sünni hilâfet yönetimi altında yaşasa da, halifeyi kabul etmemişlerdir. Şiilerin kabul ettiği imâmet, teokratik (dinsel) bir özellik taşımasına rağmen, halifelik büyük oranda dinî bir özellik taşımamıştır. Sünnilikte halife eleştirilebilir bir makamda bulunmasına rağmen, Şiilikte imam eleştirilemez ve yanlışlanamaz bir makamda bulunur.

Halife, ilk zamanlarda İslam toplumunda ileri gelenlerin seçimiyle başa gelmiş, Emevîler ve Abbâsîlerden itibaren ailevi bir saltanat şeklini almıştır. Ayrıca 10. yüzyılda zayıflayarak siyasi gücünü kaybetmiş olsa da, Muhammed’den miras kalan “İslam” Devleti’nin devlet başkanlığı olduğu için bu unvanı korumuştur.

Abbâsîler döneminde Bağdat’ta yaşayan halife, Hülagû Han komutasındaki Moğolların 1258’de Bağdat’ı yağmalamaları sonucunda Mısır’a, yani Memlûk Devleti himayesine kaçmıştır. 16. yüzyılın başlarında, 1517 yılında, Osmanlı padişahı I. Selim’in Mısır’ı fethedip Memlûk Devleti’ne son vermesiyle birlikte halifelik unvanı Osmanlı Hanedanı’na geçmiştir ve 3 Mart 1924 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kaldırılmıştır.

Sünni Müslümanlar ilk dört halifeyi “Hulefâ-yi Râşidîn” (doğruya ulaştıran anlamında) olarak adlandırır ve onlara bir tür kutsallık atfederler. Şii Müslümanlar ise ilk üç halifeyi Ehl-i Beyt’in hakkı olan makamın gaspçıları olarak görürler ve Ali’yi kutsallaştırırlar.

İslam öncesi Arap toplumundaki sosyal ve siyasal örgütleniş kabileler düzeyindeydi.

İslam, başlangıcından beri bu kabile düzenine ve kabile değerlerine karşı mücadele etmiştir. Arap toplumu, onun ölümünden sonra, dağılıp kabile düzenine geri dönme tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Bu çözülmeyi önlemenin tek yolu, Muhammed’in ardılını seçerek iç çatışmaların önüne geçilmesi ve bütünlüğün sağlanmasıydı.^{[kaynak belirtilmeli]}

İlk halife seçilen Ebû Bekir, İslam’a göre “sahte peygamber” addedilen kimselerle mücadele ederek içeride birliği sağlamış ve Arapların eski düzene geri dönmesinin önüne geçmiştir. Ayrıca, daha önce kabileler arası savaşlarda harcanan ve Arap toplumuna zarar veren enerjiyi, dışarıya yani Bizans ve Sâsânîler üzerine çevirerek İslâm toplumunun fetih ve cihat amacında birleşmesini sağlamıştır.

Ebû Bekir’den sonra gelen halife Ömer ise, bir yandan dış fetihlere (Mısır, Kudüs, İran, Horasan) devam ederek Arap dünyasının bölünmesini engellemiş, bir yandan da örgütlenmesini geliştirmiştir. Müslüman Arap toplumu, Ömer döneminde devlet halini almıştır. Daha sonra İslamî siyasi yapılanmanın ilk düzenli örnekleri Ömer döneminde görülür.

Üçüncü halife Osman döneminde fetihler aynı hızda devam etmiş ve ilk kez İslam dünyası denizlerde kendini göstermeye başlamıştır. Fakat Ebu Bekir ve Ömer döneminde bastırılan kabile çekişmeleri, Osman döneminde tekrar yüzeye çıkmaya başlamıştır. Emevî ailesinden gelen Osman’ın kendi kabilesinden olanlara devlet görevlerinde ayrıcalıklar tanıması, yüzeye çıkan bu çatışmaların sonucudur. Osman’ın bu davranışı, İslam dünyasını bölecek olan olayların ilk tohumunu atmıştır. Nitekim bu ayrılık İslam’daki siyasi mezheplerin ortaya çıkışına neden olmuştur.

Kısa zamanda meyvesini veren bu ayrılık tohumları, Osman’ın hilâfetinin kanlı bitmesine yol açmıştır. Kendi iktidarına karşı Kûfe’de başlayan isyan dalgası, zamanla Mısır ve Basra’ya da sıçramıştır. Osman 656 yılında evine yapılan saldırıyla öldürülmüştür. Saldırıyı yapanın kim olduğu üzerinde kesinlik olmadığı halde, bu cinayetin İslam dünyasındaki karışıklıkların ve mezhep ayrılıklarının kapısını araladığı kesindir.

Sonraki halife olan Ali döneminde, temeli İslam öncesi kabile çatışmalarına (başta Emevî-Haşimî rekabeti olmak üzere) kadar uzanan iç karışıklıklar daha da büyüdü ve Muâviye b. Ebû Süfyân taraftarları (Emevîler) ile Ali taraftarları arasında savaşa dönüştü. Savaş meydanında Ali’nin askerlerinin galip gelmesine rağmen yapılan görüşmelerde Ali bu üstünlüğü kaybetti. Kısa bir süre sonra Ali’nin Hâricî İbn-i Mülcem tarafından öldürülmesiyle birlikte Emevîler hilâfeti ele geçirmiş oldu.

Ali’nin öldürülmesi, Emevîlerin hilâfeti elde etmesi için bir engel kalmadığını gösteriyordu. Ali’nin oğlu Hasan’ın çekilmesi ve küçük oğlu Hüseyin’in Kerbela’da öldürülmesi ile iktidar tamamen Muâviye b. Ebû Süfyân ve Emevî ailesine geçmişti. Fakat muhalefeti yok edememişlerdi, başta Irak ve Horasan olmak üzere birçok yerde Muâviye’nin hilâfetini meşru bulmayanlar vardı.

Muâviye ile birlikte hilâfet, Roma geleneğine dayalı bir veraset anlayışına dayandırıldı. Böylece hilâfet, bir saltanat halini aldı.

Emevîler döneminde Arap-İslam toplumu, Arap İmparatorluğu biçimini aldı. Devlet örgütlenmesi, Bizans ve İran modellerinden etkilenerek yapıldı ve başarılı, etkili bir bürokrasi kuruldu. Bu dönemde hilâfet, tamamıyla siyasi önderlik biçimini korudu ve Abbâsîler iktidara gelinceye kadar devlet başkanlığına gölge düşürmeme amacını güden “ruhani önderlik” görünümüne sahip olmadı.

Emevîler iktidara kanlı çıkmıştı, inişleri de benzer şekilde oldu. Emevî karşıtı Şii ve Hâricî muhalefet, Emevîlerin sonunu getirdi. 750 yılında Abbâsîlere yenilen Emevîler, İslam Devleti’nin devlet başkanlığını Abbâsîlere kaptırsalar da, Emevî Hanedanı İspanya’ya kaçarak orada devam edecekti.

Abbâsîler döneminde hilâfet, devlet başkanlığı yani siyasi önderlik konumunu korudu. Ama siyasi otoritenin kaybedilmesi üzerine halife “ruhani önder” görünümüyle varlığını sürdürecekti.

Abbâsîler döneminde orduyu oluşturan Türkler devlet yönetiminde etkili oldular ve uzun vadede halifenin siyasi otoritesinin çöküşünü hazırladılar. 10. yüzyıla gelindiğinde Abbâsî halifesi, Irak dışındaki topraklarda yönetimi, çoğu Türk kökenli yerel komutanlara ve valilere kaptırmıştı. 945’te Şii Büveyhîlerin Bağdat’ı ele geçirmesi, halifelik makamının siyasi otoritesinin sonunu getirdi. Bu tarihten sonra halife sadece ruhani önder olarak devam etti. Halife’nin tek siyasi gücü, menşur vererek Müslüman liderlerin hükümdarlığını onaylamaktı.

Moğolların 1258 yılında Bağdat’ı alması, halifenin Mısır’a, Memlûk himayesine kaçmasına yol açtı. Aslında, Moğol Hanı Hülagû’nun tek yaptığı, çoktan işlevini yitirmiş bir makamı ortadan kaldırmak oldu. Abbâsî Hilâfeti, Irak dışındaki etkin gücünü yaklaşık 920’de kaybetmişti.^[9]

1. Abdullah bin Zübeyr’in halifeliği (684-692): Muhammed’in üçüncü karısı Aişe’nin yeğeni Abdullah bin Zübeyr, 684’te Emevî Halifeliği’ne karşı bir isyan başlattı. Mekke’de halife ilan edildi ancak Haccâc bin Yûsuf es-Sekafî komutasındaki altı aylık bir kuşatmanın ardından 692’de yenildi ve orada öldürüldü.^[10]

1. Fâtımî Halifeliği (909-1171)
2. Endülüs Emevî Halifeliği (929-1031)
3. Muvahhid Halifeliği (1147-1269)

Hilâfet; Bağdat’ın düşmesinden (13. yüzyıl) Osmanlıların Mısır’ı ele geçirmesine (16. yüzyıl) kadar Mısır’da Memlûk himayesinde yaşadı. Bu dönemde halife, hiçbir siyasi yetkiye sahip değildir. Dinî törenlerde protokolde bulunmasının yanında hiçbir etkisi olmamıştır.

