Siirt, Siirt ilinin merkezi olan şehirdir.
Tarihçe
Milât öncesi dönem
Coğrafî konum olarak Anadolu ve Mezopotamya’nın kesiştiği bölgenin yüksek kısımlarında kurulan Siirt’te 1963 yılında Halet Çamlıbel ve R.J. Braidwood başkanlığında kurulan Güneydoğu Anadolu Tarih Öncesi Araştırmaları Karma Projesi kapsamında Siirt ilinde yapılan yüzey araştırmalarında Cilalı Taş, Bakır, Tunç ve Hellenistik, Roma, Bizans ve İslâm dönemlerinden Yakın Çağ’a uzanan dönemlere ait buluntular ortaya çıkarılmıştır. 3500 yıl öncesine dayandığı iddia edilen Akabe Yolu da bu kenttedir.
İslâm egemenliği
639’da Elcezire’nin fethi için görevlendirilen İlyas Bin Ganem Diyarbakır yöresini İslam mücahidlerine açtığı zaman Siirt aynı akıbete uğramıştır. Diyarbakır’ın zaptında önemli hizmetleri bulunan Halit Bin Velid Hasankeyf Savaşı’nda muzaffer olduktan sonra Siirt’e yürümüş şehrin o zamanki hakimi Hersolu itaatini arz ederek şehri teslim etmiştir. Bundan sonra Siirt Hakimliği’ne sahabeden olan Hişşam oğlu Hakem tayin olunmuştur.
Anadolu Selçukluları dönemi
Malazgirt Savaşı’ndan sonra Türkler Anadolu’ya yerleşmeye başlamış ve Büyük Selçuklu Devleti’nin isteği dışında küçük Türk devletçikleri kurulmuştur. Siirt yöresi Hasankeyf Artukluların yönetimindeydi. Artuklulara bağlı göçebe Türkmenler yöreye yerleşmiş, Artuklu beyleri ve askerleri kentlerde Türkleşmenin çekirdeğini oluşturmuşlardır. Beylerinin Alp, İnanç, Yağbu gibi Türk adlarını kullanmaları; Artuklularda Türkmen geleneğinin güçlülüğünü göstermektedir. Bağlı oymaklara “Ok gönderme” biçimindeki Orta Asya geleneği de Artuklarda sürmekteydi.
Şehrin ana eseri 1129’da, Bağdat’ta hükmeden Büyük Selçuklu Sultanı II. Mahmut tarafından inşa edilen Ulu Camii’dir. 1965 yılında restore edilmiştir.
Osmanlı Devleti dönemi
Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Seferi ile Osmanlı topraklarına katılmıştır. Cumhuriyet dönemine kadar Bitlis sancağına bağlı olarak kalmıştır.
Kültür
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Siirt_Ulu_Camii_1543.jpg/230px-Siirt_Ulu_Camii_1543.jpg)
Siirt’teki cas evleri mimari mirasının bir parçasıdır.
Nüfus
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1927 | 25.059 | 15.099 | 9.960 |
1935 | 28.589 | 16.036 | 12.553 |
1940 | 26.652 | 17.086 | 9.566 |
1945 | 24.034 | 16.210 | 7.824 |
1950 | 24.979 | 15.580 | 9.399 |
1955 | 31.491 | 20.819 | 10.672 |
1960 | 35.749 | 22.944 | 12.805 |
1965 | 39.609 | 25.480 | 14.129 |
1970 | 45.451 | 29.544 | 15.907 |
1975 | 54.958 | 35.654 | 19.304 |
1980 | 61.955 | 42.291 | 19.664 |
1985 | 75.680 | 53.884 | 21.796 |
1990 | 82.075 | 68.320 | 13.755 |
2000 | 107.313 | 98.281 | 9.032 |
2007 | 127.881 | 117.599 | 10.282 |
2008 | 132.789 | 122.463 | 10.326 |
2009 | 139.188 | 129.108 | 10.080 |
2010 | 137.126 | 127.174 | 9.952 |
2011 | 144.947 | 134.871 | 10.076 |
2012 | 145.784 | 135.350 | 10.434 |
2013 | 147.323 | 136.203 | 11.120 |
2014 | 152.539 | 140.278 | 12.261 |
2015 | 156.363 | 145.144 | 11.219 |
2016 | 158.574 | 147.271 | 11.303 |
2017 | 161.423 | 148.906 | 12.517 |
2018 | 166.332 | 153.647 | 12.685 |
2019 | 168.659 | 155.862 | 12.797 |
2020 | 169.615 | 157.714 | 11.901 |
Belediye başkanları
Osmanlı dönemi
№ | Şehremini | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
---|---|---|---|
Hacı Halil Efendi | 1878 | 1879 | |
2 | Hacı Ömer Efendi | 1876 | 1878 |
3 | Abdürrezzak Efendi | 1908 | 1910 |
4 | Hami Efendi | 1910 | 1923 |
Cumhuriyet dönemi
№ | Belediye Başkanı | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Parti | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Hami Efendi | 1923 | 1928 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
2 | Hacı Mehmet Yavuz | 1928 | 1932 | ||
3 | Ali Sakıp Beygo | 1934 | 1936 | ||
4 | M. Kemal Algüloğlu | 1936 | 1938 | ||
5 | İzzettin Çağpar | 1939 | 1940 | ||
6 | Haluk Nihat Pepeyi | 1940 | 1941 | ||
7 | Lütfü Yavuz | 1941 | 1943 | ||
8 | Sabri Çeliktuğ | 1943 | 1946 | ||
9 | Melek Arslan | 1946 | 1947 | ||
10 | Lütfi Kayra | 1947 | 1956 | ||
11 | Hayrettin Özgen | 1956 | 1960 | Demokrat Parti | |
12 | Necdet Calp | 1960 | 1960 | Askerî | |
13 | Safa Poyraz | 1960 | 1962 | ||
14 | Sadullah Verel | 1962 | 1963 | ||
15 | Edip Turhan | 1963 | 1973 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
16 | Abdullah Bağış | 1974 | 1977 | Adalet Partisi | |
17 | Hayrullah Yaşar | 1977 | 1980 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
18 | Özgen Gökalp | 1980 | 1984 | Askerî | |
19 | Mahmut Çalapkulu | 1984 | 1989 | Anavatan Partisi | |
20 | Ekrem Bilek | 1989 | 1994 | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | |
21 | M. Fahri Çeliker | 1994 | 1998 | Refah Partisi | |
1998 | 1999 | Fazilet Partisi | |||
22 | Mehmet Selim Özalp | 1999 | 2002 | Halkın Demokrasi Partisi | |
23 | Ahmet Ete | 2002 | 2004 | ||
24 | Mervan Gül | 28 Mart 2004 | 29 Mart 2009 | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
25 | Selim Sadak | 29 Mart 2009 | 4 Nisan 2014 | Demokratik Toplum Partisi | |
26 | Tuncer Bakırhan | 4 Nisan 2014 | 17 Kasım 2016 | Demokratik Bölgeler Partisi | |
27 | Ceyhun Dilşad Taşkın (Vali Yardımcısı) | 17 Kasım 2016 | 11 Nisan 2019 | Kayyım | |
28 | Berivan Helen Işık | 11 Nisan 2019 | 15 Mayıs 2020 | Halkların Demokratik Partisi | |
29 | Ali Fuat Atik (Vali) | 15 Mayıs 2020 | 9 Haziran 2020 | Kayyım | |
30 | Osman Hacıbektaşoğlu (Vali) | 17 Haziran 2020 | 15 Ağustos 2023 | ||
31 | Dr. Kemal Kızılkaya (Vali) | 15 Ağustos 2023 | 8 Nisan 2024 | ||
32 | Sofya Alağaş | 8 Nisan 2024 | Görevde | Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi |
- ^ Tillo ilçesinin kurulması ile kır nüfusu azalmıştır.
wikipedia.org