Tarihte 28 ocak olayları

I. Selim Yavuz Sultan Selim ياوز سلطان سليم
İslam Hâlifesi Kayser-i Rûm Emîrü’l-mü’minîn İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Han Şah
Konstantin Kapıdağlı tarafından çizilmiş portresi
9. Osmanlı Padişahı
Hüküm süresi	24 Nisan 1512 – 22 Eylül 1520 (8 yıl, 4 ay ve 29 gün)
Önce gelen	II. Bayezid
Sonra gelen	I. Süleyman
88. İslam Hâlifesi
Hüküm süresi	1517 – 22 Eylül 1520
Önce gelen	III. Mütevekkil
Sonra gelen	I. Süleyman
11. Trabzon Sancakbeyi
Hüküm süresi	1487 – 1510
Önce gelen	İlyas Bey
Sonra gelen	Sinan Bey
Doğum	10 Ekim 1470 Amasya, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	22 Eylül 1520 (49 yaşında) Çorlu, Osmanlı İmparatorluğu
Defin	Yavuz Selim Camii, Fatih, İstanbul, Türkiye
Eş(ler)i	Ayşe Hafsa Sultan II. Ayşe Hatun
Çocuk(lar)ı	I. Süleyman Üveys Paşa Hatice Sultan Beyhan Sultan Fatma Sultan Hafize Sultan Şah Sultan
Tam adı Selīm Şāh bin Bāyezīd Ḫān
Hanedan	Osmanlı Hanedanı
Babası	II. Bayezid
Annesi	II. Gülbahar Hatun
Dini	Sünni İslam
İmza

I. Selim (Osmanlıca: سلطان سليم اول) veya bilinen adıyla Yavuz Sultan Selim (d. 10 Ekim 1470 – ö. 22 Eylül 1520), Osmanlı İmparatorluğu’nun 9. padişahı ve 88. İslam hâlifesidir. “Hâdimü’l-Haremeyni’ş-Şerîfeyn” (iki kutsal caminin hizmetkârı) unvanına ve divan edebiyatındaki “Selîmî” mahlasına sahiptir. Babası sekizinci Osmanlı padişahı II. Bayezid, annesi II. Gülbahar Sultan’dır. 1512-1520 yılları arasında süren yalnızca 8 yıllık saltanatında imparatorluğu muazzam bir hızla genişletti ve özellikle 1516 ile 1517 yılları arasında düzenlediği sefer ile tüm Doğu Akdeniz ile Mısır dahil önemli Orta Doğu bölgelerini ele geçirdi. Padişahlığı döneminde Anadolu’da birlik sağlandı ve Mısır’da hüküm süren Memlûk Devleti’ne son verildi. Devrin en önemli iki ticaret yolu olan İpek ve Baharat Yolu’nu da ele geçiren Osmanlılar, bu sayede doğu ticaret yollarını da tamamen kontrolleri altına aldılar.

10 Ekim 1470 tarihinde Amasya’da doğan ve şehzadeliğini Trabzon’da geçiren I. Selim, Osmanlı tahtına babası Sultan II. Bayezid’e karşı darbe yaparak çıktı. Şehzade Selim’e kızı Ayşe Hatun’u vermiş olan Kırım Hanı Mengli Giray, ona askeri destek sağlayarak tahta geçmesine yardım etti. 1512’de tahta çıkan Sultan Selim, babasının son dönemlerinde doğuda ortaya çıkan Şii Safevî tehlikesine karşı mücadeleye girişti. İki sene sonra İran’a yaptığı seferde Safevî hükümdarı Şah İsmail’i Çaldıran Muharebesi ile mağlup etti, ülkenin başkenti Tebriz’e kadar ilerledi ve bundan sonra “Yavuz” lakabıyla anılmaya başladı. 1515’te, Sadrazam Hadım Sinan Paşa öncülüğünde gerçekleşen Turnadağ Muharebesi ile Dulkadiroğulları Beyliği’ni ortadan kaldırdı ve Anadolu’daki Türk siyasi birliğini tam anlamıyla sağladı.

İran seferinden sonra Memlûk Devleti’ne karşı harekete geçen I. Selim, ”Büyük Mısır Seferi” olarak bilinen seferde yapılan Mercidâbık, Gazze, Ridâniye ve Kahire muharebeleri ile Memlûkleri yıkarak Suriye, Filistin, Levant, Mısır ve Hicaz gibi stratejik bölgeleri devletin topraklarına kattı. Seferden sonra İslam peygamberi Muhammed’in Kutsal Emanetler olarak kabul edilen eşyalarını İstanbul’a getirtti. 1520’de Batı’ya doğru yola çıkan Sultan Selim, 22 Eylül 1520 tarihinde Çorlu’da bulunan ordugâhında, sırtında çıkmış olan büyük bir çıban yüzünden 49 yaşındayken öldü ve yerine oğlu Süleyman geçti. Türbesi İstanbul’un Fatih ilçesindeki Yavuz Selim Camii’nde yer almaktadır.

1520’deki ölümü sırasında Osmanlı İmparatorluğu, Selim’in 8 yıllık hükümdarlığı sırasında yüzde yetmiş kadar büyüyerek yaklaşık 3,4 milyon kilometrekareye yayıldı. Selim’in Orta Doğu’yu ve özellikle İslam dünyasının kalbi olan bölgeleri fethetmesi ve Mekke ve Medine şehirlerine giden hac yollarının kontrolünü üstlenmesi, Osmanlı İmparatorluğu’nu önde gelen Müslüman devletlerden biri yaptı. I. Selim’in fetihleri, imparatorluğun coğrafi ve kültürel ağırlık merkezini önemli ölçüde Balkanlar’dan Orta Doğu’ya kaydırdı.

Büyük Mısır Seferi, Osmanlı İmparatorluğu ile Memlûk Devleti arasında Ağustos 1516 ile 22 Ocak 1517 tarihleri arasında Orta Doğu’da gerçekleşmiş olan bir dizi savaştır. Safevîler için Doğu Cephesi’ndeki Bıyıklı Mehmed Paşa’ya yardım için yola çıkan Osmanlı padişahı I. Selim, henüz yoldayken Koçhisar Muharebesi’nde Safevî ordusunun bozulması ve Memlûklerin Kuzey Suriye’de yığınak yapmaya başlaması üzerine güneye yönelerek, yaklaşık beş ay kadar süren bu savaşı başlatan taraf olmuştur. Bu sefer sırasında meydana gelen Mercidâbık, Gazze, Ridâniye ve son olarak Kahire muharebelerinde bozguna uğrayan Memlûk Devleti, ardından tamamen Osmanlılar tarafından ilhak edilmiş; Suriye, Filistin, Hicaz ve Mısır toprakları ele geçirilmiştir.

VI. Edward
İngiltere ve İrlanda kralı
Hüküm süresi	28 Ocak 1547 – 6 Temmuz 1553
Önce gelen	VIII. Henry
Sonra gelen	I. Mary
Doğum	12 Ekim 1537 Hampton Court Sarayı
Ölüm	6 Temmuz 1553 (15 yaşında) Placentia Sarayı, Greenwich
Defin	9 Ağustos 1553 Henry VII Lady Chapel, Westminster Abbey
Hanedan	Tudor Hanedanı
Babası	VIII. Henry
Annesi	Jane Seymour

VI. Edward (12 Ekim 1537, 6 Temmuz 1553), İngiltere ve İrlanda Kralı. VIII. Henry ve Jane Seymour’un oğludur. Ayrıca Küçük Edward da denirdi. Tudor Hanedanı’ndan ülkeyi yöneten 3. kişidir ve ülkenin Protestan kurallara göre doğan ilk hükümdarıdır. 28 Ocak 1547’de 9 yaşındayken ülkenin başına geçmiştir. Edward küçük yaşta ülkenin başına geçtiğinden bir konsey ile birlikte ülkeyi yönetmekteydi. Bu konseye ilk önce dayısı Edward Seymour (1547–1549), daha sonra Thomas Seymour’un tüm çabalarına rağmen John Dudley (Northumberland Dükü (1549–1553)) başkanlık yaptı.

Prens Edward 12 Ekim 1537 tarihinde Hampton Sarayında doğdu. VIII. Henry ve üçüncü karısı Jane Seymour’un tek oğullarıydı. Doğumunun ardından kiliselerde şükran ilahileri söylendi. Edward 15 Ekim tarihinde vaftiz edildi. Kral onu Cornwall Dükü ve Chester Kontu ilan etti. Edward’ın annesi Kraliçe Jane, 23 Ekim’de hastalandı ve onu takip eden gecede öldü. VIII. Henry karısının ölümünün ardından “İlahi takdir… Bana bu mutluluğu getiren onun ölümünün acılığıyla benim sevincimi karıştırdı” dedi. Babası VIII. Henry 27 Ocak 1547 tarihinde öldüğünde Edward 9 yaşındaydı.