Osmanlı Devleti’nin büyüme döneminde, Osmanlı yöneticileri I. Murad’ın 1362’de Edirne’yi fethinden itibaren hilâfet makamında hak iddia ettiler.^[11] Daha sonra I. Selim, Müslüman yurtları fethetmek ve birleştirmek suretiyle, Mekke ve Medine kentlerinin savunucusu olmasıyla Osmanlıların halifelik iddiasını daha da güçlendirdi. Nihayetinde halifelik makamı 1517’de Osmanlıların eline geçti.^[12] Böylelikle Güneydoğu Avrupa’dan Orta Doğu’ya kadar geniş bir coğrafyada hüküm süren Osmanlı Devleti, 17. yüzyıla kadar dünyanın önemli siyasi güçlerinden biri olarak kaldı.

Vestfalya Barışı ve Sanayi Devrimi ile güçlenen Avrupalı güçler yeniden toparlandı ve Osmanlı hakimiyetine meydan okudu. Büyük ölçüde zayıf liderlik, arkaik siyasi normlar ve Avrupa’daki teknolojik ilerlemeye ayak uyduramama nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa’nın yeniden dirilişine etkili bir şekilde yanıt veremedi ve önde gelen bir büyük güç olma konumunu yavaş yavaş kaybetti.

Halife unvanının siyaseten ilk özel kullanımı, Osmanlıların Osmanlı İmparatorluğu yönetimi altında yaşayan Ortodoks Hristiyanları korumaları gerektiğini ilan eden Ruslara, Rusya’da yaşayan Müslümanlar hakkında benzer bir iddiada bulunarak karşı koyma ihtiyacı duydukları 1774 yılına kadar gerçekleşmeyecektir.^[1] İngilizler, Osmanlı’nın halifelik iddiasını nazikçe onaylayacak ve Osmanlı halifesinin Britanya Hindistanı’nda yaşayan Müslümanlara İngiliz hükûmetine itaat etmeleri için emir vermesini sağlayacaktı.^[13]

İngiliz hükûmeti, Britanya Hindistanı’ndaki Müslümanlar arasında Osmanlıların İslam Halifesi olduğu görüşünü destekledi ve Osmanlı padişahları da Hindistan Müslümanlarına İngiliz yönetimini desteklemelerini öğütleyen bildiriler yayımlayarak İngilizlere yardımcı oldu; bu bildiriler III. Selim ve Abdülmecid tarafından yayımlandı.^[13]

1899’da II. Abdülhamid, Amerika Birleşik Devletleri hükûmetinden gelen bir talebi kabul etti ve halife olarak dinî otoritesini kullanarak Sulu Sultanlığı’na (bugünkü Güney Filipinler ve Kuzeydoğu Malezya’da bulunan) sultanlığın direnişi durdurmasını ve Amerikan işgaline teslim olmasını emretti; Sulu Sultanı II. Cemalül Kiram, II. Abdülhamid’in emrine kulak verdi ve teslim oldu.^[2][3]

Osmanlı Devleti’nin 1914’te I. Dünya Savaşı’na katılmasıyla İttihat ve Terakki, Halife sıfatıyla Mehmed Reşad’a, tüm Müslümanları topraklarına yönelik İtilaf tecavüzüne karşı direnmeye çağıran bir cihad ilan ettirmiş^[4] olsa da, bu çağrının geri dönüşü büyük ölçüde olumsuz olmuştur. 1918’de savaşın yenilgiyle sona ermesi üzerine İttihatçı hükûmet topluca istifa etti ve Enver Paşa, Talat Paşa ve Cemal Paşa Türkiye’den kaçtı. Kardeşi Mehmed Reşad’ın temmuz ayında kalp krizinden ölmesinin ardından tahta çıkan Mehmed Vahideddin ateşkesi kabul etti. Osmanlı’nın teslimiyetini resmîleştiren Mondros Mütarekesi 30 Ekim 1918’de HMS Agamemnon gemisinde imzalandı. İtilaf birlikleri kısa bir süre sonra İstanbul’a ulaşarak Padişah’ın sarayını işgal etti.

Osmanlı Hilâfeti’nin son bulması, Batı Avrupa ile ilgili olarak yavaş bir güç erozyonu nedeniyle ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Milletler Cemiyeti tarafından bölünmesi sonucu Osmanlı İmparatorluğu’nun sona ermesi nedeniyle gerçekleşti. Son Osmanlı halifesi Abdülmecid Efendi, bölünmeden sonra yaklaşık 1,5 yıl halifelik makamını sürdürdü, ancak Atatürk’ün laik reformları ve Osmanoğullarının 1924’te Türkiye Cumhuriyeti’nden sürgün edilmesiyle halifelik makamı tarihe karıştı.^[14]

1. Bornu Halifeliği (1472-1893)
2. Yogyakarta Halifeliği (1755-2015)
3. Sokoto Halifeliği (1804-1903)
4. Takruri Krallığı (1848-1893)

1 Kasım 1922’de saltanatın kaldırılması ile, Osmanlı hükümdarının elinden egemenlik hakları, devlet başkanlığı alındı. Siyasi güç tamamen Türkiye Büyük Millet Meclisindeydi. Tarihte Arap dini ve Arap siyasetiyle kaynaşan ve bir arada yürüyen hilâfetin 7. yüzyıldan beri devam ettirilmek istenen İslam Devleti’nin devlet başkanlığı makamı olması ve ilerleyen yüzyıllarda Türkler dâhil Arap olmayan Müslüman halklar arasında da kutsal ve dokunulamaz bir şey olarak görülmesi nedeniyle, “Müslümanların lideri” veya “İslam’ın lideri” olarak algılanan bu makam, sadece “dinî başkanlık” olarak yeniden tanımlandı ve saltanatla beraber kaldırılamadı. Hükûmet, TBMM’nin seçtiği Halife Abdülmecid Efendi’den, sadece “Müslümanların Halifesi” (Halife-i Müslimin) unvanını kullanmasını, gösterişli hareketlerde bulunmamasını istedi.

Saltanatın kaldırılmasından cumhuriyetin ilanına kadar geçen sürede bir devlet başkanlığı sorunu yaşandı. Başkanlığını Mustafa Kemal Paşa’nın yürüttüğü Meclis tarafından yönetilen Türkiye’de Ankara’daki siyasi erk tam yetkiliydi, ancak ne mutlak veya anayasal bir monarşi olduğu gibi ne de bir cumhuriyet vardı. Ülkenin resmî olarak devlet başkanı yoktu. Bazı politikacılar “hilâfet aynı hükûmettir, hilâfetin hukuk ve görevini iptal etmek hiç kimsenin, hiçbir meclisin elinde değildir” diyerek İstanbul’daki Halife’yi devlet başkanı yapmak istedi, ancak Ankara’daki hükûmet siyasi gücünü hiçbir şekilde başka bir makamla paylaşmadı. 29 Ekim 1923’te cumhuriyetin ilanıyla Mustafa Kemal Paşa Cumhurbaşkanı (Reis-i Cumhur) seçildi ve devlet başkanlığı sorunu sona erdi. Abdülmecid, halife seçildikten sonra kendisine verilen talimata aykırı olarak, Müslümanların Halifesi unvanından başka sıfat ve unvanlar taşıyarak Cumhuriyet hükûmetinin talimatı dışına çıktı. Bu durum halifelik makamı hakkında bir an önce önlem alınmasını gerektiriyordu. Fakat Mustafa Kemal Paşa’yı halifelik makamını kaldırmak için zorlayan önemli bir sebep, Türkiye’de gerçekleştirmeyi planladığı laik ve sekülarist karakterdeki reformları halife mevcut oldukça yapamayacağıydı.

3 Mart 1924 tarihli, “Hilâfetin İlgasına ve Hanedan-ı Osmaniye’nin Türkiye Cumhuriyeti Memalik-i Hariciyesine Çıkarılmasına Dair Kanun”la hilâfet kaldırıldı. Böylece, yeni Türkiye önemli bir adım daha attı. Hilâfetin kaldırıldığı 3 Mart 1924 günü, bir diğer kanunla da Şer’iyye ve Evkaf Vekâleti (Bakanlığı) kaldırıldı. Şer’iyye ve Evkaf Vekâleti’nin kaldırılması sonucu, bu vekâlet tarafından yönetilen okullar ve medreseler de kaldırıldı. Ayrıca aynı gün, Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti de kaldırıldı. Böylece ordu-siyaset çatışmasının da önüne geçilmiş oldu. Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu da o gün kabul edilmişti.^[15]

1. Şerifî Halifeliği (1924-1931)^[16][17]
2. Anadolu Federe İslam Devleti: Türk medyasında Kara Ses, Alman medyasında Kalif von Köln (Köln Halifesi) ve Chomeini von Köln (Köln Humeynisi) denilmiş Cemalettin Kaplan’ın Köln’de bir spor salonunda ilan ettiği halifelik (1994-2001)
3. Irak ve Şam İslam Devleti, resmî adıyla İslam Devleti (2014-2019)

1. Tasavvuf halifelikleri
2. Ahmediye Halifeliği (1908-günümüz)

• Halifeler listesi
• İslam devleti
• Reîsü’l-ulema
• İmâmet
• Ali Abdurrazık
•  Vikisöz’de Hilâfet ile ilgili sözler mevcuttur.