24 Martta doğanlar

Doğumlar

Harry Houdini
  • 1494 – Georgius Agricola, Alman bilim insanı (“Minerolojinin babası”) (ö. 1555)
  • 1718 – Leopold August Abel, Alman kemancı ve besteci (ö. 1794)
  • 1733 – Joseph Priestley, İngiliz kimyacı ve filozof (ö. 1804)
  • 1754 – Joel Barlow, Amerikalı şair, diplomat ve siyasetçi (ö. 1812)
  • 1809 – Mariano José de Larra, İspanyol gazeteci ve yazar (ö. 1837)
  • 1834 – William Morris, İngiliz şair ve ressam (ö. 1896)
  • 1846 – Karl von Bülow, Alman mareşali (ö. 1921)
Karl von Bülow, 1915

Karl Wilhelm Paul von Bülow (24 Mart 1846 – 31 Ağustos 1921) 1914’ten 1915’e kadar I. Dünya Savaşı sırasında 2. Alman Ordusunu komuta eden bir Alman mareşaliydi.

Hayatı

Aslen Mecklenburg’da bulunan seçkin Prusyalı askeri aile içinde Berlin’de doğdu. Prusya Ordusu’na katıldı ve 1864’te 2. Muhafızlar’ın piyade alayına atandı. 1866’da Avusturya-Prusya Savaşı sırasında harekete geçti. Von Bülow, 1870 tarihli Fransa-Prusya Savaşı’nda Demir Haç İkinci Sınıfı’nı kazanan bir subay olarak görev yaptı. 1877’de von Bülow, Albay’lığa terfi etti ve 1894’te 9. Muhafız Alayı’na atandı. 1897’de von Bülow büyük bir generaldi ve Almanya Savaş Bakanlığındaki Merkez Daire Başkanlığı görevini üstlendi. 1900 yılında Korgeneral’liğe terfi etti ve 1901’de Muhafızlar Birimine komutan olarak atandı. 1903’ten 1912’de Alman 3. Ordusu Müfettişi olarak atanmasına kadar Alman III. Kolordu Komutanıydı.

Ağustos 1914’te I. Dünya Savaşı’nın başlarında Alman 2. Ordusuna atanan von Bülow’un ordusu Belçika’yı işgal eden Alman gücünün bir parçasıydı. 7 Ağustos’ta Liege’i işgal etti ve 22-23 Ağustos’ta Namur Kalesi’ni ele geçirdi. Fransa’da von Bülow 23-24 Ağustos’ta Charleroi’deki Fransız Beşinci Ordu’dan General Charles Lanrezac’ı ve 29-30 Ağustos’ta St. Quentin’de yenmişti.

Karl von Bülow, Andenne’deki (20 Ağustos) ve birkaç gün sonra Leffe’deki (23 Ağustos – 1914) katliamlar için savaş suçlusu olarak kabul edilir.

2. Ordu ve Genel Alexander von Kluck’un 1. Ordusu 31 Ağustos’tan 2 Eylül’e kadar Paris’e yaklaşırken, iki ordu arasındaki artan boşluktan endişe duyan von Bülow, Kluck’a 1. Orduyu ona doğru çevirmesini emretti. Ancak bu karar, Kluck’un Schlieffen Planında belirtildiği gibi, güney ve batı yerine Paris’in güney ve doğusunda ilerlemesiyle sonuçlandı. Von Bülow, Marne’yi 4 Eylül’de geçti, ancak Fransız ve İngiliz güçlerini Kluck’un Marne Birinci Savaşı’nda Birinci Ordu’da Kluck’un 1. Ordusuna karşı başarılı karşı saldırıdan sonra Aisne’ye geri çekilmesi emredildi. Von Bülow’un Almanların Paris’i ele geçirememesin Alman halkının sorumlu olduğuna inanıyordu.

Von Bülow ertesi yılın ocak ayında Mareşal’liğe terfi etti. İki ay sonra 1916’nın başlarında, kalp krizi geçirdikten sonra emekli olmasına izin verildi. Ölümüne kadar Berlin’de yaşadı.

Nişanlar

  • Zincirli Kara Kartal Nişanı (Prusya) – 18 Ocak 1900’de aldı[1]
  • Taç Nişanı, 1. sınıf (Prusya)
  • Demir Haç, 1870, 2. sınıf (Prusya)
  • Hizmet Haçı (Prusya)
  • Askeri Liyakat Madalyası, 1. sınıf (Prusya)
  • Liyakat Haçı, Princely House Order of Hohenzollern 1. sınıf
  • I. Berthold Nişanı Kumandan 2. sınıf (Baden)
  • Askeri Liyakat Nişanı Büyük Haçı (Bavyera)
  • Altın taçlı Wendish Tacı Nişanı Büyük Haçı (Mecklenburg)
  • Peter Frederick Louis Hanedan ve Liyakat Nişanı Onursal Büyük Haçı (Oldenburg)
  • Rue Taç Nişanı (Saksonya)
  • Albert Nişanı Kumandan 2. sınıf (Saksonya)
  • Friedrich Nişanı Kumandan 2. sınıf (Württemberg)
  • Leopold Nişanı Kumandan (Belçika)
  • Elmaslı Askeri Liyakat Nişanı Büyük Haçı (Bulgaristan)
  • Kraliyet Victoria Nişanı Şövalye Büyük Haçı
  • Kutsal Hazine Nişanı Büyük Haçı (Japonya)
  • Saints Maurice ve Lazarus Nişanı Büyük Subay (İtalya)
  • İtanyan Tacı Nişanı Büyük Haçı
  • Demir Taç Nişanı, 2. sınıf (Avusturya)
  • Franz Joseph Nişanı Büyük Haçı
  • Romanya’nın Yıldızı Nişanı Komutanı
  • Taç Nişanı Büyük Haçı (Romanya)
  • Saint Stanislaus Nişanı, 1. sınıf (Rusya)
  • Kılıç Nişanı Büyük Haçı (İsveç)
  • Mecidiye Nişanı, 2. sınıf (Osmanlı İmparatorluğu)
  • Demir Haç, 1914, 1. sınıf
  • Hanseatic Haçı (Lübeck)
  • Pour le Mérite (4 Nisan 1915)
  • Kılıçlı Kraliyet Hohenzollern Hanedanı Nişanı Büyük Kumandan (22 Haziran 1916)
  • 1855 – Andrew W. Mellon, Amerikalı iş insanı, endüstrici, devlet adamı, hayırsever ve sanat koleksiyoncusu (ö. 1937)
  • 1872 – Memmed Said Ordubadi, Azeri yazar, şair, oyun yazarı ve gazeteci (ö. 1950)
  • 1874 – Harry Houdini, Amerikalı illüzyonist (ö. 1926)
  • 1874 – Selim Sırrı Tarcan, Türk eğitmen, spor yöneticisi ve siyasetçi (ö. 1957)
  • 1874 – Luigi Einaudi, İtalya Cumhuriyeti’nin 2. Cumhurbaşkanı (ö. 1961)
Luigi Einaudi
2. İtalya Cumhurbaşkanı
Görev süresi
12 Mayıs 1948 – 11 Mayıs 1955
Yerine geldiği Enrico De Nicola
Yerine gelen Giovanni Gronchi
Kişisel bilgiler
Doğum 24 Mart 1874
Carrù, İtalya
Ölüm 30 Ekim 1961 (87 yaşında)
Roma, İtalya
Evlilik(ler) Ida Einaudi
Çocuk(lar) Giulio Einaudi
Bitirdiği okul Turin Üniversitesi
İmzası

Luigi Einaudi (d. 24 Mart 1874 ö. 30 Ekim 1961) İtalya Cumhuriyeti’nin 2. Cumhurbaşkanı.

Einaudi, 1874 yılında Piemonte bölgesinin Cuneo ilinde doğdu. Turin Üniversitesi’nde Hukuk okuyan Einaudi burada sosyalist düşünce ile tanıştı ve sosyalist lider Filippo Turati’nin dergisi olan sosyal eleştiri’de çalıştı. 1895 yılında mezun olan Einaudi, Turin Üniversitesi, Turin Teknik Üniversitesi ve Milano’daki Bocconi Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalıştı.

1919 yılında Kraliyet Kontenjan Senatörü olarak atanan Einaudi, La Stampa ve Il Corriera Della Sera gibi gazetelerde de görev yaptı. 1926 yılında gazeteciliği bıraktı ve 1943 yılında İsviçre’ye iltica etti. 1945 yılında geri dönen Einaudi, İtalya Merkez Bankası başkanı olarak atandı ve 1948 yılında cumhurbaşkanı olana dek bu görevi yürüttü. Bu dönemde Kurucu Meclise seçildi ve 1947-1948 yılları arasında ekonomi bakanlığı ve başbakan yardımcılığı görevlerini üstlendi.

Cumhurbaşkanlığı

Başbakan Yardımcısı Luigi Einaudi, ısrarlı tekliflere karşın aday olmayı reddeden Geçici Cumhurbaşkanı Enrico De Nicola’nın yerine İtalyan Meclisi tarafından 4. turda 872 üyenin 518 oy alarak 2. Cumhurbaşkanı seçildi. 7 yıl boyunca Cumhurbaşkanı olarak ülkesini yöneten Einaudi, 1955 yılında görev süresi sona erince emekli oldu ve anayasa uyarınca tabii senatör olarak senatoda yerini aldı. 30 Ekim 1961 tarihinde 87 yaşında ölen Luigi Einaudi, Avrupa kıtasının federal bir yapıya kavuşarak birlik olmasından yana bir düşünceye sahipti. Einaudi, birçok kurumun üyeliğini üstlenmesinin yanı sıra Dogliani kentinde en ileri tarımsal gelişmeleri haiz bir çiftliğin de malikiydi.

 

Siyasi görevi
Önce gelen:
Enrico De Nicola
İtalya Cumhurbaşkanı
1948 – 1955
Sonra gelen:
Giovanni Gronchi
  • 1879 – Neyzen Tevfik, Türk neyzen ve şair (ö. 1953)
  • 1884 – Peter Debye, Hollandalı fizikçi (ö. 1966)
  • 1886 – Edward Weston, Amerikalı fotoğrafçı (ö. 1958)
  • 1886 – Charlotte Mineau, Amerikalı oyuncu (ö. 1979)
  • 1886 – Robert Mallet-Stevens, Fransız mimar ve tasarımcı (ö. 1945)
  • 1887 – Roscoe Arbuckle, Amerikalı komedyen (ö. 1933)
  • 1890 – John Rock, Amerikalı kadın doğum uzmanı ve jinekolog (ö. 1984)
  • 1890 – Baki Vandemir, Türk asker (ö. 1963)
Baki Vandemir
Doğum 24 Mart 1890
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 25 Ocak 1963 (72 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeri Zincirlikuyu Mezarlığı
Bağlılığı  Osmanlı (1905-1921)
 Türkiye (1921-1947)
Hizmet yılları 1905-1947
Rütbesi Korgeneral
Komutası 5. Süvari Grubu Kurmay Başkanı, Batı Cephesi İstihbarat Şube Müdürü, 2. Kolordu ve Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanı, Harp Akademileri Komutanı
Çatışma/savaşları Balkan Savaşları
I. Dünya Savaşı
Türk Kurtuluş Savaşı
Ödülleri Harp Madalyası Liyakat Madalyası Mecidiye Nişanı Demir Haç (2. Sınıf) Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası

Baki Vandemir, (24 Mart 1890, İstanbul – 23 Ocak 1963, İstanbul) Türk asker. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında 5. Süvari Kolordusu Kurmay Başkanı ve İstihbarat Şube Müdürlüğü görevlerinde bulundu.

İlk ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra 14 Aralık 1905 tarihinde Harp Okulu’na girdi. 14 Eylül 1908 tarihinde Harp Okulu’ndan mezun oldu.

Genç bir subay olarak orduya katıldığında Balkan Savaşı’na katıldı. Balkan Savaşları sırasında Gelibolu Seyyar Ordusu 1. Mürettep (Bolayır) Kolordu Komutanlığında karargâh subaylığı görevinde bulundu. Bu Kolordu aynı zamanda Mustafa Kemal Bey’in Kurmay Başkanlığını yaptığı kolorduydu. Üsteğmen rütbesiyle daha sonra Ferik Ali Rıza Paşa komutasındaki Garp Ordusu’nda karargâh kurmay subayı olarak görev aldı. Bu Kolordunun Kurmay Başkanı Mersinli Cemal Bey idi. Mürettep 8. Kolordu ile Yunan Cephesi’nde de savaştı. Bu cephede komutanı Selanik Redif Tümeni Komutanı Muhittin Paşa’ydı. Tümen karargâh subayı olarak görev yaptı.

I. Dünya Savaşı başladıktan sonra Çanakkale Cephesi’nde görev aldı. 25-26 Nisan Seddülbahir kıyı muharebelerinde 3. Kolordu Komutanı Esat Paşa’nın emir subaylığını yaptı. Çanakkale Cephesi’nden sonra Kafkasya Cephesi’nde görevlendirildi. 1916-1917 yılları arasında 3. Ordu emrindeki 11. Kafkas Tümen Komutanı Yarbay Mehmet Zekeriya’nın kurmay subaylığını üstlendi. 1918 yılında Muş-Bitlis bölgesindeki ileri harekâtta 3. Ordu Komutanı Vehip Paşa’nın yaverliğini yaptı. 1918 yılı yaz aylarında Kafkasya-Azerbaycan içlerine yapılan harekâtta görev aldı.

1918 yılı Eylül ayında Nablus ve Halep bölgesindeki savaşlara katıldı. Bu sırada Yıldırım Orduları Grubu’na bağlı Cevat Paşa’nın komutasındaki 8. Ordu’nun karargâh subayıydı.

Anadolu’ya geçerek Türk Kurtuluş Savaşı’na katıldı. 13 Temmuz 1921 tarihinde Fahrettin Altay komutasında 14. ve 25. Süvari Tümenlerinden oluşturulan 5. Süvari Grubu Kurmay Başkanlığına getirildi. Sakarya Meydan Muharebesi’nden sonra Batı Cephesi Komutanlığı İstihbarat Şube Müdürlüğü görevine atandı. Savaştan sonra Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi.

Türk Kurtuluş Savaşı’ndan sonra 1924-1927 yılları arasında Harp Akademisi’nde Harp Tarihi dersleri verdi. Bu arada Türk Askeri Tarihi alanında inceleme ve araştırmalarda bulundu. Mustafa Kemal Atatürk’ün emri ile 1. Türk Tarih Kongresi’ne katıldı. 1. Türk Tarih Kongresi’nin yapıldığı 1931 yılında Ankara Halkevi Doğu Salonu’nda Mustafa Kemal Atatürk’ün yanında İhsan Sungu, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Şemsettin Günaltay, Samih Rıfat, Reşit Saffet Atabinen, Milli Eğitim Bakanı Esat Sagay, Türk Tarih Kurumu Başkanı Tevfik Bıyıklıoğlu, Prof. Afet İnan, Sadri Maksudi Arsal, Hasan Cemil Çambel, Prof. Yusuf Ziya Özer, Prof. Yusuf Akçura, Macar Mezsaros, Albay Şemsettin Bey ve Dr. Reşit Galip Bey ile birlikte yer aldı.

27 Ocak 1941 tarihinde 2. Kolordu ve Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanı olarak atandı. 1 Eylül 1945 tarihinde Harp Akademisi Komutanı olarak atanınca 21 Kasım 1945 tarihinde Çanakkale’den ayrıldı.

1947 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri’nden emekliye ayrıldıktan sonra Türk Tarih Kurumunda çalıştı. Sümerbank İdare Meclisi Başkanlığı yaptı. Seçimlerde milletvekili aday adayı oldu ancak seçilemedi. 23 Ocak 1963 tarihinde yetmiş üç yaşında öldü.

Ünlü ekonomist Memduh Yaşa’nın büyük eniştesi ve eşi Süveybe Hanım tarafından da diplomat Cevat Açıkalın’ın akrabası idi. Cenazesi 25 Ocak 1963 tarihinde Şişli Camii’nde kılınan cenaze namazını müteakip Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Zincirlikuyu Mezarlığı’ndaki kabri

Eserleri

  • Orduya Hidematın Tanzimi (Tercüme)
  • Seferde Levazım Hizmeti (Tercüme)
  • Seferde ve Hazarda Zabit ve Zabitlik
  • Gece Harekâtı ve Muharebeler
  • Türk İstiklal Savaşı’nda Sakarya’dan Mudanya’ya
  • İstiklal Harbi’nde Demirci Akıncılar
  • 1891 – Charley Toorop, Hollandalı ressam (ö. 1955)
  • 1891 – Sergey Vavilov, Sovyet fizikçi (ö. 1951)
  • 1893 – Walter Baade, Alman astronom (ö. 1960)
  • 1893 – Emmy Göring, Alman aktris ve sahne sanatçısı (ö. 1973)
  • 1894 – Ralph Hammeras, Amerikalı özel efekt tasarımcısı, görüntü ve sanat yönetmeni (ö. 1970)
  • 1897 – Wilhelm Reich, Avusturyalı-Alman-Amerikalı psikiyatrist ve psikanalist (ö. 1973)
  • 1897 – Theodora Kroeber, Amerikalı yazar ve antropolog (ö. 1979)
  • 1902 – Thomas E. Dewey, Amerikalı avukat, savcı ve politikacıdır (ö. 1971)
  • 1903 – Adolf Butenandt, Alman biyokimyacı (ö. 1995)
  • 1909 – Clyde Barrow, Amerikalı kanun kaçağı (ö. 1934)
  • 1911 – Joseph Barbera, Amerikalı çizgi film yapımcısı, animatör ve senarist (ö. 2006)
  • 1917 – Constantine Andreou, Yunan kökenli ressam ve heykeltıraş (ö. 2007)
  • 1917 – John Kendrew, İngiliz biyokimyacı (ö. 1997)
  • 1919 – Lawrence Ferlinghetti, Amerikalı şair ve ressam (ö. 2021)
  • 1919 – Robert Heilbroner, Amerikan iktisatçı ve iktisadi düşünceler tarihçisi (ö. 2005)
  • 1921 – Vasili Smislov, Rus satranç oyuncusu (ö. 2010)
  • 1926 – Dario Fo, İtalyan yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2016)
  • 1927 – Martin Walser, Alman yazar (ö. 2023)
  • 1930 – David Dacko, Orta Afrikalı öğretim görevlisi ve siyasetçi (ö. 2003)
  • 1930 – Steve McQueen, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1980)
  • 1935 – Rodney Bennett, Britanyalı televizyon ve film yönetmeni (ö. 2017)
  • 1938 – David Irving, İngiliz yazar
  • 1942 – Jesús Alou, Dominikli beyzbol oyuncusu (ö. 2023)
  • 1944 – R. Lee Ermey, Amerikalı asker, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2018)
  • 1944 – Han Myeong-sook, Güney Kore Başbakanı
  • 1944 – Vojislav Koštunica, Sırbistan Başbakanı
  • 1945 – Curtis Hanson, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı ve senarist (ö. 2016)
  • 1947 – Meiko Kaji, Japon şarkıcı ve aktris
  • 1948 – Jerzy Kukuczka, Polonyalı dağcı (ö. 1989)
  • 1948 – Orhan Oğuz, Türk sinemacı
  • 1949 – Tabitha King, Amerikalı yazar
  • 1949 – Ruud Krol, Hollandalı eski millî futbolcu ve teknik direktör
  • 1949 – Steve Lang, Kanadalı rock müzisyeni (ö. 2017)
  • 1949 – Ali Ekber Salihi, İranlı politikacı, diplomat, akademisyen
  • 1949 – Ranil Wickremesinghe, Sri Lankalı siyasetçi ve Sri Lanka devlet başkanı
  • 1951 – Tommy Hilfiger, Amerikalı moda tasarımcısı
  • 1953 – Louie Anderson, Amerikalı aktör ve komedyen (ö. 2022)
  • 1954 – Rafael Orozco Maestre, Kolombiyalı bir şarkıcı ve söz yazarı (ö. 1992)
  • 1955 – Celâl Şengör, Türk jeolog
Celâl Şengör

2021’de Celâl Şengör
Doğum Ali Mehmet Celâl Şengör
24 Mart 1955 (69 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Milliyet Türk
Vatandaşlık  Türkiye
Eğitim
  • Robert Koleji (lise)
  • New York Eyalet Üniversitesi (lisans)
  • New York Eyalet Üniversitesi (doktora)
Evlilikler
Oya Maltepe (e. 1986)

Çocuk(lar) Hakkı Celalettin Asım Şengör (d. 20 Temmuz 1989)
Ödüller Bigsby Madalyası (1999)
Gustav Steinmann Madalyası (2010)
Arthur Holmes Madalyası (2018)
Collège de France Madalyası
Rammal Madalyası
Kariyeri
Dalı Jeoloji, coğrafya, Tarihî coğrafya
Çalıştığı kurumlar İstanbul Teknik Üniversitesi (Emekli)
Oxford Üniversitesi (Misafir Prof.)
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (Misafir Prof.)
Salzburg Üniversitesi (Misafir Prof.)
Collège de France (Misafir prof.)
Doktora
danışmanı
John Frederick Dewey

Ali Mehmet Celâl Şengör (d. 24 Mart 1955, İstanbul), Türk yer bilimci, akademisyen ve yazardır. Yapısal yer bilimi ve tektonik dallarındaki çalışmaları ile tanınır. Şerit kıtaların dağ kuşaklarının yapısına etkisini ortaya koymuş ve Kimmer Kıtası adını verdiği bir şerit kıta keşfetmiştir.

Şengör; ABD Ulusal Bilimler Akademisi, Amerikan Felsefe Topluluğu, Rus Bilimler Akademisi ve Sırp Bilimler ve Sanatlar Akademisi üyesidir. Mehmet Fuad Köprülü’den sonra Rus Bilimler Akademisi’ne seçilmiş ikinci Türk profesördür. 2010 yılında, Alman Jeoloji Derneği tarafından Gustav Steinmann Madalyası’na layık görülmüştür. Fransa, Birleşik Krallık, Avusturya ve Amerika Birleşik Devletleri’nde misafir öğretim üyesi olarak çalışmalarda bulunan Şengör, 1988 yılında Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesi’nden şeref bilim doktoru ünvanına sahip oldu. 1990 yılında Avrupa Akademisi’ne kabul edilen Şengör, aynı yıl Avusturya Jeoloji Servisi muhabir üyesi, 1991’de ise Avusturya Jeoloji Derneği şeref üyesi oldu. Yine 1991’de Kültür Bakanlığı’nın Bilgi Çağı Ödülü’nü kazandı. 1992’de İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Genel Jeoloji Ana Bilim dalında profesörlüğe yükseldi. Şengör, 2022 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden emekliye ayrıldı.

Hayatı

Celâl Şengör, 24 Mart 1955 tarihinde Rumeli göçmeni bir ailenin çocuğu olarak İstanbul’da doğdu. Babası Mehmet Asım Şengör, annesi Günseli Güler Şengör’dür. Ailesi; Kosova, Makedonya, Preveze ve Yanya’dan göçenlerin soyundan gelmektedir.

Eğitimi

Eğitimine Şişli Terakki Lisesinin ilkokulunda başladı, ancak 5. sınıfta öğretmeni ile tartışması üzerine okuldan atıldı. Daha sonra Bayezid İlkokuluna kaydedildi ve ilkokulu orada tamamladı. İlkokuldan mezun olduktan sonra kimi özel okulların sınavlarına girse de hiçbirini kazanamadı ve Işık Lisesi Ortaokuluna girdi. Ortaokulu Işık’ta bitirdikten sonra 1969’da Robert Kolej’in sınavlarını kazandı. 1973’te mezun oldu. Robert Kolej’i bitirdikten sonra öğrenimine devam etmek üzere ABD’ye gitti.

1973 yılında Houston Üniversitesinde lisans eğitimine başladı. 2 buçuk yıl sonra, 1976’da New York Eyalet Üniversitesi, Albany’ye yatay geçiş yaptı. 1978’de bu üniversitenin jeoloji bölümünden mezun oldu.[17] Aynı üniversitede 1979 yılında “Geometry and Kinematics of Continental Deformation in Zones of Collision: Examples from Central Europe and Eastern Mediterranean” (Tr. Çarpışma Alanlarında Kıtasal Bozulmanın Geometri ve Kinematiği: Orta Avrupa ve Doğu Akdeniz’den Örnekler) teziyle yüksek lisans derecesi aldı. 3 yıl sonra (1982) yine aynı kurumda “The geology of the Albula Pass area, eastern Switzerland in its Tethyan setting: Palaeo-Tethyan factor in Neo-Tethyan opening” adlı doktora teziyle doktora eğitimini tamamladı.

Bilimsel kariyeri

1981’de Türkiye’ye döndü ve İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi’nin Genel Jeoloji kürsüsünde asistan olarak görev yapmaya başladı. Emekli olana kadar hiç ara vermeden hep İTÜ kadrosunda yer aldı.

1984 yılında Londra Jeoloji Topluluğu’nun Başkanlık Ödülü’nü, 1986’da TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü aldı. Aynı yıl İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Genel Jeoloji ana bilim dalında doçent oldu.

1988’de Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesinden fahri bilim doktoru (Docteur ès sciences honoris causa) derecesi aldı. Academia Europaea’ya 1990 yılında kabul edildi ve derneğin ilk Türk üyesi oldu. Aynı yıl Avusturya Jeoloji Servisi muhabir üyesi, 1991 yılında ise Avusturya Jeoloji Derneği fahri üyesi oldu. Yine 1991 yılında Kültür Bakanlığının “bilgi çağı ödülü”nü kazandı.

1992 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Genel Jeoloji ana bilim dalında profesörlüğe terfi etti. 1993 yılında Türkiye Bilimler Akademisinin en genç kurucu üyesi oldu ve akademi konseyine seçildi. Aynı yıl TÜBİTAK Bilim Kurulu üyesi oldu. 1994 yılında Rusya Doğa Bilimleri Akademisi üyeliğine, Fransız ve Amerikan jeoloji dernekleri fahri üyeliğine seçildi. Ayrıca kendisine Fransız Fizik Derneği ve École Normale Supérieure Vakfı tarafından Rammal Madalyası verildi.

Şengör, Paris Ulusal Doğa Tarihi Müzesi’nde Tyrannosaurus rex’in kısa kollarını açıklarken; 2005.

Şengör 1997 yılında, Fransız Bilimler Akademisi tarafından yerbilimleri dalında büyük ödül (Lutaud Ödülü) ile ödüllendirildi. 1998 Mayıs ayı içerisinde Collège de France’ta misafir profesör olarak bir kürsü hakkı elde etti. Burada “19. yüzyılda tektoniğin gelişmesine Fransız jeologlarının katkısı” konulu bir ders verdi ve 28 Mayıs 1998’de Collège de France’ın madalyasını aldı.

1999’da Londra Jeoloji Topluluğu kendisini Bigsby Madalyası ile ödüllendirdi. 2000 yılının Nisan ayında Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi yabancı üyeliğine seçildi. Bu akademiye üye olarak seçilen ilk Türk biliminsanı oldu. Rusya Bilimler Akademisine Fuad Köprülü’den sonra seçilen ikinci Türk’tür. Ayrıca 2013 yılında Leopoldina Doğa Araştırıcıları Akademisi üyeliğine seçilmiştir.

Celâl Şengör’ün Ekim 2020’de Gelecek Bilimde adlı YouTube kanalıyla yaptığı canlı yayından bir görüntü.

Şengör, yer biliminde özellikle yapısal yerbilim ve tektonik dallarındaki çalışmaları ile ün yapmıştır. Şerit kıtaların dağ kuşaklarının yapısına etkisini ortaya koymuş ve Kimmer Kıtası adını verdiği bir şerit kıta keşfetmiştir. Orta Asya’nın yerbilimsel yapısını ortaya çıkarmış, kıta-kıta çarpışmasının ön ülkeleri nasıl etkilediği konusunu çözmüştür. Yücel Yılmaz ile birlikte, levha tektoniği içinde Türkiye’nin yerini değerlendiren ve gönderme klasiği hâline gelen bir makale yazmıştır. Yerbilimi ve tektonik konularında 6 kitap, 175 bilimsel makale, 137 tebliğ özeti, pek çok popüler bilim makalesi, tarih ve felsefe ile ilgili de iki kitap ve 300’e yakın deneme yazısı yayımlamıştır. ABD, Rusya, Avrupa ve Almanya’nın bilimler akademisine üye olan Şengör’ün yayımlanmış 1826 makalesi vardır ve bu makalelere 12658 gönderme yapılmıştır. Bunların 1997-1998 yılları arasında Cumhuriyet Bilim Teknik dergisindeki “Zümrütten Akisler” köşesinde çıkmış olanları Yapı Kredi Yayınları tarafından 1999’da “Zümrütnâme” başlığı altında kitaplaştırılmıştır.

Fransa, Birleşik Krallık, Avusturya ve Amerika Birleşik Devletleri’nde misafir öğretim üyesi olarak çalışmalarda bulunan Şengör, Collège de France dışında Birleşik Krallık’ta Oxford (Royal Society Araştırıcı bursuyla), ABD’de Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (Moore Distinguished Scholar olarak) ve Avusturya’da Salzburg Lodron-Paris Üniversitesinde misafir profesörlük yapmıştır. Şengör ayrıca pek çok uluslararası dergide editör, yardımcı editör ve yayın kurulu üyeliği yapmıştır ve yapmaktadır.

Celâl Şengör, 23 Mart 2022 tarihinde İstanbul Teknik Üniversitesi’nde son dersini vererek 24 Mart 2022 tarihinde emekliye ayrılmıştır.

Celal Şengör, ileri düzeyde İngilizce, Fransızca ve Almanca bildiğini söylemekle birlikte; Felemenkçe, İtalyanca, Portekizce, İspanyolca ve Osmanlı Türkçesini okuyabildiğini de söylemiştir.

Şengör’ün yer biliminde yaptığı çalışmalar

Şengör yer biliminde özellikle yapısal yerbilim ve tektonik dallarındaki çalışmaları ile ün yapmıştır. Bu konuda 17 kitap, 395 bilimsel makale, 217 tebliğ özeti, 74 popüler bilim makalesi; tarih ve felsefe ile ilgili popüler 13 kitap ve 500’ü geçen deneme yazısı yayımlamıştır. ResearchGate verilerine göre makaleleri 37,863 kez alıntılanmıştır. Bunların 1997-1998 yılları arasında Cumhuriyet Bilim Teknik dergisindeki “Zümrütten Akisler” köşesinde çıkmış olanları Yapı Kredi Kültür Sanat Yayınları tarafından 1999’da Zümrütnâme başlığı altında kitaplaştırılmıştır. 2003 yılında ise ikinci deneme kitabı Zümrüt Ayna başlığıyla yayımlanmıştır. Yaşam öyküsü 2010 yılında Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Nehir Söyleşi serisinde Bir Bilim Adamının Serüveni başlığı altında yayımlanmıştır. Şengör ayrıca pek çok uluslararası dergide editör, yardımcı editör ve yayın kurulu üyeliği yapmıştır ve yapmaktadır.

Şengör, 1980 yılında yaklaşık 250-150 milyon yıl öncesi aralarında bir kara parçası keşfetmiş ve bu kara parçasına Kimmer Kıtası adını vermiştir. Bu kıta Avrasya Superterran’ına bağlı olup Alp ile eski Kimmerid dağlarını süper-orojenez ile birleştirip Şengör’ün Tetisid süper orojenez sistemi adını verdiği ve Neo-Tetis ile Paleo-Tetis’i ayıran 150 milyon yıl önce de Paleo-Tetis’i kapatan bir kıta olarak tanımlamıştır.

Özel hayatı

Ailesi

Şengör, 1986 yılında Oya Maltepe ile evlenmiştir. Tek çocuğu olan oğlu Hakkı Celâlettin Asım Şengör 1989 yılında dünyaya gelmiştir.

Jeoloji merakı

Jeolojiye olan merakının nasıl başladığı, “Bir Bilim Adamının Serüveni” adlı kitapta, Şengör’ün “Ben jeolojiyi küçük yaştan yani Jules Verne’in Arzın Merkezine Seyahat kitabını okuduğum günden itibaren sevmeye başladım. Hemen arkasından Denizler Altında Yirmi Bin Fersah’ı okudum. Onu da okuduktan sonra kendi kendime, ‘Adam olmak demek, Jules Verne’in tarif ettiği gibi olmak demektir’ diye düşündüm. Bana jeolojiyi Jules Verne sevdirdi…” şeklindeki ifadeleriyle anlatılmıştır. Bir röportajında kendisine ait kütüphanesinde 30.000’in üzerinde kitabı olduğunu söylemiştir.

Sağlık durumu

Celâl Şengör’e hafif Asperger Sendromu teşhisi konulmuştur ve bunu şu sözlerle anlatmaktadır: “Ben de hafif Asperger ile teşhis edilmiş bir insanım. Ve bu özelliğime şükran borçluyum. Otistik olmasaydım bilimde elde ettiğim başarıları elde edemezdim.”

Politik düşüncesi

Celâl Şengör, verdiği bir söyleşide Kemalist olduğunu belirtmiştir: “Benim siyasi görüşüm tamamen Kemalizm’dir. Hem de en koyu hâliyle! Çünkü Kemalizm eşittir; akılizm demektir.” Şengör’e göre, “Kemalizm; tenkittir, doğruyu aramaktır, bilimsel düşüncedir. Kemalizm ne sağdır, ne soldur; fakat aklın, bilimin, doğa ile insanın doğrudan temasının yoludur; Kemalist Türkiye belki de insanlık tarihinin ilk gerçek bilimsel yöntemle yaratılmış toplumudur. Atatürk, ‘Benim manevi mirasım ilimdir ve akıldır!’ diyor. Anlamalıyız ki Kemalizm’in kitabı ve defteri yok. Bu da demek oluyor ki takip edeceğin kuralları da yok. Kemalizm’in bir tek kuralı var: o da Aklını kullan!” Ayrıca, bir Kemalist olmasına karşın bir monarşist de olan Şengör’e göre monarşi yargı bağımsızlığını tamamıyla sağlaması nedeniyle ideal yönetimdir.

Dinî inancı

Şengör, katıldığı programlarda birçok kez ateist olduğunu belirtmiştir.

Etnik kökeni

Şengör, katıldığı Tarih Notları adlı programda kökenini şu şekilde açıklamıştır: “Babaanneme bakıyorum; mavi göz, sapsarı saç, şahane bir endam; Sırp kızı. Gayet açık. Dedeme bakıyorum; tipik bir Arnavut, Sırp karışımı var belli. Anneanneme bakıyorum, tipik bir Helen. Hepsi de Türk. Pasaportlarında Türk yazıyor. (…) Bugün ben kendimi Türk milliyetçisi olarak tanımlarım. (…) Benim damarlarımda bir damla Türk kanı yok, ağabey. (…) Atatürk’ün milliyetçiliği, kardeşim. (…) Biz göçmen miyiz? Ya, biz burayı kuranlarız be! Biz olmasak Türkiye Cumhuriyeti olmayacaktı belki. Sevr’e hapsolmuş oturuyor olacaktık, değil mi? Ben burayı savunmak istiyorum. Çünkü biz vatan kaybetmiş insanların çocuklarıyız.”

Üye olduğu yerler

  • Rusya Bilimler Akademisi
  • ABD Ulusal Bilimler Akademisi
  • Avusturya Bilimler Akademisi
  • Amerikan Felsefe Cemiyeti
  • Sırp Bilimler ve Sanatlar Akademisi
  • Leopoldina Alman millî Bilimler Akademisi
  • Amerika Jeofizik Birliği
  • Accademia dei Lincei

Çalıştığı üniversiteler

  • Collège de France, Fransa – “Misafir Profesör”
  • Oxford Üniversitesi, İngiltere – “Misafir Profesör”
  • Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü, ABD – “Misafir Profesör”
  • Salzburg Üniversitesi, Avusturya – “Misafir Profesör”
  • İstanbul Teknik Üniversitesi – “Öğretim Üyesi”

Eserleri

  • Zümrütname” (Yapı Kredi Yayınları, 1999)
  • Hasan Ali Yücel ve Türk Aydınlanması” (TÜBİTAK Yayınları, 2001)
  • Zümrüt Ayna: Bilimsel Düşünce Üzerine Denemeler” (Yapı Kredi Yayınları, 2003)
  • Yaşamın evrimi fikrinin Darwin döneminin sonuna kadarki kısa tarihi” (İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları, 2004)
  • 99 Sayfada İstanbul Depremi” (İş Bankası Kültür Yayınları, 2006)
  • Bilgiyle Sohbet – Popüler Bilim Yazıları” (İş Bankası Kültür Yayınları, 2014)
  • Dahi Diktatör” (Ka Kitap, 2014)
  • Aptalı Tanımak” (Ka Kitap, 2015)
  • Newton Neden Türk Değildi?” (Ka Kitap, 2015)
  • Bir Toplum Nasıl İntihar Eder?” (Ka Kitap, 2016)
  • Cehennemdeki Üniversiteliler” (Ka Kitap, 2016)
  • Bilimin Büyüsü” (İnkılap Kitabevi, 2019)
  • İstanbul Depremi” (İş Bankası Kültür Yayınları, 2006)
  • Dikkate Değer Mevzular” (İnkılap Kitabevi, 2023)
  • “Cehaletten Kurtulma Sanatı – Ne Nedir?” (Masa Kitap, 2024)
  • “Cehaletten Kurtulma Sanatı – Kim Kimdir?” (Masa Kitap, 2024)

Hakkında

  • Bir Bilim Adamının Serüveni – Celal Şengör Kitabı” (Söyleşi: Sefa Kaplan) (İş Bankası Kültür Yayınları, 2010)
  • Senin Cahilliğin Benim Yaşamımı Etkiliyor” (Söyleşi: Damla Karakuş) (Masa Yayınları, 2023)

Katkıda bulundukları

  • Pîrî Reis 1513 Dünya Haritası” (Boyut Yayıncılık, 2013)

Ödülleri

Yurt dışında birçok üniversitede bulunmuş olan Prof. Şengör, birçok uluslararası ödülün de sahibidir. Ayrıca, TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü kazanan en genç bilim insanıdır. Ödüllerinin bazıları:

  • Londra Jeoloji Topluluğu, Başkanlık Ödülü (1984)
  • TÜBİTAK, Bilim Ödülü (1986)
  • Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesi, Şeref Bilim Doktoru (Docteur ès sciences honoris causa) (1988)
  • Kültür Bakanlığı, Bilgi Çağı Ödülü (1991)
  • Fransız Fizik Cemiyeti ve École Normale Supérieure Vakfı, Rammal Madalyası (1994)
  • Collège de France Madalyası (1998)
  • Londra Jeoloji Topluluğu, Bigsby Madalyası (1999)
  • Gustav Steinmann Madalyası (2010)
  • Arthur Holmes Madalyonu
  • Mary C. Rabbitt Jeoloji Tarihi ve Felsefesi Ödülü
  • Eduard-Suess Madalyası (2020)

Tartışmalar

Öğrenciye cinsel taciz iddiası

2021 yılında katıldığı bir çevrimiçi etkinlikte bir kadın öğrencisine cinsel taciz uyguladığını belirtti. İstanbul Teknik Üniversitesi, Celal Şengör hakkında soruşturma başlattı. Şengör, yaptığını cinsel taciz olarak görmediğini ve durumda hiçbir anormallik olmadığını ifade etmiştir. Karşıyaka Belediyesi’nin Cumhuriyetin 100. yılı için düzenlediği etkinliğe davet edilmesi üzerine etkinlikte protesto edilmiştir.

  • 1956 – İpek Bilgin, Türk tiyatro oyuncusu
  • 1956 – Steve Ballmer, Amerikalı iş insanı
  • 1958 – Mike Woodson, Amerikalı basketbol antrenörü ve eski profesyonel basketbol oyuncusu
  • 1960 – Kelly LeBrock, Amerikalı aktris ve model
  • 1960 – Nena, Alman müzisyen
  • 1961 – Yanis Varoufakis, Yunan ekonomist ve siyasetçi
  • 1962 – Ömer Koç, Türk iş insanı
Ömer Koç
Doğum 24 Mart 1962 (62 yaşında)
Ankara, Türkiye
Eğitim Robert Kolej (Lise)
Georgetown Üniversitesi (Lisans)
Columbia Üniversitesi (Yüksek Lisans)
Meslek İş insanı
Organizasyon Koç Holding
Özvarlık azalış $800 milyon (2020)
Kurul üyeliği Koç Holding
Koç Üniversitesi
İstanbul Kültür Sanat Vakfı
Ebeveyn(ler) Rahmi Koç
Çiğdem Simavi
Akraba(lar) Ali Koç
İnan Kıraç
Suna Kıraç
İpek Kıraç
Semahat Arsel
Aile Koç Ailesi
Resmî site koc.com.tr/hakkinda/yonetim-kurulu/omer-m-koc

Mehmet Ömer Koç (d. 24 Mart 1962, Ankara), Türk iş insanı ve Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanıdır.

Yaşamı

Rahmi Koç’un oğlu, Mustafa Koç’un kardeşi; Ali Koç’un ağabeyi olan Ömer Koç, Robert Kolejinde lise eğitimini tamamladıktan sonra yükseköğrenimi için ABD’ye gitti. Burada Georgetown Üniversitesi’ne, ardından Columbia Üniversitesi’ne bağlı Columbia College’a girdi. Bu üniversitede Antik Yunan tarihi ve kültürü alanında gördüğü lisans eğitimini 1985 yılında tamamladı.

Üniversitede okurken yüksek lisans derecesi almak isteyen Ömer Koç, Columbia Üniversitesinden lisans diplomasını aldı. Ardından aynı üniversitede işletme fakültesinden yüksek lisans derecesini aldı.

2008 yılından itibaren Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanvekilliği ve TÜPRAŞ Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini üstlenen Ömer Koç, ağabeyi Mustafa Koç’un 21 Ocak 2016’daki ölümünün ardından Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanlığı görevine getirildi. Aynı zamanda Koç Üniversitesi Mütevelli Heyet üyeliğini sürdürmektedir.

Günümüzde başta TÜPRAŞ ve Tofaş olmak üzere Koç Holding’in tüm şirketlerinde Yönetim Kurulu başkanlığı, Aygaz ve Arçelik’te Yönetim Kurulu başkan vekilliği yapmaktadır. Vehbi Koç’un önderliğinde kurulan Türk Eğitim Vakfının mütevelli heyet başkanıdır.

Serveti

Ömer Koç, Forbes Türkiye’nin 2020’de hazırladığı “En Zengin 100 Türk” listesinde 800 milyon dolarlık servetiyle 36.sırada yer almaktadır.

  • 1963 – Raimond van der Gouw, Hollandalı eski futbolcu
  • 1965 – The Undertaker, Amerikalı güreşçi
  • 1967 – Anton Utkin, Rus yazar ve yönetmen
  • 1969 – Stephan Eberharter, Avusturyalı sporcu
  • 1969 – Ilir Meta, Arnavut siyasetçi
  • 1969 – Andre Thysse, Güney Afrikalı profesyonel boksör
  • 1970 – Lara Flynn Boyle, Amerikalı aktris
  • 1972 – Christophe Dugarry, Fransız futbolcu
  • 1973 – Jacek Bąk, Polonyalı millî futbolcudur
  • 1973 – Steve Corica, Avustralyalı millî futbolcu ve teknik direktör
  • 1973 – Jim Parsons, Amerikalı televizyon dizisi ve sinema oyuncusu
  • 1974 – Alyson Hannigan, Amerikalı oyuncu
  • 1974 – Cenk Torun, Türk oyuncu
  • 1976 – Aliou Cissé, Senegalli millî futbolcu ve teknik direktör
  • 1977 – Jessica Chastain, Amerikalı oyuncu
  • 1978 – Tomáš Ujfaluši, Çek futbolcu
  • 1979 – Lake Bell, Amerikalı oyuncu, yazar ve yönetmen
  • 1979 – Tony Bedeau, Grenadalı eski millî futbolcu (ö. 2025)
  • 1982 – Epico, Porto Rikolu profesyonel güreşçi
  • 1982 – Boris Dali, Bulgar şarkıcı
  • 1982 – Jack Swagger, Amerikan profesyonel güreşçi
  • 1984 – Benoît Assou-Ekotto, Kamerunlu eski millî futbolcudur
  • 1984 – Park Bom, Güney Koreli şarkıcı
  • 1984 – Chris Bosh, Amerikalı profesyonel basketbolcudur
  • 1984 – Kübra Par, Türk haber sunucu ve köşe yazarı
  • 1985 – Lana, Amerikalı dansçı, manken, oyuncu, şarkıcı ve profesyonel güreş menajeri
  • 1987 – Billy Jones, İngiliz futbolcu
  • 1987 – Ramires, Brezilyalı futbolcu
  • 1989 – Aziz Şaverşyan, Rusya doğumlu Avustralyalı vücut geliştiricisi, kişisel antrenör ve manken (d. 2011)
  • 1990 – Lacey Evans, Amerikalı profesyonel kadın güreşçi
  • 1994 – Aslı Nemutlu, Türk millî kayakçı (ö. 2012)
  • 1995 – Enzo Fernández, İspanyol-Fransız futbolcu
  • 1997 – Myoui Mina, Japon şarkıcı

 

 

wikipedia.org

Ayrıca Kontrol Edin

13 Nisanda ölenler

Ölümler 796 – Diyakoz Paul, Benediktin keşişi, yazman ve Lombardlar tarihçisi (d. 720’ler) 814 – Krum Han, Tuna Bulgar …

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir