Tarihte 17 Şubatta ölenler

Jovian
64. Roma imparatoru
Hüküm süresi	Haziran 363 – 17 Şubat 364
Önce gelen	Julian
Sonra gelen	I. Valentinianus
Doğum	332 Singidunum (Bugünkü Belgrad)
Ölüm	17 Şubat 364
Defin	Havariyyun Kilisesi
Tam adı Flavius Claudius Iovianus

Flavius Claudius Iovianus (332 – 17 Şubat 364) imparator Julian’ın Sasani seferi sırasında ölümü üzerine ordu tarafından 26 Haziran 363’te Roma imparatoru seçilmiş bir askerdi.

Jovian 330’larda Singidunum’da (bugünkü Belgrad) II. Constantius’un korumalarının komutanının oğlu olarak dünyaya geldi. Kendisi de koruma oldu ve 363 yılında bir zamanlar babasının geldiği mevkiye o da geldi. Sasani kralı II. Şapur’a karşı yapılan başarısız Mezopotamya seferinde imparator Julian’a eşlik etti. Ufak ama belirleyici bir çatışmadan sonra sayıca üstün olan Pers güçlerinin karşısında Roma ordusu geri çekilmek zorunda kaldı. Çekilme sırasında Julian ölümcül şekilde yaralandı. Julian’ın ölümünün ertesi günü Doğu ordularının komutanı yaşlı Sallustius Secundus tahtı reddedince ordunun tercihi Jovian oldu. Seçilmesi epey bir şaşkınlık yarattı. Ammianus Marcellinus kendisinin aday olarak adı öne sürülen bir başka Jovian, baş noterle karıştırıldığını ya da alkışlamalar sırasında askerlerin Jovianus ismini Julianus diye anlayıp Julianus’un sağlığına kavuştuğunu zannettiklerini belirtmiştir.

Jovian orduyla geri çekilmeye devam etti bu sürede sürekli Perslerin tacizine maruz kaldı. Sonunda küçük düşürücü derecede kötü şartlarda bir barış antlaşması imzalamak zorunda kaldı. Güvenlik karşılığında Galerius’un 298 yılında işgal ettiği ve Diokletian’ın ilhak ettiği Dicle’nin doğusundaki beş eyaletten çekildi ve Perslerin Nusaybin, Castra Maurorum ve Singara kaleleri de olmak üzere on sekiz kaleyi almalarına izin verdi. Romalılar ayrıca Ermeni krallığındaki haklarını da Perslere bıraktılar. Hristiyan Ermeni kralı II. Arşak ileride iki imparatorluk arasında çıkacak çatışmalarda tarafsız kalacak, ayrıca krallığının bir bölümünü Şapur’un krallığına verecekti. Antlaşma utanç verici kabul edildi ve Jovian hızla popülaritesini yitirdi.

Antakya’ya vardıktan sonra Hristiyanlara tüm hak ve ayrıcalıkları iade eden bir ferman yayınladı. Jovian konumunu güçlendirmek için Ekim ayı ortalarında Konstantinopolis’e gitmeye karar verdi.

Jovian, paganizmi diriltmeye çalışan selefi Julian’ın aksine Hristiyandı. Jovian döneminde Hristiyanlık resmî din oldu ve Konstantin bayrağı tekrar ordunun sancağı haline geldi. Jovian, Ariusçulardan ziyade Ortodoks inancına yakınlık duydu. Jovian büyük saygı duyduğu Athanasios’u tekrar başpiskoposluğa getirdi. Süryani edebiyatında Jovian, Hristiyan romantizminin kahramanı haline gelmiştir.

Jovian, yalnızca sekiz ay hükümdarlık yaptıktan sonra 17 Şubat 364’te öldü. Konstantinopolis’e dönerken Ankara ile İznik arasında Dadastana’da çadırındaki yatakta ölü bulundu. Ölüm sebebi olarak aşırı miktarda yediği mantar veya odunkömüründen çıkan zehirli karbonmonoksit dumanı gösterilmiştir.

• 2 Temmuz 2007 tarihli İngilizce Vikipedi maddesi 3 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Resmî unvanlar
Önce gelen: Julian	Roma imparatoru 363–364	Sonra gelen: I. Valentinianus ve Valens

Mesrop Maştots
Doğum	361/362 Hatsekats, Muş, Ermenistan Krallığı
Ölüm	17 Şubat 440 Eçmiadzin, Sasani İmparatorluğu
Kariyeri
Dalı	Dil bilimi

Mesrop Maştots (Ermenice: Մեսրոպ Մաշտոց; 361 veya 362, Hatsekats, Muş – 17 Şubat 440, Eçmiadzin), Ermeni rahip ve dil uzmanıdır. İcat ettiği Ermeni alfabesiyle, Ermeni Kilisesi’nin ve Ermeni Krallığı’nın güçlenmesinde, İncil dahil birçok yazılı kaynağın Ermeniceye çevrilmesinde önemli rol oynamıştır.

Kraliçe Seondeok (Korece: 선덕여왕, 善德女王 Bak Hyeokgeose Geoseogan; ?-17 Şubat 647), Silla Krallığı 27. hükümdarı ve ilk kadın hükümdardır. Saltanatı MS 632’den 647 yılına kadar sürmüştür.

Seondeok 632 yılında kraliçe oldu. Doğu Asya tarihinin kaydedilmiş ikinci kadın hükümdarıdır ve Silla’nın 3 kraliçesinden ilkiydi. Hüküm sürdüğü 14 yıl boyunca tek avantajı zekası olmuştur. Sillanın toprak bütünlüğünü korumuş, Çin’deki Tang Hanedanı ile ilişkileri genişletmiş ve Tang Hanedanı’na öğrenci göndermiştir. Seondeok, Silla’da düşünce, edebiyat ve sanatta bir rönesans teşvik etmiştir. Yine döneminde Uzak Doğu’nun ilk rasathanesi inşa edilmiştir. Cheomseongdae adındaki bu rasathane halen ayaktadır ve günümüzde Gyeongju kentinde bulunmaktadır.

2009 yılında çekilen Muhteşem Kraliçe dizisinde hayatı anlatılmaktadır.

Muhammed bin Cerîr Taberî محمّد بن جرير الطبري
Tam adı	Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî et-Taberî el-Bağdâdî
Doğumu	839 Amul
Ölümü	923 Bağdad, Irak
Milliyeti	Fars
Çağı	9. Yüzyıl
İlgi alanları	fıkıh, hadis, tarih, tefsir ve kıraat
Diğer ad(lar)ı	Ebû Ca’fer (künye)

Muhammed bin Cerîr Taberî (839 – 923), 9. yüzyılda yaşamış din ve tarih bilgini. İran’da tarihî bir bölge olan Taberistan’da (günümüzde Mazenderan) doğduğu için ‘Taberî’ olarak ünlenmiştir.

En önemli eserlerinden ikisi, İslâm dünyasında çok rağbet görmüş bir tefsir kitabı olan ‘Tefsîru’l-Taberî’ (Türkiye’de ‘Taberî Tefsîri’ ismiyle bilinmekte ve yayınlanmaktadır) ve Taberî Tarihi’dir.

Ebu Cafer Taberî, Taberistan’da Hazar Denizi’ne sahili olan Mazenderan Eyaleti’ne bağlı Amul şehrinde varlıklı bir ailede tahminen 838-9 yılında kış aylarında doğmuş ve ilk eğitimini burada yapmıştır. O erken büyümüş yedi yaşında hafız olmuş, sekiz yaşında imam, dokuz yaşında hadis ezberlemeye başlamıştır. 12 yaşında iken doğduğu memleketi bırakıp, İlim tahsili için Rey, Basra, Kufe, Medine, Suriye ve Mısır gibi şehir ve ülkeleri dolaştıktan sonra, Hilâfet merkezi olan Bağdat’a yerleşmiştir. Zamanında hadis, fıkıh (Hanefi, Şafiî ve Malikî fıkıhları), kırâat, tarih ve edebiyat sahalarında meşhur olan birçok âlimden ders almıştır, yetiştikten sonra da bütün bu ilimlerde eserler vermiştir.

Fıkıhta önceleri Şafiî mezhebine mensup iken, sonradan mutlak müctehidlik mertebesine ulaşmıştır. Kaynaklar onun, Cerirî adında sonraları ortadan kalkmış olan bir mezhebin imamı olduğunu kaydederler. Kaynaklar Taberî’nin; Hanbelî mezhebinin kurucusu Ahmed bin Hanbel’den ilim almak üzere Bağdat’a geldiğini ancak onun vefatından sonra Bağdat’a ulaşabildiğini, bunun üzerine memleketine dönmeyerek Basra, Kufa ve Vasit’de bilginlerden ilim tahsiline devam ettiğini belirtiyorlar.

19 Şubat 923 yılında Bağdat’ta ölmüş ve muhaliflerinin çokluğu sebebiyle, ölümü gizli tutularak geceleyin öldüğü eve defnedilmiştir.

Ebu Cafer Taberî’nin yazdığı eserlerin birçoğu kaybolmuş ve zamanımıza kadar ulaşamamıştır. Taberî’nin eserlerinden bazıları şunlardır:

• Peygamberler ve Melikler Tarihi (Tarih er-Rusül ve’l Muluk ve’l Hulafa): Bu tarihsel kayıtlar eseri, İslâm erken tarihi ve Emeviler ile Abbasiler hanedanlığı üzerine bir kaynak oluşturur.
• Cami’ul Beyân an Tevil’il Kur’ân: Kısa adıyla Tefsir’ut Ṭaberi, 883 yılında tamamladığı bu eseri ‘Taberî Tefsiri’ olarak da bilinir. Taberî bir tarihçi olması kadar rivayet tefsirlerinin anası’ olarak kabul edilen bu tefsiri ile de şöhret olmuştur. 1903 yılında ilk defa Kahire’de 30 cilt kapsayan kitap olarak basılmıştır.
• Gaririya
• İhtilafu’l Fukaha: Bu eseri İhtilâfu Ulemâi’l-Emsar f Ahkâmi Şerâii’l-İslâm adıyla 1933’te yayımlanmıştır.
• Usulu’l Fıkıh
• Letâifu’l Kavl fi Ahkam-i Şerai’l İslâm: Usul-i fıkha dair yazdığı bir eserdir.
• Kitabu’l Kıraat ve Tenzilu’l Kur’an
• Kitabu Şerhi’s Sünne: Mezhebî ve itikâdî konuları içeren eser Mısır ve Mumbai’de (1321) basılmıştır.
• Kitab-u Adabi Menasiki’l Hacc
• Kitab-u Adabi’l Kudât
• Kitabu’l Muciz fi’l Usul
• Kitabu’l Garib ve’t Tenzil ve’l Aded

İvan Aleksandr Иван Александър
Bulgaristan çarı
Hüküm süresi	1331-17 Şubat 1371
Önce gelen	İvan Stefan
Sonra gelen	İvan Şişman & İvan Stratsimir
Ölüm	1371
Eş(ler)i	Eflaklı Theodora Sarah-Theodora
Hanedan	Sratsimir
Babası	Sratsimir
Annesi	Keratsa Petritsa

İvan Aleksandr (Bulgarca: Иван Александър – İvan Aleksandır; ö. 17 Şubat 1371), 1331-1371 yılları arasında hüküm süren İkinci Bulgar İmparatorluğu çarı.

İvan Aleksandr, güneyden Osmanlı akınları, Macaristan Krallığı’nın kuzeybatıdan başlattığı işgal hareketi ve ortaya çıkan Büyük Veba Salgını dolayısıyla ülkeyi idare etmekte güçlük çektiği için 1360’lı yılların başında ülke ilk eşinden olan oğlu İvan Sratsimir’i Vidin bölgesinin idarecisi yaparken diğer oğlu İvan Şişman’ı Tırnova bölgesinin yöneticisi ve tahtın vârisi ilan etti. İvan Aleksandır’ın bu paylaşım uygulaması, Bulgar Devleti’nin ikiye ayrılıp gücünü yitirmesine ve Osmanlıların Balkanlarda hızla ilerlemesine neden oldu.

1365 yılında Macarlar Vidin’i ele geçirip İvan Sratsimir ve ailesini esir aldılar. İvan Sratsimir, Macarların hakimiyetini tanıyıp Macar kralının vasalı olduktan sonra babası İvan Aleksandr’dan ayrı hareket etmeye başladı.

Denzil Holles
Fransa’nın İngiltere Büyükelçisi
Görev süresi 1663-1666
Yerine geldiği	Ralph Montagu
Yerine gelen	Henry Jermyn
Dorset’teki Custos Rotulorum
Görev süresi 1660-1680
Yerine geldiği	Francis Cottington
Yerine gelen	John Digby
Privy Counsellor
Görev süresi 1660-1676
Görev süresi Şubat 1628 – Nisan 1661
Yerine geldiği	James Gould
Yerine gelen	John Churchill
Yerine geldiği	Sir Richard Carew
Yerine gelen	Henry Sandys
Kişisel bilgiler
Doğum	Denzil Holles 31 Ekim 1598 Londra
Ölüm	17 Şubat 1680 (81 yaşında) Londra
Partisi	Parliamentarian Whig Partisi (Birleşik Krallık)
Evlilik(ler)	Dorothy Ashley (e. 1626; ö. 1640) Jane Shirley (e. 1642; ö. 1666) Esther le Lou (e. 1666)
Çocuk(lar)	Francis Holles
Bitirdiği okul	Christ’s College, Cambridge
Mesleği	Siyasetçi, diplomat
Askerî hizmeti
Bağlılığı	İngiltere
Rütbesi	Albay
Çatışma/savaşları	Birinci İngiliz İç Savaşı Sherborne Castle Kuşatması Edgehill Savaşı

Denzil Holles, Holles Baronu (d. 31 Ekim 1599, Londra – ö. 17 Şubat 1680, Londra) İngiliz yazar ve devlet adamı. I. Charles döneminde görev yapmış, Avam Kamarası’nda kanunsuz şekilde yakalanmak istenmiştir. Bu olayın İngiliz İç Savaşının çıkmasına yol açan kıvılcımlarından olduğu belirtilir.

Holles, Clare Earlü John Holles’in üçüncü oğlu olarak dünyaya gelir. Annesi Sir Thomas Stanhope’un kızı Anne’dir. Ailesinden dolayı oldukça iyi şartlarda büyüyen Denzil, ileride kral olacak I. Charles’ın çocukluk arkadaşı olmuştur. Ancak babası Stuart Hanedanını sevmez ve I. Charles tahta çıkınca yaptığı kayırma girişimleri reddedilir. 1624 yılında Holles Cornwall milletvekili olarak parlamentoya girer. 1628 yılında ise Dorchester milletvekili olur.

Kralın yönetiminden duyulan memnuniyetsizlikler 1629 yılında artık bastırılamaz hale gelir. 2 Mart 1629 günkü parlamento birleşiminde meclis başkanı Sir John Finch, Sir John Eliot tarafından dile getirilmek isteyen şikayetlere rağmen kralın emriyle birleşime ara vermeye çalışınca olaylar patlak verir. Protesto sırasında çıkan kargaşada kraliyet muhafızları parlamentoya girer, Holles ise ilgili şikayetnameyi ezberden okumaya başlar. Tüm vekiller ayağa kalkıp alkışlamaya başlar. Ertesi gün Holles ve diğerleri için tutuklama kararı çıkartılır. Kral parlamentoyu kapatır ve 11 yıl boyunca da açmaz. Holles ve beraberindekiler yargılanırken Parlamentoda işlendiği iddia edilen suçlarla ilgili olarak mahkemenin yetkili olmadığını öne sürerler. İfade vermeyi reddeden Holles hapsedilir ve Londra Kulesinde hücreye atılır. 1630 yılında serbest bırakılana kadar suç isnat edilmeksizin zorla alıkonulmuştur.

Serbest kalmış olsa da Londra’ya girmesi yasaklanmış olan Holles 1640 yılında Dorchester vekili olarak parlamentoya geri döner. Geçen süre zarfında olgunlaşan Holles mecliste varlığıyla dikkatleri üzerine çeker. Strafford Earlü Thomas Wentworth hakkındaki meclis soruşturmasında görev alsa da, mahkûmiyetinde rol oynamaz. William Laud’a göre Holles, Wentworth’un hayatının bağışlanması için kralla görüşür. Sonraki dönemde William Laud’un mahkûmiyet sürecinde de sürece dahil olacaktır. 7 Aralık 1641 günü meclisin gündemine gelen Arthur Haselrig’e ait milis kanun tasarısını desteklemiştir. Monarşi tarafından çeşitli makam vaatleriyle saf değiştirmesi istenen Holles teklifleri reddedince kral tarafından tutuklanan beş vekilden birisi olur. 11 Ocak 1642 günü tahliye olarak meclise muzaffer bir şekilde dönen Holles monarşinin keyfi siyasetlerine karşı isyan bayrağını açar.

İç savaşın patlak vermesiyle birlikte Bristol’de askeri komuta görevi alan Holles Bedford’a gönderilir. Burada Hertford Markisi tarafından kuşatılan Sherborne Kalesindeki birliklerin yardımına koşar. Londra’daki Püritenlerden topladığı alayla Edgehill Muharebesine dahil olur. Holles’e göre savaşı hangi tarafın kazandığından bağımsız olarak mensubu bulunduğu ortalamacı muhafazakârlar mağlup olmuş olacak ve anayasa ayaklar altına alınacaktır. Aristokrasiyi benimseyen bir kişi olarak iktidarın monarşiden parlamentoya kaymasını da kaygıyla izlemektedir. Bu durumda ona göre en iyi çözüm her iki tarafın da geri adım atarak uzlaşması olduğu için 21 Kasım 1642 ve 22 Aralık 1642 tarihlerindeki barış görüşmelerini önemser. Bu yüzden John Pym ve radikallerle arası açılır. 1643 yılı Haziran ayındaki Edmund Waller olayıyla bağlantısı olduğu öne sürülür. Tutuklanması gündemde olan Holles ülkeden çıkmak için izin ister. 1644 yılı Kasım ayında kralla görüşür ve monarşi yanlıları taviz vermezse meydanın radikallere kalacağı uyarısını yapar. Bu görüşmenin gerekçesi anlaşılır olsa bile sürmekte olan savaş sırasında Parlamento tarafında anlayışla karşılanmayacağı yönündedir. Daha ortayolcu olan Presbiteryenlerin lideri konumuna gelen Holles, ilerleyen dönemde Oliver Cromwell ve Yeni Ordu ile sürekli olarak çatışmaya başlar. Cromwell’in parlamentoda araştırılması için girişimlerde bulunan Holles, buna karşılık kralla gizli şekilde görüşmekle suçlanır. Uzun bir meclis komisyonu araştırmasının ardından 19 Temmuz 1645 günü suçlamadan aklanır. Artık Cromwell ile Holles arasında çok şiddetli ve uzlaşmaz bir çekili meydana gelmiş durumdadır. Cromwell ve ekibini gücünü dikkate almadan yönelttiği suçlamalarla artık tamamen bir başağrısı olarak nitelendirilen Holles ve onun da aralarında olduğu 11 vekil 1647 yılı Temmuz ayında devlete karşı işlenen suçlarla itham edilirler. Süreç içinde koltuğundan ayrılmak durumunda kalan Holles, 22 Ağustos günü İngiltere’den ayrılarak Normandiya’ya geçer. 26 Ocak 1648 günü bahis konusu 11 vekil haklarında savunma yapmaları için davet edilmelerine rağmen icabet etmedikleri gerekçesiyle vekillikten atılır. Ancak Holles Haziran yaında geri döner, tutuklanır, hakkındaki suçlamalara yanıt vererek serbest bırakılır. 14 Ağustos günü ise vekilliğe geri döner. Hatta 18 Eylül 1648 günü kralla yapılacak olan Newport görüşmelerine temsilci olarak dahil edilir. Aralık ayındaki Pride Darbesi sonrası yeniden Fransa’ya kaçar.

1651 yılında tahtın vârisi olarak gördüğü II. Charles ile yazışan Holles, 1654 yılında etrafındaki komplolardan bunalan Cromwell tarafından kibar bir dille yeniden ülkeye çağrılır. Holles’in ülkeye nasıl ve hangi tarihte döndüğü bilinmese de, Cromwell’in kendisine yönelik eski kini 1656 yılında yeniden ortaya çıkmış olduğu kesindir. bir süre tutuklu kalan Holles hakkında 2 Eylül 1659 tarihli bir salıverilme kararı mevcuttur.

Holles Restorasyon sürecinin ateşleyicilerinden olan George Monck ile görüşen heyet içinde olmuştur. Yeniden monarşiye geçiş sürecindeki meclisin aktif bir üyesi olur. Kral olarak ülkeye çağrılan II. Charles’ı karşılayan heyette yer alır ve sonrasında kral katillerinin yargılanması için kurulan otuzdört kişilik komisyona katılır. Hizmetlerinden ötürü 20 Nisan 161 günü Sussex Ifield Holles Baronu ilan edilir ve Lordlar Kamarasına alınır. Fransızca bilgisine istinaden 7 Temmuz 1663 günü Fransa’ya elçi olarak atanır. 1666 yılında iki ülke arasında çıkan savaşın ardından Mayıs ayında ülkeye geri döner. Sonra 1667 yılı içinde Breda’daki barış görüşmelerine dahil olur. Bu dönemde devlet görevlerindeki deneyimlerinden faydalanılan Holles zamanla iç ve dış politikada izlenen siyasete muhalefet eder ve muhalefetinde çok ağır bir dil tutturur.

Holles 17 Şubat 1680 günü öldü. 21 Şubat günü ise Westminster Abbey’de toprağa verildi. Dostları tarafından cesur ve onurlu bir kişi olarak tanımlanan Holles, bağlı bulunduğu görüşe sonuna kadar sahip çıkmasıyla biliniyordu. Sadık ama zor bir dosttu, acımasız ama adil bir düşmandı. Ariktokrasiye bağlıydı, Cromwell’e bu açıdan saldırıyor, iç savaş sürecini siyasi değil sosyal bir dönüşüm olarak tanımlıyordu.

Holles parlamento ve anayasa tarihinin yanı sıra iç işleyişine de oldukç ahkimdi. Bu yüzden bu alanda çok sayıda eser vermiştir:

• The Case Stated concerning the Judicature of the House of Peers in the Point of Appeals (1675)
• The Case Stated of the Jurisdiction of the House of Lords in the point of Impositions (1676)
• Letter of a Gentleman to his Friend showing that the Bishops are not to be judges in Parliament in Cases Capital (1679)

1649 yılında basılan anılarının yanı sıra iç savaş dönemine ait çok sayıda yazı ve mektubu da basılmıştır.

Sırasıyla aşağıdaki evlilikleri yapmıştır:

• 1628 yılında Sir Francis Ashley’nin kızı Dorothy ile evlenmiş, Francis adlı oğlu dünyaya gelmiştir
• 1642 yılında Sir John Shirley’nin kızı Jane ile evlenmiştir
• 1666 yılında Normandiyalı Gideon Le Lou’nun kızı Esther ile evlenmiştir

Adına oluşturulmuş olan Holles Baronluğu üçüncü kuşağın ardından sona ermiştir.

İç savaş dönemini anlatan 2003 yılı yapımı To Kill a King filminde James Bolam tarafından canlandırılmıştır.

I. Albert
Belçika kralı
Hüküm süresi	23 Aralık 1909 – 17 Şubat 1934
Önce gelen	II. Léopold
Sonra gelen	III. Léopold
Başbakanlar	Genişlet Liste
Doğum	8 Nisan 1875 Brüksel, Belçika
Ölüm	17 Şubat 1934 (58 yaşında) Marche-les-Dames, Belçika
Eş(ler)i	Bavyeralı Elisabeth
Çocuk(lar)ı	III. Léopold, Belçika Kralı Prens Charles, Flanders Kontu Marie-José, İtalya Kraliçesi
Hanedan	Saxe-Coburg ve Gotha Hanedanı
Babası	Prens Philippe, Flanders Kontu
Annesi	Prenses Marie of Hohenzollern-Sigmaringen
Dini	Katolik Hristiyan
İmza

I. Albert (8 Nisan 1875, Brüksel – 17 Şubat 1934, Marche-les-Dames), 23 Aralık 1909’dan ölümüne kadar tahtta oturan üçüncü Belçika kralı, Saksonya Dükü, Saxe-Cobourg-Gotha Prensi. Flandre Kontu Prens Philip ve Prenses Marie de Hohenzollern-Sigmaringen’in oğluydu. 2 Ekim 1900’de Bavyera Düşesi Élisabeth ile evlendi. Bu evlilikten üç çocukları oldu:

• III. Léopold
• Prens Charles, Flandre Kontu, 1944 ila 1951 arasında Belçika tahtı vekili.
• Marie-José, Belçika Prensesi, İtalya Kraliçesi (1946).

I. Dünya Savaşı’ndan sonra, ülkesini işgal eden Almanya’ya ait olduğu gerekçesiyle Saksonya Dükü ve Saxe-Cobourg-Gotha Prensi unvanlarını terk etti. Buna karşın, bu unvanlar resmi belgelerde (doğum ve ölüm kayıtları, vb.) varlıklarını sürdürmektedir.

1893 ile 1909 yılları arasında senatörlük yaptı, ülkenin kara, deniz ve demiryolu ulaştırma altyapısının geliştirilmesi için çalıştı. 1906’da fakir balıkçı gençler için deniz kıyısında Ibis Kraliyet Okulu’nu açtı.

Basit bir hayat yaşayan, gösterişten hoşlanmayan I. Albert ve eşi, halk tarafından çok sevildi. II. Léopold’ün ardından 23 Aralık 1909’da kral oldu. Brüksel’deki taç giyme töreninde büyük bir kalabalık toplandı ve tezahüratta bulundu. Hem Fransızca hem de Felemenkçe yemin ederek tahta geçen ilk kral oldu.