Edward tahta çıkmasından kısa süre sonra sık sık hastalanmaya başladı, zamanının çoğunu yatağında dinlenerek geçirdi ve çok geçmeden hastalığının verem olduğu ortaya çıktı. Jane Grey ile evliliği gündeme gelen Edward bu evliliği tamamlamaya fırsatı olmadı. Hükümdarlığının son günlerini ağır hasta şekilde geçirdi. Ölümü beklenen tarihlerde gerçekleşmedi ve bu da John Dudley’e VIII. Henry’nin vasiyetini değiştirip Prenses Mary yerine tahta Edward gibi protestan Jane Grey’i geçirme fırsatını verdi. Edward ölmeden önce kendi vasiyetini imzaladı ve Prenses Mary ile Elizabeth’i gayrimeşru ilan etti. Böylece ikisinin de tahtta hakkı kalmadı. John Dudley Edward’ın ölümünü halkın tepkisinden korktuğu için 4 gün gizledi.

Resmî unvanlar
Önce gelen VIII. Henry	İngiltere ve İrlanda kralı 28 Ocak 1547 – 6 Temmuz 1553	Sonra gelen Jane Grey

Mîsâk-ı Millî
Millî Yemin
Savunan	Osmanlı İmparatorluğu Meclis-i Mebûsan  Ankara Hükûmeti, Türkiye Türkiye Büyük Millet Meclisi
Konum	Anadolu, Trakya, Irak, Suriye, Kafkasya, Kıbrıs
Tür	Bildiri
Etkin yıllar	1920-1923/1939/1974

Ahd-i Millî Beyânnâmesi (Osmanlıca: عهد ملى بیان‌نامه‌سی, romanize: ʿAhd-i Millî Beyân-nâmesi), aynı zamanda en meşhur ismiyle Mîsâk-ı Millî (Osmanlıca: ميثاق ملى, romanize: Mîs̱âḳ-i Millî) veya daha nadir olarak Peymân-i Millî (Osmanlıca: پیمان ملى, romanize: Peymân-i Millî) olarak da bilinir, Türk Kurtuluş Savaşı’nın siyasi manifestosu olan altı maddelik bildiri. İstanbul’da toplanan son Meclis-i Mebûsan tarafından 28 Ocak 1920’de oy birliği ile kabul edilmiş ve 17 Şubat’ta kamuoyuna açıklanmıştır. Bildiri, I. Dünya Savaşı’nı sona erdirecek olan barış antlaşmasında Türkiye’nin kabul ettiği asgari barış şartlarını içerir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları, büyük ölçüde, Mîsâk-ı Millî ilkeleri doğrultusunda oluşmuştur.

Son Osmanlı Meclis-i Meb’ûsân’ında kabul edilen dokümanın orijinal ve resmi ismi Ahd-i Millî Beyânnâmesi (Osmanlıca: عهد ملى بیان‌نامه‌سی, romanize: ʿAhd-i Millî Beyân-nâmesi)’dir. Oylamak için okunmaya sunulurken Peymân-i Millî (Osmanlıca: پیمان ملى, romanize: Peymân-i Millî) olarak da nitelendirilmiştir. Mîsâk-i Millî (Osmanlıca: ميثاق ملى, romanize: Mîs̱âḳ-i Millî) ismi, mecliste kabul görüp bir mîsâk olarak onaylanmış olmasından gelir. Hukukî konumu dolayısıyla zamanla Mîsâk-i Millî ismi yaygınlık kazanmıştır.

Ahd-i Millî, Peymân-i Millî ve Mîsâk-i Millî hep aynı anlama, “Millî Yemin” anlamına gelir. Kaynaklarda bazen Farsça terkîbsiz “Millî Ahd“, “Millî Peymân“, “Millî Mîsâk” şeklinde de yazıldığı gibi, günümüz Türkçesindeki anlamlarıyla Millî Ant, Millî Yemin, Ulusal Ant, Ulusal Yemin olarak da geçer.

Misak-ı Millî’nin ana hatları Erzurum Kongresi (22 Temmuz – 7 Ağustos 1919) ve Sivas Kongresi’nde (4-11 Eylül 1919) biçimlendi.

Sivas Kongresi’nin talepleri doğrultusunda Osmanlı Hükûmeti 11 Eylül’de genel seçim kararı aldı. Kasım ayında yapılan seçimlerde, Anadolu’nun her ilinde Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin gösterdiği adaylar kazandı. Seçilen adaylar Aralık ayı ve 1920 Ocak ayının ilk günleri boyunca ikişer üçer kişilik gruplar halinde Ankara’ya gelerek Mustafa Kemal Paşa ve Heyet-i Temsiliye (Temsil Heyeti) üyeleriyle görüştüler. Bildiri metni bu görüşmelerde son halini aldı. Heyet-i Temsiliye üyelerince imzalanan metin, Trabzon mebusu Hüsrev Sami Bey (Gerede) aracılığıyla İstanbul’a gönderildi.

12 Ocak 1920’de İstanbul’da çalışmalarına başlayan Meclis, yönetim organlarını seçtikten hemen sonra bildiri konusunu ele aldı. 28 Ocak’ta yapılan bir kapalı oturumda “Ahd-ı Millî Beyannamesi” kabul edildi. 12 Şubat’ta Edirne mebusu Şeref Bey’in önerisi üzerine, beyannamenin bütün dünya parlamentolarına ve basına açıklanması kararlaştırıldı.

Beyannamenin kabulü ve yayımlanma biçimiyle ilgili henüz açıklığa kavuşturulmamış bazı noktalar mevcuttur. Her şeyden önce beyannameye ilişkin görüşmeler ve özgün metin Meclis-i Mebusan zabıtlarında yoktur. Bu durumda beyannamenin resmi bir oturumda değil, (Meclis üyelerinin tümüne yakınını kapsayan) Felah-ı Vatan grubunda kabul edilmiş olduğu ihtimali dile getirilmiştir. Birleşik Krallık Büyükelçisi Sir Horace Rumbold, “yayınlanmış hiçbir imza listesi yoktur” diyerek, izlenen prosedürün “misakın geçerliliğini kuşkulu kıldığını” iddia eder.

Bunun yanı sıra Ankara’da hazırlanan 8 maddelik metinle İstanbul’da kabul edilen 6 maddelik metin arasında da farklar vardır. Ankara metninde bulunan, savaş suçlularının cezalandırılmasına ilişkin madde son metinden çıkarılmıştır. Ankara metninde iki ayrı maddede yazılan “mütareke sınırı” ve “Müslüman halkın bölünmezliği” konuları İstanbul’da birleştirilmiştir. Son maddede Milletler Cemiyeti’ni savunan bir ibare İstanbul’da ilan edilen metinden çıkarılmıştır.

En önemli belirsizlik, birinci maddededir. Ankara’da düzenlenen metinde, Mondros Mütarekesi’yle belirlenen sınırların “içinde” yaşayan Osmanlı İslam çoğunluğunun “bölünmez bir bütün” olduğu vurgulanırken, İstanbul’da bu ifade –bazı kaynaklara göre– “mütareke çizgisinin içinde ve dışında” yaşayan Osmanlı İslam çoğunluğu olarak değiştirilmiştir. Yayımlanmış olan Misak-ı Millî metinlerinin bir bölümünde “ve dışında” deyimi vardır, bir kısmında ise yoktur. Misak-ı Millî’nin can damarını oluşturan sınırlar meselesindeki bu belirsizlik dikkat çekicidir.

Challenger Uzay Mekiği. NASA’nın Columbia Uzay Mekiği’nin ardından kullanmaya başladığı ikinci uzay mekiğidir. İlk uçuşunu 4 Nisan 1983’te yapmış, ardından Dünya yörüngesine dokuz uçuş daha yapmıştır. 28 Ocak 1986’da (10. ve son uçuşu) mekik kalkıştan 73 saniye sonra infilak etmiş, altı astronot ve bir öğretmenden oluşan yedi kişilik mürettebat ölmüştür.

Challenger faciasından altı yıl sonra NASA, Endeavour adlı yeni uzay mekiğini kullanmaya başlamıştır.

• Francis R. Scobee
• Michael J. Smith
• Ellison S. Onizuka
• Judith A. Resnik
• Ronald E. McNair
• Christa McAuliffe
• Gregory B. Jarvis