Halaskâr · Mareşal Fevzi Çakmak 1311-C.P.7
Fevzi Çakmak, 1946
TSK Genelkurmay Başkanı
Görev süresi 3 Ağustos 1921 – 12 Ocak 1944
Cumhurbaşkanı	Mustafa Kemal Atatürk İsmet İnönü
Başbakan	İsmet İnönü Ali Fethi Okyar Celal Bayar Refik Saydam Şükrü Saraçoğlu
Yerine geldiği	İsmet Paşa
Yerine gelen	Kâzım Orbay
TBMM İcra Vekilleri Heyeti Başkanı
Görev süresi 24 Ocak 1921 – 9 Temmuz 1922
TBMM Başkanı	Mustafa Kemal Atatürk
Yerine geldiği	Mustafa Kemal Atatürk
Yerine gelen	Rauf Orbay
TBMM Müdafaa-i Millîye Vekili
Görev süresi 3 Mayıs 1920 – 5 Ağustos 1921
Yerine geldiği	Makam oluşturuldu
Yerine gelen	Refet Bele
Türkiye Büyük Millet Meclisi 1, 2 ve 8. Dönem Milletvekili
Görev süresi 5 Ağustos 1946 – 24 Mart 1950
Seçim bölgesi	1946 – İstanbul
Görev süresi 23 Nisan 1920 – 31 Ekim 1924
Seçim bölgesi	1920 – Kozan 1923 – İstanbul
Harbiye Nazırı
Görev süresi 3 Şubat 1920 – 5 Nisan 1920
Yerine geldiği	Salih Hulusi Paşa
Yerine gelen	Damat Ferid Paşa
Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Reisi
Görev süresi 24 Aralık 1918 – 14 Mayıs 1919
Yerine geldiği	Cevat Paşa
Yerine gelen	Cevat Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum	Mustafa Fevzi 12 Ocak 1876 Anadolukavağı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	10 Nisan 1950 (74 yaşında) İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Eyüp Mezarlığı, İstanbul
Partisi	Demokrat Parti (1946-1948) Millet Partisi (1948-1950)
Evlilik(ler)	Fatma Fitnat Çakmak (e. 1910; ö. 1950)
Çocuk(lar)	2
Bitirdiği okul	Kuleli Askerî Lisesi, İstanbul Mekteb-i Harbiye, Ankara Mekteb-i Erkân-ı Harbiye
Mesleği	Asker
Dini	İslam
Ödülleri
İmzası
Askerî hizmeti
Takma adı	Kavaklı Fevzi, Müşir, Mareşal
Bağlılığı	Osmanlı İmparatorluğu (1896-1920)  Türkiye (1920-1944)
Hizmet yılları	1896-1944
Rütbesi	Ferik (Osmanlı Ordusu)  Mareşal[a] (Türk Ordusu)
Komutası	2. Tümen, 5. Kolordu, 2. Kafkas Kolordusu, 2. Ordu, 7. Ordu, 1. Ordu Askeri Müfettişliği, Genelkurmay Başkanı
Çatışma/savaşları	1910 Arnavut İsyanı 1911 Arnavut İsyanı Trablusgarp Savaşı Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı

Mustafa Fevzi Çakmak (12 Ocak 1876, İstanbul – 10 Nisan 1950, İstanbul), Türk asker, siyasetçi ve devlet adamı. Türkiye’nin Mustafa Kemal Atatürk’ten sonraki ikinci ve son mareşali. İlk Millî Savunma Bakanı ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Cumhuriyet dönemindeki ilk genelkurmay başkanı ve Osmanlı İmparatorluğu’nun 3 Şubat 1920 ile 5 Nisan 1920 tarihleri arasındaki Harbiye Nazırı’dır.

Mareşal Fevzi Çakmak, 12 Ocak 1876’da İstanbul Anadolu Kavağı’nda Çakmakoğullarından Topçu Albayı Ali Sırrı ile Hesna Hanım’ın oğlu olarak dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini Kuleli Askerî Lisesi’nde tamamladıktan sonra 29 Nisan 1893’te Harbiye’ye kaydolarak 28 Ocak 1896’da piyade teğmen rütbesiyle mezun oldu. Akabinde Mekteb-i Erkân-ı Harbiye’ye girerek 25 Aralık 1898’de kurmay yüzbaşı rütbesiyle bitirdi.