Hükümdarlığının ilk yıllarından itibaren Avrupa’da gerilim artıyor, ülkeler paktlara katılıyor ve ordularını güçlendiriyordu. 1913’te Almanya ve Fransa’ya giderek ülkesinin tarafsızlığı konusunda ısrar etti, topraklarının işgal edilmemesi için çaba gösterdi. Zorunlu askerlik kanununu onayladı. Bu sayede 180.000 kişiden oluşan Belçika ordusu, 340.000 kişiye çıktı.

1914’te I. Dünya Savaşı başladı. 2 Ağustos’ta Almanya Belçika’ya bir ültimatom verdi: Alman ordularının serbest geçişine izin vermezse, Almanya, Belçika’yı düşman kabul edecekti. Albert bunu reddetti ve ordunun komutasını aldı. 4 Ağustos’ta Alman ordusu sınırı geçti. Liège ve Anvers’deki kanlı çarpışmalardan sonra 15 Ekim’de Belçika ordusu Yser nehrinin gerisine çekildi ve bu hattı dört yıl boyunca savundu.

Kral, Le Havre’a kaçan hükûmetin peşinden gitmedi, ordusunun başında kaldı. Askerleri cesaretlendirmek için düzenli olarak cephe hattına gitti. Cesareti, kendisine “asker kral” ve “süvari kral” lakâplarının takılmasına neden oldu.

I. Dünya Savaşı’nın ardından Versailles’daki barış görüşmelerinde ülkesini temsil etti. Bu görüşmelerde ülkesinin çıkarlarını savunduğu gibi, Almanya’nın ağır koşullar altında aşırı derecede ezilmesini de önledi. Bundan sonra kendini savaşta harap olan ülkesinin yeniden inşa edilmesine adadı. Bu çalışmaların en iyi örneği, Liège ve Anvers şehirleri arasında, kendi ismini taşıyan kanaldır. Bir bilim tutkunu olarak, 1928’de Ulusal Bilimsel Araştırma Fonu (le Fonds National de la Recherche Scientifique (FNRS))’nu kurdu. Ülkeyi bölmeye başlayan etnik soruna çok duyarlı davranarak Gent Üniversitesi’nin 1930’da Felemenkçe eğitime geçmesini destekledi. Eşi Kraliçe Élisabeth ile birlikte pek çok sanatçı, yazar ve bilim insanının arkadaşıydı.

Hobi olarak kaya tırmanışı yapmaya başladı, ancak 17 Şubat 1934’te Meuse vadisinde, Namur yakınlarındaki Marche-les-Dames kayalıklarında düşerek öldü. Laeken’deki Notre-Dame Kilisesindeki kraliyet kabrinde, atalarının mezarlarının yanına defnedildi.

Kişiliği, savaş yıllarındaki yararlılıkları, fedakârlığı ve maceralı ölümü, kamuoyu nezdinde efsaneleşmesine neden oldu.

Enrique Finochietto (13 Mart 1881 – 17 Şubat 1948) Arjantinli akademisyen, doktor ve mucittir.

Enrique Finochietto, 1881’de Buenos Aires’te Ana ve Tomás Finochietto’nun çocuğu olarak doğdu. Babası erken çocukluğu sırasında öldü ve çoğunlukla annesi tarafından yetiştirildi. Orta okuldayken endüstri tasarımında üstünlüğünü sürdürdü ve 1897’de Buenos Aires Üniversitesi’ne kaydoldu.

Finochietto tanınmış cerrah Dr. Alejandro Posadas’ın yanında stajyer olarak çalıştı. El Pie-Bot Varus-Equino-Congénito adlı tez çalışmasıyla 1904 yılında onur ödülü ile tıp diploması aldı. Buenos Aires’teki Rawson Hastanesi’nde Deri ve Zührevi Hastalıklar Kliniği’ne cerrahi asistan olarak girdi. He entered the Clinic of Skin and Venereal Diseases, a dependency of Buenos Aires’ important Rawson Hospital, as a surgical intern.

Finochietto, 1906’dan 1909 yılına kadar birçok Batı Avrupa hastanesinde kulak burun ve boğaz, jinekolojik ve ortopedik cerrahi uygulamalarını inceledi ve geri döndüğünde Rawson Hastanesine cerrahi bölüm şefi olarak atandı. 1918 yılında Avrupa’ya döndü. I. Dünya Savaşı sırasında Paris yakınlarındaki, Passy’de Arjantin Hastanesinde çalıştı. Bu çalışmaları neticesinde 1919 yılında Legion of Honor ve Kızıl Haç Madalyalarını aldı. Finochietto daha sonra Arjantin’e dönmeden önce Mayo Clinic’te ve diğer tanınmış hastanelerde cerrahi uygulamaları gözlemlemek için Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti.

Buenos Aires’e döndü ve Rawson Hastanesi’nde cerrahi bölüm şefi olarak görevlendirildi. Bu esnada hastanede kapsamlı bir genişleme ve modernizasyon gerçekleştirdi.

Bu esnada Finochietto, kardeşleri Dr. Miguel Ángel ve Dr.Ricardo Finochietto ile beraber çalışacağı cerrahi muayenehanesini (Pavilion IX), planlanladı Pavilion IX, ayrı pansuman ve muayene odaları, ayrı sterilizasyon bölümü, ortopedi, cerrahi endoskopi ve patoloji departmanı, radyoloji bölümü ve laboratuvar içermekteydi. Ayrıca daha önceden alışılagelmiş hantal kitaplarda tutulan hasta kayıtlarını ortadan kaldırdı ve bunun yerine hastalar için ayrı zarflar hazırladı.

Finochietto, yalnızca cerrahi binaların şeklini ve işletme düzenini geliştirmekle kalmadı, yaklaşık 70 adet cerrahi ekipman icat etti. Bu ekipmanlar arasında hastaya ameliyat esnasında istenilen pozisyonu veren elektrikli ameliyat masası, özel bir ortopedik masa, göğüs ucu kaburga yayıcı (1936), cerrahi vakum, “Finochietto makasları” ve otururken cerrahların çalışmasına izin veren bir ameliyat masası yer alıyordu. Buenos Aires Cerrahi Enstitüsünü kurarak Arjantin’de cerrahinin nasıl öğretilmesini ve uygulanış şeklini değiştirdi. Finochietto, öğrencilerine cerrahide daha çok pratik odaklı bir deneyim kazandırma konusunda ısrarcıydı ve cerrahi prosedürler konusunda uygun adımların izleneceği rehberler hazırlıyordu.

Ayrıca Buenos Aires Üniversitesi’nde Cerrahi Klinik Profesörü olarak ders verdi ve 1922’de Buenos Aires Cerrahi Derneği’nin başkanı oldu. 1924 yılında mide, duodenum ve ince bağırsağın tedavisi için yeni cerrahi teknikler geliştirdi. Finochietto, Arjantin’de kardiyak bir lezyona müdahale eden ve ve bir çocuğun kalbindeki kurşun yarasını başarıyla onaran ilk cerrah oldu. Dr. Finochietto da Tango’nun hevesli bir hayranıydı ve efsanevi crooner Carlos Gardel’in yakın arkadaşıydı. Dikkat çeken bir akademisyen olarak hakemli dergilerde 100’den fazla bilimsel çalışma yayınladı ve kardeşi Ricardo ile on altı ciltlik bir cerrahi kılavuz üzerinde çalışmaya başladı. Kardeşi Ricardo sifiliz nedeniyle kötüleşen sağlığı dolayısıyla 1933’te emekli oldu. Son başarılı cerrahi müdahalesini 1940 yılında bir çocuktan hidadik kist çıkararak gerçekleştirdi. Sağlık durumu ameliyat yapmasını zorlaştırmıştır ancak 17 şubat 1948 yılında ölümüne kadar yazarlığa ve bilimsel çalışmalarına devam etmiştir.

Lütfi Kırdar
Türkiye Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı
Görev süresi 26 Kasım 1957 – 27 Mayıs 1960
Başbakan	Adnan Menderes
Yerine geldiği	Nafiz Körez
Yerine gelen	Nusret Karasu
İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı
Görev süresi 8 Aralık 1938 – 16 Ekim 1949
Yerine geldiği	Muhittin Üstündağ
Yerine gelen	Fahrettin Kerim Gökay
Türkiye Büyük Millet Meclisi 5., 8., 10. ve 11. Dönem Milletvekili
Görev süresi 14 Mayıs 1954 – 25 Mayıs 1960
Seçim bölgesi	1954 – İstanbul 1957 – İstanbul
Görev süresi 5 Ağustos 1946 – 24 Mart 1950
Seçim bölgesi	1946 – Manisa
Görev süresi 1 Mart 1935 – 27 Aralık 1938
Seçim bölgesi	1935 – Kütahya
Kişisel bilgiler
Doğum	Mehmed Lütfi 15 Mart 1889[1] Kerkük, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	17 Şubat 1961 (71 yaşında) Yassıada, Türkiye
Ölüm nedeni	Kalp krizi
Defin yeri	Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Partisi	Cumhuriyet Halk Partisi (1935-1951) Demokrat Parti (1951-1960)
Çocuk(lar)	2
Bitirdiği okul	Tıp Fakültesi, İstanbul
Mesleği	Hekim, siyasetçi
Ödülleri	İstiklâl Madalyası
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Osmanlı  Türkiye
Hizmet yılları	1912-1913, 1914-1923
Rütbesi	Asteğmen
Çatışma/savaşları	Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı

Mehmet Lütfi Kirdar (15 Mart 1889, Kerkük – 17 Şubat 1961, Yassıada), Türk hekim, devlet adamı, asker, Manisa ve İstanbul valisi, milletvekili ve sağlık bakanı.

1889 yılında Kerkük’te doğdu. Abdüssamed Bey ve Ayşe Hanım’ın oğludur. 1925’te Hayrunnisa (1904-1960) Hanım’la evlendi. Erdem (1927) ve Üner’in (1933) babasıdır. İlk ve orta öğrenimini Kerkük’te, lise öğrenimini Bağdat’ta tamamlayarak, 1908’de İstanbul’a geldi ve Tıp Fakültesine girdi. Balkan Savaşı çıkınca gönüllü olarak savaşa katılan Kırdar, savaştan sonra Darülfünun Tıp Fakültesinden (1917) mezun oldu. Meslek hayatına Necef Belediyesi Tabibi olarak başlayan Lütfi Kırdar, I. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla orduya katıldı.

Savaştan sonra Aşiretler ve Muhacirler Genel Sağlık Hizmetleri Müdürlüğü yaparak, Erzurum Kongresinin toplandığı günlerde Kızılay Sağlık Heyeti Reisi olarak Atatürk’ün emrinde Erzurum’da görev aldı. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Kızılay Sağlık ve Sıhhi İmdat Ekibi Başkanı olarak görev yaptı. Millî Mücadelenin her safhasına katıldı ve İstiklal Madalyası aldı.

Türk Kurtuluş Savaşından sonra 1923’te Viyana ve Münih’te göz hastalıkları ihtisası yaptı. 1924’te Türkiye’ye döndü ve İzmir Sıhhat Müdürlüğüne tayin edildi. Kendi isteğiyle 1933’te İzmir Memleket Hastanesi göz kliniğine atandı. 1935’te Kütahya’dan milletvekili oldu. 1935-1936 CHP Balıkesir İl başkanlığı yaptı.1936’da atandığı Manisa valiliğindeki görevi bittikten sonra Manisa Şehir Meclisi kararıyla fahri hemşehrilik unvanı verilerek ismi Turgutlu’daki bir caddeye konuldu. 1938’de İstanbul valiliğine ve belediye başkanlığına atandı. Bu son görevi 12 yıl sürdürdü. İstanbul Harbiye’deki Spor ve Sergi Sarayı, Açıkhava Tiyatrosu, Dolmabahçe’deki İnönü Stadyumu, Taksim Meydanı, Taksim Gezisi ve Atatürk Bulvarı onun döneminde yapıldı. 1940 yılında ise Taksim Kışlası yıktırıldı.

1949’da İstanbul valiliği ve belediye başkanlığından alındı. Aynı yılın Aralık ayında yapılan ara seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisi’nden Manisa Milletvekili olarak Meclise girdi (1949-1950). 14 Mayıs 1950’deki milletvekili seçiminde kaybetti. 1954 seçimlerinde Demokrat Parti’den İstanbul bağımsız milletvekili oldu. 1957’de yeniden milletvekili oldu. Son Adnan Menderes hükûmetinde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı (1957-1960) olarak görev yaptı. 27 Mayıs Darbesine kadar bu görevde kaldı.

27 Mayıs’ta tutuklandı. Yargılandığı Yassıada’da 17 Şubat 1961’de geçirdiği bir kalp krizi sonucu öldü. 19 Şubat 1961’deki olaylı bir cenaze töreninden sonra Zincirlikuyu Mezarlığı’na gömüldü. Erdem Kırdar ve Üner Kırdar isimli iki oğlu vardır.

• Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı. Şişli, İstanbul.
• Kartal Dr. Lütfi Kırdar Şehir Hastanesi Kartal, İstanbul.
• Lütfi Kırdar Caddesi. Başakşehir, İstanbul.
• Dr. Lütfü Kırdar İlkokulu. Güngören, İstanbul.

Matild Manukyan
Matild Manukyan (1930’lar)
Doğum	1914 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	17 Şubat 2001 (87 yaşında) İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Şişli Ermeni Mezarlığı
Tanınma nedeni	Vergi rekortmeni genelev patroniçesi
Evlilik	Aram Çilingir (?)
Çocuk(lar)	Kerope Çilingir (1940-2020)

Matild Manukyan (1914, İstanbul – 17 Şubat 2001, İstanbul), vergi rekortmeni, Türkiye Ermenisi genelev patroniçesi.

Aristokrat bir aileden gelmektedir. Babası Ermeni tenor Armenak Chah Muradyan, annesi İsviçreli balerin Salle Marguerite. Notre Dame de Sion’u bitirdikten sonra terzilik ile iş hayatına başlamıştır. Eşinin ölümü dolayısıyla oğlu ile tek başına kalmış, sosyete terziliğine soyunmuştur.

Karaköy’de kiraya verdiği, babasına ait binaların kirasını ödeyemeyen genelev işletmesinden birine ortak olarak bu işe girmiştir. Daha sonra işlettiği genelev sayısı 37’ye çıkmıştır.

Genelevlerden kazandığı paraları gayrimenkule dönüştürerek ailesinden kalan gayrimenkul sayısını artıran Manukyan 1986,1987,1990,1991,1992,1993 yıllarında 6 kez vergi rekortmeni olarak çeşitli ödüller almıştı.

Manukyan’ın 500 dairesi, 50 dükkânı, 4 hanı, 4 yazlığı, 220 ticari taksi plakası, 37 genelevi, 40 binası, 2 fabrikası, Kalamış’ta yatı, Fransa bankasında 150 milyon euro, bir Rolls-Royce, dört BMW ve dört tane de Mercedes otomobil ile oteli vardır.

Kiracıları arasında Şişli Belediyesi ve Şişli Adliyesi de yer almaktaydı.

Tek varisi olan ve ABD’de yaşayan oğlu Kerope Çilingir, 5 Ağustos 2020 tarihinde 80 yaşında iç kanama nedeniyle ölmüştür. Oğlu Kerope, iki kez evlenmiştir. Mayk, Dora, Linda ve İlda çocukları olmuştur.

Gazanfer Özcan
Doğum	Saim Gazanfer 27 Ocak 1931 İstanbul, Türkiye
Ölüm	17 Şubat 2009 (78 yaşında) İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi	Solunum yetmezliği, Damar tıkanıklığı
Defin yeri	Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul
Milliyet	Türkiye
Meslek	Oyuncu, seslendirme sanatçısı
Etkin yıllar	1952-2009
Evlilik	Gönül Ülkü Özcan (e. 1962; ö. 2009) (2. eşi)
Çocuk(lar)	Fulya Özcan (ilk evliliğinden)
Akraba(lar)	Tarık Ündüz (torunu)
Ödüller	1998 Devlet Sanatçısı (T.C. Kültür Bakanlığı) 2005 En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu-Komedi (Beyaz İnci TV Ödülleri) 2008 Bonus 7. Uluslararası Komedi Filmleri Festivali – Onur Ödülü (Türkiye Sinema ve Audiovisuel Kültür Vakfı)

Saim Gazanfer Özcan (27 Ocak 1931, İstanbul – 17 Şubat 2009, İstanbul), Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısıdır.

27 Ocak 1931’de İstanbul’da doğdu. İlkokulu Cihangir Firuzağa İlkokulunda, ortaokulu Beyoğlu Ortaokulunda, liseyi ise Vefa Lisesinde tamamladı. Lisedeyken oynadığı “Hisse-i Şayia” adlı oyundaki Bican Efendi rolüyle tiyatroyla tanıştı. İstanbul Şehir Tiyatroları’nın Çocuk Bölümü’ne katıldı. 1955 yılında Komedi Tiyatrosu’nda oynanan Mahallenin Romanı oyunu tiyatro yaşamının dönüm noktası oldu. Bu oyunda rahatsızlanan Reşit Gürzap’ın yerine sahneye çıkıp başarılı olunca kadroya girdi. 1962 yılına kadar hem çocuk tiyatrosunda, hem yetişkin oyunlarında görev aldı. 1962 yılında Gönül Ülkü ile evlendi ve “Gönül Ülkü – Gazanfer Özcan Tiyatrosu”nu kurdu. 1950’li ve 1960’lı yıllarda çok sayıda sinema filminde de rol alan Gazanfer Özcan, uzun bir süre sinemaya ara verdikten sonra 2000 yılında çevrilen Komser Şekspir filmi ile sinemaya döndü. 2002 yılında Bülent Kayabaş ile beraber Türkpetrol reklamlarında oynadı. Kuruntu Ailesi adlı dizideki Hüsnü Kuruntu rolü ile tanındı, pek çok yapımda ailenin babası rolünü üstlendi. Avrupa Yakası adlı dizideki Tahsin Bey rolü ile de “baba” rolünü sürdürdü. atv’de yayımlanan Avrupa Yakası dizisinde 2004-2009 yılları arasında üst üste 6 sezon başrol oynadı.

Gazanfer Özcan 1998 yılında Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığınca verilen Devlet sanatçısı unvanına layık görüldü.

Gazanfer Özcan’ın Karacaahmet Mezarlığı’ndaki aile kabristanında bulunan kabri, İstanbul

Gazanfer Özcan, kronik akciğer rahatsızlığı ve damar tıkanıklığı nedeniyle 1,5 ay boyunca tedavi gördüğü özel hastanede 17 Şubat 2009 tarihinde 78 yaşında öldü. İlk olarak Kadıköy Haldun Taner Sahnesi’nde geniş katılımlı bir tören düzenlendi ve naaşı Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi. 23 Nisan 2010 tarihinde Kadıköy Belediyesi Kozyatağı Kültür Merkezi’ndeki Gazanfer Özcan Sahnesi’ni hizmete sunmuştur.

• 1952: İngiliz Kemal Lawrence’a Karşı
• 1953: Çeto Salak Milyoner
• 1954: Fındıkçı Gelin
• 1954: Aramızda Yaşayamazsın
• 1954: Şimal Yıldızı
• 1958: Allı Yemeni
• 1959: Sevdalı Gelin
• 1959: Garipler Sokağı
• 1961: Biz İnsan Değil miyiz?
• 1961: İki Damla Gözyaşı
• 1961: Utanmaz Adam
• 1961: Naciyem
• 1961: Minnoş
• 1961: Yedi Günlük Aşk
• 1961: Külkedisi
• 1962: Damat Beyefendi
• 1962: Şaka Yapma
• 1963: Avare Şoför
• 1970: Vur Patlasın Çal Oynasın
• 1971: Çılgın Yenge
• 1975: Televizyon Çocuğu
• 1975: Ah Nerede Vah Nerede^[4]
• 1975: Dam Üstüne Çul Serer
• 1975: Tamam mı Devam mı
• 1977: Gülünüz Güldürünüz
• 1992: Burnumu Keser misiniz?
• 2000: Komser Şekspir
• 2005: Keloğlan Karaprens’e Karşı
• 2007: Beyaz Melek

• 1985: Bu Nasıl İş?
• 1985: Kuruntu Ailesi (Hüsnü Kuruntu)
• 1991: Ben Olsaydım (Saffet)
• 1991: Karışık İşler
• 1991-1992: Karışık İş
• 1991-1992: Kimse Durduramaz (Abidin Bey)
• 1992- Kahraman Damat (Karadenizli Müteahhit)
• 1992-1993: Ortaklar
• 1992-1993: Burnumu Kesermisiniz?
• 1994: Hüsnü Bey Amca (Hüsnü Kuruntu/Hüsnü Bey Amca)
• 1997: Bizim Kuruntu Ailesi (Hüsnü Kuruntu)
• 2001: Huzursuzlar (Muhteşem Bey/Muhteşem Bey Amca)
• 2002: Başımıza Gelenler (Masum Bey)
• 2003: Baba (Baba)
• 2004-2008: Avrupa Yakası (Tahsin Sütçüoğlu) Not: (Dizinin, Gazanfer Özcan öldükten sonraki bölümlerinin jeneriğinde Gazanfer Özcan’ın adı geçmektedir.)

Not: (Bu Nasıl İş, Ben Olsaydım, Karışık işler, Karışık İş, Kimse Durduramaz, Kahraman Damat, Ortaklar, Burnumu Kesermisiniz?, Hüsnü Bey Amca, Huzursuzlar ve Başımıza Gelenler gibi dizilerin televizyonda nostalji kuşağı olarak ve YouTube’da yayınlanması istenmiş ama henüz daha geri dönüş sağlanmamıştır.)

• 1975: Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı (Akil Öztuna)
• 1975: Hababam Sınıfı Uyanıyor (Akil Öztuna)
• 1975: Hababam Sınıfı (Akil Öztuna)
• 1975: Çalkala Yavrum Çalkala (İlhan Daner)
• 1976: Tosun Paşa (Akil Öztuna)
• 1977: Kapıcılar Kralı (Can Kolukısa)
• 1978: Vahşi Gelin (Mümtaz Ener)
• 1980: Gerzek Şaban (Ahmet Kostarika)
• 1982: Talih Kuşu (Tevhit Bilge)

Abdülhakim İsmailov (1 Temmuz 1916 – 17 Şubat 2010), II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu’ya mensup Dağıstanlı Kumuk milletine sahip bir Sovyet askeri.

1945 yılında Berlin’de Reichstag üzerine Sovyet bayrağı dikerken Yevgeny Khaldei tarafından çekilen fotoğrafı insanlık tarihinin en önemli fotoğraflarından biridir.

Sevda Ferdağ
Doğum	Lütfiye Dumrul 15 Ağustos 1942 Edremit, Balıkesir, Türkiye
Ölüm	17 Şubat 2024 (81 yaşında) Cihangir, Beyoğlu, İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Kuruçeşme Mezarlığı, Beşiktaş
Milliyet	Türk
Meslek	Oyuncu, şarkıcı
Etkin yıllar	1958-2012
Ödüller	Tüm Liste

Sevda Ferdağ, gerçek adıyla Lütfiye Dumrul (15 Ağustos 1942, Balıkesir – 17 Şubat 2024, İstanbul), Türk oyuncu ve şarkıcı.

Doğum adı Lütfiye Dumrul olan Sevda Ferdağ, 15 Ağustos 1942’de Balıkesir’in Edremit ilçesinde doğdu. Çocukluğu İstanbul’da geçti. Babası Şakir Bey’i ilkokuldayken kaybetti. Sanata değer veren ve çocuklarının sanatçı olmasını isteyen ailesi tarafından oyunculuğa teşvik edildi. Annesi Ayşe Hanım ve oyuncu olan ablası Ferda Ferdağ’ın baskısı sonucu sinema ile tanıştı.

1958 yılında henüz 16 yaşında iken O Günden Sonra filmi ile Türk sinemasına adım attı. İlk filmindeki başarısızlık ve çalışma şartlarının cazip gelmemesi üzerine ablası ile birlikte Almanya’ya gitti. Burada birçok derginin kapak sayfaları için model oldu ve birçok sinema menajerinden oyunculuk teklifi aldı. Yaşadığı şehir İstanbul’u özleyince beş yıl sonra Türkiye’ye geri döndü. 1963 yılında Azrail’in Habercisi filmi ile tekrar Yeşilçam’da yer aldı. 1964’te Halit Refiğ’in Gurbet Kuşları filminde dansöz rolünde oynadı.

1970’li yılların ikinci yarısından sonra ortaya çıkan Yeşilçam seks furyası Sevda Ferdağ’ı da etkiledi. Komedi ve arabesk filmlerinin yanı sıra furyanın filmleri de ilgi gördü. Ferdağ bu dönemde Hop Dedik Kazım ve Şöhret Budalası gibi filmlerde yer aldı. Kuralları olan oyuncu olmaktan uzak duran Ferdağ, elli yılda 150’nin üzerinde filmde rol aldı. Birçok yapımda “erkekleri baştan çıkaran vamp kadını” rollerine hayat verdi.

1979 yılında Seninle Son Defa filmindeki Nesrin karakteri ile Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazandı. 1998’de Ağır Roman filmindeki rolü ile Altın Portakal En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülüne değer görüldü. 2003 Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri’nde Orhan Aksoy ile birlikte Onur Ödülü tevcih edildi. 2009 yılında Vedat Türkali, Ülkü Erakalın, Yalçın Tura ile birlikte Altın Portakal Yaşam Boyu Onur Ödülü’ne layık görüldü. Ferdağ ödülünü Halit Refiğ adına aldığını söyledi.

Salon komedileri ve “sabun köpüğü” tabir edilen filmlerde başrol, daha kalıcı filmlerde ise yardımcı kadın oyuncu rollerinde oynayan Sevda Ferdağ, Türk filmlerine ilginin azaldığı bir dönemde geçinebilmek için Fahrettin Aslan’ın gazinolarında şarkıcılık yaptı.

Sevda Ferdağ, 17 Şubat 2024’te İstanbul Cihangir’deki evinde 81 yaşında hayatını kaybetti. 18 Şubat’ta Zincirlikuyu Camiinde kılınan cenaze namazının ardından Beşiktaş Kuruçeşme Mezarlığına defnedildi.