Ming Hanedanı 明朝 Ming İmparatorluğu
1368-1644
Bayrak Hanedanlık mührü
1580 civarında Ming Hanedanı yönetimindeki Çin
Başkent	Pekin
Yaygın dil(ler)	Çince
Hükûmet	Monarşi
İmparator
• 1368 – 1398 Zhu Yuanzhang • 1627 – 1644 Chongzhen
Tarihçe
• Kuruluşu 1368 • Dağılışı 1644
Nüfus
• Sayılan	160,000,000
Para birimi	Yuan
Öncüller Ardıllar Yuan Hanedanı Qing Hanedanı

Çin tarihi

İlk Çağ[göster] Orta Çağ[göster] Yeni Çağ[göster] Yakın Çağ[göster]

Míng Hanedanı (Çince: 明朝, Hanyu Pinyin: Míng Cháo), 1368-1644 yılları arasında Çin’e egemen olmuş hanedandır. Hanedan etnik Çinliler tarafından kurulmuştur. Zhu Yuanzhang’nın 1368 yılında Nanjing kentinde tahta geçmesiyle kuruldu. Ming Taizu olarak adlandırılan Zhu Yuanzhang, tahtta kaldığı 31 yıl içinde feodal monarşi merkezi yönetimini güçlendirmek için hanedanın kuruluşuna büyük katkısı olan vezirleri ve farklı görüşlere sahip olan kişileri öldürerek imparatorluk otoritesini artırdı. Ming Taizu’nun ölümünden sonra torunu Jianwen tahta geçti. Ancak imparator Jianwen, amcası Zhu Di (朱棣) tarafından tahttan indirildi. Zhu Di, kendisini Chengzu İmparatoru ilan etti ve 1421 yılında başkenti Pekin’e taşıdı.

Köylerdeki çarpışmalar da şiddetlendi. 1627 yılında Şansi eyaletinde yaşanan afet sırasında yöneticilerin zorla vergi toplamaları, köylü isyanlarına neden oldu. Yüz binlerce köylünün katıldığı isyan ordusunun 1644 yılında Pekin şehrine girmesinden sonra imparator Cong Zhen kendini asarak canına kıydı. Böylece Ming Hanedanı, devrildi. Qing (Mançu) Hanedanı kuruldu.

İlluminati (/əˌluːmɪˈnɑːti/; Latince: Illuminati, Türkçe: Aydınlatılmışlar), hem gerçek hem de hayali çeşitli gruplara verilen bir isimdir. Tarihsel olarak, bu isim genellikle 1 Mayıs 1776’da bugün Almanya’nın bir parçası olan Bavyera’da kurulan Aydınlanma dönemi gizli topluluğu Bavyera İlluminatisi‘ne atıfta bulunur. Cemiyetin belirtilen amaçları, batıl inançlara, gericiliğe, kamu yaşamı üzerindeki dinî etkiye ve devlet gücünün kötüye kullanılmasına karşı çıkmaktı. İlluminati, Masonluk ve diğer gizli cemiyetlerle birlikte, 1784, 1785, 1787 ve 1790 yıllarında Katolik Kilisesi’nin teşvikiyle Bavyera Elektörü Charles Theodore tarafından fermanla yasaklandı.^[1] Sonraki yıllarda grup, İlluminati’nin yeraltında faaliyet göstermeye devam ettiğini ve Fransız Devrimi’nden sorumlu olduğunu iddia eden muhafazakâr ve dindar eleştirmenler tarafından genellikle kötülendi.

Daha sonraki kullanımlarda “İlluminati”, orijinal Bavyera İlluminatisi’nin devamı olduğu iddia edilen çeşitli örgütlere atıfta bulunurken kullanıldı, ancak bu bağlantılar doğrulanmadı. Bu örgütler, genellikle siyasi güç ve nüfuz elde etmek ve Yeni Dünya Düzeni kurmak amacıyla olayları yönetmek, hükûmetlere ve şirketlere ajanlar yerleştirmek suretiyle dünya işlerini kontrol etmek için komplo kurmakla suçlanmaktadır. Daha yaygın olarak bilinen ve ayrıntılı komplo teorilerinin bazılarının merkezinde yer alan İlluminati, gölgelerde gizlenen ve iktidarın iplerini ve kaldıraçlarını çeken olarak tasvir edilmektedir. İlluminati’nin bu görüşü popüler kültürde de kendine yer bularak düzinelerce romanda, filmde, televizyon programında, çizgi romanda, video oyununda ve müzik videosunda yer aldı.

Hareket 1 Mayıs 1776 tarihinde Ingolstadt’ta (Yukarı Bavyera), Ingolstadt Üniversitesi kilise hukuku profesörlerinden biri olan filozof Adam Weishaupt tarafından beş kişiyle kuruldu.^[2] Aydınlanma Çağı’nın bir kolu olarak özgür düşünceyi temel edinmiş üyelerden oluşan topluluk masonluğu model aldı.^[3] İlluminati üyeleri üstlerine itaat edecekleri üstüne gizli bir ant içtiler. Üyeler her biri farklı derecelere sahip olmak üzere üç ana sınıfa ayrıldı ve pek çok İlluminati grubu var olan Mason locası üyeliklerini iptal etti.

Weishaupt başlangıçta topluluğun adının “Perfectibilists (Mükemmelleştiriciler)” olmasını planladı.^[2] Grup ayrıca “Bavyeralı İlluminati” diye de adlandırıldı ve ideolojisine “İlluminizm” dendi. Brunswick dükü Ferdinand ve diplomat Franz Xaver von Zwack gibi pek çok önemli kişilik, aydın ve politikacı kendilerini grup üyesi saydı. Topluluğun pek çok Avrupa ülkesinde şubesi açıldı ve 1784’te içerisinde 2000’e yakın üyesi oldu.^[4] Topluluk edebiyat dünyasından da Johann Wolfgang von Goethe, Johann Gottfried Herder ve dönemin Gotha ile Weimar düklerinin de ilgisini çekti.^[5]

1777 yılında Karl Theodor, Bavyera’nın yöneticisi oldu. Theodor aydınlanmacı mutlakiyet taraftarıydı ve döneminde içinde İlluminati’nin de bulunduğu bütün gizli toplulukları yasakladı. Bavyera hükûmeti tarafından 1785’te yayımlanan bildiri, grubun dağılmasına neden oldu. Kurucu Adam Weishaupt, Ingolstadt Üniversitesi’ndeki görevinden alındı. Bavyera’dan sürgün edildikten sonra hayatının geri kalanını Thüringen-Gotha’da geçirdi ve 1830’da öldü. Topluluğun yazışmaları ve belgeleri toplatılıp daha sonra hükûmet tarafından yayımlandı.^[5]

Massenhausen’in ayrılmasıyla Zwack hemen daha olgun ve önemli elemanlar bulmaya koyuldu. Weishaupt’un en çok değer verdiği kişi, çocukluk arkadaşı ve Münih Frauenkirche’nin bir kanonu olan Hertel’di. 1778 yazının sonunda tarikatın 5 komutanlıkta 27 üyesi (Massenhausen de dahil) vardı; Münih (Atina), Ingolstadt (Eleusis), Ravensberg (Sparta), Freysingen (Thebes) ve Eichstaedt (Erzurum).^[6]

Bu erken dönemde tarikatın Acemi, Minerval ve Aydınlanmış Minerval olmak üzere üç derecesi vardı ve bunlardan sadece Minerval derecesi karmaşık bir tören içeriyordu. Bu törende adaya gizli işaretler ve bir şifre verilirdi. Karşılıklı bir casusluk sistemi Weishaupt’u tüm üyelerinin faaliyetleri ve karakterleri hakkında bilgilendiriyor, onun gözdeleri yönetici konseyin ya da Areopagus’un üyeleri oluyordu. Bazı acemilerin İnisiyanlar olarak üye olmalarına izin veriliyordu. İyi karakterli Hristiyanlar aktif olarak aranır, Yahudiler ve paganlar, kadınlar, keşişler ve diğer gizli cemiyetlerin üyeleri özellikle dışlanırdı. Tercih edilen adaylar zengin, uysal, öğrenmeye istekli ve 18-30 yaşları arasındaydı.^[7][8]

Bazı üyelerini Masonlara katılmaktan güçlükle vazgeçiren Weishaupt, kendi ritüelini genişletmek için malzeme elde etmek amacıyla eski tarikata katılmaya karar verdi. Şubat 1777’nin başlarında Sıkı Gözetim Riti’nin “Prudence” locasına kabul edildi. “Mavi loca” masonluğunun üç derecesi boyunca ilerlemesi ona yararlanmaya çalıştığı daha yüksek dereceler hakkında hiçbir şey öğretmedi, ancak ertesi yıl Abbé Marotti adlı bir rahip Zwack’a bu içsel sırların eski din ve ilkel kilise bilgisine dayandığını bildirdi. Zwack, Weishaupt’u kendi tarikatlarının Masonlukla dostane ilişkiler içine girmesi ve kendi localarını kurma iznini alması konusunda ikna etti. Bu aşamada (Aralık 1778), Masonluğun ilk üç derecesinin eklenmesi ikincil bir proje olarak görülüyordu.^[9]

Prusya Büyük Locası’ndan biraz zorlukla Dostluk için Kraliyet York’u adında bir izin alındı ve Bavyera Seçmeni Charles Theodore’un gururunu okşamak amacıyla yeni locaya İyi Konsey’in Theodore’u adı verildi. Loca 21 Mart 1779’da Münih’te kuruldu ve kısa sürede İlluminati ile doldu. Radl adındaki ilk üstat Baden’deki evine dönmeye ikna edildi ve Temmuz ayına kadar Weishaupt’un tarikatı locayı yönetti.^[9]

Bir sonraki adım, Büyük Localarından bağımsız olmaktı. İngiltere Büyük Locası’na bağlı olan Frankfurt’taki Union locasıyla masonik ilişkiler kuran Theodore locası bağımsız olarak tanındı ve bağımsızlığını ilan edebildi. Yeni bir ana loca olarak artık kendi localarını kurabilirdi. Frankfurt masonları arasındaki üye kazanma çabası Adolph Freiherr Knigge’nin de bağlılığını sağladı.^[9]

Knigge, 1780 yılının sonlarında, Bavyera ordusunda piyade yüzbaşısı ve mason dostu olan Costanzo Marchese di Costanzo tarafından Sıkı Gözetim Riti’nin bir kongresinde üye olarak kabul edildi. Henüz yirmili yaşlarında olan Knigge, tarikatının en yüksek inisiyasyon derecelerine çoktan ulaşmış ve reform için kendi büyük planlarıyla gelmişti. Planının destek bulmaması karşısında hayal kırıklığına uğrayan Knigge, Costanzo’nun kendisine yaratmak istediği tarikatın zaten var olduğunu söylemesi üzerine hemen ilgisini çekti. Knigge ve üç arkadaşı bu tarikat hakkında daha fazla şey öğrenmek istediklerini ifade edince Costanzo onlara Minerval sınıfıyla ilgili materyalleri gösterdi. Bu sınıfın eğitim materyali, Bavyera’da yasaklanmış olan ama Protestan Alman eyaletlerinde yaygın olan “liberal” literatürdü. Knigge’nin üç arkadaşı hayal kırıklığına uğradı ve Costanzo ile bir daha görüşmediler, ancak Knigge’nin ısrarı Kasım 1780’de Weishaupt’tan gelen bir mektupla ödüllendirildi. Knigge’nin hem Masonluk içindeki hem de dışındaki bağlantıları onu ideal bir üye yapmıştı. Knigge kendi adına bu ilgiden gurur duydu ve tarikatın eğitim ve insanlığın despotizmden korunması gibi belirtilen amaçlarına doğru çekildi. Weishaupt, Knigge’nin simyaya ve “yüksek bilimlere” olan ilgisini kabul etmeyi ve destek sözü vermeyi başardı. Knigge Weishaupt’a, Katı Gözlemcilik kendi kökenlerini sorgulamaya başladıkça Masonluğun reformu için planlarını özetleyen bir yanıt verdi.^[10]

Weishaupt, Knigge’ye tarikatın üst kademelerine kabul edilmeden önce üye toplama görevini verdi. Knigge, kendi üye toplama alanlarını seçmesine izin verilmesi koşuluyla kabul etti. Diğer birçok mason Knigge’nin yeni masonik düzen tanımını çekici buldu ve İlluminati’nin Minerval derecesine kaydoldu. Knigge bu sırada Weishaupt’un hizmet ettiğini iddia ettiği “En Yüce Üstler “e inanıyor gibi görünüyordu. Tarikatın yüksek dereceleri hakkında hiçbir şey ifade edememesi giderek utanç verici bir hal alıyordu, ancak Weishaupt herhangi bir yardımı geciktirmek için ona fazladan bir görev verdi. Weishaupt tarafından kendisine malzeme sağlanan Knigge artık yasadışı Cizvitlerin faaliyetlerini özetleyen ve özellikle Bavyera’da nasıl gelişmeye ve üye toplamaya devam ettiklerini gösterme iddiasında olan broşürler hazırlıyordu. Bu arada, Knigge’nin yüksek derecelerle ilgili sorulara tatmin edici bir yanıt verememesi konumunu savunulamaz hale getiriyordu ve Weishaupt’a bu yönde bir mektup yazdı. Ocak 1781’de, Knigge’yi ve mason üyelerini kaybetme ihtimaliyle karşı karşıya kalan Weishaupt sonunda üstlerinin ve tarikatın sözde antikliğinin kurgu olduğunu ve yüksek derecelerin henüz yazılmadığını itiraf etti.^[10]

Knigge, İlluminati’nin yüksek derecelerinde Masonluğun vadedilen derin sırlarını öğrenmeyi bekleseydi, Weishaupt’un ifşası konusunda şaşırtıcı derecede sakindi. Weishaupt, Knigge’ye yüksek derecelerin yaratılmasında özgür bir el vadetti ve ayrıca ona kendi notlarını göndermeye söz verdi. Knigge ise tarikatı kendi fikirleri için bir araç olarak kullanma fırsatını memnuniyetle karşıladı. Yeni yaklaşımının, İlluminati’yi Almanya’nın Protestan krallıklarındaki müstakbel üyeler için daha cazip hale getireceğini iddia etti. Kasım 1781’de Areopagus Knigge’ye Bavyera’ya seyahat etmesi için 50 florin verdi, Knigge de bunu Swabia ve Franconia üzerinden yaptı ve yolculuğu sırasında diğer Illuminati’lerle tanışıp onların misafirperverliğinden yararlandı.^[11] 

Yakın geçmişte ve günümüzde birçok kardeşlik örgütü, orijinal Bavyera İlluminati’sinin soyundan geldiklerini iddia etmekte ve açıkça “İlluminati” adını kullanmaktadır. Bu gruplardan bazıları kendi örgütlerinin adında “İlluminati Tarikatı” adının bir varyasyonunu kullanırken,^[26] Ordo Templi Orientis gibi diğerlerinin örgüt hiyerarşisinde “İlluminati” bir derece olarak yer almaktadır. Ancak, günümüzdeki bu grupların tarihi tarikatla gerçek bir bağlantısı olduğuna dair hiçbir kanıt yoktur. Önemli bir siyasi güç ya da nüfuz elde etmemişlerdir ve çoğu, gizli kalmaya çalışmak yerine, üye çekme aracı olarak Bavyera İlluminati’siyle asılsız bağlantıları öne çıkarmaktadır.^[27]

Augustin Barruel (1741-1820), İlluminati komplo teorilerin temel kaynağı olan Fransız rahip ve eserinin İngilizce çevirisi Memoirs Illustrating the History of Jacobinism.

1797 ile 1798 yılları arasında yayınlanan Augustin Barruel’in Memoirs Illustrating the History of Jacobinism (T. “Jakobenliğin Tarihini Gösteren Anılar”) ve John Robison’un Proofs of a Conspiracy (T. “Bir Komplonun Kanıtları”) kitaplarında İlluminati’nin ayakta kaldığı ve Fransız İhtilali’nin mimarı olduğu gibi uluslararası komplo teorileri ortaya atıldı.^[5]

Bavyeralı İlluminati, Mark Dice, David Icke, Texe Marrs, Ryan Burke, Jüri Lina ve Morgan Gricar gibi komplo teorisyenlerinin savına göre, etkinliğini sürdüren bir örgüttür. Pek çok dayanaksız sav dünyadaki birçok siyasi, askerî ve ekonomik olayın sorumlusunu gizli bir örgüt olan İlluminati olarak gösterir. Komplo teorisyenlerine göre birçok ABD Başkanı, bu örgüte doğrudan veya dolaylı olarak hizmet etmektedir. Ayrıca birçok tanınmış çocuk çizgi filminde bilinçaltı mesajlarıyla beyin yıkama gerçekleştirildiği iddia edilmektedir.^[5][28]

Myron Fagan’a göre Waterloo Muharebesi, Fransız İhtilali, John F. Kennedy suikastı bu örgütün işidir.^[29]

Günümüzde İlluminati ile ilişkilendirilen pek çok simgenin Hollywood sinemasında ve Amerikan müziklerinde kullanıldığı düşünülmektedir. Stanley Kubrick’in Gözleri Tamamen Kapalı adlı filmi, bugüne kadar yapılmış en kapsamlı İlluminati çözümlemesi olarak kabul edilir. Filmde sadece örgütün ayinlerini ve göstergebilimini iyi bilen insanların anlayabileceği pek çok göndermenin olduğu bilinmektedir.

Popüler müzikte ise Lady Gaga, Rihanna, Katy Perry, Jay Z ve Kanye West gibi şarkıcılar kliplerinde İlluminati simgelerini kullanmıştır. En sık kullanılan simgeler, asıl örgütle hiçbir bağlantısı olmayan piramit, tek göz, üçgen ve güneştir.