Dünyada 14 Şubatta yaşanmış olaylar ve 14 Şubat sevgililer günü

• 496 – Sevgililer Günü, 14 Şubat günü birçok ülkede kutlanan özel gündür. Kökeni, Roma Katolik Kilisesi’nin inanışına dayanan bugün, Valentine ismindeki bir din adamının adına ilan edilen bir bayram günü olarak ortaya çıkmıştır.

Makale serilerinden
Aşk

Sevgililer Günü, her yılın 14 Şubat günü birçok ülkede kutlanan özel gündür. Kökeni, Roma Katolik Kilisesi’nin inanışına dayanan bu gün, Valentine ismindeki bir din adamı için ilan edilen bir bayram günü olarak ortaya çıkmıştır. Bu sebeple bazı toplumlarda “Aziz Valentin Günü” (İngilizce: St. Valentine’s Day) olarak bilinir. Valentine kelimesi, Batı medeniyetlerinde hoşlanılan kişi veya sevgili anlamlarında da kullanılır.^[1]

Günümüzde, bazı toplumlarda sevgililerin birbirine hediyeler aldığı, kartlar gönderdiği özel bir gün olarak devam etmektedir. Tahminlere göre 14 Şubat günü, tüm dünyada 1 milyar civarında kart gönderilmektedir. Bunun yanı sıra hediye alımlarından kaynaklı piyasada satışlar artmaktadır.

Tarihçe

Şubat ayı bereket festivalleri

Şubat ayı ortasının aşk ile ilişkisi antik çağlara dayanmaktadır. Antik Yunan takvimlerinde, ocak ayı ortası ile şubat ayı ortasının arasında kalan zaman Gamelyon ayı olarak adlandırılmıştı ve Zeus ile Hera’nın kutsal evliliğine adanmıştı.

Antik Roma’da 15 Şubat, bereket tanrısı Lupercus’un onuruna, Lupercalia Günü olarak kutlanmaktaydı. Bu günde, Lupercus’un din adamları tanrıya keçi kurban ederlerdi. Daha sonra kafalarının üstüne koydukları bir parça keçi derisi ile Lupercus’u simgeleyerek, Roma sokaklarında koşturup, karşılaştıkları herkese dokunurlardı. Genç kızlar gönüllü olarak ileri atılır ve bereket tanrısının dokunuşundan paylarını almaya çabalarlardı. İnanışa göre bu dokunuş sayesinde doğurganlıkları kolaylaşacaktı.

Lupercalia Bayramı’nın arifesi olan 14 Şubat’ta genç erkeklerin genç kızların isimleri yazlı kura çekerek bayram boyunca çift olma alışkanlığı vardı. 469’da Papa bu gayriHristiyan bayramını yasaklayarak sadece kura çekilişine izin verdi. Ancak artık kuralarda kızların değil, azizlerin isimlerini yazılıydı.

Valentine

1908 tarihli Katolik Ansiklopedisi’ndeki eski şehitler listesinde, 14 Şubat gününe kayıtlı, inancı yüzünden öldürülmüş üç tane Aziz Valentine geçmektedir:

Romantik aşk ile Valentine arasındaki bağlantı tarihi dokümanlarda hiç geçmemektedir ve kimi tarihçilere göre sadece bir efsanedir. Valentine’nin onuruna kutlama günü, 14 Şubat 496 tarihinde Papa Gelasius tarafından ilan edilmiştir.

1969 yılında kilise, takviminden Aziz Valentine Günü’nü çıkarmıştır.

Orta Çağ

Romantik aşk ile Valentine arasındaki bağlantı ilk olarak 14. yüzyıla ait kaynaklarda görülmektedir. 1381 tarihli Parlement of Foules adlı kitaba göre, Fransa’da ve İngiltere’da 14 Şubat geleneksel olarak kuşların çiftleşme günü olarak bilinmekteydi. Günün bu özelliğinden dolayı sevgililer birbirlerine güzel sözler yazan notlar vermekteydi ve bu notlarda birbirlerine Valentine diye hitap etmekteydiler.

Hristiyan olduğu için öldürülmüş Din Adamı Valentine ile romantik aşk arasındaki ilişkiyi anlatan efsanelerin 14. yüzyılda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu efsanelerde geçen başlıcaları şöyledir:

• Valentine, öldürüleceği günden bir gün önce gardiyanın kız kardeşine “Valentine’ninden” imzalı bir aşk notu vermişti.
• Romalı askerlerin evlenmesinin yasak olduğu dönemlerde gizlice evlenmelerine yardım etmişti.

Günümüzde Sevgililer Günü

14 Şubat, 1800 yıllarda Amerikalı Esther Howland’ın ilk Sevgililer Günü kartını yollamasından bu yana çok sayıda insanın kutladığı toplumsal bir olay olmuştur. Bunun doğal sonucu olarak olayın ticari yönü çok fazla önem kazanmış; Sevgililer Günü, tüm dünyada ticaretin canlandığı bir dönem hâline gelmiştir.

Sevgililer Günü âdetleri

Sevgililer Günü’ndeki en yaygın uygulama, eşe ya da sevgiliye verilen karttır. Bu kartlara sevgi mesajları, aşk şiirleri vs. yazılır.

Özellikle Batı medeniyetlerinde sevgilisi olmayanlar, hoşlandıkları kişilere kart gönderir. Alıcı kişi, içinde genellikle “Sevgilim olur musun?”^[2] yazan bu imzasız kartın kimden geldiğini bulmaya çalışır.

Sevgililer Günü’nde hemen herkes sevgililerine veya eşlerine bu günün ruhu ile bütünleşen, karşı tarafa sevgilerini anlatan hediyeler verir. Bu hediyelerin başında çiçekler ve çikolata gelir.

Sevgililer Günü’nü çiftler genellikle baş başa geçirirler. Baş başa gidilen romantik bir yemek ya da evde hazırlanan romantik bir sofra en yaygın kutlamalardandır.

Çiftler, Sevgililer Günü’nün gecesinin de özel olması için çaba gösterirler. Kimi çiftler, bu güne has, cinselliği ön plana çıkarıcı kıyafetler ve iç çamaşırları alırlar. En çok tercih edilen renk, tutkuyu sembolize eden kırmızıdır.

Bunların yanı sıra, Sevgililer Günü çok sayıda evlenme teklifinin de edildiği bir gündür.

Dünyada Sevgililer Günü

Suudi Arabistan’da resmî olarak da Sevgililer Günü kutlamasında kullanılan ürünlerin satışı yasaktır.^[3] Özbekistan, Türkmenistan, Malezya, Endonezya, İran ve Pakistan; Sevgililer gününü kutlamayan ülkelerdir.^[4]

• 1779 – James Cook, Sandviç Adaları yerlileri tarafından öldürüldü.
• 1804 – Osmanlı İmparatorluğu’na karşı Birinci Sırp Ayaklanması, Kara Yorgi tarafından başlatıldı.
• 1859 – Oregon, Amerika Birleşik Devletleri’nin 33. eyaleti oldu.
• 1876 – Alexander Graham Bell, telefon patenti için başvurdu.
• 1876 – İstanbul Tramvay Şirketi işçileri greve çıktı.
• 1878 – II. Abdülhamid, Meclis-i Mebûsan’ı süresiz olarak tatil etti ve istibdat dönemi başladı.
• 1909 – Osmanlı Devleti’nde ilk güven oylaması yapıldı; Kâmil Paşa kabinesi düşürüldü.
• 1912 – Arizona, ABD’nin 48. eyaleti oldu.
• 1912 – ABD’nin ilk dizel motorlu denizaltısı, Connecticut’ta kullanılmaya başlandı.
• 1918 – SSCB’de Gregoryen Takvimi kullanımına geçildi.
• 1923 – Mustafa Kemal, Batı Anadolu gezisine çıktı.
• 1924 – International Business Machines (IBM) şirketi kuruldu.
• 1925 – TBMM’de 9 Şubat’ta vurulan Deli Halit Paşa öldü.
• 1929 – Al Capone’un rakibi yedi gangster, Chicago’da öldürüldü. Olay 14 Şubat’ta gerçekleştiği için “Sevgililer Günü Katliamı” olarak anılmaktadır.
• 1939 – Bismarck suya indirildi.
• 1931 – Türkiye güzeli Naşide Saffet Esen, Avrupa’da “Güzel Göz Kraliçesi” seçildi.
• 1945 – Şili, Ekvador, Paraguay ve Peru, Birleşmiş Milletler’e katıldı.
• 1945 – II. Dünya Savaşı: Birleşik Krallık ve ABD uçakları, Dresden’in bombalanışının ikinci gününde yangın bombaları kullanmaya başladılar.
• 1946 – İlk genel amaçlı elektronik bilgisayar ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer), Pensilvanya Üniversitesi’nde (ABD) tanıtıldı.
• 1946 – İngiltere’nin Merkez Bankası olan “The Bank of England” millileştirildi.
• 1949 – İsrail parlamentosu (Knesset), ilk toplantısını yaptı.
• 1949 – Kanada’da “Asbest Grevi” olarak adlandırılan direniş başladı. Grevin başladığı bugün Québec’teki “Sessiz Devrim”in de başlangıcı olarak kabul edilir.
• 1951 – İdil Biret, 10 yaşında Paris’teki ilk piyano resitalini verdi.
• 1952 – Kış Olimpiyat Oyunları Oslo’da (Norveç) başladı.
• 1955 – İzmir Alsancak Limanı’nın temeli, Başbakan Adnan Menderes tarafından atıldı.
• 1961 – Lavrensiyum elementi (103 numaralı element), Kaliforniya Üniversitesinde ilk defa sentezlendi.
• 1963 – İngiltere’de Leeds General Infirmary Hastanesi’nde, Dünyada ilk kez insandan insana başarılı bir böbrek nakli yapıldı.
• 1974 – Gazeteci İsmail Cem (İpekçi), TRT Genel Müdürlüğü’ne atandı.
• 1977 – Ortadoğu Teknik Üniversitesi Rektörlüğüne, Hasan Tan atandı; öğrenciler dersleri boykot etti.
• 1979 – Türkiye, İran’daki Humeyni rejimini resmen tanıdı.
• 1980 – Tariş olayları: On bin jandarma komandosu ve çok sayıda polis, Tariş’e ait Çiğli İplik Fabrikası’ndaki işçi direnişine müdahale etti. Operasyona keşif uçakları ve helikopterler de katıldı. Gün boyu süren müdahale sonucunda Fabrika boşaltıldı, 1500 işçi gözaltına alındı.
• 1981 – Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda bazı değişiklikler yapan yasa, Millî Güvenlik Konseyi’nce kabul edildi.
• 1986 – Eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar, Yüce Divan’da “görevini kötüye kullandığı” gerekçesiyle 2 yıl hapse mahkûm edildi. İsmail Özdağlar, rüşvet aldığı iddiasıyla yargılanmaktaydı.
• 1989 – İranlı lider Humeyni, Şeytan Ayetleri kitabının yazarı Salman Rushdie’nin öldürülmesi emrini verdi.
• 1989 – Union Carbide, 1984’teki Bhopal felaketi’nde sebep olduğu zararlara karşılık Hindistan Hükûmetine 470 milyon dolar ödemeyi kabul etti.
• 1989 – GPS (Küresel Konumlandırma Sistemi)’ni oluşturacak 24 uydudan ilki yörüngesine oturtuldu.
• 1990 – Yılmaz Güney’in Umut filmi, İstanbul’da gösterime girdi.
• 1994 – Demokrasi Partisi’nin (DEP) Ankara il binasına bombalı bir saldırı yapıldı; bina ağır hasar gördü, 3 kişi yaralandı.
• 1994 – 52 kişiyi öldürmekten suçlu bulunan Ukraynalı seri katil Andrey Çikatilo, Rusya’nın Novoçerkassk şehrinde kurşuna dizilerek idam edildi. İdamı, Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin tarafından açıklandı.
• 1996 – Emekli olduktan sonra Milliyetçi Hareket Partisi’ne (MHP) katılan eski Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) Savcısı Nusret Demiral, “Ezan Türkçe okunmalı” deyince, partiden ihraç edildi.
• 2000 – Hizbullah cephaneliklerinin ortaya çıkışı ve varlığı, 1994’ten beri tartışılan JİTEM’i yeniden gündeme getirdi. Batman eski Valisi Salih Şarman “JİTEM var”, Jandarma eski Komutanı Teoman Koman ise “yok” dedi.
• 2004 – Hamburg doğumlu Türk yönetmen Fatih Akın’ın son filmi, “Gegen die Wand” (Duvara Karşı), Berlin Uluslararası Film Festivali’nde en iyi film seçilerek “Altın Ayı” ödülü aldı.
• 2005 – Lübnan’ın eski Başbakanlarından Refik Hariri, düzenlenen bir suikast sonucu öldürüldü.
• 2006 – “Yeşil” kod adlı Mahmut Yıldırım’ın İstanbul’da bir evde kıstırıldığı ve son anda kaçtığı ileri sürülen operasyonda, oğlu Murat Yıldırım, “adam vurdurduğu” gerekçesiyle on beş kişiyle birlikte gözaltına alındı.
• 2008 – Danıştay 1. Dairesi, Mehmet Ağar’ın Emniyet Genel Müdürlüğü döneminde, “suç işlemek amacıyla örgüt kurma” suçundan, Susurluk Davası kapsamında yargılanmasına karar verdi. Daire, Ağar’ın Vali statüsünde bulunması nedeniyle, yargılanmasının Yargıtay’da yapılmasına hükmetti.

Wikipedia.org