Tarihte 19 şubata ölenler

Clodius Albinus
Aureus üzerinde İmparator Clodius Albinus
Roma İmparatoru
Hüküm süresi	Ağustos 196 – 19 Şubat 197
Önce gelen	Didius Julianus
Sonra gelen	Septimius Severus
Doğum	150 civarı
Ölüm	19 Şubat 197 Lugdunum
Tam adı Decimus Clodius Albinus

Decimus Clodius Albinus (150 – 19 Şubat 197), 196 yılında Roma Britanyası ve İspanya’daki lejyonları tarafından, Pertinax’ın ölümü üzerine Roma İmparatoru ilan edilen Roma Asisi’dir. Albinus, Kuzey Afrika’nın taşralı aristokrat bir ailesinden gelir ve 192’de Britanya’nın valiliğine yükselmiştir.

Pertinax öldürülünce, suikastı gerçekleştiren Praetorian Muhafızların başı Aemilius Laetus ve adamları tahtı satılığa çıkardılar. Taht, varlıklı senatör Didius Julianus tarafından satın alındı ancak eyaletlerdeki birliklerin isyanlar dizisi gösterdi ki yeni imparator henüz kararlaştırılmamıştı.

Takip eden iç savaşta, Albinus önceleri Roma’yı ele geçiren Septimus Severus’la müttefikti ve onun verdiği “Sezar” unvanını kabul etmişti. Albinus, 3 Britanya ve 1 İspanyol Lejyonunu desteği ile imparatorluğun batı topraklarının geçerli kanun koyucusu olarak kaldı. Severus’un imparatorluğun doğusunda Pescennius Niger tehlikesini ortadan kaldırmasından sonra ikisi savaşa tutuştular ve Severus onu öldürtmek için suikastçılar gönderdi.

196 sonbaharında, Albinus kendini İmparator ilan etti (Imperator Caesar Decimus Clodius Septimius Albinus Augustus), büyük bir Britanya garnizonu ile Britanya’dan Galya’ya geçti. Severus’un elçisi Virius Lupus’u mağlup etti ve Galya’nın askeri kaynaklarının sahibi haline geldi.

Şubat 197’de Albinus ve Severus’un orduları Lugdunum Muharebesi’nde karşı karşıya geldi. Dio Cassius’un her iki taraftan 150.000 askeri kaydettiği zorlu bir savaştan sonra, Albinus bozguna uğradı ve kendini öldürdü.

İrini Dukena Ειρήνη Δούκαινα
Pala d’Oro isimli sunak örtüsünde bulunan muhtemel İrini Dukena’ya ait temsili resim, San Marco Bazilikası, Venedik, İtalya
Bizans İmparatoriçe eşi
Hüküm süresi	1081–1118
Önce gelen	Maria Bagrationi
Sonra gelen	İrini
Doğum	y. 1066 Konstantinopolis
Ölüm	19 Şubat 1138 (72 yaşında)
Eş(ler)i	I. Aleksios
Çocuk(lar)ı	Anna Komnini Maria Komnini II. İoannis Andronikos Komnenos İsakios Komnenos Eudokia Komnini Theodora Komnini Manuil Komnenos Zoi Komnini
Hanedan	Dukas Hanedanı
Babası	Andronikos Dukas
Annesi	Bulgaristanlı Maria

İrini Dukaina ya da Ducaena (Yunanca: Ειρήνη Δούκαινα, Eirēnē Doukaina) (yaklaşık 1066 – 19 Şubat 1123 ya da 1133) Bizans İmparatoru I. Aleksios’un karısı ve İmparator II. İoannis ve Anna Komnini’nin annesidir.

İrini 1066 yılında doğdu, Romen Diyojen dönemi generali Andronikos Dukas ve Bulgaristanlı Maria çiftinin çocuğu, Bulgaristanlı Ivan Vladislav’ın torunudur. Andronikos, X. Konstantinos’un yeğeni, VII. Mihail’in kuzenidir.

