1 Ocak, Gregoryen takvimine göre ilk gün. Miladi takvime göre yılın 1. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 364 gün vardır (artık yıllarda 365). Bu gün, yılın başlangıcı olduğu için Yılbaşı olarak bilinir.
1 Ocak Tarihte Bugün |
Aralık – Ocak – Şubat | ||||||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 31 |
Olaylar
- MÖ 45 – Jülyen takvimi ilk kez kullanılmaya başlandı. 16. yüzyıla kadar kullanıldıktan sonra yerini Gregoryen takvimine bırakacaktır.
- 404 – Telemachus, Kolezyum‘daki bir gladyatör dövüşünü ayırmak isteyince, kalabalık tarafından taşlanarak öldürüldü. Honorius, O’nun anısına dövüşleri yasakladı. Bu dövüş, son gladyatör dövüşü olarak tarihe geçti.
- 1515 – Fransa‘da, I. François tahta çıktı.
- 1785 – Dünyanın ilk gazetelerinden Daily Universal Register, İngiltere‘de yayımlanmaya başladı. Üç yıl sonra adı “The Times” olarak değiştirilecek olan gazete, hala çıkmaktadır.
- 1801 – Cüce gezegen Ceres, Giuseppe Piazzi tarafından keşfedildi.
- 1808 – Amerika Birleşik Devletleri‘ne köle girişi yasaklandı.
- 1891 – Penaltı, Birleşik Krallık‘taki Stoke City-Notts maçındaki tartışmalar üzerine kural kitabına girdi.
- 1899 – Küba‘da İspanyol egemenliği sona erdi.
- 1901 – Avustralya‘daki Britanya kolonileri federasyonlaşarak tek bir çatı altında birleşti.
- 1901 – Nijerya, Birleşik Krallık himayesine girdi.
- 1901 – Pentakostalizm mezhebi, Topeka, Kansas‘ta Bethel Bible College’de ilk ayin sonrası kuruldu.
- 1923 – Türkiye‘nin ilk futbol federasyonu olan “Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı” (bugün Türkiye Futbol Federasyonu) kuruldu.
- 1925 – Amerikan astronom Edwin Hubble, samanyolu dışında başka galaksiler keşfettiğini açıkladı.
- 1926 – Gece yarısından itibaren Uluslararası Takvim ve Saat kullanılmaya başlandı.
- 1929 – Anadolu demiryolu hattı ile Haydarpaşa Limanı millileştirildi.
- 1929 – Millet Mektepleri açıldı.
- 1933 – Ölçüler Kanunu yürürlüğe girdi.
- 1934 – Alcatraz adası, Amerika Birleşik Devletleri‘nin bir hapishanesi haline getirildi.
- 1939 – Sidney, Avustralya‘da sıcaklık 45 °C’yi buldu; şehirde bu bir rekor.
- 1940 – Sovyetler Birliği ile Finlandiya arasında Ratte Yolu Muharebesi başladı.
- 1945 – Fransa, Birleşmiş Milletler‘e alındı.
- 1949 – Endonezya‘da, Hollandalı askerler Cava‘yı ele geçirdi.
- 1956 – Sudan bağımsız bir cumhuriyet olduğunu ilan etti.
- 1958 – Avrupa Ekonomik Topluluğu kuruldu.
- 1959 – Küba Devriminin zaferi: Diktatör Fulgencio Batista yeni yılın ilk saatlerinde Havana‘dan kaçtı. Camilo Cienfuegos ve Che Guevara önderliğindeki gerilla kolları Havana‘ya girmeye başladı. Bütün Küba‘da işçiler ve köylüler Fidel Castro‘nun çağrısına uyarak genel greve başladı.
- 1960 – İlk meteorolojik uydu ‘Tiros’ Amerika Birleşik Devletleri tarafından fırlatıldı.
- 1960 – Kamerun, BM yönetiminden bağımsızlığını kazandı.
- 1965 – Filistin Kurtuluş Örgütü içerisinde yer alan El Fetih, ilk silahlı eylemini gerçekleştirdi. Ahmet Amr Musa önderliğindeki gerilla birlikleri, İsrail’in işgal altında tuttuğu Batı Şeria topraklarına sızarak, bir köprüyü havaya uçurdu.
- 1971 – Amerika Birleşik Devletleri’nde televizyonda sigara reklamları yasaklandı.
- 1973 – Birleşik Krallık, İrlanda ve Danimarka, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) üyesi oldu.
- 1974 – İsrail‘de yapılan seçimleri Golda Meir liderliğindeki İsrail İşçi Partisi kazandı.
- 1978 – Hindistan Hava Yollarına ait Boeing 747 tipi bir yolcu uçağı, Mumbai açıklarında havada infilak ederek denize çakıldı; 213 kişi öldü.
- 1979 – Çin ile Amerika Birleşik Devletleri arasında diplomatik ilişkiler başladı.
- 1981 – Yunanistan, Avrupa Ekonomik Topluluğu üyeliğine kabul edildi.
- 1984 – Brunei bağımsızlığını kazandı.
- 1984 – Nijerya‘da General Muhammadu Buhari kansız bir darbeyle iktidarı ele geçirdi.
- 1990 – David Dinkins, New York‘un ilk siyah Belediye Başkanı olarak görevine başladı.
- 1990 – Ruanda İç Savaşı başladı.
- 1993 – Çekoslovakya dağıldı. Slovakya ve Çekya kuruldu.
- 1994 – Meksika‘nın Chiapas eyaletindeki kızılderililer, ulusal kuruluşları için Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu önderliğinde ayaklanarak bölgenin denetimini ele geçirdiler.
- 1994 – NAFTA (Kuzey Amerika Ülkeleri Serbest Ticaret Anlaşması) yürürlüğe girdi.
- 1995 – Diyarbakır‘ın Kulp ilçesine bağlı Hamzalı köyüne saldıran PKK mensupları, yedisi çocuk on dokuz kişiyi öldürdü. Bir PKK’lı öldürüldü.
- 1995 – Dünya Ticaret Örgütü kuruldu.
- 1995 – İsveç, Avusturya ve Finlandiya, Avrupa Birliği üyeliğine kabul edildi.
- 1996 – Gümrük Birliği anlaşması Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Anlaşma, Türkiye ile 15 Avrupa ülkesi arasında geçerli oldu.
- 1997 – Zaire, Dünya Ticaret Örgütü üyesi oldu.
- 1998 – Avrupa Merkez Bankası kuruldu.
- 1999 – Avrupa para birimi “Euro” yürürlüğe girdi. (Birleşik Krallık, Danimarka, İsveç ve Yunanistan hariç).
- 2002 – Euro banknot ve bozuk paraları Avrupa Birliği üyesi ülkeler‘de kullanılmaya başlandı.
- 2002 – Hollanda‘da ötanaziyi yasallaştıran karar yürürlüğe girdi. Hollanda, ölümcül durumdaki hastalara hayatlarını sona erdirme hakkı veren ilk ülke oldu.
- 2002 – Tayvan, Chinese Taipei gibi Dünya Ticaret Örgütü üyesi oldu.
- 2004 – Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref, 2007 yılına kadar görev yapmasına olanak sağlayan parlamento oylamasında güven oyu aldı.[1]
- 2005 – Türk lirası‘ndan (TL) 6 sıfır atıldı. Yeni Türk Lirası (YTL) tedavüle girdi.
- 2006 – Azerbaycan‘da 5000 eski manata (AZM) beraber olan yeni manat (AZN) dolaşıma girdi.
- 2007 – Bulgaristan ve Romanya, resmen AB üyesi oldular. Slovenya Euro bölgesine dahil oldu.
- 2007 – Endonezya Adam Air Hava Yollarına ait AA574 sefer sayılı Boeing 737 tipi bir yolcu uçağı, Sulawesi Adası‘nın dağlık bir bölgesine düştü. Uçakta 102 kişi bulunuyordu.
- 2008 – Malta, Kıbrıs Cumhuriyeti, Agrotur ve Dikelya, Avro kullanımına geçti.
- 2009 – Avusturya, Japonya, Meksika, Türkiye ve Uganda, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi masasında geçici üye olarak yerlerini aldılar.
- 2009 – Euro kullanmaya başlayan Slovakya, Avro Bölgesi‘nin 16. üyesi oldu.
- 2009 – Tayland‘ın başkenti Bangkok‘ta düzenlenen yeni yıl kutlamalarında çıkan bir yangında en az 61 (66?) kişi öldü.
- 2009 – TRT 6 yayına başladı. 10 Ocak 2015 tarihinde TRT Kurdî adını aldı.
- 2010 – Hint Okyanusu üzerine güneş tutulması gerçekleşti.
- 2010 – İspanya, Avrupa Birliği Konseyi Başkanlığını İsveç‘ten devraldı.
- 2010 – Pakistan‘ın Lakki Marwat kentinde düzenlenen voleybol turnuvasında gerçekleşen intihar saldırısında 105 kişi öldü, 100’den fazla kişi yaralandı.
- 2011 – Estonya Euro bölgesine dahil oldu.
- 2011 – Estonya‘nın Tallinn ve Finlandiya‘nın Turku kentleri bir yıllığına Avrupa Kültür Başkenti oldu.
- 2011 – Macaristan, AB Dönem Başkanlığını devraldı.
- 2011 – Mısır‘ın İskenderiye şehrindeki Kıptîlerin gerçekleştirdiği yeni yıl ayini sırasında gerçekleşen patlamada 23 kişi öldü.
- 2013 – Fildişi Sahili‘nde havai fişek gösterisi düzenlenen bir stadyumda çıkan izdihamda 61 kişi öldü.[2]
- 2014 – Letonya, Euro kullanmaya başladı ve Euro bölgesine katıldı.
- 2014 – Umeå, Riga Avrupa Kültür Başkenti oldu.
- 2015 – Litvanya, Euro Bölgesi‘nin 19. üyesi oldu.
- 2015 – Rusya, Kazakistan ve Belarus liderliğinde kurulan Avrasya Ekonomik Birliği yürürlüğe girdi.[3]
- 2017 – İstanbul’da, Reina gece kulübüne saldırı yapıldı.
- 2020 – Roland Minson, Amerikalı basketbol oyuncusu (d. 1929)
- 2020 – Peter Lo Sui Yin, Malezyalı siyasetçi (d. 1923)
- 2020 – David J. Stern, Amerikalı spor (NBA patronu) adamı (d. 1942)
- 2021 – Abdul Hakim Al-Taher, Sudanlı aktör ve film yönetmeni (d. 1949)
- 2021 – Barry Austin, Britanyalı yaşadığı dönemde en kilolu olarak bilinen kişi (d. 1968)
- 2021 – Ben Chafin, Amerikalı hukukçu, çiftçi ve siyasetçi (d. 1960)
- 2021 – Bernard Guignedoux, Fransız futbolcu ve teknik direktör (d. 1947)
- 2021 – Carlos Escudé, Arjantinli siyaset bilimci ve yazar (d. 1948)
- 2021 – Carlos do Carmo, Portekizli şarkıcı ve söz yazarı (d. 1939)
- 2021 – Clint Boulton, İngiliz profesyonel futbolcu (d. 1948)
- 2021 – Elmira Minita Gordon, Belizeli siyasetçi (d. 1930)
- 2021 – Felix Tarasenko, Rus matematikçi (d. 1932)
- 2021 – Floyd Little, Amerikalı profesyonel Amerikan futbolu oyuncusu (d. 1942)
- 2021 – George Whitmore, Amerikalı dağcı ve çevreci (d. 1931)
- 2021 – Jan de Bie, Hollandalı ressam ve fotoğraf sanatçısı (d. 1946)
- 2021 – Jan Vering, Alman gospel şarkıcısı, gazeteci ve oyun yazarı (d. 1954)
- 2021 – Jean Panisse, Fransız aktör (d. 1928)
- 2021 – José Cleonâncio da Fonseca, Brezilyalı siyasetçi ve iş insanı (d. 1936)
- 2021 – Liam Reilly, İrlandalı şarkıcı (d. 1955)
- 2021 – Mark Eden, İngiliz aktör (d. 1928)
- 2021 – Muhammed Taki Misbah Yezdi, İranlı siyasetçi (d. 1934)
- 2021 – Norma, Fransız çizgi roman sanatçısı (d. 1946)
- 2021 – Paatje Phefferkorn, Hollandalı eğitimci ve uygulamalı karma dövüş sanatçısı (d. 1922)
- 2021 – Pablo Hernández, Kolombiyalı bisiklet sporcusu (d. 1940)
- 2021 – Paige Rense, Amerikalı yazar ve editör (d. 1929)
- 2021 – Seizō Fukumoto, Japon oyuncu (d. 1943)
- 2021 – Simone Chrisostome, Fransız asker ve Fransız Direnişi üyesi (d. 1923)
- 2021 – Sun Qiaolu, Çinli aktris ve model (d. 1995)
- 2021 – Toabur Rahim, Bangladeşli siyasetçi
- 2021 – Traude Dierdorf, Avusturyalı siyasetçi (d. 1947)
- 2021 – Zoran Džorlev, Kuzey Makedonyalı keman sanatçısı (d. 1967)
- 2022 – Paul Adegboyega Olawoore, Nijeryalı Roma Katolik piskopos (d. 1961)
- 2022 – Edna Brown, Amerikalı siyasetçi (d. 1940)
- 2022 – Barbara Chilcott, Kanadalı aktris (d. 1922)
- 2022 – Maurice Blanchard Cohill Jr., Amerikalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1929)
- 2022 – Jean-Pierre Defontaine, Fransız siyasetçi (d. 1937)
- 2022 – Richard Freed, Amerikalı müzik eleştirmeni, editör ve yayıncı (d. 1928)
- 2022 – Max Julien, Amerikalı aktör, heykeltıraş ve kostüm tasarımcısı (d. 1933)
- 2022 – Robin Leamy, Yeni Zelandalı Roma Katolik piskopos (d. 1934)
- 2022 – Pierre Parsus, Fransız ressam ve desinatör (d. 1921)
- 2022 – Dan Reeves, hücum mevkiinde oynayan eski Amerikan futbolu oyuncusu ve antrenörü (d. 1944)
- 2023 – Mario Artali, İtalyan siyasetçi ve iş adamı (d. 1938)
- 2023 – N. C. Debbarma, Hint siyasetçi ve yönetici (d. 1942)
- 2023 – Gangsta Boo, Amerikalı rap müzisyeni (d. 1979)
- 2023 – Bob Jongen, Almanya doğumlu Hollandalı eski profesyonel futbolcu (d. 1927)
- 2023 – Kadri Mälk, Eston sanatçı ve mücevher tasarımcısı (d. 1958)
- 2023 – Arthur McNally, Amerikalı spor yöneticisi ve antrenör (d. 1925)
- 2023 – Guo Nanhong, Tayvanlı siyasetçi (d. 1936)
- 2023 – Meenakshi Narain, Hint kökenli Amerikalı deneysel fizikçi (d. 1964)
- 2023 – Lise Nørgaard, Danimarkalı gazeteci, yazar ve senarist (d. 1917)
- 2023 – Edith Pearlman, Amerikalı kısa hikâye yazarı (d. 1936)
- 2023 – Fan Weitang, Çinli mühendis ve siyasetçi (d. 1935)
Tatiller ve özel günler
- dünyadaki Yahudiler tarafından kutlanmaktadır. Tarih Miladi takvime göre belirlenmez, ancak her zaman Eylül veya Ekim ayları içerisinde kutlanır. Bayram dini törenler ve özel yemeklerle kutlanır. Gregoryen takvimine göre Yeni Yıl olan 31 Aralık/1 Ocak gecesi de İsrail’de yaygın olarak kutlanır ve Sylvester veya sivil yeni yıl olarak anılır.
Geleneksel ve modern gelenekler
Yılbaşı arifesi
Ocak ayının ilk günü, dünyanın dört bir yanındaki ülkelerde Aralık ayı başında başlayan radyo, televizyon ve gazeteler de dahil olmak üzere, geçen yılın anma döneminden sonra yeni bir yılın başlangıcını temsil ediyor. Yayınlarda, önceki yıldaki değişiklikleri gözden geçiren yıl sonu makaleleri bulunur.
Yeni Yıl Günü
Yeni yıl Günü kapsamında 1 Ocak’ta dünya çapında düzenlenen kutlamalar ve etkinlikler genellikle şunları içerir:
- Londra’daki Yeni Yıl Günü Geçit Töreni, Pasadena’daki Güller Turnuvası (“Gül Geçit Töreni” olarak da bilinir) ve Philadelphia’daki Mummers Geçit Töreni de dahil olmak üzere Yeni Yıl Günü’nde çok sayıda büyük geçit töreni düzenlenir. Bahamalar’da Junkanoos ile de ilişkilidir.
- 2010’ların başında, aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri’nin elli eyalet parkı sisteminde İlk Gün Yürüyüşlerinin yapıldığı gündür.
- Viyana Filarmoni Orkestrası geleneksel olarak Yılbaşı sabahı bir Yeni Yıl konseri verir.
- “Kutup ayısı dalışı”, katılımcıların kumsallarda toplandığı ve soğuk suya koştuğu bazı ülkelerde yaygın bir gelenektir. Birçok Kuzey yarımküre şehrinde bulunan Kutup Ayısı Kulüpleri, Yeni Yıl Günü’nde organize dalma geleneğine sahiptir ve genellikle hayır işleri için para toplamak amacıyla düzenlenirler.
- Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri’nde Yeni Yıl Günü, birkaç önemli spor etkinliğiyle ilişkilendirilir:
- Amerika Birleşik Devletleri’nde 1 Ocak, Orlando’daki Citrus Bowl, Tampa’daki Outback Bowl, Pasadena’daki Rose Bowl Game ve New Orleans’daki Sugar Bowl dahil olmak üzere birçok büyük sezon sonrası kolej futbol kase oyununun geleneksel tarihidir.
- İngiliz futbolunda Premier League, geleneksel olarak Yılbaşı-Noel tatili döneminde oynanan oyunların tarihi geleneğinden kaynaklanan bir maç fikstürünü düzenler (tıpkı Boks Günü de dahil olmak üzere).
- PDC Dünya Dart Şampiyonası’nın finali tipik olarak Yılbaşı Günü’ne denk gelir.
- Cheltenham Hipodromu, Fairlawne Handicap Chase, Dipper Novices ‘Chase ve Relkeel Hurdle’ı içeren bir Yeni Yıl Günü fikstürüne sahiptir.
Müzik
Yılbaşı ile ilgili müzik hem klasik hem de popüler türlerde gelir ve ayrıca Noel ve tatil sezonunda yeni yılın gelişi temalı Noel müzikleri de vardır.
Wikipedia
Wikipedia