Dünyada 15 şubat tarihinde doğanlar

Doğumlar

  • 1564 – Galileo Galilei, İtalyan bilim insanı (ö. 1642)
Galileo Galilei

Galilei’nin 1636 yılında Justus Sustermans tarafından yapılan portresi
Doğum Galileo di Vincenzo Bonaiuti de’ Galilei
15 Şubat 1564
Pisa, Floransa Dükalığı
Ölüm 8 Ocak 1642 (77 yaşında)
Arcetri, Toskana Büyük Dükalığı
Milliyet İtalyan
Mezun olduğu okul(lar) Pisa Üniversitesi
Tanınma nedeni
  • Analitik dinamik
  • günmerkezlilik
  • kinematik
  • gözlemsel astronomi
Kariyeri
Dalı
  • Astronomi
  • fizik
  • mühendislik
  • doğa felsefesi
  • matematik
Çalıştığı kurumlar
  • Pisa Üniversitesi
  • Padova Üniversitesi
Patronlar
  • Cosimo II de Medici
  • Federico Cesi
  • Ferdinando II de Medici
  • Paolo Sarpi
  • Francesco Maria del Monte
Akademik danışmanları Ostilio Ricci da Fermo
Önemli öğrencileri
  • Benedetto Castelli
  • Mario Guiducci
  • Vincenzo Viviani
Etkilendikleri
  • Yahya en-Nahvi[3]
  • Nicolaus Copernicus
İmza

Arma

Galileo Galilei, (d. 15 Şubat 1564 – ö. 8 Ocak 1642) İtalyan astronom, fizikçi, mühendis, filozof ve matematikçiydi.

Rönesans’ın bilimsel devrimine büyük katkıda bulunan bilim insanına “gözlemsel astronominin babası”, “modern fiziğin babası” ve “bilimin babası” gibi isimler takılmıştır. Gözlemsel astronomiye katkılarının arasında Venüs’ün evrelerinin teleskopik kanıtı, Jüpiter’in en büyük dört uydusunun keşfi (Galileo’nun uyduları adı verilmiştir), güneş lekelerinin gözlemi analizi bulunmaktadır. Galileo ayrıca uygulamalı bilim ve teknoloji alanında da çalışmış ve geliştirilmiş bir askeri pusula gibi başka aletler icat etmiştir.

  • 1710 – XV. Louis, Fransa Kralı (ö. 1774)
XV. Louis
XV. Louis (1730) Ressam: Hyacinthe Rigaud
Fransa kralı
Hüküm süresi 1 Eylül 1715 – 10 Mayıs 1774
Taç giymesi 25 Ekim 1715
Önce gelen XIV. Louis
Sonra gelen XVI. Louis
Veliaht(lar) Philippe d’Orléans (1715–1723)
Doğum 15 Şubat 1710
Versay Sarayı, Fransa
Ölüm 10 Mayıs 1774 (64 yaşında)
Versay Sarayı, Fransa
Defin Saint-Denis Bazilikası, Fransa
Eş(ler)i Marie Leszczyńska
Çocuk(lar)ı Prenses Louise Fransalı
Louis, Fransa Döfini (1729-1765)
Philippe, Anjou Dükü
Prenses Marie Adélaïde
Prenses Victoire
Prenses Sophie-Philippine
Prenses Thérèse
Prenses Louise, Saint-Denis Manastırı Başrahibesi
Hanedan Bourbon Hanedanlığı
Babası Louis, Fransa Döfini (1682-1712)
Annesi Prenses Marie Adélaïde Savoyalı
Dini Roma Katoliği
İmza

XV. Louis, lakabı Sevilen Louis (Louis le Bien-Aimé) (d. 15 Şubat 1710 – ö. 10 Mayıs 1774), 1715-1774 arasında Fransa kralı. Güçsüz yönetimiyle krallık otoritesinin zayıflamasına yol açmış, 1789 Fransız Devrimi’nin patlak vermesinde etkili olmuştur.

Hayatı

Fransa kralı XIV. Louis’nin (hd 1643-1715) torununun oğlu, Burgonya dükü Louis’yle Savoya’lı Marie-Adelaide’nin oğluydu. Anne ve babasıyla hayatta kalan tek ağabeyi 1712’de öldüğü için, XIV. Louis’nin ölmesi üzerine (1 Eylül 1715) tahta çıktı. Şubat 1723’te reşit ilan edilmesine değin ülkeyi naip sıfatıyla Orleans dükü II. Philippe yönetti. Philippe, Louis’yi 1721’de İspanya kralı V. Felipe’nin kızı Mariana’yla evlendirdi. Philippe’in Aralık 1723’te ölmesinin ardından Louis, Conde 7. prensi Louis-Henri’yi başnazırlığa atadı. Louis’nin Maraiana’yla evliliğini iptal eden Louis-Henri onu devrik Polonya kralı I. Stanislaw’ın kızı Marie Leszczynska’yla evlendirdi. Louis’nin hocası Piskopos (sonradan Kardinal) Andre-Hercule de Fleury 1726’da Louis-Henri’nin yerine başnazır oldu.Öte yandan Polonya ve Fransa tahtları arasındaki akrabalık ilişkisi, Fransa’nın Polonya Veraset Savaşı’na (1733-1738) katılarak Avusturya ve Rusya’yla karşı karşıya gelmesine yol açtı.

XV. Louis’nin siyasi konulardaki kişisel etkisi ancak Fleury’nin 1744’te ölmesinden sonra belirgin duruma geldi. Louis, Fleury’nin yerine yeni bir başnazır atamayacağını ve bundan böyle yönetim işlerini tek başına yürüteceğini açıklamasına karşın, bakanlarının çalışmalarına ve ülke politikasına kesin bir yön veremeyecek kadar tembel ve kendine güvensiz bir insandı. Devlet yönetimi entrikacı bakanlardan ve saray çevrelerinden oluşan rakip gruplar arasında bölünüp yozlaşırken, o kendini saraya kapatarak bütün zamanını metresleriyle geçirme yolunu seçmişti. Bazıları siyasi yaşamda önemli rol oynayan bu kadınlardan, 1739-1741 arasında gözdesi olan Vintimille markizi Pauline de Mailly-Nesle, Fransa’yı sonuçsuz kalan Avusturya Veraset Savaşı’nda (1740-1748) Avusturya ve İngiltere’ye karşı savaşa sokan gruba mali destek sağladı.Louis’nin Eylül 1745’te sarayın resmi evsahibesi (maitresse en titre) seçtiği Pompadour markizi Jeanne-Antoinette Poisson ise, yönetimdeki nüfuzunu 1764’te ölene değin korudu.

Ama Louis her konuda pasif bir hükümdar da değildi. Entrika yoluyla uluslararası olayların akışına yön verme arzusu 1748’de secret du roi (kralın sırrı) olarak bilinen, karmaşık bir gizli diplomasi sistemi kurmasıyla sonuçlandı. Önemli Avrupa başkentlerine yerleştirilen Fransız gizli ajanları, Louis’nin emriyle, çoğu kez kamuoyuna açıklananlara ters düşen siyasi hedefler doğrultusunda etkinlikte bulunmakla görevlendiriliyorlardı. Louis gizli diplomasi yöntemine ilk kez Polonya krallığına bir Fransızın seçilmesini sağlamak için başvurdu.Resmi açıklamalarda reddettiği bu girişimin başarısızlıkla sonuçlanmasından kısa bir süre sonra ülkesiyle İsveç, Prusya, Osmanlı Devleti ve Polonya arasında Avusturya’ya karşı bir ittifak kurmak amacıyla ajan ağını genişletti. Ama bakanları gizli diplomasiden habersiz oldukları için, dış politika alanında karar alıp uygulamayı olanaksızlaştıran bir kargaşa yaşanmaya başladı. Louis 1756’da Madame de Pompadour’un etkisiyle, gizli diplomasi yoluyla ulaşmaya çalıştığı hedefleri geçici olarak bir yana bırakarak Avusturya’yla ittifak kurdu.Bundan kısa süre sonra Avusturya ve Fransa ile İngiltere ve Prusya arasında başlayan Yedi Yıl Savaşı 1756’dan 1763’e değin sürdü. Louis’nin savaş nedeniyle kara Avrupa’sında Avusturyalılara karşı üstlendiği sorumluluklar, Fransa’dan çok daha büyük deniz gücü olan ve zengin denizaşırı kaynaklara sahip İngiltere’ye karşı sömürgelerde yürüttüğü mücadeleyi olumsuz yönde etkiledi.Sonuçta Kuzey Amerika ve Hindistan’daki Fransız sömürgelerinin hemen tümü İngiltere’ye geçti. 1758-1770 arasında dışişleri bakanlığı yapan, Madame de Pompadour’un gözdesi Choisel dükü Etienne-François Fransa’yı eski askerî gücüne kavuşturmayı başardı. Ama Louis’nin gizli diplomasisinin Polonya’da başarısızlığa uğraması Rusya, Avusturya ve Prusya’nın Polonya’yı paylaşarak (1772) Fransa’nın Orta Avrupa’daki nüfuzuna son vermeleriyle sonuçlandı.

Gençliğinde Sevilen lakabıyla anılmasına karşın zamanla uyruklarının güvenini yitiren Louis’nin hükümdarlığının son yıllarında, Parlement’ların (Yüksek Mahkeme) kral tarafından çıkarılan yasaların yürürlüğe girmesini engelleme ayrıcalığına son verilerek, zayıflayan zayıflayan krallık otoritesi güçlendirilmeye çalışıldı. XIV. Louis’nin askıya aldığı bu ayrıcalık naiplik döneminde Parlement’lara yeniden tanınmıştı. Yargıçlar sonradan, États-Généraux’nun toplantıya çağrılmamasından da yararlanarak kendilerini krallığın temel yasalarının savunucusu ilan etmiş ve taşra Parlement’larıyla Paris Parlement’ı arasında güçlü bir birlik kurarak taht karşısındaki konumlarını güçlendirmişlerdi. Böylece John Law’ın mali sistemine son vermişler, 1764’te Cizvitlerin Fransa’dan sürülmesinde önemli rol oynamışlar ve Bretanya’nın merkezi yönetimle bağlarını bir süre için koparmışlardı. Parlement’lar mali reformların önünde de büyük engel oluşturuyorlardı. Parlement’ların yetkilerini kötüye kullanmalarına son vermeye kararlı olan Adalet Bakanı Rene du Maupeou, 1711’de Paris Parlement’ının yetkilerini yargı işleriyle sınırladı ve yargı makamlarının satılması uygulamasına son verdi. Halkın muhalefetine karşın, yeni adalet sistemi XV. Louis’nin ölümüne değin etkin biçimde işledi. Ama XV. Louis’nin ardılı XVI. Louis’nin bu sisteme nedensiz yere son vermesi, 1789 Fransız Devrimi’nin koşullarını hazırlayarak Bourbon monarşisinin yıkılmasıyla sonuçlandı. XV. Louis’nin uzun hükümdarlık döneminin öteki önemli gelişmeleri, tahtın siyasi ve manevi otoritesinde görülen zayıflama ve dışişleriyle askeri konularda yaşanan başarısızlıklar oldu.

Resim gallerisi

 

 

  • 1724 – Peter von Biron, Kurlandiya Dükalığı’nın son dükü (ö. 1800)
Peter von Biron

Peter von Biron (15 Şubat 1724 – 13 Ocak 1800) Kurlandiya Dükalığı’nın son düküdür. 1769 yılından 1795 yılına kadar görevde kaldı.

Hayatı

 

Biron, 1724 yılında bugünkü Letonya’daki Jelgava’da dünyaya geldi. İleride Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı’nda dük olacak olan Ernst Johann von Biron’un ve karısı Benigna von Trotha’nın oğluydu. 16 yaşında ailesiyle beraber Sibirya’ya sürgüne yollandı. 1769 yılında babasından sonra dükalıkta dük oldu. Dükalık 1791’de bağımsızlığını elde etse de dört yıl sonra 1795’te Rus İmparatorluğu’nun saldırılarına dayanamayarak yıkıldı.

Bu süreçten önce, Bohemyalı Lobkovic ailesinden Nisan 1786’da arsa alan ve burayı yeni bir dükalık ilan eden Biron, kendini “Żagań Dükü” olarak tanıttı. Ancak 5 yıl sonra 1800’de bugünkü Polonya’daki Jeleniów kentinde öldü.

  • 1725 – Abraham Clark, Amerikalı politikacı (ö. 1794)
  • 1739 – Alexandre Théodore Brongniart, Fransız mimar (ö. 1813)
  • 1748 – Jeremy Bentham, İngiliz filozof ve hukukçu (Pragmatizm’in kurucusu olarak kabul edilen) (ö. 1832)
  • 1751 – Johann Heinrich Wilhelm Tischbein, Alman ressam (ö. 1828)
  • 1780 – Alfred Edward Chalon, İsviçreli ressam (ö. 1860)
  • 1782 – William Miller, Amerikalı Baptist vaiz (ö. 1849)
  • 1811 – Domingo Faustino Sarmiento, Arjantinli aktivist, entelektüel, yazar, devlet adamı ve Arjantin’in altıncı devlet başkanı (ö. 1888)
  • 1817 – Charles-François Daubigny, Fransız ressam (ö. 1878)
  • 1820 – Susan B. Anthony, Amerikalı kadın hakları savunucusu (ö. 1906)
  • 1826 – Johnstone Stoney, İngiliz-İrlandalı fizikçi (ö. 1911)
  • 1836 – Matsudaira Katamori, Japon daimyō (ö. 1893)
  • 1840 – Titu Maiorescu, Rumen akademisyen, avukat, edebiyat eleştirmeni, estetik akımcısı, felsefeci, çocuk eğitmeni, politikacı ve yazar (ö. 1917)
  • 1841 – Campos Sales, Brezilyalı avukat, kahve çiftçisi ve siyasetçi (ö. 1913)
  • 1845 – Elihu Root, Amerikalı hukukçu ve devlet adamı (ö. 1937)
  • 1856 – Emil Kraepelin, Alman psikiyatrist (ö. 1926)
  • 1861 – Charles Edouard Guillaume, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1938)
  • 1861 – Alfred North Whitehead, İngiliz matematikçi ve filozof (ö. 1947)
  • 1873 – Hans von Euler-Chelpin, Alman kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1964)
  • 1874 – Ernest Shackleton, İrlandalı-İngiliz kâşif (ö. 1922)
  • 1880 – Ali Sami Boyar, Türk ressam (ö. 1967)
  • 1883 – Fritz Gerlich, Alman gazeteci ve arşivci (ö. 1934)
  • 1885 – Rupen Sevag, Osmanlı Ermenisi hekim (ö. 1915)
  • 1886 – Mustafa Sabri Öney, Türk bürokrat (ö. ?)
  • 1890 – Robert Ley, Nazi Almanyası’nda politikacı (ö. 1945)
  • 1891 – Georg von Bismarck, Alman asker (ö. 1942)
  • 1895 – Wilhelm Burgdorf, Nazi Almanyası’nda piyade orgeneral (ö. 1945)
  • 1897 – Bronislovas Paukštys, Litvanyalı Katolik rahip (ö. 1966)
  • 1898 – Toto, İtalyan komedi ustası ve oyuncu (ö. 1967)
  • 1899 – Georges Auric, Fransız besteci (ö. 1983)
  • 1907 – Cesar Romero, Amerikalı aktör (ö. 1994)
  • 1909 – Miep Gies, Hollanda vatandaşı (II. Dünya Savaşı sırasında Anne Frank ve ailesine yardım eden) (ö. 2010)
  • 1923 – Kemal Karpat, Türk tarihçi ve akademisyen (ö. 2019)
  • 1926 – Doğan Güreş, Türk asker ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 21. Genelkurmay Başkanı (ö. 2014)
  • 1928 – Pietro Bottaccioli, İtalyan piskopos ve din adamı (ö. 2017)
  • 1932 – Seyyid Ahmet Arvâsî, Türk toplum bilimci, pedagog ve yazar (ö. 1988)
  • 1936 – Russell Marshall, Yeni Zelandalı siyasetçi ve diplomat (ö. 2025)
  • 1938 – Vasıf Öngören, Türk oyun yazarı (ö. 1984)
  • 1940 – İsmail Cem İpekçi, Türk siyasetçi (ö. 2007)
  • 1944 – Cahar Dudayev, Çeçen asker ve siyasetçi (ö. 1996)
  • 1944 – Zeynel Abidin Erdem, Türk iş insanı
  • 1945 – Douglas Hofstadter, Amerikalı bilim insanı
  • 1946 – Yves Cochet, Fransız yazar ve politikacı
  • 1946 – Zeynep Oral, Türk yazar ve gazeteci
  • 1946 – Matthieu Ricard, Nepal’deki Shechen Tennyi Dargyeling Manastırı’nda yaşayan Budist rahip
  • 1947 – John Adams, Amerikalı günümüz klasik Batı müziği bestecisi, opera bestecisi ve orkestra şefi
  • 1947 – Rusty Hamer, Amerikalı oyuncu (ö. 1990)
  • 1947 – Wenche Myhre, Norveçli şarkıcı
  • 1949 – Anneli Saaristo, Fin şarkıcı
  • 1949 – Esat Oktay Yıldıran, Türk asker (ö. 1988)
  • 1951 – Jadwiga Jankowska-Cieslak, Polonyalı oyuncu
  • 1951 – Jane Seymour, İngiliz sinema oyuncusu
  • 1952 – Sezai Aydın, Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı
  • 1953 – Miloslav Ransdorf, Çek politikacı (ö. 2016)
  • 1954 – Matt Groening, Amerikalı karikatürist ve Simpsonlar’ın yaratıcısı
  • 1960 – Armen Mazmanyan, Ermeni yönetmen (ö. 2014)
  • 1962 – Milo Đukanović, Karadağlı siyasetçi
  • 1963 – İsa Gök, Türk siyasetçi
  • 1963 – Oğuz Çetin, Türk eski millî futbolcu ve teknik direktör
  • 1964 – Chris Farley, Amerikalı oyuncu, komedyen, senarist ve yapımcı (ö. 1997)
  • 1965 – Metin Üstündağ, Türk karikatürist
  • 1969 – Birdman, Amerikalı rapçi ve yapımcı
  • 1971 – Alex Borstein, Amerikalı oyuncu, şarkıcı, ses sanatçısı, yazar ve komedyen
  • 1971 – Renée O’Connor, Amerikalı oyuncu
  • 1974 – Miranda July, Amerikalı yazar, film yönetmeni, oyuncu, şarkıcı ve senarist
  • 1974 – Alexander Wurz, Avusturyalı Formula 1’de Williams’ın yarış pilotu
  • 1984 – Francesca Ferretti, İtalyan voleybolcu
  • 1986 – Valeri Bojinov, Bulgar futbolcu
  • 1986 – Ami Koshimizu, Japon seslendirme sanatçısı
  • 1987 – Nail Tilbaç, Türk futbolcu
  • 1987 – Yasin Çam, Türk oyuncu
  • 1988 – Rui Patrício, Portekizli millî futbolcu
  • 1989 – Ziomara Morrison, Şilili basketbolcu
  • 1990 – Callum Turner, İngiliz aktör ve model
  • 1991 – Ángel Sepúlveda, Meksikalı futbolcu
  • 1992 – İdo Tatlıses, Türk şarkıcı
  • 1993 – Ravi, Güney Koreli rapçi, şarkıcı, söz yazarı ve prodüktör
  • 1995 – Megan Thee Stallion, Amerikalı rapçi ve söz yazarı
  • 1998 – George Russell, İngiliz Formula 1 pilotu

 

wikipedia.org

Ayrıca Kontrol Edin

6 Mayısta ölenler

Ölümler 680 – Muaviye, Halife ve Emevi Hanedanının kurucusu (d. 602) I. Muaviye Arapça Hüsn-ü Hatt ile “Muâviye” …

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir