Tarihte 19 Ocak

19 Ocak  Tarihte Bugün

19 Ocak, Miladi takvime göre yılın 19. günüdür.

Aralık – Ocak – Şubat
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31

Olaylar

  • 1474 – Köping, İsveç’te kent konumuna alındı.
  • 1829 – Johann Wolfgang von Goethe’nin eseri Faust ilk kez sahnelendi.
  • 1853 – Giuseppe Verdi’nin “Il Trovatore” operası Roma’da sahnelendi.
  • 1861 – Georgia, Amerika Birleşik Devletleri’nden ayrıldı.
  • 1903 – İlk kez düzenlenen Fransa Bisiklet Turu (Tour de France) bisiklet yarışmasını, Fransız bisikletçi Maurice Garin kazandı. 19 gün süren 2.428 kilometrelik tura 59 yarışmacı katılırken, ancak 20 bisikletçi bitişe ulaşmayı başarabildi.
  • 1910 – Çırağan Sarayı yandı. Saray, Sultan Abdülaziz tarafından inşa ettirilmişti.
  • 1915 – George Claude, reklamcılıkta kullanılmak üzere neon tüplerinin patentini aldı.
  • 1915 – Zeplinlerin kullanıldığı ilk hava saldırısı, Alman İmparatorluğu tarafından Birleşik Krallık’ta yapıldı.
  • 1923 – Ali Şükrü Bey’in Ankara’da yayımladığı Tan gazetesinin ilk sayısı çıktı.
  • 1935 – Y biçimli ilk erkek külotları, Marshall Field&Co’da satışa sunuldu.
  • 1937 – Howard Hughes adında bir Amerikalı milyoner, Los Angeles’tan Newark’a (New Jersey) 7 saat 28 dakikada uçarak hız rekoru kırdı.
  • 1941 – II. Dünya Savaşı: İngiliz güçleri Eritre’ye saldırdı.
  • 1942 – II. Dünya Savaşı: Japon askerî birlikleri Burma’yı işgal etti.
  • 1945 – Deutsche Bank ve Deutsche Orientbank, Türkiye’deki faaliyetlerini durdurdu ve tasfiye hazırlıklarına başladı.
  • 1949 – Küba, İsrail’i diplomatik alanda tanıdı.
  • 1950 – Çin lideri Mao Zedong, Ho Şi Mingh’in önderliğindeki Kuzey Vietnam’ı tanıdı.
  • 1959 – Amerika Birleşik Devletleri ile imzalanan İstimlak ve Müsadere Garantisi Anlaşması Türkiye Büyük Millet Meclisinde onaylandı. Anlaşma basında kapitülasyonlara dönüş olarak nitelendi.
  • 1960 – İsveç’in başkenti Stokholm’den Ankara’ya gelen İskandinav Havayolları’na (SAS) ait yolcu uçağı Esenboğa Havaalanı yakınlarında düştü, 42 kişi öldü.
  • 1966 – Hindistan’da Nehru’nun kızı İndira Gandhi, Başbakan oldu.
  • 1969 – Amerikan Büyükelçisi Robert Komer istifa etti. Robert Komer’in makam arabası 6 Ocak günü Ortadoğu Teknik Üniversitesini ziyareti sırasında öğrenciler tarafından yakılmıştı.
  • 1969 – Prag’da Jan Palach adındaki öğrenci, Sovyetler Birliği’nin Çekoslovakya’yı işgalini protesto için kendini yaktıktan üç gün sonra öldü. Prag’da protesto gösterileri düzenlendi.
  • 1977 – Miami-Florida’da kar yağışı: Florida’nın tarihinde ilk kez gerçekleşti.
  • 1978 – 1938’den beri üretilen Volkswagen Beetle (Kaplumbağa) modeli otomobillerden sonuncusu Volkswagen’in Emden’deki fabrikalarında üretildi. Kaplumbağaların üretimine Latin Amerika’da 2003 yılına kadar daha devam edilecektir.
  • 1981 – Bakırköy İş Mahkemesi Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’na (DİSK) kayyım atadı.
  • 1983 – Lyon Kasabı olarak da bilinen Nazi savaş suçlusu Klaus Barbie, Bolivya’da tutuklandı.
  • 1983 – Apple şirketi, bir mouse ve “grafik arayüzü” ne sahip ilk ticari bilgisayar olan The Apple Lisa yı duyurdu.
  • 1983 – Niksar Cumhuriyet Savcısı Nihat Gerçek’i öldürmekten yargılanan iki ülkücü mahkûm edildi.
  • 1988 – Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) milletvekili Mehmet Ali Eren Türkiye’de Kürt sorunu olduğunu ve Kürtlere baskı yapıldığını söyledi. Türkiye Büyük Millet Meclisinde olaylar çıktı.
  • 1992 – Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Kurulu yapıldı; Genel Başkanlığa Kemal Nebioğlu seçildi.
  • 1997 – Yaser Arafat, İsrail kontrolü altındaki son Batı Şeria şehri Hebron’un Filistin’e verilmesini kutlamak üzere 30 yıl aradan sonra ilk kez Hebron’a geldi.
  • 2004 – Rubia isimli bir köpek, Aconcagua dağı zirvesine çıkarak bu alanda bir dünya rekoru kırdı.
  • 2005 – SEKA İzmit İşletmesinin kapatılma kararını protesto eden çalışanlar, fabrikadan çıkmama kararı aldı.
  • 2005 – “Türkler: Bin Yılın Yolculuğu 600-1600” sergisi, Londra’daki Kraliyet Sanatlar Akademisi’nde açıldı.
  • 2006 – NASA’nın uzay sondası New Horizons, Plüton’a doğru yolculuğuna çıktı.
  • 2007 – Gazeteci Hrant Dink uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü.
Hrant Dink
Doğum 15 Eylül 1954
Malatya, Türkiye
Ölüm 19 Ocak 2007 (52 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi Suikast
Defin yeri Balıklı Ermeni Mezarlığı, İstanbul
Milliyet Ermeni
Eğitim Ermeni Lisesi, İstanbul
Fen Fakültesi, İstanbul
Meslek Gazeteci · Aktivist
Tanınma nedeni Gazete Yazarlığı
Evlilik Rakel Yağbasan (1976–2007)
Çocuk(lar) Delal, Arat, Sera

Hrant Dink (Ermenice: Հրանդ Տինք, 15 Eylül 1954, Malatya – 19 Ocak 2007, İstanbul), Türkiye Ermenisi gazeteci.

19 Ocak 2007 tarihinde saat 15.00 sıralarında, genel yayın yönetmeni olduğu Agos gazetesinin Şişli Halaskârgazi Caddesi üzerindeki binası önünde uğradığı silahlı saldırı neticesinde öldü.

Hayatı

Hrant Dink’in Balıklı Ermeni Mezarlığı’ndaki anıt-mezarı, İstanbul

Hrant Dink 1954 yılında Malatya’da dünyaya geldi. Babası Sivas’ın Gürün ilçesinde, annesi Gülvart ise Sivas’ın Kangal ilçesinde doğup büyümüştü. Anne ve babası 1961 yılında İstanbul’a taşınmalarının ardından boşandı. Hrant ve iki kardeşi Gedikpaşa’daki Ermeni Yetimhanesine yerleştirildi.

Dink bu sırada Türkiye’de gelişmekte olan sol siyasetten etkilendi ve Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist çizgisinde siyaset yapmaya başladı. O yıllarda örgüt ile Ermeni cemaatinin ilişkilendirilmesini önlemek amacıyla ismini mahkeme kararı ile Fırat olarak değiştirdi.

Lise eğitimini Surp Haç Tıbrevank Ermeni Lisesinde aldı. Liseyi bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde zooloji eğitimi aldı. Bir süre sonra yetimhanede birlikte büyüdükleri Rakel ile evlendi.

Kardeşleriyle birlikte açtığı yayınevi ve kırtasiye işlerini sürdürürken eşi Rakel’le kendileri gibi Anadolu’dan gelen kimsesiz ve yoksul çocukların yetiştiği Tuzla Ermeni Kampını yönetmeye başladı. Açılışından 21 yıl sonra kampa devlet el koydu. Askerliğini Denizli Piyade Alayında sekiz ay kısa dönem er olarak yaptı.

Bazı gazetelerde kitap eleştirileri ile yazı hayatına başladı. Basında çıkan yanlış haberlere gönderdiği düzeltmeler ile adı duyulmaya başladı. İstanbul Ermeni Patrikhanesine, “Ermeni toplumu çok kapalı yaşıyor, kendimizi iyi anlatırsak önyargılar kırılır” diyerek bu amaçla Türkçe ve Ermenice bir gazete çıkarmayı önerdi. 5 Nisan 1996 tarihinde ilk sayısı yayınlanan Agos gazetesinin kuruculuğunu, yayın yönetmenliğini ve başyazarlığını üstlendi. Agos dışında Zaman ve Birgün gazetelerinde yazdı. Yazılarında Türkiye’deki her etnik topluluğun barış içinde yaşaması gerektiğinin altını çizen Dink aynı zamanda Ermeni cemaatinin patrikhane dışında sivil bir merkezi olması gerektiğini de söylüyordu.

Davalar

Hrant Dink hakkında Türk Ceza Kanununun 301. maddesini ihlal etmekten davalar açıldı.

Ermeni Diasporasına 1915 olayları için soykırım kelimesini içermeyen daha yumuşak muhalefet yürütmeleri çağrısında bulundu. Bunlara karşılık 2002 yılında Urfa’da verdiği bir konferansta “Ben Türk değil, Türkiyeliyim ve Ermeniyim” dediği için “Türklüğü aşağılamaktan” üç yıl yargılanarak beraat etti. 13 Şubat 2004’te yayımlanan bir makalesindeki “‘Türk’ten boşalacak o zehirli kanın yerini dolduracak temiz kan, Ermeni’nin Ermenistan’la kuracağı asil damarında mevcuttur.” sözleri nedeniyle 301. maddeden “Türklüğe hakaret” suçlamasıyla yargılandı ve aksi yönde verilen bilirkişi raporuna rağmen 6 ay hapis cezası aldı fakat cezası ertelendi.

Bilirkişi raporuna göre, “Ermeni Kimliği” üst başlığı altında 8 yazıdan oluşan yazı dizisinin “‘Türk’ten Kurtulmak” başlıklı 7. yazısında yer alan söz konusu cümle genel bağlamı içinde ele alındığında görülmektedir ki, gerçekte Hrant Dink “Ermeni kimliğinde bir ruhsal sorun olarak ifade ettiği Türk olgusunu, yani 1915’te yaşananları Ermeni kimliğinin hayati bir unsuru olarak benimseyip, tüm çabaların ve birlikteliğin bu olgu üzerine kurulmasını, 1915 olaylarını soykırım olarak dünyaya kabul ettirme çabası ve inadından kurtulmak gerektiğini söylemektedir. Sanık daha önceki yazılarında da bu anlayış ve çabayı Ermeni kimliğini kemiren bir husus, ruhsal bozukluk ve zaman kaybı olarak nitelendirmektedir. Zehirli kan olarak ifade edilen husus, Türklük ya da Türkler değil Ermeni kimliğinde yer alan sanığın ifadesi ile hatalı anlayıştır. Tüm bu açıklamalar bir arada değerlendirildiğinde, sanığın ifadelerinin 159. maddede düzenlenen anlamda Türklüğü tahkir ve tezyif olarak nitelendirilmesi mümkün değildir.”

Dink bu dava için AİHM’ye başvurmaya hazırlanmaktaydı. Bunun dışında Dink’in yargılanmakta olduğu iki dava daha vardı.

Reuters’a “Evet, 1915’te olan bir soykırımdı çünkü dört bin yıldır bu topraklarda yaşayan bir halk ve onun uygarlığı artık yok” biçiminde bir demeç verdi.[13] Bu, 1915-1918 yıllar arasında Osmanlı’da Ermeni Kırımı’ndaki olayları konusunda Ermeni diasporasına yakın tutum sergilediğini gösterdi fakat onlardan ayrıştığı nokta şuydu: Bu iddiaların temelini oluşturan Vahakn N. Dadrian’ın Ermeni toplumuyla Türk toplumunun arasının açılmasından Osmanlı yönetimini sorumlu tutmasına rağmen, Hrant Dink bu durumun esas sorumlusunun Avrupa ülkeleri olduğunu iddia ediyordu.

Suikast

Hrant Dink 19 Ocak 2007’de Şişli’de Halâskârgazi Caddesi üzerinde yer alan Agos merkez binasının çıkışında gerçekleştirilen silahlı saldırı sonucu öldürüldü. Katil zanlısı olarak 17 yaşındaki Ogün Samast güvenlik kameralarından elde edilen görüntülerin yayınlanmasından sonra babası tarafından polise ihbar edilerek Samsun otogarında sivil polis ve jandarma ekipleri tarafından yakalandı. Dink 1909 yılından bu yana Türkiye’de suikast sonucu öldürülen 62. gazeteci oldu.

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmada suikastın ‘FETÖ’nün amaçları doğrultusunda işlendiğine’ hükmedildi.

15 Kasım 2023 tarihinde Dink’in katili Ogün Samast tahliye edildi.

Cenazesi

23 Ocak 2007 tarihinde Halaskârgazi Caddesi’nde Hrant Dink’in cenazesine katılanlar ve Hepimiz Ermeniyiz dövizleri taşıyanlardan bir görünüm

Hrant Dink’in cenazesi 23 Ocak 2007 Salı günü Şişli’de Agos Gazetesi önünde bir törenle başladı. Cenazeye katılanlar DİSK tarafından hazırlanan Türkçe, Ermenice ve Kürtçe “Hepimiz Hrant Dink’iz, hepimiz Ermeniyiz!” yazılı dövizler taşıdı. Ayrıca topluluğun taşıdığı dövizlerin bazılarında ise Türk Ceza Kanunu 301. maddesine atfen “Katil 301” yazmaktaydı. Topluluk Kumkapı’ya kadar yürüdü. Burada Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesinde yapılan dinî törenin ardından Hrant Dink Balıklı Ermeni Mezarlığında toprağa verildi. Cenaze törenine kimi kaynaklara göre 40 bin,[20] kimilerine göre ise 100 bin kişi katıldı.

Hatırası

Ölümünden bir yıl sonra Lyon Belediyesi tarafından şehirdeki bir sokağa, Diyarbakır’da da Sur Belediyesi tarafından Süryani ve Müslümanların bir arada yaşadığı bir sokağa Hrant Dink’in adının verilmesi kararlaştırıldı.

2010 yılında Kınalıada sahilindeki bir çocuk parkına Hrant Dink Çocuk Parkı ismi verildi.

Hrant Dink’in suikasta uğradığı Halâskârgazi Caddesi ile kesişen Ergenekon Caddesi’nin ismi de Hrant Dink Caddesi olarak değiştirilmek istendi fakat bu talep 8 Şubat 2010 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclis oturumunda reddedildi.

2013 yılında Malatya Belediyesi tarafından doğduğu evin bulunduğu Çavuşoğlu Mahallesi’ndeki sokağa Hrant Dink adı verilmiştir.

Ödüller

Mersin’deki Hrant Dink Barış Anıtı
Fransa’nın Marsilya şehrinde bulunan Hrant Dink caddesinin tabelası

2005

  • İnsan Hakları Derneği “Ayşe Nur Zarakolu Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü”

2006

  • Henri-Nannen Düşünce Özgürlüğü ve Cesur Gazetecilik Ödülü
  • Oxfam Novib “Pen İfade Özgürlüğü Ödülü”
  • Bjørnson İnsan Hakları Ödülü

2007

  • (IPA) Özgürlük Özel Ödülü
  • Ermenistan Cumhurbaşkanlığı Ödülü
  • Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) “Basın Özgürlüğü 2007” Ödülü (Ragıp Zarakol ve Gülçin Çaylıgil ile birlikte)
  • Vahan Tekeyan Kültür Derneği Ödülü
  • Knights of Vartan Derneği “Yılın Adamı” Ödülü
  • Amerika Ermeni Meclisi (AAA) “Seçkin İnsan Ödülü”
  • Yılmaz Güney Festivali “Festival Özel Ödülü”
  • Uluslararası İspanya Gazeteciler Derneği “Uluslararası Basın Ödülü”
  • PEN Uluslararası Yazarlar Birliği “Hermann-Kesten Madalyası” (Hrant Dink ve AGOS gazetesine)
  • ATİK – YDG 17. Gençlik Kültür Sanat Festivali “Jüri Özel Ödülü”
  • PAN Austria “İnsan Hakları Ödülü”
  • IPI “Dünya Basın Özgürlüğü Kahramanı Ödülü”
  • Marsilya “Uluslararası Özgür İfade Ödülü” (Anna Politovskaya ile birlikte)

2008

  • AASSSG “Üstün Başarı Ödülü”
  • Fordham Üniversitesi “İnsan Hakları Savunuculuğu Ödülü”

2010

  • Padova Belediyesi “Doğruluk Ödülü”
  • Johann-Philipp-Palm Vakfı İfade Özgürlüğü ve Basın Ödülü
  • 2010 – Hamas liderlerinden Mahmud El Mabhuh, Dubai’de kaldığı otelde öldürüldü.
  • 2011 – Rize Milletvekili Mesut Yılmaz, Demokrat Parti’den istifa etti. Meclis’te temsil edilen parti sayısı 6’ya düştü.
  • 2024 – Alper Gezeravcı, Kennedy Uzay Merkezi’nden kalkan Dragon V2 aracı ile uzaya giden ilk Türk oldu.

Ayrıca Kontrol Edin

Tarihte 6 şubatta ölenler

Ölümler 743 – Hişâm bin Abdülmelik, onuncu Emevî halifesidir (d. 691) Hişâm bin Abdülmelik Arapça Hüsn-ü Hatt ile …

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir