Bartın

Bartın
İl
İlin Türkiye’deki konumu
Wikimedia | © OpenStreetMap İl sınırları haritası
Ülke	Türkiye
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
İl merkezi	Bartın
İdare
• Vali	Nurtaç Arslan
Yüzölçümü
• Toplam	2330 km²
Nüfus [1]
• Toplam	189.405
• Yoğunluk	85/km²
• Kır	114.320
• Şehir	75085
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	378
İl plaka kodu	74
Resmî site bartın.gov.tr bartın.bel.tr

Bartın, Türkiye‘nin Karadeniz Bölgesi‘nde Batı Karadeniz Bölümü’ndeki bir ildir. 1991 yılında Zonguldak ilinden ayrılarak Türkiye’nin 74. ili olmuştur. Doğusunda Kastamonu, güneyinde Karabük, batısında Zonguldak illeri, kuzeyinde Karadeniz bulunur. Orman bakımından zengin olan ilin büyük bir kısmı Küre Dağları Millî Parkı sınırları içerisinde yer almaktadır. Bartın Çayı, Türkiye’de üzerinde taşımacılık yapılan tek akarsudur.

“Parthenia”dan Bartın’a dönüşen adın kaynağı “Parthenios”dur. Bartın Irmağının Antik Çağ’daki adı olan Parthenios, Yunan mitolojisindeTanrıların Babası Okeanos‘un çocukları olan yüzlerce tanrıdan birisi ve “Sular Tanrısı<nowiki>dır. ”Sular İlahı veya Muhteşem Akan Su “anlamlarına gelir. Romalılar devrinde Bartın Çayı’na Parthenius deniliyordu. Çayın kıyısında kurulan şehre ise Parthenia adı verildi. Bu isim zamanla Bartın’a dönüşmüştür. Bartın ili, tarihi Paphlagonia antik kentlerinden Sesamos (Amasra), Kromna (Kurucaşile) ve Erythinoi (Çakraz)’ı sınırları içerisinde bulundurmaktadır

Batı Karadeniz Bölgesinin, 41° 53′ kuzey enlemi ile 32° 45′ doğu boylamı arasında yer alır. Kuzeyini 59 km’lik sahil şeridiyle Karadeniz çevrelerken doğuda Kastamonu, doğu ve güneyde Karabük, batıda ise Zonguldak illeriyle komşudur. Yüzölçümü 2143 km²’dir. İl merkezinin rakımı 25 m’dir.

Bartın; doğu, batı ve kuzeyden yüksekliği 2000 metreyi geçmeyen dağlarla çevrilidir. Dağlar; yüksek olmamakla birlikte oldukça dik, sahillere doğru sarp ve kayalıktır. En önemli dağları; Aladağ, Kocadağ, Karadağ, Kayaardı, Karasu ve Arıt dağlarıdır. Kent merkezini batıdan Aladağ, kuzeyden Karasu Dağları ve doğudan Arıt Dağları kuşatmaktadır. Halatçıyaması, Orduyeri, Kırtepe ve Ömertepesi kentin üzerine kurulduğu dört önemli tepedir.

Bartın 4 ilçeden oluşur,

• Bartın (merkez)
• Amasra
• Kurucaşile
• Ulus

Bartın’ın bulunduğu havza içerisinde bulunduğu sahil kıyısından ötürü nemli Karadeniz iklimi görülür. Yaz aylarında sıcaklıklar fazla ve nem oranı çok yüksektir. Kışlar ise ılık ve yağışlı geçer. Kar kütlesinin yerde kalma süresinin en düşük olduğu illerden birisi olan Bartın, aynı zamanda da Marmara-Karadeniz arasında geçiş iklimi de göstermektedir. İlin havzası çok büyük oranda Karadeniz iklimi gösterirken, Küre Dağları bölgesinin arkasında kalan Ulus ilçesi, Karadeniz dağlarından gelen nemli iklimi alamadığı için bu bölgelerde karasal iklim görülmektedir.

Bartın, Karadeniz kıyısının ucunda bulunan bir şehirdir. Kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Karabük, doğusunda Kastamonu, batısında ise Zonguldak illeriyle çevrilidir. Şehre D755 ve D010 karayolu ağı ile ulaşım sağlanmaktadır. Şehre yaklaşık 40 km mesafede ise Zonguldak Havalimanı bulunmaktadır.

Bartın ilinin bazı önemli yerleşim yerlerine uzaklığı ise aşağıdaki gibidir:

Zonguldak Havalimanı: 39 km

İstanbul: 410 km

Ankara: 260 km

İzmir: 780 km

Samsun: 380 km

Bolu: 150 km

Karabük: 75 km

Çankırı: 185 km

Zonguldak: 80 km

Kastamonu: 170 km

Bartın’da turizm, son 10 sene içerisinde hızla bir gelişim göstermiştir. Özellikle İç Anadolu bölgesinde yer alan Ankara, Çankırı, Karabük, Kırıkkale şehirlerinde yaşayan halk bu bölgenin İç Anadolu’ya olan yakınlığı sebebiyle son yıllarda sıkça seyahat gösterir. Bundan ötürü Bartın’ın sahil kasabaları turizm odaklı bir gelişim içerisindedir.

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclisleri oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D’Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.^[2][3]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Bartın Valisi, 1976-Amasya doğumlu Nurtaç Arslan’dır. 12.5.2022/209 kararla İller İdaresi Genel Müdür Yardımcısı iken atanmıştır.^[4]

Bartın Belediye Başkanı, 1955-Zonguldak doğumlu Muhammed Rıza Yalçınkaya (CHP), 31 Mart 2024 seçimlerinde %51,29 oy oranıyla seçilmiştir. Yalçınkaya, daha önce de 1999-2007 arası Bartın Belediye Başkanlığı yapmış, ardından 2007-2018 arası CHP’den Bartın Milletvekilliği yapmıştı.^[5]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Bartın İl Genel Meclisi üye sayısı, 8 AK PARTİ, 3 CHP ve 1 MHP olmak üzere 12’dir. Bartın Belediye meclisi ise 12 AK PARTİ, 7 MHP ve 6 CHP olmak üzere 25 üyeden oluşur.^[6]

2023 Türkiye genel seçimleri sonucuna göre Bartın’ın  Türkiye Büyük Millet Meclisindeki üyelerinin siyasi partilere dağılımı: 1 CHP (Aysu Bankoğlu) ve 1 AK Parti (Yusuf Ziya Aldatmaz)’dir^[7]

Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri^[8])

Bartın ili nüfusu: 207.238. Bu nüfusun %54,34’ü şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 2.330 km²‘dir. İlde km²‘ye 89 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 150’dir.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 1,88 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Ulus(% 6,70)- Merkez ilçe (% 0,84)

06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 4 İlçe, 8 belediye, bu belediyelerde 50 mahalle ve ayrıca 263 köy vardır.

2023 yılı sonunda Bartın ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri
İlçe	Nüfus2022	Nüfus2023	Fark	NüfusArtışı %	BelediyeSayısı	MahalleSayısı	KöySayısı	KöyNüfusu	Şehirnüfusu	Şehirdeoturan %	Alanı km2[9]	km2‘yedüşen kişi
Amasra	13.852	14.552	700	4,93	1	5	30	8.459	6.093	41,87	178	82
Kurucaşile	6.337	6.681	344	5,29	1	4	28	4.723	1.958	29,31	152	44
Merkez	161.830	163.196	1.366	0,84	3	28	137	67.067	96.129	58,90	1091	150
Ulus	21.332	22.809	1.477	6,70	3	13	68	14.386	8.423	36,93	909	25
Bartın	203.351	207.238	3.887	1,88	8	50	263	94.635	112.603	54,34	2330	89

Bartın il nüfus bilgileri
Yıl	Toplam	Sıra	Fark	Şehir – Kır
2000[10]	184.178	75		%26     48.002 136.176     %74
2007[11]	182.131	72	%1	%32     58.788 123.343     %68
2008[12]	185.368	73	%2	%32     59.736 125.632     %68
2009[13]	188.449	73	%2	%34     63.234 125.215     %66
2010[14]	187.758	73	%0	%34     63.984 123.774     %66
2011[15]	187.291	74	%0	%35     65.856 121.435     %65
2012[16]	188.436	74	%1	%36     68.151 120.285     %64
2013[17]	189.139	75	%0	%39     72.995 116.144     %61
2014[18]	189.405	74	%0	%40     75.085 114.320     %60
2015[19]	190.708	74	%1	%41     77.827 112.881     %59
2016[19]	192.389	74	%1	%42     80.556 111.833     %58
2017[19]	193.577	74	%1	%43     83.120 110.457     %57
2018[19]	198.999	74	%3	%42     83.026 115.973     %58
2019[19]	198.249	74	%0	%44     86.527 111.722     %56
2020[19]	198.979	74	%0	%45     89.879 109.100     %55
2021[19]	201.711	74	%1	%47     93.813 107.898     %53

Konum Bilgileri
İlçe	Kuruluş Yılı[20]	Önceden bağlı olduğu ilçe	Alanı km²	Rakım mt.	Merkeze Uzaklık km[21]	Ulaşan Yollar[21]
Bartın Merkez			1.091	12		D.755-05, D.010-08, D.755-01
Amasra	1987	Merkez	178	12	19	D.010-08=>74.03
Kurucaşile	1957	Merkez	152	13	64	D.010-08
Ulus	1944	Safranbolu	909	179	37	D.755-01=>74.25
BARTIN	1991	ZONGULDAK	2.330

2018-2019 Sezonu sonunda, Futbol takımı Bartınspor BAL (Bölgesel Amatör Lig) grubunda 6. olmuştur. Bartın’ın liglerdeki diğer takımı Bartın Gençlik Hizmetleri, Voleybol Erkekler bölgesel ligde final grubunda 2. olmuştur.

Ziraat Türkiye Kupası’nda Bartınspor, 3.turda Sarıyer‘e elenmiştir.

Bartın’ın önemli spor tesisleri: Bartın Atatürk Stadyumu (5.000), Ömer Tepesi Spor Salonu (750), Bartın Kapalı Yüzme Havuzu-Y.Olimpik (500).

• Bartın Kent Müzesi
• Kemal Samancıoğlu Etnografya Müzesi
• Amasra Müzesi

• Bartın ilindeki yerleşim yerleri listesi
• Bartın Üniversitesi
• Küre Dağları Millî Parkı
• Kirazlıköprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali

wikipedia