27 Ocak tarihinde doğanlar

I. Abbas شاه عَباس بُزُرگ
Safevî şahı
Hüküm süresi	3 Ekim 1587 – 19 Ocak 1629
Önce gelen	Muhammed Hüdabende
Sonra gelen	Safî
Doğum	27 Ocak 1571 Herat, Safevi Devleti
Ölüm	19 Ocak 1629 (57 yaşında) Kaşan, Safevi Devleti
Eş(ler)i	Leyla Sultan
Tam adı Abbas bin Muhammed bin Tahmasb bin İsmail bin Haydar bin Cüneyd es-Safevi
Hanedan	Safevî Hanedanı
Babası	Muhammed Hüdabende
Annesi	Hayrünisa Begüm
Dini	Şia İslam

I. Abbas veya Büyük Abbas (d. 27 Ocak 1571, Herat – ö. 19 Ocak 1629, Kaşan), Safevi Hanedanlığının beşinci hükümdarı olan Şah Abbas, Safevi Hanedanı’nın en güçlü hükümdarı olarak gösterilir. Şah Muhammed Hüdabende’nin üçüncü oğludur. 3 Ekim 1587 tarihinde Türkmen şeflerinin desteklediği bir askerî darbe ile 17 yaşında tahta geçip^[1] 1629 yılına kadar 42 yıl hükümdar olarak kalmıştır. Hükümdar olduğu tarih Safevi Devleti açısından zorlu bir dönemdir. İçeride Türkmen aşiretleri arasındaki kanlı çatışmalar,^[2] doğuda Özbek akınları, batıda ise Osmanlı İmparatorluğu’nun baskısı altındaydı.^[3] Bu durumun kaçınılmaz sonucu olarak ülke ekonomik olarak da çözülmektedir. Tarımsal ve endüstüriyel üretim düşerken ticaret de çökmüştür.^[4]

Tahta geçtiğinde ilk fırsatta, 1590 yılında^[2] büyük toprak kayıplarını sineye çekerek Osmanlı İmparatorluğu’yla 12 yıldır süren 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı’nı Ferhat Paşa Antlaşması ile sona erdirerek batı sınırlarını güvene almış,^[4] ardından iç isyanları bastırarak doğuda Horasan topraklarına sık sık akınlar düzenleyen Özbek saldırılarını durdurmuş, askeri – siyasi, toplumsal ve ekonomik bir dizi programı uygulamaya koymuştur.^[5] Tüm bu düzenlemelerle Safevi İmparatorluğu adeta yeniden kurulmuştur.^[4] Hükümdarlık döneminin ortalarında, başlarda Osmanlı’nın elinden aldığı geniş toprakları tekrar geri aldığı gibi, başka fetihlerle Safevi İmparatorluğu’nu en geniş sınırlarına ulaştırmış bulunuyordu.^[6]

Abbas, Mirza Muhammed Hüdabende ve Hayr’ül Nisa Begüm’ün üçüncü oğlu olarak Herat’ta (günümüzde Afganistan’da yer alan), geçmişte Horasan’ın başkenti olan şehir) dünyaya geldi. Annesi, dördüncü Şiî İmamı Zeyn el-Abidin’in soyundan geldiğine inanılan, Mazenderan Eyaleti’nin Maraşi hükümdarının kızıydı. Doğduğu zaman Abbas’ın dedesi Şah Tahmasb, İran’ın Şahıydı. Abbas’ın ailesi tarafından bakılmak suretiyle, Herat Valisi olan Ali Kuli Han Şamlı ve eşi Hani Han Hanım’a verildi. Abbas dört yaşındayken, Tahmasb, Abbas’ın babasını, bozuk sağlığı için iklimin daha iyi olduğu Şiraz’da kalması için gönderdi. Geleneğe göre hanedan kanından en az bir mirza Horasan’da ikamet etmek zorundaydı, bu yüzden Tahmasb, Abbas’ı küçük yaşta olmasına rağmen eyalet valisi olarak atadı.

1578 yılında Abbas’ın babası İran Şahı oldu. Abbas’ın annesi kısa sürede idareye hakim oldu. Muhammed’in zayıf yönetimi, İran’ın başlıca düşmanları olan, Osmanlı İmparatorluğu ve Özbeklerin, ülkenin düştüğü zayıflıktan yararlanarak işgale başlamışlardı, ancak Kızılbaşların birbirlerine olan düşmanlığı düşmanın işgaline karşı koyamadı. Yetenekli bir Şehzade olan Hamza Mirza, Osmanlı aleyhinde bir sefer yürüttü ise 1586’da öldürüldü. Bütün gözler şimdi Abbas’taydı.

Abbas, 14 yaşındayken Horasan’daki Kızılbaş liderlerinden biri olan Mürşid Kuli Han’ın vesayetine girmişti. Büyük bir Özbek ordusu 1587’de Horasan’ı işgal ettiğinde, Mürşid Han, zamanın Şahı olan Muhammed’i devirmenin zamanı geldiğine karar vererek Safevi başkenti olan Kazvin’e genç şehzade ile birlikte giderek 16 Ekim 1587’de şah ilan etti. Muhammed, kendisine yapılmış olan olan bu darbeye göz yumdu ve ertesi yıl 1 Ekim 1588’de şahlık tacını oğluna bıraktı.

Hüseyin Peyda
Doğum	Hüseyin Örmen 27 Ocak 1919 Şanlıurfa, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	30 Temmuz 1990 (71 yaşında) İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Milliyet	Türk
Diğer ad(lar)ı	Hüseyin Kazasfil
Meslek	Oyuncu, senarist, yönetmen
Etkin yıllar	1936-1990
Ödüller	1977: 14. Altın Portakal Film Festivali – En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu – Kara Çarşaflı Gelin

Hüseyin Örmen (27 Ocak 1919, Şanlıurfa – 30 Temmuz 1990, İstanbul), Türk oyuncudur.

Peyda, 55 yıllık kariyerinde; rol aldığı Yeşilçam filmlerinde çoğunlukla ”ağa” veya ”mafya babası” karakterlerini canlandırdı. Yeşilçam’da kötü adam rollerinin vazgeçilmez bir oyuncusuydu. Birçok filmde Cüneyt Arkın ile beraber oynadı. İyi rol oynadığı ender filmlerden biri, ”İmam Hüseyin” karakterini canlandırdığı, Cüneyt Arkın’ın başrolünü oynadığı 1975 yapımı Babanın Oğlu filmidir.

Hüseyin Peyda; Film çevrelerinde, oynadığı filmlerden elde ettiği kazancını kendi yönettiği filmlere yatıran bir sinemacı olarak tanındı.

• Şehvet Kurbanı (1940)
• Kerem ile Aslı (1942)
• Hasret (1944)
• Yanık Kaval (1947)
• Üvey Baba (1949)
• Fato Ya İstiklal Ya Ölüm (1949)
• Bir Fırtına Gecesi (1950)
• Üçüncü Selim’in Gözdesi (1950)
• Vatan ve Namık Kemal (1951)
• Barbaros Hayreddin Paşa (1951)
• Drakula İstanbul’da (1953)
• Balıkçı Güzeli Binikinci Gece (1953)
• Bir Avuç Toprak (1957)
• Konyakçı (1965)
• Sana Lâyık Değilim (1965)
• Çingene (1966)
• Karaoğlan – Baybora’nın Oğlu (1966)
• 20 Yıl Sonra (1972)

1946 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi felsefe bölümüne girdi. Ancak 3. sınıfta bölümü bırakmış ve ticaret hayatına girmiş, ancak başarılı olamamıştır.Bir dönem Niyazi Ahmet Banoğlu ile birlikte Türkyolu isimli bir dergi çıkartmıştır. Derginin batmasıyla bu sektörden de çekilmiştir. Bir dönem kadın kuaförlüğüne de el atmıştır. Bir gün Sezer Sezin ile tanışır ve onun aracılığıyla Yeşilçam’a adım atar. Daha sonra bir film şirketi kurmuştur. Hüseyin Kazasfil adı ile senaryolar yazıp filmler çekmiştir. Önder Film ile çeşitli yapımlar ortaya çıkarır. Ancak zamanla Önder Film şirketi iflas eder.

Peyda verdiği bir demeçte ilk yıllarını şöyle açıklar: ”Sinemada kendime istikbal görüyordum. Fakat bir sorun vardı. Urfa’nın köklü ailelerinden birine mensuptum. Akrabalarım soyadımızı kullanmama izin vermediler. O zamanlar sinema toplumumuzun gözünde kötü bir işti. Eğer doğu insanıysanız da tamamen uzak durmanız gerekir.”

Sektörde iş güvencesinin olmamasından hayıflanan Peyda bu durumu şöyle açıklar:

“73 yılında Hülya Koçyiğit ile Yedikule Zindanlarında film çekiyorduk. Kullanılan ark lambaları ultraviyole ışınları yayıyordu. Ancak önünde cam olduğu zaman ışınları kullanabiliyorduk. Bir cam kırılmış, ultraviyole ışınları direkt gözümüze geliyor. Hülya ile gözümüzü kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kaldık. Çekimlerden sonra üç gün hiçbir şey göremedim. İş kazası deyip geçtik.”

Hülya Koçyiğit iyileşir ama Peyda bu olaydan sonra bir gözünü kaybeder. 14. Antalya Film Şenliğinde Kara Çarşaflı Gelin’deki rolüyle en iyi erkek oyuncu ödülünü alır.

30 Temmuz 1990’da 71 yaşındayken akciğer kanseri tedavisi gördüğü Haydarpaşa Numune Hastanesi’nde hayatını kaybetti. Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Rauf Denktaş
1. KKTC Cumhurbaşkanı
Görev süresi 15 Kasım 1983 – 24 Nisan 2005
Başbakan	Mehmet Ali Talat
Yerine geldiği	Makam oluşturuldu.
Yerine gelen	Mehmet Ali Talat
1. KTFD Devlet Başkanı
Görev süresi 13 Şubat 1975 – 15 Kasım 1983
2. Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı
Görev süresi 18 Şubat 1973 – 28 Şubat 1973
Cumhurbaşkanı	III. Makarios
Yerine geldiği	Fazıl Küçük
Yerine gelen	Boş makam
Kişisel bilgiler
Doğum	27 Ocak 1924 Baf, Birleşik Krallık Kıbrıs Kolonisi
Ölüm	13 Ocak 2012 (87 yaşında) Lefkoşa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Defin yeri	Cumhuriyet Parkı, Lefkoşa 35.2050°K 33.3255°D
Milliyeti	Kıbrıs Türkü
Partisi	Ulusal Birlik Partisi
Evlilik(ler)	Aydın Denktaş (e. 1949; ö. 2012)
Bitirdiği okul	Lincoln’s Inn, Hukuk
Mesleği	Hukukçu, Devlet Adamı
Ödülleri
İmzası

Rauf Raif Denktaş (27 Ocak 1924 – 13 Ocak 2012^[1]), Kıbrıs Türkü siyasetçi ve yazardır. Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. 1983’ten 2005’e kadar toplamda 21 yıl 5 ay 9 gün cumhurbaşkanlığı yapmıştır.

Rauf Denktaş, 27 Ocak 1924 günü Baf kasabasında doğdu. 1,5 yaşındayken annesi Emine Hanım’ı kaybetti. Babası hakim Mehmet Raif Bey’di, Rauf ailenin dördüncü ve en küçük çocuğuydu. Altı yaşına kadar eğitiminde anneannesi ve babaannesinin yanında, Osmanlı döneminde zaptiyelik yapmış olan dedesi Şeherli Mehmed yetiştirilmesinde rol oynadı. Çocukluk yıllarında, özellikle tatillerde Aybifan’da ailesiyle vakit geçiren Denktaş, hatıratında bu köyü “köyüm” olarak niteler.^[4] Denktaş, 1930 yılında eğitim için İstanbul’a gönderildi. Arnavutköy’de ilkokuldan liseye kadar eğitim veren Fevzi Ati Lisesi’nde yatılı okumaya başladı. Ortaokuldan sonra Kıbrıs’a döndü ve 1941 yılında Lefkoşa İngiliz Okulu’ndan mezun oldu. Mezun olmasının ardından Fazıl Küçük’ün Halkın Sesi gazetesinde yazılar yazmaya başladı. Daha sonra bir süre Mağusa’da tercümanlık, mahkemelerde memurluk ve İngiliz Okulu’nda öğretmenlik yaptı. 1944 yılında hukuk eğitimi için Lincoln’s Inn’de okumak üzere Birleşik Krallık’a gitti. 1947 yılında adaya döndü ve avukatlığa başladı. Sonraları savcılığa geçti ve 1956 yılında başsavcılığa yükseldi.

27 Kasım 1948 tarihinde Kıbrıs Türklerinin düzenlediği ilk mitingde Fazıl Küçük ile beraber hatiplik yaptı. Halka ilk hitabını bu vesileyle ve 24 yaşındayken yaptı. Türk cemaatinin iki önemli ismi Faiz Kaymak ve Fazıl Küçük arasında ara bulucu rolünü üstlenip, toplumun çıkarlarının takipçisi oldu. Faiz Kaymak’ın teklifi ve Fazıl Küçük’ün tasvibiyle Kıbrıs Türk Kurumlar Federasyonu Kongresi’nde başkanlığa seçildi. Savcılık görevinden emeklilik hakkını kazanmasına altı ay kala, Birleşik Krallık yönetimini zorlukla ikna ederek istifa etti ve cemaat sorunlarıyla uğraşmaya başladı. 1949 yılı yaz aylarında avukatlık yapmaya başladı. Yine aynı yıl Aydın Hanım’la evlendi. 1955 yılında Enosisle mücadelede ve EOKA karşısında Kıbrıs Türklerinin direnişine yön verdi. 1958 yılında hükûmetteki görevinden istifa etti. Arkadaşlarıyla 1 Ağustos 1958 tarihinde Türk Mukavemet Teşkilatını (TMT) kurdu.

1958 yılında iki toplum arasında başlayan çatışmalarda, Türkler protestolar gerçekleştirdi. Zürih-Londra antlaşmaları öncesinde Fazıl Küçük ile birlikte Ankara’ya Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile görüşmeye gitti. Bu görüşmede adaya Türk askerinin gönderilmesi teklifini dile getirdi. 1959 Zürih ve Londra Antlaşmaları ile, 1960 Antlaşmaları ve Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nın hazırlanmasında çaba gösterdi. Aynı yıl Türk Cemaat Meclisi üyeliği ve Türk Cemaati İcra Komitesi Başkanlığına seçildi. 16 Ağustos 1960 tarihinde 650 kişilik Türk Alayı Mağusa Limanı’na ayak bastı. 1963 olaylarından sonra temaslarda bulunmak üzere Ankara’ya gitti. Temaslarını tamamlayarak bir sandalla Kıbrıs’a geçti ve Türk direnişini örgütlemeye başladı.

7 Ocak 1964’te Londra Konferansı’na katılmak üzere adadan ayrıldı. Görüşmelerin sonuca ulaşamaması üzerine 15 Ocak’ta Ankara’ya dönen Denktaş, 17 Şubat’ta New York’a gitti ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi görüşmelerine katıldı. 18 Mart tarihinde tekrar Ankara’ya dönene dek, Makarios başkanlığında ve tamamen Rum kontrolünde olan Kıbrıs Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, Denktaş hakkında devlete hakaret ve başka suçlar nedeniyle tutuklama ve yargılama kararı aldı. Bunun üzerine Denktaş mecburi olarak Ankara’da kaldı.^[7] Gizlice Erenköy’e çıkarak Erenköy Direnişi’ne katıldı, sonra tekrar Ankara’ya döndü. Türkiye’de kaldığı dönemde Ankara’daki siyasi çevrelerle Kıbrıs konusundaki vizyon farkının derinliğini gözlemledi. Kıbrıs konusundaki gelişmeleri ve düşüncelerini Türkiye kamuoyuna aktarmak için basın toplantıları ve konferanslar düzenledi. 29 Ekim 1966 tarihinde, Türkiye’nin Kıbrıs politikasının çok pasif kaldığı, taksim için yeterince çabalanmadığı görüşünü aktardığı 12’ye 5 Kala kitapçığını yayımladı ve tüm milletvekillerine dağıttı. Türkiye’nin dış politikasına sert bir eleştiri teşkil eden bu kitapçık, Türkiye Dışişleri Bakanlığı tarafından hoş karşılanmadı. 1967 yılında adaya gizlice girerken tutuklandı. Yoğun girişimler sonucu Türkiye’ye iade edildi. 1968 yılında adaya giriş yasağı kaldırılınca Kıbrıs’a döndü.

1970 seçimlerinde Türk Cemaat Meclisi Başkanlığına seçildi. 18 Şubat 1973 tarihinde Fazıl Küçük görevinden ayrılması üzerine Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı seçildi. Bu görevinden 28 Şubat 1973 tarihinde istifa etti ve aynı gün Kıbrıs Türk Yönetimi Başkanı seçildi. Kıbrıs Harekâtı’nın ardından 13 Şubat 1975 tarihinde Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin ilanından sonra devlet ve meclis başkanı görevlerini de yürüttü ve anayasa uyarınca 1976 yılında yapılan ilk genel seçimlerde devlet başkanlığına seçildi. 1981 yılında ikinci kez devlet başkanı oldu. 15 Kasım 1983 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilanından sonra tekrar cumhurbaşkanlığına seçildi. 22 Nisan 1990 tarihinde yapılan erken seçimde ikinci kez cumhurbaşkanı seçildi. 1995’teki seçimlerde de cumhurbaşkanı seçildi. 2000 yılındaki seçimlerde %43,67 oranında oy aldı ve seçim ikinci tura kaldı; ama ikinci tura kalan diğer aday olan Derviş Eroğlu’nun çekilmesi üzerine seçimden galip olarak çıktı.  2004 yılında BM genel sekreteri Kofi Annan’ın Kıbrıs Sorunu’nun çözümü için hazırladığı Annan Planı’na karşı çıktı, buna rağmen plan Kıbrıslı Türkler tarafından kabul edilse de Kıbrıslı Rumların reddetmesi üzerine hayata geçmedi. 17 Nisan 2005 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmadı ve 24 Nisan 2005 tarihinde görevi yeni seçilen cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat’a devretti.

Politika hayatı yanı sıra, aynı zamanda yazar kimliğiyle de önemli bir şahsiyet olan Rauf Denktaş, 1985 yılının son aylarından bugüne, Yeni Asya Yayınları arasında çıkan kitapları bulunuyor. Ayrıca Denktaş, çok meraklı bir fotoğrafçı özelliği ile de bilinmekte, fotoğraf makinesini elinden bırakmamaktaydı. Rauf Denktaş, Halkın Sesi gazetesinde yazılar yazmakta ve ART isimli televizyon kanalında Pazartesi günleri Denktaş’ın Gündemi adlı, görüşlerini anlattığı programı sunmaktaydı.

8 Ocak gecesi organ yetmezliği teşhisi ile Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi’ne kaldırılan Rauf Denktaş, tedavi gördüğü hastanede 13 Ocak 2012 tarihinde 88 yaşında öldü. Vefatının ardından Türkiye ve KKTC’de ulusal yas ilan edildi. 17 Ocak 2012 günü, yapılan devlet töreniyle Lefkoşa’daki Cumhuriyet Parkı’nda defnedildi.

Gazanfer Özcan
Doğum	Saim Gazanfer 27 Ocak 1931 İstanbul, Türkiye
Ölüm	17 Şubat 2009 (78 yaşında) İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi	Solunum yetmezliği, Damar tıkanıklığı
Defin yeri	Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul
Milliyet	Türkiye
Meslek	Oyuncu, seslendirme sanatçısı
Etkin yıllar	1952-2009
Evlilik	Gönül Ülkü Özcan (e. 1962; ö. 2009) (2. eşi)
Çocuk(lar)	Fulya Özcan (ilk evliliğinden)
Akraba(lar)	Tarık Ündüz (torunu)
Ödüller	1998 Devlet Sanatçısı (T.C. Kültür Bakanlığı) 2005 En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu-Komedi (Beyaz İnci TV Ödülleri) 2008 Bonus 7. Uluslararası Komedi Filmleri Festivali – Onur Ödülü (Türkiye Sinema ve Audiovisuel Kültür Vakfı)

Saim Gazanfer Özcan (27 Ocak 1931, İstanbul – 17 Şubat 2009, İstanbul), Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısıdır.

27 Ocak 1931’de İstanbul’da doğdu. Babası Cemalettin Özcan, annesi Seniha Saliha Özcan’dır. İlkokulu Cihangir Firuzağa İlkokulunda, ortaokulu Beyoğlu Ortaokulunda, liseyi ise Vefa Lisesinde tamamladı. Lisedeyken oynadığı “Hisse-i Şayia” adlı oyundaki Bican Efendi rolüyle tiyatroyla tanıştı. İstanbul Şehir Tiyatroları’nın Çocuk Bölümü’ne katıldı. 1955 yılında Komedi Tiyatrosu’nda oynanan Mahallenin Romanı oyunu tiyatro yaşamının dönüm noktası oldu. Bu oyunda rahatsızlanan Reşit Gürzap’ın yerine sahneye çıkıp başarılı olunca kadroya girdi. 1962 yılına kadar hem çocuk tiyatrosunda, hem yetişkin oyunlarında görev aldı. 1962 yılında Gönül Ülkü ile evlendi ve “Gönül Ülkü – Gazanfer Özcan Tiyatrosu”nu kurdu. 1950’li ve 1960’lı yıllarda çok sayıda sinema filminde de rol alan Gazanfer Özcan, uzun bir süre sinemaya ara verdikten sonra 2000 yılında çevrilen Komser Şekspir filmi ile sinemaya döndü. 2002 yılında Bülent Kayabaş ile beraber Türkpetrol reklamlarında oynadı. Kuruntu Ailesi adlı dizideki Hüsnü Kuruntu rolü ile tanındı, pek çok yapımda ailenin babası rolünü üstlendi. Avrupa Yakası adlı dizideki Tahsin Bey rolü ile de “baba” rolünü sürdürdü. atv’de yayımlanan Avrupa Yakası dizisinde 2004-2009 yılları arasında üst üste 6 sezon başrol oynadı.

Gazanfer Özcan 1998 yılında Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığınca verilen Devlet sanatçısı unvanına layık görüldü.

Gazanfer Özcan’ın Karacaahmet Mezarlığı’ndaki aile kabristanında bulunan kabri, İstanbul

Gazanfer Özcan, kronik akciğer rahatsızlığı ve damar tıkanıklığı nedeniyle 1,5 ay boyunca tedavi gördüğü özel hastanede 17 Şubat 2009 tarihinde 78 yaşında öldü. İlk olarak Kadıköy Haldun Taner Sahnesi’nde geniş katılımlı bir tören düzenlendi ve naaşı Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi. 23 Nisan 2010 tarihinde Kadıköy Belediyesi Kozyatağı Kültür Merkezi’ndeki Gazanfer Özcan Sahnesi’ni hizmete sunmuştur.