Ölümler
- 806 – Kammu, Japonya’nın geleneksel veraset düzenine göre 50. imparatoru (d. 737)
İmparator Kammu | |
---|---|
Japonya İmparatoru | |
Hüküm süresi | 781-806 |
Taç giymesi | 30 Nisan 781 |
Önce gelen | Kōnin |
Sonra gelen | Heizei |
Doğum | 737 |
Ölüm | 5 Şubat 806 |
Babası | İmparator Kōnin |
Annesi | Takano no Niigasa |
İmparator Kammu (Japonca: 桓武天皇 Kammu-tennō; MS 737-806), Japonya’nın geleneksel veraset düzenine[1] göre 50. imparatorudur.[2] Saltanatı MS 781’den 806 yılında ölümüne kadar sürmüştür.[3]
- 1661 – Shunzhi, Çin’in Qing Hanedanı’nın üçüncü imparatoru (d. 1638)
İmparator Shunzhi | |
---|---|
Qing İmparatoru | |
Hüküm süresi | 8 Ekim 1643-5 Şubat 1661 |
Taç giymesi | 1643 |
Önce gelen | Hong Taiji |
Sonra gelen | Kangxi |
Çin İmparatoru | |
Hüküm süresi | 8 Kasım 1644-5 Şubat 1661 |
Taç giymesi | 1643 |
Önce gelen | Chongzhen |
Sonra gelen | Kangxi |
Doğum | 15 Mart 1638 Shenyang, Ming Hanedanı |
Ölüm | 5 Şubat 1661 Yasak Şehir, Pekin, Qing Hanedanı |
Hanedan | Aisin Gioro |
Babası | Hong Taiji |
Annesi | İmparatoriçe Xiaozhuang |
İmparator Shunzhi (Çince: 順治帝; pinyin: Shùnzhì dì; 15 Mart 1638 – 5 Şubat 1661), Çin’in Qing Hanedanı’nın üçüncü imparatorudur.[1] Saltanatı 1643’ten 1661 yılında ölümüne kadar sürmüştür.[1]
Shunzhi, babası Hong Taiji’nin ölümünün ardından henüz beş yaşındayken tahta çıkmış olup 1650 yılına kadar siyasi yetkiler prens Dorgon’un elindeydi. 1644 yılında Qing Hanedanı’nın tüm Çin’de hakimiyeti sağlamasıyla tüm Çin’in imparatoru oldu.
- 1790 – William Cullen, İskoç doktor (d. 1710)
- 1807 – Pasquale Paoli, İtalyan devlet adamı ve yurtsever (d. 1725)
Filippo Antonio Pasquale di Paoli (26 Nisan 1725 – 5 Şubat 1807), İtalyan devlet adamı ve yurtsever. Korsika’da Cenova egemenliğine son vermiş ve ilerici bir yönetim kurarak çeşitli reformlar gerçekleştirmiştir.
Korsikalıların Cenova’ya karşı verdikleri bağımsızlık mücadelesinin önderlerinden Giacinto Paoli’nin oğluydu. 1739’da babasıyla birlikte Napoli’ye sürgüne gitti ve oradaki askeri akademide öğrenim gördü. 1755’te Korsika’ya döndükten sonra Cenova yanlılarını yenilgiye uğratıp iktidarı ele geçirdi. Avrupa ülkelerindekinden daha demokratik bir anayasayı yürürlüğe koyup 9 yıl boyunca ülkeyi aydın despotizmi olarak bilinen bir anlayışla yöneterek önemli reformlar gerçekleştirdi. Yönetimi sırasında kan davasını yasakladı, madenciliği teşvik etti, bir deniz filosu ile bir üniversite kurdu. Bu arada Cenova’ya karşı savaşmayı sürdürdü ve 1764’te Cenova’nın müttefiki Fransa’ya savaş açtı. 1768’de Korsika’yı satın alan Fransa adayı işgal edip milliyetçileri yenilgiye uğratınca (1769), İngiltere’ye kaçtı ve 20 yıl boyunca III. George’dan aylık alarak Londra’da yaşadı.
Fransız Devrimi sırasında tuğgeneral rütbesiyle görev yapan Paoli Temmuz 1790’da Korsika’ya döndü. 1793’te Fransa’yla arası bozulunca bir kez daha bağımsızlık mücadelesine girişti ve İngilizlerin desteğiyle Fransızları 1794’te adadan sürmeyi başardı. Ardından ada İngilizlerin koruması altına girdi ve Sir Gilbert Elliot Korsika genel valiliğine atandı. Elliot’un kendisini değil de Pozzo di Borgo’yu başdanışman seçmesi üzerine düş kırıklığına uğrayan Paoli, iç çekişmelere neden olmak istemediğinden 1795’te İngiltere’ye gitti. Yaşamının geri kalan bölümünü İngiliz hükûmetinden emekli maaşı alarak sürdürdü.
- 1818 – XIII. Karl, İsveç-Norveç arasında kurulan birliğin ilk kralı (d. 1748)
XIII. Karl | |
---|---|
İsveç kralı | |
Hüküm süresi | 6 Haziran 1809 – 5 Şubat 1818 |
Önce gelen | IV. Gustav Adolf |
Sonra gelen | XIV. Karl |
Norveç kralı | |
Hüküm süresi | 4 Kasım 1814 – 5 Şubat 1818 |
Önce gelen | Christian Frederick |
Sonra gelen | III. Charles |
Doğum | 7 Ekim 1748 Stockholm, İsveç |
Ölüm | 5 Şubat 1818 (69 yaşında) Stockholm, İsveç |
Eş(ler)i | Hedvig Elisabeth Charlotte |
Babası | Adolf Fredrik |
Annesi | Louisa Ulrika |
Dini | Lüteryen |
İmza |
XIII. Karl (7 Ekim 1748, Stockholm, İsveç – 5 Şubat 1818, Stockholm, İsveç), 1809’dan sonra İsveç kralı ve 1814’ten 1818’deki ölümüne dek İsveç-Norveç arasında kurulan birliğin ilk kralıdır. Karl, İsveç kralı Adolf Fredrik ve Prusya Prensesi Louisa Ulrikas’ın ikinci oğluydu.
Hükümdarlık
XIII. Karl, 1792’de ağabeyinin ölümü üzerine 13 yaşındaki yeğeni IV. Gustav’ın naibi oldu. Gustav’ın Napoléon Savaşları sırasındaki başarısızlığı üzerine kral ilan edildi.
Hükümdarlığı döneminde İsveç Krallığı, 1809’daki Fredrikshamn Antlaşması ile Finlandiya bölgesini Rusya’ya bırakırken, 1814’te Danimarka-Norveç ile yaptığı Kiel Antlaşması ile Norveç’i topraklarına katmıştır.
- 1881 – Thomas Carlyle, İskoç asıllı, deneme ve hiciv yazarı, tarihçi ve eğitmen (d. 1795)
- 1883 – Pertevniyal Sultan, Abdülaziz’in annesi, Valide Sultan ve II. Mahmud’un eşi (d. 1810)
Pertevniyal Sultan
|
|
---|---|
Doğum | (?)[2] 1810(?) |
Ölüm | 5 Şubat 1883 İstanbul |
Defin yeri | Pertevniyal Valide Sultan Camii’ndeki Pertevniyal Sultan Türbesi, Aksaray, Fatih, İstanbul |
Din | İslâm |
Evlilik | II. Mahmud |
Çocuk(lar) | Abdülaziz |
Pertevniyal Sultan (ö. 5 Şubat 1883[3]) Osmanlı padişahı Abdülaziz’in annesi, Valide Sultan ve II. Mahmud’un eşidir.
Hayatı
Pertevniyal Valide Sultan’ın kökeni hakkında kesin bilgi olmamakla[2] beraber büyük olasılıkla Rumen kökenlidir.[4][5][6] Kürt veya Çerkes asıllı olduğu da iddia edilir.[7] 1829 yılında II. Mahmud’un eşi oldu. 10 yıllık bir evlilikten sonra eşi öldü. 25 Haziran 1861 tarihinde Sultan Abdülmecid’in ölümü üzerine oğlu Abdülaziz tahta geçince Pertevniyal Sultan da Valide Sultan unvanını aldı. Oğlunun bütün saltanatı boyunca Valide Sultan kaldı. Hayır hasenata çok önem verirdi. Pertevniyal Lisesi’ni, Pertevniyal Valide Sultan Camii’ni yaptırdı. Konya Aziziye Camii’nin yapımında da büyük maddi yardımları oldu (1867).
Oğlu hayatını kaybedince Valide Sultanlık dönemi bitti ama 7 yıl daha yaşadı. Ayrıca Yusufpaşa’da bulunan Aksaray Mahmudiye İlk Öğretim Okulunu’nu eşi II. Mahmud’un anısına yaptırmıştır. Okul birkaç kez talihsizliklerle karşılaşmasına rağmen bugün hala hizmet vermektedir.
5 Şubat 1883 tarihinde Dolmabahçe Sarayı’nda öldü.[8] İstanbul’un Aksaray semtinde bulunan kendisinin yaptırmış olduğu Pertevniyal Valide Sultan Camii’ndeki Pertevniyal Sultan Türbesine defnedildi.
Abdülaziz عبد العزيز أوَّل |
|||||
---|---|---|---|---|---|
İslâm Halifesi Emîrü’l-mü’minîn İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Han |
|||||
32. Osmanlı Padişahı | |||||
Hüküm süresi | 25 Haziran 1861 – 30 Mayıs 1876 (14 yıl, 11 ay ve 5 gün) |
||||
Önce gelen | Abdülmecid | ||||
Sonra gelen | V. Murad | ||||
Sadrazamlar |
Liste
|
||||
111. İslâm Halifesi | |||||
Hüküm süresi | 25 Haziran 1861 – 30 Mayıs 1876 | ||||
Önce gelen | Abdülmecid | ||||
Sonra gelen | V. Murad | ||||
Doğum | 8 Şubat 1830 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
||||
Ölüm | 4 Haziran 1876 (46 yaşında) Feriye Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
||||
Defin | II. Mahmud Türbesi, Fatih, İstanbul | ||||
Eş(ler)i |
|
||||
Çocuk(lar)ı |
|
||||
|
|||||
Hanedan | Osmanlı Hanedanı | ||||
Babası | II. Mahmud | ||||
Annesi | Pertevniyal Sultan | ||||
Dini | İslam | ||||
İmza |
ile ilgili metin bulabilirsiniz.
Abdülaziz veya diğer bilinen adıyla Padişah Abdülaziz (Osmanlıca: عبد العزيز; 8 Şubat 1830 – 4 Haziran 1876), 32. Osmanlı padişahı ve 111. İslam halifesidir. II. Mahmud ve Pertevniyal Valide Sultan’ın oğlu, Padişah Abdülmecid’in kardeşidir. Padişah Abdülaziz 25 Haziran 1861 tarihinde kardeşinin ölümü üzerine, 31 yaşında iken tahta geçmiştir.
Valide Sultan | |
---|---|
Resmî ikamet |
|
Oluşum | 30 Eylül 1520 |
Açılışı yapan | Ayşe Hafsa Sultan |
Kaldırılma | 11 Aralık 1904 |
Son sahibi | Rahîme Perestû Sultan |
Valide sultan
(Osmanlıca: والده سلطان), Osmanlı padişahlarının saltanatları sırasında hayatta olan annelerine verilen ünvandı.
Kaynaklarda “vâlide-i pâdişâh”, “vâlide-i saâdetpenâh”, “mehd-i ulyâ-yı saltanat” şeklinde de geçmektedir. Kösem Sultan “ümmü’l-mü’minîn”, Pertevniyal Sultan “ümmü’l-cihân” unvanlari kullanılmış ve Hatice Turhan Sultan devlet adamı ve tarihci Defterdar Sarı Mehmed Paşa tarafından, ölümü vesilesiyle “devletin bir rükn-i rekîni” olarak niteledirilmiştir.[1]
İlk valide sultan Kanuni Sultan Süleyman’ın annesi Ayşe Hafsa Sultan[2] olmak üzere Osmanlı padişahları tahta çıktıkları zaman anneleri de Valide Sultan unvanını alarak büyük bir siyasi güce ve oldukça yüksek miktarda bir gelire sahip olurlardı. Valide Sultanlar bu geliri genellikle hastane, külliye, cami ve medrese inşa ettirmek için kullanırlar, bazen de fakirlere yiyecek dağıtmak, sünnet ettirmek, düğün yapmak gibi hayır işleri yaparlardı.
II. Mahmud | |||||
---|---|---|---|---|---|
İslâm Halifesi Emîrü’l-mü’minîn İki Kutsal Caminin Hizmetkârı |
|||||
30. Osmanlı Padişahı | |||||
Hüküm süresi | 28 Temmuz 1808 – 1 Temmuz 1839 (30 yıl, 11 ay ve 3 gün) |
||||
Önce gelen | IV. Mustafa | ||||
Sonra gelen | Abdülmecid | ||||
109. İslâm Halifesi | |||||
Hüküm süresi | 28 Temmuz 1808 – 1 Temmuz 1839 | ||||
Önce gelen | IV. Mustafa | ||||
Sonra gelen | Abdülmecid | ||||
Doğum | 20 Temmuz 1785 Topkapı Sarayı, Kostantiniyye, Osmanlı İmparatorluğu |
||||
Ölüm | 1 Temmuz 1839 (53 yaşında) Kostantiniyye, Osmanlı İmparatorluğu |
||||
Defin | II. Mahmud Türbesi, Fatih, İstanbul, Türkiye | ||||
Eş(ler)i |
|
||||
Çocuk(lar)ı |
|
||||
|
|||||
Hanedan | Osmanlı Hanedanı | ||||
Babası | I. Abdülhamid | ||||
Annesi | Nakşidil Sultan | ||||
Dini | İslam | ||||
İmza |
II. Mahmud (Osmanlı Türkçesi: محمود ثانى Mahmud-u sānī, محمود عدلى Mahmud-u Âdlî; d. 20 Temmuz 1785, İstanbul – ö. 1 Temmuz 1839, İstanbul), 30. Osmanlı padişahı ve 109. İslam halifesidir. Osman Gazi ve Sultan İbrahim’den sonra Osmanlı Hanedanı’nın üçüncü ve son soy atasıdır. Son altı Osmanlı padişahından ikisi onun oğlu dördü ise torunudur.
- 1887 – Beşir Fuad, Türk asker, çevirmen, gazeteci ve fikir adamı (d. 1852)
- 1888 – Anton Mauve, Hollandalı realist ressam (d. 1838)
- 1889 – Ole Jacob Broch, Norveçli matematikçi, fizikçi, ekonomist ve politikacı (d. 1818)
- 1894 – Auguste Vaillant, Fransız anarşist (d. 1861)
- 1926 – André Gedalge, Fransız besteci ve öğretmen (d. 1856)
- 1931 – Mihal Grameno, Arnavut milliyetçi, politikacı, yazar, özgürlük savaşçısı ve gazeteci (d. 1871)
- 1937 – Lou Andreas-Salomé, Rus asıllı psikanalist ve yazar (d. 1861)
- 1939 – Gheorghe Țițeica, Rumen matematikçi (d. 1873)
- 1946 – George Arliss, İngiliz aktör (d. 1868)
- 1958 – Lili Berky, Macar aktris (d. 1886)
- 1960 – Mustafa Kurucu, Türk mutasavvıf, öğretmen ve İslam alimi (d. 1887)
Mustafa Kurucu | |
---|---|
Doğum | 1887 Sedirler, Konya, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 5 Şubat 1960 Konya, Türkiye |
Defin yeri | Üçler Mezarlığı |
Takma ad | Hacıveyiszade Mustafa |
Meslek | Yazar, Mutasavvıf |
Milliyet | Türk |
Etkilendikleri
|
|
Mustafa Kurucu bilinen adıyla Hacı Veyiszâde (d. 1887 Konya – ö. 5 Şubat 1960 Konya),[1] Tanınmış mutasavvıf, öğretmen ve İslam alimi.
Konya’da daha çok babasına nispetle ‘Hacı Veyiszade’ ismiyle bilinir ki, bu şehirde adını taşıyan büyük bir cami bulunur.
İlk eğitimini babası Hacı Veyis Efendi’den alarak hafız oldu. Daha sonra Adliye Medresesi’ne devam ederken Bekir Sami Paşa Medresesinde Şeyh Mehmed Bahaeddin Efendi ve oğulları Zeynel Abidin ve Ahmed Ziya Efendilerden ders almaya başladı.Zamanın en gelişmiş sistem ve hocalarına sahip bu kurumda matematik, miras hukuku, astroloji ve Fransızca gibi müspet ilimlerde tahsil etmiş buaradan icazet alarak sonradan ismi değişen Bekir Sami Paşa Medresesi yeni ismiyle Islah-ı Medaris-i İslamiyye’de müderrislik yaparak pek çok öğrenci de yetiştirmiştir. Medreselerin kapatılmasından sonra Piri Mehmet Paşa Camii imam-hatipliği, Aziziye Camii imam-hatipliği ve Merkez Vaizliği görevlerinde bulundu. Konya İmam Hatip Lisesi’nin kuruluşunda büyük emekleri geçti ve kuruluşundan şonra bu okulda Arapça, tefsir, fıkıh ve hadis öğretmeni olarak çalıştı.
5 Şubat 1960 günü rahatsızlanarak öldü ve Üçler Mezarlığı’na defnedildi. Mustafa Kurucu Şair, yazar Ali Ulvi Kurucu’nun amcasıdır.
Hacıveyiszâde Mustafa Efendi güler yüzlü, hoşsohbet, karşısındakinden iltifatını esirgemeyen, mert ve dürüst, affedici ve birleştirici bir insandı. Camiye gidip gelirken esnaf arasında gördüğü hoş olmayan davranışları düzeltmeye çalışırdı. Onun insanları kırmadan kötülüğü önlemeye çalışan tutumu bugün dahi birçok kişi tarafından anılmaktadır. Hacıveyiszâde’nin basılmış herhangi bir eseri yoktur.[2]
- 1961 – Helmuth Theodor Bossert, Alman asıllı Türk dil bilimci ve arkeolog (d. 1889)
- 1967 – Violeta Parra, Şilili folk müziği sanatçısı (d. 1917)
- 1969 – Thelma Ritter, Amerikalı oyuncu (d. 1902)
- 1971 – Mátyás Rákosi, Macar komünist siyasetçi ve 1945-1956 arasında Macaristan Komünist Partisi lideri (d. 1892)
- 1976 – Arnold Petersen, Amerika Sosyalist İşçi Partisi Ulusal Sekreteri (d. 1885)
- 1990 – Sümeyra Çakır, Türk ses sanatçısı (d. 1946)
- 1993 – Adnan Kahveci, Türk siyasetçi (d. 1949)
- 1993 – Joseph L. Mankiewicz, Amerikalı yapımcı, yönetmen, senarist ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü, En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü sahibi (d. 1909)
- 1994 – Hermann Josef Abs, Alman bankacı ve maliye uzmanı (d. 1901)
- 1999 – Wassily Leontief, Rus ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1906)
- 2005 – Gnassingbé Eyadéma, Togo devlet başkanı (d. 1935)
- 2006 – Andrea Santoro, İtalyan misyoner rahip (d. 1945)
- 2006 – Cemal Kutay, Türk tarihçi ve yazar (d. 1909)
- 2008 – Maharişi Maheş Yogi, Hint guru (Transandantal Meditasyon tekniğini geliştiren) (d. 1918)
- 2011 – Brian Jacques, İngiliz yazar (d. 1939)
- 2012 – Sam Coppola, Amerikalı oyuncu (d. 1935)
- 2014 – Carlos Borges, Uruguaylı futbolcu (d. 1932)
- 2014 – Robert A. Dahl, Amerikalı siyaset bilimci (d. 1915)
- 2015 – Henri Coppens, Eski Belçikalı millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1930)
- 2015 – Marisa Del Frate, İtalyan oyuncu, sunucu ve şarkıcı (d. 1931)
- 2015 – Val Fitch, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1923)
- 2016 – Bodil Malmsten, İsveçli romancı ve şair (d. 1944)
- 2017 – David Axelrod, Amerikalı müzik yapımcısı, besteci ve müzisyen (d. 1933)
- 2017 – Sonny Geraci, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (d. 1947)
- 2017 – Björn Granath, İsveçli oyuncu (d. 1946)
- 2018 – Margot Duhalde, II. Dünya Savaşı’nda görev almış Şilili pilot (d. 1920)
- 2019 – Joe Presko, Amerikalı profesyonel beyzbol oyuncusu (d. 1928)
- 2019 – Václav Vorlíček, Çek film yönetmeni (d. 1930)
- 2020 – Carlos Barisio, Arjantinli futbolcu (d. 1951)
- 2020 – Stanley Cohen, Amerikalı biyokimyacı ve 1986 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi bilim insanı (d. 1922)
- 2020 – Kirk Douglas, Amerikalı oyuncu (d. 1916)
- 2021 – Ezzat El Alaili, Mısırlı aktör (d. 1934)
- 2021 – Isa Bellini, İtalyan aktris, seslendirme sanatçısı, sunucu ve şarkıcı (d. 1922)
- 2021 – Ruth Dayan, İsrailli moda tasarımcısı, aktivist ve yazar (d. 1917)
- 2021 – Christopher Plummer, Kanadalı film, dizi oyuncusu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1929)
- 2021 – Butch Reed, eski Amerikan futbolu oyuncusu ve profesyonel Amerikan güreşçisi (d. 1954)
- 2023 – Pervez Müşerref, Pakistanlı asker ve siyasetçi (d. 1943)
Pervez Müşerref پرویز مشرّف |
|
---|---|
Pakistan Cumhurbaşkanı | |
Görev süresi 20 Haziran 2001 – 18 Ağustos 2008 |
|
Başbakan | Zaferullah Han Cemali Çohdari Şucaat Hüseyin Şevket Aziz Muhammed Mian Soomro Yusuf Rıza Gilani |
Yerine geldiği | Muhammed Refik Tarar |
Yerine gelen | Muhammed Mian Soomro (Geçici) |
Pakistan Yürütme Başkanı | |
Görev süresi 12 Ekim 1999 – 21 Kasım 2002 |
|
Cumhurbaşkanı | Muhammed Refik Tarar |
Yerine geldiği | Navaz Şerif (Başbakan) |
Yerine gelen | Zaferullah Han Cemali (Başbakan) |
Pakistan Savunma Bakanı | |
Görev süresi 12 Ekim 1999 – 23 Ekim 2002 |
|
Yerine geldiği | Navaz Şerif |
Yerine gelen | Rao İskender İkbal |
Pakistan Silahlı Kuvvetleri Ortak Subaylar Kurulu Başkanı |
|
Görev süresi 8 Ekim 1998 – 7 Ekim 2001 |
|
Yerine geldiği | Cihangir Keremet |
Yerine gelen | Aziz Han |
Pakistan Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı |
|
Görev süresi 6 Ekim 1998 – 28 Kasım 2007 |
|
Yerine geldiği | Cihangir Keremet |
Yerine gelen | Eşfik Pervez Kayani |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 11 Ağustos 1943 Delhi, Britanya Hindistanı |
Ölüm | 5 Şubat 2023 (79 yaşında) Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri |
Partisi | PML-Q APML |
Evlilik(ler) | Sehba Müşerref |
Çocuk(lar) | 2 |
Bitirdiği okul | Pakistan Askeri Akademisi Pakistan Ulusal Savunma Koleji |
Mesleği | Asker |
Dini | Sünni İslam |
Ödülleri | Nişan-ı İmtiyaz Tamga-yı Besalet İmtiyaz-ı Sened Suud Nişanı |
Askerî hizmeti | |
Bağlılığı | Pakistan |
Branşı | Pakistan Kara Kuvvetleri |
Hizmet yılları | 1964-2007 |
Rütbesi | General |
Birimi | Ordu Topçu Alayı |
Komutası | 1. Kolordu 12. Kolordu Özel Görevler Grubu Askeri Harekâtlar Genel Direktörü 40. Tümen, Okara |
Çatışma/savaşları | 1965 Hint-Pakistan Savaşı 1971 Hint-Pakistan Savaşı Siaçen Çatışması Kargil Savaşı Afganistan İç Savaşı (1996-2001) 1999 Pakistan askerî darbesi 2001-02 Hindistan-Pakistan ayrılığı Veziristan Savaşı |
Pervez Müşerref (Urduca: پرويز مشرف; d. 11 Ağustos 1943 – 5 Şubat 2023), Pakistanlı asker ve siyasetçidir. 1999-2002 yılları arasında Pakistan başbakanı ve 2001-2008 yılları arasında Pakistan cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. 18 Ağustos 2008 tarihinde bir cumhurbaşkanının azledilmesinin Pakistan için iyi olmayacağını belirterek gelen baskılar üzerine görevinden istifa etti.
Eğitimi
Türkiye’de 1956 yılına kadar eğitim gördü, ileri seviyede Türkçe bilmekteydi ve Beşiktaş JK kongre üyesiydi. 1961’de Pakistan Askeri Akademisi’ne başladı. Pakistan Ulusal Savunma Koleji’nde okudu. İngiltere Kraliyet Savunma Bilimleri Koleji’nden mezun oldu.
Kariyeri
1964 yılında Pakistan Ordusu’na subay olarak katıldı. Ekim 1998’de, dönemin başbakanı Navaz Şerif tarafından orgeneralliğe terfi ettirildikten sonra ülke genelinde adını duyurdu. Kargil Savaşı’nın planlayıcısı ve stratejik saha komutanı oldu. Başbakan Şerif ile aylar süren bir çekişmeden sonra, 1999’da askerî darbe ile iktidara geldi ve Başbakan’ı sıkı bir ev hapsinde tuttuktan sonra Pencap Eyaleti’nde bulunan Adiala Cezaevi’ne nakletti.
Hakkındaki suçlamalar
2007 yılında anayasaya aykırı bir biçimde olağanüstü hâl ilan ettiği ve yargı mensuplarını tutuklattığı gerekçesiyle vatana ihanet suçlaması ile karşı karşıya kaldı.[1] 2007’de suikasta kurban giden eski Başbakan Benazir Butto’yu Taliban’ın öldüreceğine dair istihbarat almasına rağmen yeterince koruyamadığı ve 2008’de ordunun düzenlediği bir operasyonda öldürülen aşiret lideri Nevab Ekber Bugti’nin ölümünden sorumlu olduğu ileri sürülmektedir.[1] Butto’nun ölümüne dair iddialarla ilgili olarak Pakistan’da bulunan yaklaşık $824.000 değerindeki mal varlığı 2011 yılında donduruldu.[1] Pakistan Talibanı, Müşerref’in intihar bombacılarına hedef olacağını duyurdu.[1]
Pakistan’a dönüşü
2008’de Dubai ve Londra’da kendi isteğiyle sürgün hayatı yaşamaya başladı. Mayıs 2013’te düzenlenecek genel seçimlerde aday olmak için Pakistan’a geri döndüyse de adaylığı mahkeme tarafından reddedildi.[2] 19 Nisan 2013 tarihinde tutuklanarak mahkemeye çıkarıldı.[3] Peşaver Yüksek Mahkemesi, Pakistan eski devlet başkanı Pervez Müşerref’i, yönetimi sırasında, ülkede iki defa anayasayı askıya aldığı gerekçesiyle siyasetten ömür boyu men etti.[4]
Ölümü
Müşerref, organ yetmezliğine neden olan amiloidoz hastalığına bağlı sebeplerden dolayı 5 Şubat 2023’te Dubai’de bir hastanede hayatını kaybetti.
wikipedia.org