İrini, Aleksios ile 1078 yılında henüz 11 yaşındayken evlenmiştir. Bu nedenle Doukas ailesi tarafından 1081 yılında III. Nikiforos tahtan çekildikten sonra ortaya çıkan çekişmede desteklenmiştir. Aleksios’un annesi, Anna Dalassini, Doukas ailesinin ömür boyu düşmanı olarak oğlunun İrini’den boşanıp VII. Mihail ile III. Nikiforos’un her ikisinin karısı Maria Bagrationi ile evlenmesi için baskı yapmıştır. Gerçekten,İrini’nin taç giyme töreninden men edilmiştir, fakat Dukas ailesi Konstantinopolis Patrik’i Kudüslü I. Kosmas’ı ikna ederek, bir hafta sonra taç giymesini sağlamıştır. Anna Dalassini buna izin vermiş ancak Kosmas’ı istifaya zorlamıştır. Kosmas yerini Efstratius Garidas’a bırakmıştır.

Aleksios’un annesi Anna Dalassini imparatorluk sarayında yaşamaya devam etmiş ve 20 yıl sonra ölene kadar oğlunun işlerine karışmıştır. Alanialı Maria’da sarayda yaşamaya devam etmiştir, Aleksios ile gönül ilişkisi olduğuna dair dedikodular olmuştur. 1 Aralık 1083 tarihinde yani 2 yıl sonra doğmasına rağmen Anna Komnini, bunu şiddetle reddeder.

İrini sıklıkla, Nikiforos Bryennios ve Anna Komnini’yi, onun daha genç kardeşi İoannis’e rağmen velihat olarak önermiştir.

Nikitas Honiatis, sevgi dolu bir eşten ziyade sıklıkla dırdır eden şirret bir kadın tasvir eder. Honiatis’e göre, tüm etkisinin kızı Anna yönünde kullanmıştır, hatta İoannis’e iftira atmaya kadar işi vardırmıştır. Aleksios, tercihini oğlu üzerinden kararlı bir hanedan kurmak olarak kullanmıştır. İrini’ni diğer meselelerle meşgulmüş gibi görünüp ihmal etmiş sonunda onu bu tür işlerle uğraşmaması için eleştirmiştir.

İrini, Aleksios’u 1118 yılında ölüm döşeğinde beslerken, Nikiforos ve Anne’nin halefi olması konusunda konuşmaya devam etmiştir. Aleksios zaten taçı İoannis’e söz vermişti. İoannis, babasının mühür yüzüğünü aldığında, annesini ihanet ve hırsızlıkla suçlamıştır. Aleksios sonunda öldüğünde, derin bir üzüntü duymuş ve kocası daha önce ölmüş kızı Eudokia’nın matem elbiselerini giymiştir. Ancak kısa bir süre sonra İoannis’e karşı Anna için komploya başlamış ancak başarısız olmuştur. İrini ve Anna Kecharitomene manastırına sürgüne yollanmıştır. Bu sert bir sürgün değildi, İrini burada huzur içinde yaşamış, fakirlere ve eğitim alan yetim kızlara yiyecek dağıtmıştır. İrini damadı Nikiforos Bryennios’a tarih konusunda yazması konusunda teşvik etmiş, Ohrid’li Theophylact ve Mihail İtalikos gibi birçok önemli edebiyat şahsiyetleri ile ya yazışmış ya da koruyucusu olmuştur.

İrini, ya 1123 ya da 1133 yılı fakat muhtemelen daha sonra bir yılın 19 Şubat günü ölmüştür. I. Aleksios’tan dokuz çocuğu olmuştur:

• Anna Komnini: Caesar Nikiforos Bryennios ile evli.
• Maria Komnini (Evlilikleri: (1) Gregorios Gavras; (2) Nikiforos Katakalon.)
• II. İoannis: İmparator.
• Andronikos Komnenos: sebastokratōr.
• İsakios Komnenos: sebastokratōr.
• Eudokia Komnini: Mihail İasites ile evli.
• Theodora Komnini: Evlilikleri (1) Konstantinos Kourtikes ve (2) Konstantinos Angelos, bu evliliği ile sonradan imparator olan II. İsaakios ve III. Aleksios’un büyükanneleri olmuştur.
• Manuil Komnenos.
• Zoi Komnini.

Tokugawa Tsunayoshi
5.Tokugawa Şogunu
Yerine geldiği	Tokugawa Ietsuna
Yerine gelen	Tokugawa Ienobu
Kişisel bilgiler
Doğum	23 Şubat 1646
Ölüm	19 Şubat 1709 (62 yaşında)
Çocuk(lar)	Tsuruhime Tokugawa Tokumatsu Evlatlık: Tokugawa Ienobu Kichihime Yaehime Matsuhime Takehime
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Tokugawa şogunluğu
Hizmet yılları	1680–1709
Rütbesi	Şogun

Tokugawa Tsunayoshi (徳川 綱吉, 23 Şubat 1646 – 19 Şubat 1709), Tokugawa Hanedanlığı’nın 5. şogunu ve Tokugawa Ietsuna’nın küçük kardeşi.

Başta köpekler olmak üzere hayvan haklarını korumak için çıkardığı kanunlarla bilinmektedir.

Mithat Şükrü Bleda
Doğum	1874 Selanik, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	19 Şubat 1956 İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Âbide-i Hürriyet
Milliyet	Türk
Mezun olduğu okul(lar)	Mülkiye Mektebi
Meslek	Siyasetçi

Mithat Şükrü Bleda (1874, Selanik – 19 Şubat 1956, İstanbul), II. Meşrutiyet döneminin önde gelen siyasetçilerindendir. İttihat ve Terakki’nin kurucuları arasında yer almış ve genel sekreterliğini yapmış, Osmanlı Meclis-i Mebûsanı’nın üç döneminde Serez, Drama ve Burdur mebusluğu yapmış, Malta sürgünleri arasında yer almıştır. 1935-1950 yılları arasında Sivas milletvekilliği yapmıştır.

1874 yılında Selanik’te doğmuş ve Mülkiye Mektebi’ni bitirdikten sonra İttihat ve Terakki Fırkası’nın kuruluşunda vazife almıştır. İttihat ve Terakki’nin uzun müddet “kâtib-i umumiliğini” (Genel Sekreterlik) yapan ve merkez-i umûmî azası olan Mithat Şükrü Bleda, 1950 seçimle­rine kadar sırasıyla Serez, Drama, Burdur ve Sivas mebusu olarak Meclis-i Mebûsân ve TBMM’ye girmiş ve 1950 yılında siyasi hayattan ayrılmıştır. 19 Şubat 1956’da İstanbul’da vefat etmiş, vasiyeti üzerine Hürriyet-i Ebediye şehitliğine gömülmüştür.

Bir İmparatorluğun Çöküşü başlığı altında kitaplaştırdığı ve önemli bir kaynak teşkil eden anıları oğlu Turgut Bleda tarafından günümüz Türkçesine uyarlanarak yayınlatılmıştır (Remzi Kitabevi, 1979).

Rasih Ulaş Bardakçı
Doğum	Rasih Ulaş Bardakçı 1947 Hacıbektaş, Nevşehir, Türkiye
Ölüm	19 Şubat 1972 (25 yaşında) Arnavutköy, Beşiktaş, İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi	Silahla vurulma
Defin yeri	Karşıyaka Mezarlığı, Ankara
Milliyet	Türk
Etnik köken	Türk
Vatandaşlık	Türkiye
Organizasyon	THKP-C
Tanınma nedeni	Militan

Rasih Ulaş Bardakçı (1947, Hacıbektaş, Nevşehir – 19 Şubat 1972, İstanbul), TİP, FKF, Devrimci Gençlik, THKP-C gibi örgütlerde faaliyet göstermiş Türk Marksist-Leninist militan.

1947 yılında Nevşehir’in Hacıbektaş ilçesinde doğdu. İlk ve ortaöğreniminden sonra ODTÜ’ye girdi ve burada ana hedeflerini “devrim” olarak belirleyen sol ideolojilerle tanıştı, sosyalizmi benimsedi ve FKF ile TİP içinde yer aldı. Dev-Genç’in oluşumunda etkin bir biçimde yer aldı. 6 Ocak 1969’da ABD’nin Ankara Büyükelçisi Robert Komer’in arabasının yakılması eylemine katıldı. 1970 sonlarında Mahir Çayan’la birlikte THKP-C’nin kurulması çalışmalarında yer aldı. THKP-C’nin ilk silahlı eylemlerine katıldı. THKP-C’nin ilk eylemi sayılan, 12 Şubat 1971’de, Ankara’da Ziraat Bankası Küçükesat Şubesinin soyulmasına katıldı. 17 Mayıs 1971’de yakalanan Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) liderleri Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın serbest bırakılmaları için İsrail Başkonsolosu Efraim Elrom’un kaçırılması eyleminde Mahir Çayan ve Hüseyin Cevahir ile birlikte yer almıştır. Talepleri yerine getirilmeyince İsrail Başkonsolosu Elrom’u öldürdüler. Bu eylem sırasında sürmekte olan Balyoz Harekâtı kapsamındaki operasyonlar sonucunda yakalandı. Dava sürerken 29 Kasım 1971 tarihinde Maltepe Cezaevi’nden, THKP-C’den Mahir Çayan, Ziya Yılmaz ile THKO’dan Cihan Alptekin ve Ömer Ayna ile birlikte tünel kazarak firar etti. Kaçtıktan sonra İstanbul’da faaliyetlerini sürdürdü. 19 Şubat 1972 günü saat 07.00 sularında Arnavutköy’de kaldığı evde kuşatıldı. Rasih Ulaş Bardakçı evin arka kapısından kaçmaya çalışırken Üvez Sokak’ta emniyet güçleriyle girdiği silahlı çatışmada öldürüldü.

Yaşar Kemal, 2010 yılında yayımladığı Bugünlere Bahar İndi adlı kitabında Ulaş adlı şiirini Ulaş Bardakçı için yazmıştır. Bu şiir kitabı, Yaşar Kemal’in 1940 ile 1973 yıllarında yazdığı şiirlerden oluşur. Zülfü Livaneli, Chants Révolutionnaires Turcs adını taşıyan ilk albümünde bu şiirin bir bölümünü Ulaş’a Ağıt olarak bestelemiştir. Lakin albümde söz yazarı geleneksel olarak belirtilir. Bu türkü daha sonra Ali Asker tarafından seslendirilmiş, ayrıca Grup Yorum’un 1997 yılında Kalan Müzik etiketiyle yayımlanan Marşlarımız albümünde de yer almıştır.

Yazar Turhan Feyizoğlu, arkadaşı olan Hüseyin Cevahir ile birlikte İki Adalı adlı kitapta onu da anlatmıştır.

Türkiye’de 12 Eylül 1980 Darbesi’ne giden süreçte, 1979 yılının 19 Şubat’ında, Ulaş Bardakçı’nın ölüm yıl dönümünde, Marksist-Leninist militanlar Bardakçı’yı anmak için bir dizi saldırı gerçekleştirmiştir. Kartal’da eski MHP ilçe başkanı, Ankara’da bir polis, Adana’da bir öğrenci, Mersin’de ve Tarsus’ta sağ görüşlü iki kişi öldürülmüştür. Bursa’da TOFAŞ’ın buhar santrali havaya uçurulmuş, İstanbul’un çeşitli yerlerine 30 bombalı pankart asılmış; Eskişehir’de MHP, Ülkücü Gençlik Derneği ve Tabipler Odası binaları bombalanmış, Kars’ta vali konağı dâhil dört yere bomba atılmıştır.

2006-2008 yılları arasında ATV’de yayımlanan ve başrolleri Beren Saat-Cansel Elçin tarafından paylaşılan dönem dizisi Hatırla Sevgili’de Osman Akça tarafından canlandırılmıştır.

Yaman Okay
Doğum	24 Ağustos 1951 Giresun, Türkiye
Ölüm	19 Şubat 1993 (41 yaşında) İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi	Pankreas kanseri
Defin yeri	Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Milliyet	Türk
Vatandaşlık	Türkiye
Meslek	Oyuncu
Etkin yıllar	1973-1993
Evlilik	Meral Okay (e. 1984; ö. 1993)

Yaman Okay (24 Ağustos 1951, Giresun – 19 Şubat 1993, İstanbul), Türk sinema ve tiyatro oyuncusudur.

1951 yılında Giresun’da memur bir ailede doğan Yaman Okay, eğitimini Aksaray Özel Bilir Koleji’nde tamamladı. Şişli Siyasal Bilgiler Yüksekokulu’nda okuduktan sonra Bir Yol adlı oyunla amatör olarak sanat yaşamına atıldı. Rutkay Aziz kendisini Ankara Sanat Tiyatrosu’na yönlendirdi. El Kapısı, 403 km, Leipzig Duruşması, Ana, Komün Günleri, Sakıncalı Piyade oyunlarında başrolde oynayan Okay, uzun yıllar tiyatro oyunculuğu yaptı. Yılmaz Güney’in senaryosunu yazdığı ve Zeki Ökten’in yönettiği Sürü isimli filmle 1978 yılında sinemaya geçti. 1981’de 18. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde Bereketli Topraklar Üzerinde filmindeki rolüyle, En başarılı yardımcı erkek oyuncu ödülünü kazandı. Oyuncu ve senarist Meral Okay’ın eşiydi.

• 403.Kilometre : İsmet Küntay – Ankara Sanat Tiyatrosu (1973)
• El Kapısı : Bilgesu Erenus – Ankara Sanat Tiyatrosu (1973)
• Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti : Bertolt Brecht – Ankara Sanat Tiyatrosu (1973)
• Ana : Maksim Gorki – Ankara Sanat Tiyatrosu (1974)
• Dimitrof : Hedda Zinner – Ankara Sanat Tiyatrosu (1974)
• Aladaglı Mıho – Ömer Polat – Ankara Sanat Tiyatrosu (1975)
• Bir Şeftali Bin Şeftali : Samed Behrengi – Ankara Sanat Tiyatrosu (1975)
• Nereye Payidar : Bilgesu Erenus – Ankara Sanat Tiyatrosu (1975)
• 804 İşçi (oyun) : Ömer Polat – Ankara Sanat Tiyatrosu (1976)
• Komün Günleri : Bertolt Brecht – Ankara Sanat Tiyatrosu (1976)
• Akıllı Hayvanlar : Ahmet Tünel – Ankara Sanat Tiyatrosu (1977)
• Sakıncalı Piyade : Uğur Mumcu – Ankara Sanat Tiyatrosu (1977)
• Zengin Mutfağı : Vasıf Öngören – Ankara Sanat Tiyatrosu (1977)
• Agrı Dağı Efsanesi (oyun) : Yaşar Kemal – Dostlar Tiyatrosu
• Kafkas Tebeşir Dairesi : Bertolt Brecht)
• Leipzig Duruşması

• 1981: 18. Altın Portakal Film Festivali – En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu – Bereketli Topraklar Üzerinde

Yaman Okay, yakalandığı pankreas kanseri nedeniyle 19 Şubat 1993’te öldüğünde yalnızca 42 yaşındaydı. Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Deng Şiaoping Basitleştirilmiş Çince: 邓小平
Deng Şiaoping, 1979 yılında ABD’ye resmî ziyaret yaparken. Arka plandaki şahıs, o dönemdeki ABD Başkanı Jimmy Carter’dır.
Çin Komünist Partisi Merkezi Danışma Komisyonu Başkanı
Görev süresi 13 Eylül 1982 – 2 Kasım 1987
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Chen Yun
Çin Komünist Partisi Merkezi Askeri Komisyonu Başkanı
Görev süresi 28 Haziran 1981 – 9 Kasım 1989
Yerine geldiği	Hua Guofeng
Yerine gelen	Jiang Zemin
Kişisel bilgiler
Doğum	22 Ağustos 1904 Guang’an, Sichuan
Ölüm	19 Şubat 1997 (92 yaşında)
Evlilik(ler)	Zhang Xiyuan (张锡瑗) (1928-1929) Jin Weiying (金维映) (1931-1939) Zhuo Lin (卓琳) (1939-1997)
Çocuk(lar)	Deng Lin Deng Pufang Deng Nan Deng Rong Deng Zhifang
Dini	Ateizm

Deng Şiaoping (Türkçe okunuşu: Dınğ Şiavpinğ; Çince (basitleştirilmiş): 邓小平; Çince (geleneksel): 鄧小平; pinyin: Dèng Xiǎopíng; Wade–Giles: Teng Hsiao-p’ing; Dinle^ⓘ) (d. 22 Ağustos 1904 – ö. 19 Şubat 1997), Çinli reformist devlet adamı, politikacı. 1978 – 1992 yıllarında Çin’in de facto devlet başkanıydı.

Çin Halk Cumhuriyeti’nde Mao Zedong’tan sonra iktidarı alan ve aralarında Mao’nun karısının da bulunduğu “dörtlü çete” olarak bilinen grubu tasfiye ederek, 1978 yılında Çin Komünist Partisi’nin başına geçen Deng, Mao’nun tersine önceliği ideoloji yerine ekonomiye verdi. Ülkeye daha fazla yabancı yatırımcı çekmek ve Çin ekonomisini geliştirmek için kapıları açtı. Çin’de yaşanan köklü değişimler, Jimmy Carter, Richard Nixon, Kraliçe II. Elizabeth gibi isimlerin desteğiyle yayıldı. Tepkilere aldırmadan reformlarını sürdüren Deng’e karşı, Çin Komünist Partisi’nin yönetimi altındaki hükûmetin siyasi yozlaşma içinde olduğunu ve baskıcı bir tutum takındığını düşünenler, 1989 Tiananmen Meydanı Olayları’nda gelişen katliamla birlikte Şiaoping’in de sonunu hazırladı. Bir dönem Time dergisi’nde yılın adamı seçilen, Çin’in her yanı heykelleri ve billboard’larıyla donatıldı.

Deng Şiaoping, 22 Ağustos 1904 tarihinde (yani geleneksel Çin takvimindeki 7. ayın 12. gününde), Siçuan eyaletinde, Çongçing’den yaklaşık 160 km uzaklıktaki Guang’an semtine bağlı Xiexing beldesindeki Paifang köyünde doğdu. Babası ona “Dèng Xiānshèng” (鄧先聖; “bilgeyi aşmak,” geleneksel Çin düşüncesinde mütevazı olarak görülmeyen bir isim) ismini verdi. Beş yaşında iken hocası, onun doğum ismini beğenmeyip ona “Dèng Xīxián” (鄧希賢, “iyiliği arzulamak” anlamını içerir) ismini verdi. “Şiaoping” (小平 Xiǎopíng, “küçük barış”) ismini ancak 1923 yılında benimsedi.

Deng Şiaoping’in ataları 14. yüzyılda Jiangxi’den Siçuan’a göç etmişti. Deng Shimin isimli bir atası, en yüksek seviyedeki imparatorluk sınavını geçti ve İmparator Qianlong hizmetinde yüksek rütbeli bir memur idi. Deng Shimin’in onuruna bir kemer dikildi, bu ancak Kültür Devrimi sırasında tahrip edildi.

Deng’ın babası Dèng Wénmíng (鄧文明), 7 ile 20 hektar arasında bir büyüklükteki bir araziye sahipti; çiftçilik yapar ve ipekböceği yetiştirir, bir de birkaç çiftlik işçisi çalıştırırdı. İlerleyici ve eğitimliydi; Çengdu’da modern hukuk eğitimi almış, beldesinde kuruluşuna kendisi de katkıda bulunduğu tek modern okulda öğretmenlik yapmış ve büyük saygı görmüştür. Budizm ve Taoizmin etkin bir takipçisiydi; ayrıca Çing Hanedanı’nı devirip Ming Hanedanı’nın yeniden kurulmasını amaçlayan bir gizli toplumun üyesiydi. 1910 yılında, Demiryolu Koruma Hareketi kapsamında gösteriye katıldı ve Xinhai Devrimi sırasında Siçuan’daki iktidarı ele geçirmiş İlerleme Partisi’ne üye oldu. Siçuan’daki kamu düzenin muhafaza edilmesi için sorumlu bir birimin komutanı oldu. Bununla birlikte, siyasete katılması kendisine zorluklar getirdi ve Çongçing’de kendisini saklamaya mecbur kaldı. Kumar oynarken maruz kaldığı kayıplar nedeniyle kendi arazisinin bazı kısımlarını satmaya zorunda kaldı. Deng Şiaoping’in annesi, kocasının ortalıkta bulunmaması nedeniyle tek başına ve büyük mali zorlukların karşısında çocuk yetiştirme sorumluluğunu üstlendi. Annesinin ölümü sonrasında babası birkaç kez daha evlendi; Deng Şiaoping’in kendi annesinden tek kız kardeşi ve iki erkek kardeşi var, babasının sonradan evlendiği kadınlardan ise bir erkek kardeşi, üç kız kardeşi ve bir üvey kız kardeşi var; Deng Şiaoping bazı kardeşlerini hiç görmemiş olabilir.

Kendi oğlu için başarılı bir kariyer isteyen Deng Wenming, eğitime büyük önem verdi. Daha beş yaşındayken Konfüçyüsçü bir okul eğitimine başladı; Deng, zamanının birçok çocuğu gibi kendisine okulda anlatılan dersleri anlaşılmaz buldu. Sadece bir yıl sonra modern bir ilkokula ve daha sonra Guang’an’daki tek modern ortaokula geçti. Deng’ın okul yılları sırasında Çing Hanedanı’nın yıkılışı ve cumhuriyetin ilanı gibi Çin tarihindeki bazı önemli köklü değişiklikler yer aldı. Deng Şiaoping 14 yaşında iken babası, Çongçing’de genç Çinlileri Fransa’da eğitim almaları için hazırlayan bir okulun olduğunu duydu. 1919 yazında Deng Şiaoping ile yaşı kendisinden sadece biraz daha büyük olan amcası Deng Shaosheng, kendi köylerini terk ettiler ve Çongçing’deki okula gittiler. Deng’ın babası neden Deng’ın yurtdışında eğitim almasını istediği henüz bilinmemektedir. Bununla birlikte, geleneksel Çin düşüncesine göre bir oğlun kendi babasının izinden gitmemesi hoş karşılanmasa da Deng Wenming, kendi oğlunun babasının izinden asla gidemeyeceğini anlamıştır.

1919-1920’de Çongçing’de gittiği okulda Fransızca ve Çince eğitimi görmenin yanı sıra zanaat becerileriyle ilgili derslere de katıldı. Deng, Çalışma–Okuma Hareketi isimli bir örgüte üye oldu. Örgütün kurucusu yurtsever, anarşist ve Fransa severi Li Yuying’dir; Li, genç Çinlilerin Fransa’ya gidip çalışmaları ve okumaları için olanak sağlamayı, böylece de Çin ile Fransa arasındaki bilimsel ve toplumsal bağların güçlendirilmesini amaçladı. Bu okulda eğitim gördüğü süresince 4 Mayıs Hareketi’nin ve Japonya mallarına yönelik boykotun etkin bir katılımcısı oldu.

11 Eylül 1920 tarihinde Deng Şiaoping ile Deng Shaosheng, çoğu Siçuan ve Hunan eyaletlerinden gelmiş 200 diğer işçi-öğrenci ile beraber Şanghay Limanı’ndan Fransa Marsilya şehrine doğru yola çıktılar. Şanghay’da ve ara istasyonlarda Deng, Avrupalı sömürge ustalarının yerlilere karşı aşağılayıcı muamelede bulunmalarına tanık oldu ve bu da Deng üzerinde kalıcı bir izlenim bıraktı.

1919 ile 1921 yılları arasında aşağı yukarı 1600 diğer Çinli öğrencinin Fransa’ya gelmesi gibi Deng Şiaoping ile Deng Shaosheng de kendileri ilk kez Ekim 1920’de Fransa’ya vardı. İleride daha yüksek seviyede eğitim görebilmek amacıyla Fransızcayı akıcı seviyeye ulaşana kadar öğrenmek üzere Fransa çapındaki farklı liselere gönderildiler. Deng ile amcası ilk olarak Bayeux’ye vardı. İleride Deng, burada hiçbir şey öğrenmediğini, yemeklerin kötü olduğunu ve herkesin kendisine yönelik çocuk muamelesinde bulunduğunu hatırladı.

Daha Ocak 1921’de öğrenciler, onları Fransa’ya eğitim için sevk etmiş vakfın artık hiç parası kalmadığı haberini aldı. Deng, kendi ailesinden mütevazı oranda parasal yardım almaya devam edebilse de, yine çeşitli fabrikalarda iş aramaya zorundu kaldı. 16 yaşındayken Le Creusot kasabasında Schneider et Cie fabrikasındaki fırınlarda, sonra Châlette-sur-Loing’da Hutchinson şirketine ait kağıt çiçek ve lastik ayakkabı fabrikalarında, 1925 yılı ve sonrasında da Renault’da çalıştı. Deng ile kendisine benzer durumda bulunan yurttaşları, her ne kadar köklü ailelerden gelmiş ve Çin’de elit kesime ait olsalar da, yine Fransızların yapmadıkları işlerde çalıştı, bunun için de Fransız çıraklardan daha az para kazandılar. Deng, kendi eğitimini devam ettirmek için her ne kadar çaba sarf etse de, bu çabalar hep boşa çıktı.

Çinli işçi-öğrencilerin umutsuz durumu, grup üyelerinin yakınlaşması ve radikalleşmesine yol verdi. Sık sık Çin ve Fransa hükûmetlerine yönelik protesto düzenlediler. 1922 yılında bu işçi-öğrencileri temsil eden bir örgüt kuruldu; bu örgüt bir sene sonra Çin Komünist Gençlik Ligi’ne dahil oldu. 1924 yılında Fransa’daki Çinlilerin kurduğu komünist derneğin tüm üyeleri otomatik olarak Çin Komünist Partisi (ÇKP) üyesi oldu; bir sene sonra, ÇKP ile Kuomintang birleşti.

1923 yılı yaz mevsimi, Deng’ın iyice komünizme geçmiş olmasını işaretler, ancak önceden komünist teorisyenlerin eserlerine yakın ilgi göstermiş olmaktan daha çok, o yana kadar Fransa’da yaşadığı adaletsizlik ve aşağılanma deneyimlerinden dolayı komünizme döndü. Haziran 1923’te Çin Sosyalist Gençlik Ligi’ne üye oldu ve kendi ailesiyle olan bağlantılarını kesti.^[21] Haziran 1923’te Paris’te Çu Enlay’ın önderliği altında işletilen Komünist Bürosu’nda çalışmaya başladı. Burada iken Kızıl Işık gazetesi için makale yazdı; bu makalelerin bazıları muhafaza edilmiştir. Bu makaleler, Çin’in emperyalist güçlerle savaşmak için otoriter bir devlete ihtiyacı olduğunu savunur. Makalelerdeki sözler sert, savunulan düşünceler de radikal, ancak teorik açıdan sığ. Kısa zaman içerisinde Deng’a çeşitli siyasi sorumluluklar verildi, ör. propaganda yapmak veya Lyon’daki parti bürosunun önderliğini üstlenmek;^[22] ayrıca çeşitli gösterilerin düzenlenmesinde katkıda bulundu ve Paris’teki Çin temsilciliğine yönelik bir saldırıya katıldı; saldırı mahallinde var olan bir başkan, hem Çin hem de Fransa hükûmetlerine Çin’deki yabancı askerlerin davranışları hakkında protesto notları imzalamaya zorlandı. Deng ayrıca Çin komünistlerinin hedeflerine ulaşılması için Sovyetler Birliği ile işbirliğini girilmesi gerektiğini savundu.

Deng’ın Fransa’da geçirdiği zaman ve Çu Enlay, Zhao Shiyan, Li Fuchun, Chen Yi, Nie Rongzhen ve Li Weihan gibi Komünist Parti’nin ilerideki gelişmesinde önemli rol oynayacak şahısların oluşturduğu gruba dahil olması, ileride kendi hayatı ve kariyeri için oldukça kritik; bu siyasetçiler, parti içerisinde bir fraksiyon oluşturmasa da ortak deneyimlerinden dolayı hepsi Çin’in hangi yoldan gitmesi gerektiğine dair fikirbirliğinde idiler.

Fransız polisi, Çinli radikalleri uzun zaman gözetledi. 8 Ocak 1926 tarihinde Fransız polisi, gazetenin redaksiyon ofisine polis baskını düzenlendi; Deng bundan ancak ucuz kurtuldu, zira bir önceki gün Moskova’ya doğru yola çıkmıştı.

17 Ocak 1926 tarihinde Deng, Moskova’ya vardı. İlk önce Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi’nde, birkaç hafta sonra da Sun Yat-sen Üniversitesi’nde ders gördü. Deng, Fransa’da eğitim fırsatları kaçırmış olup burada çok sıkı çalıştı ve iyi sonuçlar kazandı, ancak Fransa’da Fransızcayı öğrenemediği gibi Moskova’da da Rusçayı öğrenemedi. O dönemde Sovyetler Birliği’nde Yeni Ekonomi Politikası yürürlükteydi; Çinli öğrenciler iyi bakılıyordu ve onlar için bir kültür programı mevcuttu. Çinli öğrencilerin arasındaki çeşitli fraksiyonların arasında fikir ayrılıkları yer aldı; Deng da kendisi bu fikir ayrılıklarına katıldı, bunların çerçevisinde de parti disiplinini onadı. Çalışma programının yönetimi Deng’ı propaganda ve parti organizasyonu için çok uygun olarak değerlendirdi.