Bir süre Erkân-ı Harbiye (Genelkurmay) 4. Şube’de görev yaptıktan sonra 1899’da 3. Ordu’ya bağlı Metroviçe’deki 18. Fırka’nın kurmay heyetinde görevlendirildi. Balkanlar’daki Sırp ve Arnavut çetelere karşı verilen mücadeleye katıldı. Kısa aralıklarla terfi ederek 1907’de miralaylığa (albay) yükseldi. 1908 yılında İkinci Meşrutiyet ilan edildiğinde 35. Fırka Komutanı ve Taşlıca Mutasarrıfıydı. 1910’da Arnavutluk’ta çıkan ayaklanmayı bastırmakla görevlendirilen Kosova Kolordusu’nun kurmay başkanlığına atandı. 1911’de Trablusgarp Savaşı başlayınca Rumeli’nin savunmasıyla görevli Garp (Vardar) Ordusunun kurmay başkanlığına getirildi. Balkan Savaşı (1912-1913) sırasında 21. Yakova Fırka Komutan Vekilliği, 6 Ağustos 1912’de Kosova Kuvay-ı Umumiye Kurmay Başkanlığı ve 29 Ekim 1912’de de Vardar Ordusunda 1. Şube (Harekât Şubesi) Müdürlüğü yaptı. Sırp Cephesi’nde bu görevde bulunan Fevzi Paşa’nın başarılı askerî faaliyetlerine rağmen, Garp vilayetlerinde 10 Mayıs 1913’ten itibaren Türk hâkimiyeti sona ermiştir.

1913’te 5. Kolordu Komutanlığına atandı. Mart 1915’te rütbesi mirlivalığa (tuğgeneral) yükseltildi.

I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale, Kafkas ve Suriye cephelerinde savaştı. 1918’de ferikliğe yükseldi.

Fevzi Paşa, V. Kolordu Komutanı olarak 6 Ağustos ve 13 Ağustos 1915 tarihindeki muharebelere katılmıştır. Fevzi Paşa’nın komutasındaki XIII. ve XIV. Tümenler muharebeye katılmamış fakat 21 Temmuz’dan itibaren cepheye gelerek, I. Tümen hariç yıpranmış ve yorulmuş eski tümenleri değiştirmişlerdir. Ayrıca İkinci Ordu tümenlerinin bölgeye (Kereviz Dere-Zığın Dere) gelmeleri üzerine VI. ve VII. Tümenler, Saros Grubu’na gönderilmiştir.

Düşman Kirte istikametinde yapacağı taarruzlar doğrultusunda Alçıtepe’yi almayı planlamıştı. Fakat Türk direnişi karşısında amacına ulaşamayan düşman kuvvetleri çok fazla ilerleyememiştir. 6 Ağustos’ta düşmanın taarruz ettiği Arıburnu – Conkbayırı Bölgesine gönderilen VIII. ve IV. Tüm. ile yetinmeyen Vehip Paşa, 9 Ağustos’ta Fevzi Paşa’nın komuta ettiği V. Kolordu Komutanlığına bağlı V. ve XIV. Kolorduların son ihtiyatları olan 41. ve 28. Alayları da bu bölgeye gönderdi. Bölgeye gönderilen bu iki alay Conkbayırı’nın düşmanın eline geçmemesine ve Albay Mustafa Kemal Bey’in 10 Ağustos tarihinde Conkbayırı taarruzuna yardımcı oldu. Mustafa Kemal Bey’in rahatsızlığı nedeniyle 10 Aralık 1915’te Fevzi Paşa 5. Kolordu Komutanlığı kendisinde kalmak üzere, ek görev olarak Anafartalar Grubu Komutan Vekilliğine görevlendirildi (Mustafa Kemal Bey ise 16 Aralık 1915’te cepheden ayrıldı). Bu muharebelerde V. Kolordu Komutanı olarak görev alan Fevzi Bey’in komutasındaki XIII. Tüm. 21 Ekim 1915’te Keşan’a hareket etti. XIV. Tümen ise 12 Ocak 1916’da bölgeden ayrıldı.

Mondros Mütarekesi imzalandığında sağlık nedenleri sebebiyle İstanbul’da bulunuyordu. 24 Aralık 1918’den 14 Mayıs 1919’a kadar ferik rütbesiyle Osmanlı Devleti’nin Erkân-ı Harbiye Reisliği (bugünkü Genelkurmay Başkanlığı) görevinde bulundu. 1. Ordu Müfettişliği, Askerî Şûra üyeliği, Ali Rıza Paşa ve Salih Hulusi Paşa hükûmetlerinde Harbiye Nazırlığı (Millî Savunma Bakanı) (Şubat – Nisan 1920) yaptı. Harbiye Nazırlığı sırasında Anadolu’daki millî kurtuluş hareketine silah ve cephane gönderilmesini kolaylaştırıcı bir tutum izledi.

İstanbul’un İtilaf Devletleri tarafından resmen işgalinin (16 Mart 1920) ardından Anadolu’ya geçmeye karar veren Fevzi Paşa, 27 Nisan 1920’de Ankara’ya ulaştı. İstasyonda Mustafa Kemal Paşa tarafından törenle karşılandı. Birinci dönem TBMM’ye Kozan milletvekili olarak katıldı. 26 Mayıs 1920’de İstanbul Hükûmeti tarafından ulusal hareketin önderlerinden biri olarak rütbesinin kaldırılmasına, nişanlarının geri alınmasına ve idamına karar verildi.

3 Mayıs 1920’de Millî Müdafaa Vekilliği’ne (Millî Savunma Bakanlığı) getirildi. 24 Ocak 1921’de Mustafa Kemal Paşa’nın İcra Vekilleri Heyeti Reisliği’nden ayrılması üzerine, Millî Müdafaa Vekilliği üzerinde kalmak kaydıyla İcra Vekilleri Heyeti Reisliği’ni (Başbakanlık) de üstlendi. İkinci İnönü Muharebesi’nin zaferle neticelenmesinin ardından 3 Nisan 1921’de rütbesi TBMM kararıyla birinci ferîk-i evvelliğe (korgeneral) yükseltildi. Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekili ve Garp Cephesi Kumandanı Mirliva İsmet Paşa’nın cephede olması ve Ankara’ya sürekli gelememesi sebebiyle mevcut görevleri uhdesinde kalmak üzere 3 Ağustos 1921’de Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekilliği görevine de getirildi. Sakarya Meydan Muharebesi sırasında Büyük Millet Meclisi Reisi ve Başkumandan Mustafa Kemal Paşa ile birlikte bizzat cephede harekâtı yönetti.

14 Ocak 1922’de Millî Müdafaa vekilliği, 9 Temmuz 1922’de İcra Vekilleri Heyeti Reisliği görevlerinden ayrıldı ve Genelkurmay Başkanı olarak Büyük Taarruz’un askerî planlarını hazırladı.^[2] Zaferle sonuçlanan Dumlupınar Meydan Muharebesi’nin (30 Ağustos 1922) ardından 31 Ağustos’ta rütbesi Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın tavsiyesi üzerine TBMM tarafından Müşirliğe (Mareşal) terfi ettirildi.

• 
• 18 Ekim 1921: Fevzi Paşa, Mustafa Kemal Paşa, İbrahim Ebilov ve Türkiye’nin hükûmet temsilcileri Azerbaycan’ın Türkiye’deki diplomatik temsilciliğinin resmî açılışında
• 
• 10 Eylül 1922: Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, yanında Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa ve yaveri Salih Bey (Bozok) ile birlikte İzmir’e geliyor
• 
• 18 Ocak 1923: Türk komutanlar Yarımca, Kocaeli vilayetinin ilk karargâhını ziyarette, soldan sağa: Vehbi Bey, Nurettin Paşa, Gazi Mustafa Kemal Paşa, Kâzım Karabekir Paşa, Mareşal Fevzi Paşa, Asım Bey

“Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekilliği”nin kaldırılmasıyla 30 Ekim 1924’e kadar TBMM’de Kozan milletvekilliği görevine devam etti. Mustafa Kemal Paşa’nın askerlik yapanların siyasete karışmamaları gerektiğine dair talimatından sonra, 31 Ekim 1924’te askerlik görevini, siyasete tercih ederek Kozan milletvekilliğinden istifa etti.

Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Reisliği görevini 23 yıl yaptıktan sonra 12 Ocak 1944’te 68 yaşında Askerî ve Mülkî Tekaüt Yasası’na göre Tahdit-i Sin yani yaş haddinden dolayı emekliye sevk edildi.

1946 seçimlerinde Demokrat Parti listesinden bağımsız aday olarak TBMM’de VIII. Dönem İstanbul Milletvekili seçildi. 6 Ağustos 1946’da milletvekili seçilerek 22 sene sonra tekrar Meclise katılan Fevzi Paşa, İsmet İnönü’ye karşı Demokrat Parti’nin Cumhurbaşkanı adayı olarak 59 oy aldı.^[4] Demokrat Parti Genel Başkanı Celâl Bayar’ın dönemin Cumhurbaşkanı’nın demokratik seçimlere izin vermesi için söylediği “Devr-i Sabık yaratmayacağız” (yani iktidara geldikten sonra yapılan yanlışların ve yolsuzlukların hesabını sormayacağız) demesinden sonra partisinden istifa ederek, 19 Temmuz 1948’de Osman Bölükbaşı ile birlikte Millet Partisi’nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. Partinin fahri başkanı oldu.

1950 seçimde Millet Partisi’nin adayı oldu ama seçimden birkaç gün evvel 10 Nisan tarihinde İstanbul’daki Teşvikiye Sağlık Yurdu’nda öldü. Ölümünün ertesi günü gazeteler kara başlıkla çıktı ama radyoda müzik yayınının devam etmesi üzerine radyolar şiddetle protesto edildi. Halk, bilhassa Irak ve Suriye radyoları matem marşları çalarak, acılarını paylaştıkları halde Türk radyosunun ilgisiz kalmasına kızıyordu. Radyoevinin önünde gençlerle polis arasında çarpışmalar oldu, jandarmalar hava yıldırma ateşi açtı. Taksim Gazinosu ve birçok sinemaların camları kırıldı. Şehir Tiyatrosu zorla kapatıldı. Müzikli yayına karşı çıkan; Millî Türk Talebe Birliği, Türk Gençlik Teşkilatı ve Türk Kültür Ocağı, Basın ve Yayın Genel Müdürlüğüne telgraf çekerek olayı protesto ederler.^]

Ertesi gün, cenazesi Eyüp Sultan Camii’nden kaldırılırken, cenaze namazında yüz binlerce vatandaş bulundu,^[7] ancak hazırlanan cenaze merasim programını halk durdurdu, tabutun top arabasına konulmasına meydan bırakılmadı, halk tarafından taşındı. Bazı tahrikçiler de olaya karışınca, bir aralık ortalıkta dehşet verici karışıklıklar aldı, yürüdü ve cenazeye bir irtica hareketi havası vermek isteyenler oldu. Hadise çıkardıklarından dolayı sonradan tutuklanan yüz kişi arasında yalnız o beş öğrenci görüldüğü bulundu. Mareşal Çakmak Eyüp Sultan Mezarlığı’ndaki aile mezarlığına kızının yanına defnedilmiştir ve ailesinin isteğiyle Ankara’daki Devlet Mezarlığı’na nakledilmemiştir.

Mareşal Çakmak, Fatma Fitnat Çakmak (1891-30.05.1969) ile evli ve Nigar (1909-21.01.1982) ile Ayşe Muazzez (21.06.1911-17.04.1938) adlarında iki kız çocuk babasıydı. Fatma Fitnat Çakmak 1950 seçiminde eşinin yerine İstanbul adayı olarak Millet Partisi’nin listesinde gösterildi ama seçilemedi.

• 
• Cumhuriyet’in 10. yıldönümü kutlamaları, soldan sağa: Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk, TBMM Başkanı Kâzım Özalp, Başbakan İsmet İnönü
• 
• 1 Kasım 1937: Atatürk ve Fevzi Çakmak
• 
• Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak generallerle toplantıda
• 
  Mareşal Çakmak
• 
• Fevzi Çakmak ve Atatürk (3 Ekim 1934)

• Gümüş İmtiyaz Madalyası (23 Ocak 1900)
• Mecidiye Nişanı, 5. sınıf (22 Ağustos 1900)
• Osmaniye Nişanı, 4. sınıf (17 Temmuz 1906)
• Harp Madalyası (2 Ekim 1915)
• Gümüş (18 Kasım 1915)
• Demir Haç 2. sınıf (Almanya, 26 Aralık 1915)
• Altın Liyakat Madalyası (17 Ocak 1916)
• Savaş Madalyası (Almanya, 21 Ekim 1916)
• Altın İmtiyaz Madalyası (11 Kasım 1916)
• Askeri Liyakat Haçı, 2. sınıf (Avusturya-Macaristan, 3 Nisan 1917)
• Kılıçlı Osmaniye Nişanı, 2. sınıf (23 Eylül 1917)
• Kılıçlı Osmaniye Nişanı, 1. sınıf (7 Ocak 1918)
• Kraliyet Nişanı (Württemberg, 19 Haziran 1918)
• Kırmızı-Yeşil Kurdeleli İstiklal Madalyası (21 Kasım 1923) & Takdirname

• Fevzi Çakmak (Mareşal), Garbî Rumeli’nin Suret-i Ziya-ı ve Balkan Harbinde Garp Cephesi Hakkında. Konferanslar, Erkan-ı Harbiye Mektebi Matbaası, İstanbul, 1927.
• Mareşal Fevzi Çakmak, Büyük Harpte Şark Cephesi Hareketleri, Gen.Kur. Basımevi, Ankara, 1936.

Emniyet Genel Müdürlüğü

Türk Polis Teşkilatı
Emniyet Genel Müdürlüğü kurumsal logosu
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi	10 Nisan 1845
Türü	Genel kolluk kuruluşu
Bağlılığı	T.C. İçişleri Bakanlığı
Adres	Ayrancı Mahallesi Dikmen Caddesi 11 06100 Çankaya, Ankara İstanbul Teşkilatı: Hırka-i Şerif Adnan Menderes Blv. No:58 34091 Fatih, İstanbul
Personel sayısı	352.188 (2023 yıl sonu itibarıyla)
Yıllık bütçe	₺416.426.543.000 (2025)
Yönetici(ler)	Mahmut Demirtaş, Emniyet Genel Müdürü
Web sitesi	egm.gov.tr

Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) veya Türk Polis Teşkilatı, ilk kez 10 Nisan 1845 tarihinde kurulan, günümüzde Türkiye’deki tüm il ve ilçelerde örgütlenmiş iç güvenlikten sorumlu devlet teşkilatıdır. Emniyet Genel Müdürlüğü şehirlerde görev yapmakta olup, sahillerde Sahil Güvenlik Komutanlığı, kırsallarda ise Jandarma Genel Komutanlığı sorumludur.

Merkez teşkilatı bünyesinde Ana Komuta Kontrol, Strateji Geliştirme, Arşiv, Asayiş, Bilgi İşlem, Dış İlişkiler, Güvenlik, Haberleşme, Havacılık, İdari ve Mali işler, İkmal-Bakım, İnşaat-Emlak, İnterpol, İstihbarat, Kaçakçılık ve Organize suçlarla mücadele, Koruma, Kriminal, Özel Harekât, Personel, Sağlık İşleri, Sivil Savunma, Sosyal Hizmetler, Bando, Teftiş Kurulu, Terörle Mücadele Harekât, Narkotik, Trafik Eğitim ve Araştırma, Trafik ve Denetleme, Yabancılar Hudut İltica Daireleri vardır. Taşra teşkilatını ise, il emniyet müdürlükleri ve ilçe emniyet amirlikleri oluşturur. Genel müdürlük, üst kurum ve yönetim bakımından İçişleri Bakanlığı’na bağlıdır.

Kurumun yapılanması iki şekilde olmuştur. Birincisi Merkez Teşkilatı ve ikincisi ise Taşra Teşkilatı’dır. Merkez Teşkilatı, Daire Başkanlıkları şeklinde yapılanmıştır. Taşra Teşkilatı ise 81 ilde İl Emniyet Müdürlükleri olarak faaliyet yürütmektedir.

Merkez Teşkilatı’ndaki daire başkanlıklarının bazıları direkt olarak emniyet genel müdürüne bağlı olmak ile birlikte diğerleri ise 5 adet emniyet genel müdür yardımcısına bağlı olarak hizmet vermektedir. Taşra teşkilatında ise illerin başında il emniyet müdürü bulunmakta ve ildeki bütün birimler il emniyet müdürüne bağlı olmaktadır.

Türkiye sınırları içerisinde, belediye teşkilatlanması tamamlanmış olan il, ilçe ve beldelerde güvenlik, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından sağlanmakta; daha küçük birimlerin ve yapılaşmaya açılmamış alanların güvenliği ise Jandarma Genel Komutanlığı, sahil ve denizlerde ise Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından sağlanmaktadır.

Polis Akademisi’ne bağlı Polis Eğitim Merkezleri (PEM) tarafından, hizmet öncesi eğitiminin tamamı ise Polis Amirleri Eğitimi Merkezi (PAEM), Polis Meslek Yüksekokulu (PMYO), Polis Meslek Eğitim Merkezi (POMEM) isimli eğitim birimleri tarafından verilmektedir. Polis Akademisinde ilk derece amirlik eğitimi veren PAEM mezunları komiser yardımcısı rütbesi ile göreve başlarlar. Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde çeşitli alanlarda lisans eğitimi almış olanlar 6 aylık mesleki eğitim ile polis memuru olarak göreve başlarlar. Polis Meslek Yüksek Okullarında ise eğitim 2 yıllık önlisans seviyesinde olup mezunlar polis memuru rütbesiyle göreve başlamaktadırlar.

Polis tarihi Türk tarihi ile başlamıştır. Tarih boyunca çeşitli devletler kurmuş olan Türkler kamu düzeni ve güvenliğini ulusal savunma ile birlikte yürütmüşlerdir.

Eski Türkler’de kamu düzen ve güvenliği işleri Subaşı’lar tarafından belli yasalara uygun olarak yürütülmüştür. Oğuz Han’ın Oğuz Türesi, Cengiz Han’ın Uluğ Yasası, Timur’un Tüzükkatı o devirlerin belli başlı hukuk kuralları örnek olarak gösterilebilir. Bu yasalarda, suçların önlenmesi kadar işlenen suçlarda suçluların yakalanmasına da önem verilmiştir. Eski Türklerde polis teşkilatı bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere askerî teşkilat içinde yer almış ve askerî özellikler göstermiştir.

Osman Bey Karacahisarı ele geçirdiği zaman, kentin yönetimini oğlu Orhan Bey’e vermiş ve onun yanına arkadaşı olan Gündüz Alp’i de Subaşı olarak tayin etmiştir. Bu kişi bugünkü anlamda ilk Polis Amiridir. Subaşılar barış döneminde savaş için gerekli olan askerleri disipline etmek ve eğitmekle birlikte, kentin dirlik ve düzenini de sağlamışlardır. Savaş zamanında ise yetiştirdikleri kıtalara komuta etmişlerdir.

Osmanlı’da polis teşkilatı, askerî teşkilat kadrosu içinde yer almış, askerî amirler aynı zamanda Polis Amiri olarak da görev yapmışlardır. Devlet ve ordu teşkilatı zamanla büyümüş Padişahlar bütün yönetsel, askerî ve bunlarla birlikte ülkede kamu düzen ve güvenliğinin sağlanması işlerini, devlet ricali ve halk karşısında kendilerini temsil eden sadrazamlar vasıtasıyla yürütmüşlerdir. Bu nedenle sadrazamlar, bu görevler için özel memurlar, tebdil çuhadarlar kullanmışlardır.

Emniyet makamları; Sadrazam, Yeniçeri ağası, Falakacı, Cebecibaşı ve Cebeciler, Kaptanpaşa, Topçubaşı ve Topçular, Bostancıbaşılar, Kadı ve Böcekcibaşından oluşmuştur. En büyük sorumlu olan Yeniçeri Ağası, suç işleyenleri Falakacılara dövdürmüş ve hapsettirmiştir. Falakacılar, Yeniçeri Ağasının emri altında, falaka taşıyan acemi oğlanlardan oluşmuştur.

Cebecibaşı ve Cebeciler; Ayasofya, Kocapaşa ve Ahırkapı taraflarının, Kaptanpaşa; Kasımpaşa ve Galata semtinin, Topçubaşı ve Topçular; Tophane semti ile Beyoğlu’nun, Bostancıbaşı ve Bostancılar; Üsküdar, Eyüp, Kağıthane, Boğaziçi, Kadıköy, Adalar ve Kağıthane, Boğaziçi, Kadıköy, Adalar ve Ayastebanos’un, kamu düzen ve güvenliğini sağlamışlardır. Böcekçibaşılar ise, suçluları izleme ve yakalama işleriyle uğraşmışlardır. Ayrıca Başkent’de sadrazamın, illerde de valilerin emrinde “Baştebdil” adı verilen İstihbarat Şefi çalışmıştır. Bu dönemde “Kadı”lar da polis görevi yapmaya devam etmiş, Sadrazam ve Yeniçeri Ağası’ndan sonra, Adli, İdari ve Yerel Yönetim işleri yanında, İstanbul, Galata, Üsküdar ve Eyüp Kadılıkları, polisiyle işleri, özellikle ahlak zabıtasına ait işlerin yürütülmesinde polis amiri olarak görev yapmışlardır.

Taşrada ise, Kapıkulu ve Eyalet Askerleri iç düzen ve güvenliğin sağlanmasından sorumlu tutulmuş, şehir ve kasabalarda Kollukçular, Yasakçılar, Bekçiler, Edirne Şehri ve çevresinde Bostancı Ocağı, Halep ve çevresinde Çöl Beyleri polis hizmeti görmüşlerdir.

10 Nisan 1845’te (12 Rebiülevvel 1261) İstanbul’da “POLİS” adıyla bir teşkilat kurulmuş, yeni kurulan polis teşkilatının görevleri yine aynı tarihte yayınlanan Polis Nizamnamesinde belirtilmiş ve bu durum yabancı elçiliklere de bir yazıyla duyurulmuştur. Bu polis teşkilatı için 12 Messidor an VII (1 Temmuz 1800) tarihli “Paris Emniyet Müdürlüğü Kararnamesi” adlı metin temel alınarak bir kanun hazırlanmıştır.

“Polis” adıyla ilk kez kurulan teşkilata ve yabancı elçiliklere de duyurulan 17 maddelik Polis Nizamnamesi ile getirilen yeniliklere rağmen karışıklıklar tümüyle ortadan kaldırılamamış, Başkentte polis hizmeti Yeniçeri Ağası yerine geçen Serasker, İhtisap Ağası ve Polis adını taşıyan bir teşkilat tarafından yürütülmeye başlanmıştır. Taşrada polis hizmeti ise, sipahiler ve İstanbul’da olduğu gibi memleketin birçok illerinde kurulan Asakir-i Mansure Alaylarına verilmiştir.

1876 yılında Tanzimat ve Islahat hareketleri çerçevesinde Avrupa’daki örneklere göre bir polis teşkilatı kurulmasına birinci meşrutiyetin ilanından sonra oluşan hükûmet programında yer verilmiş ve 1879’da Zaptiye Nezareti kurulmuştur.Zaptiye Nezareti kaldırılarak, yerine Dahiliye Nezaretine bağlı ve memlekete şamil polis işlerinin yürütülmesiyle görevli “Emniyet Umumiye Müdürlüğü” ve İstanbul Vilayetine bağlı bir polis müdüriyeti kurulmuştur.

İkinci Meşrutiyet ilanı ile 1908 yılında Fransa ve Almanya’daki polis teşkilatları esas alınarak Osmanlı’daki polis teşkilatının yeniden organize edilmesi kararlaştırılmış ve 22 Temmuz 1909 tarihinde çıkarılan “İstanbul Vilayeti ve Emniyeti Umumiye Müdüriyeti Teşkilatına Dair Kanun” ile 31 Mart İsyanından sonra Zaptiye Nezâreti kaldırılarak, yerine Dahiliye Nezaretine bağlı ve memlekete şamil polis işlerinin yürütülmesiyle görevli “Emniyet Umumiye Müdürlüğü” ve İstanbul Vilayetine bağlı bir polis müdüriyeti kurulmuştur. General Ali Galip Pasiner, Emniyet Umumiye Müdürlüğü’ne 12 Ağustos 1909 tarihinde tayin edilmiştir. Aynı yıl içinde Avrupa memleketlerinin polis işlerine dair bir inceleme seyahati yapmış ve polisin teşkilatının bugünkü esasını oluşturmuştur.

21 Mayıs 1913 tarihli Polis Nizamnamesi, İkinci Meşrutiyet devrinin koşullarına ve zamanın ihtiyaçlarına göre hazırlanmış ve bu Nizamname ile polisin örgütlenmesi, görev ve yetkileri, personelin dereceleri, sınıfları, mesleğe giriş, yükselme ve diğer tüm özlük işleri, soruşturma, yargılama, istifa, tayin, izin cezalandırma işleri, levazım işleri, polis karakolları ve görevleri, polisin kıyafeti ve davranış biçimleri yeniden düzenlenmiştir.

Mondros Mütarekesi’nin yapıldığı 1918 tarihinden, Milli Polis Teşkilatının kurulduğu 24 Haziran 1920 tarihine kadar, bütün yurtta Osmanlı Devletinin Polisi olarak hizmet etmiştir. 24 Haziran 1920 tarihinden, İstanbul Polis Müdüriyeti Umumiyesi’nin kaldırıldığı 24 Şubat 1923 tarihine kadar geçen sürede ise polis teşkilatı ikilemiş, birisi merkezi İstanbul’da ve Osmanlı Devletine tabi olarak Türk Kurtuluş Savaşı boyunca ve gittikçe daralmış olan bir bölgede ve yalnızca İstanbul’da, diğeri ise, merkezi Ankara’da hızla genişlemiş olan bir bölgede, İstanbul hariç Misak-ı Milli ile çizilen sınırlar içinde faaliyet göstermiştir.

24 Haziran 1920’de Milli Hükûmetin Emniyeti Umumiye Müdürlüğü kurulmuş, 1 genel müdür, 1 genel müdür yardımcısı ile emniyet, seyrisefer, memurin şubelerinden ve 6 kişilik Teftiş Kurulundan oluşan küçük bir kadro ile çalışmaya başlamıştır.

Ankara’da Millî Hükûmetin Emniye-i Umumiyesi Erzurum Milletvekili Durak Bey tarafından 1920’de teşkilatlandırılmaya başlanmış, aynı yıl içinde A. Naci Bey, 1923 yılında Halit Bey Emniyet Genel Müdürü olarak görev almışlardır.

• Emniyet Müşavirlikleri
• Emniyet Ataşelikleri

Merkeze bağlı taşra teşkilatı

• Polis Akademisi Başkanlığı
  • Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Müdürlüğü (PAEM): Emniyet Teşkilatına ilk, orta ve üst yönetici amir yetiştiren eğitim birimidir.
  • Polis Meslek Yüksekokulu Müdürlükleri (PMYO): Emniyet Teşkilatına Polis Memuru yetiştiren ön lisans düzeyinde eğitim birimidir.
  • Polis Meslek Eğitim Merkezi Müdürlükleri (POMEM): Emniyet Teşkilatına Polis Memuru yetiştiren lisans ve önlisans mezunlarının başvurabildiği kurs nevinden eğitim birimidir.
  • Polis Eğitim Merkezi Müdürlükleri (PEM): Emniyet Teşkilatının hizmet içi eğitimini sağlayan eğitim birimidir.
• Kriminal Polis Laboratuvarlıkları Müdürlükleri
• Polis Moral Eğitim Merkezi Müdürlükleri

İl ve ilçe teşkilatı

• İl Emniyet Müdürlükleri
  • İlçe Emniyet Müdürlükleri
  • İlçe Emniyet Amirlikleri

Emniyet Genel Müdürlüğü’nün görevleri şunlar olarak açıklanmıştır;

1. Genel emniyet ve asayişin sağlanmasına yönelik hizmetlerin ilgili mevzuata uygun olarak yürütülmesini sağlamak,
2. Asayiş suçundan toplumun nasıl korunacağı hakkında halkın bilgilendirilmesi, çocukların ve gençlerin suça yönelmelerini ve suçta kullanılmalarını önleyici tedbirlerin alınması hizmetlerini yürütmek,
3. Asayiş suçları hakkındaki bilgi ve istatistikleri değerlendirmek, suç analizi yapmak veya yaptırmak ve bunları değerlendirerek asayiş suçlarının önlenmesi için suçla mücadele yöntemlerini belirlemek, taşra teşkilatının çalışmalarına yön vermek ve toplumun her zaman için Türk polisine güvenmesini sağlamaktır.

Bu görevlerin uygulama sahası, ilgili yönetmelik uyarınca il ve ilçe belediye sınırlarının içidir.

Trafik Polisi Emniyet Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak çalışan; şehir içinde, şehir dışında, otoyollarda; gerekli trafik denetlemeleri, hız kontrolleri, trafik kazaları gibi görev alanları bulunan bir kolluk kuvveti koludur. Trafik akışını ve akışının devamlılığı için trafiği yönetmek, sürücü belgesi kontrolü yapmak, kurallara uyulup uyulmadığını tespit etmek, işlenen trafik suçları için tutanak hazırlamak, sürücü ve taşıtların bilgilerini tutup arşivlemek ve eldeki verileri değerlendirmek başlıca görevleridir. Kendi içinde: Şehir içi trafik, Otoyol trafik ve Bölge trafik gibi kollara ayrılır.

Deniz Polisi liman sahalarında, körfezlerde ve iç sularda görevli polis gücüdür. Denizlerdeki adli ve idari işlerden emniyet adına sorumlu birimdir. Aynı zamanda Polis Kurbağa Adamlar da bu birime bağlıdır. Polis Kurbağa Adamlar denizlerde, göllerde ve nehirlerdeki arama kurtarma faaliyetlerini yürütür.

Motosikletli Polisler: “Yunuslar” ve “Şahinler” olmak üzere iki çeşittir. Yunuslar daha çok asayişle ilgili konulara müdahil olmakla birlikte, genelde toplu gezerler ve bir motosiklete iki kişi binerler. Öndeki polis öncü, arkada oturan polis artçı diye adlandırılır. Artçı elinde silah taşır. Üniformaları kırmızı, siyah ve beyaz renklerden oluşmaktadır. Armalarında başında kep bulunan bir yunus figürü yer alır. Şahinler ise Yunusların aksine motosiklete genelde tek kişi binerler ve devriyelerini tek motor halinde gezerler. Bölgelerindeki trafik aksamalarına, trafik yoğunluklarına ve trafik kazalarına bakarlar. Bu görevlerinin yanı sıra normal polislik görevlerini de (asayiş) sağlamakla yükümlüdürler. Şahinler genelde eskort ve yol açma hizmetlerinde bulunurlar. Şahinlerin üniforması fosforlu sarı, lacivert ve beyaz renklerden oluşur. Armalarında pençesinde şimşek, gagasında da zeytin dalı bulunan bir şahin figürü yer almaktadır.

Emniyet Genel Müdürlüğü Havacılık Dairesi Başkanlığı 19 Ekim 1981 tarihinde kurulmuştu.

Havacılık Daire Başkanlığının görevleri asayiş ve kaçakçılıkla mücadele hizmetlerinde yardımcı olmanın dışında, Türkiye’nin terör örgütü ilan ettiği örgütlere mensup kişi yakalanması için özel harekât timlerinin ve malzemelerinin havadan nakli ve bu amaçla da özel harekât timleriyle müşterek eğitim yapılması, karayolları üzerinde trafik kontrolü, V.I.P.’nin havadan taşınması, hasta ve yaralıların havadan nakli, belli noktalar arası kurye hizmeti gibi hizmetler, hava aracı personelinin uçuş ve bakım konularında eğitimi ve tabii afetlerde havadan yardım malzemesi taşınmasıdır.

Polisin çocuklara yönelik olarak yürüttüğü hizmetler konusunda ve ayrıca 0-18 yaş grubu çocukların gelişim özellikleri, davranış bilimleri, mülakat teknikleri, iletişim becerisi ve en önemlisi topluma kazandırma gibi konularda özel eğitim almış bir polis birimidir.

1924 yılında Emniyet Umumiye Müdür Muavinliğine bağlı olarak devletin genel güvenliğini tehdit eden ve yıkıcı faaliyetler icra eden oluşumlar ya da kişilerle mücadeleyi yürütmek üzere kurulmuş olan 1. Şube ile başlamıştır.

1. Şube, 4 Haziran 1937 tarihinde yürürlüğe giren 3201 Sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu’nun 9. maddesiyle Güvenlik Dairesi Başkanlığı bünyesinde “Yıkıcı Faaliyetler Şubesi”ne dönüştürülmüştür.

Türkiye’nin “ülke güvenliğini tehdit eden yıkıcı faaliyetler” olarak değerlendiği olayların 1970’li yıllardan itibaren silahlı eylemler ile başlaması üzerine, bu örgütlerle karşı mücadele yürütülebilmesi ve koordine edilmesi amacıyla, Güvenlik Dairesi Başkanlığı bünyesinde bulunan Yıkıcı Faaliyetler Şubesi, 1986 yılında “Terörle Mücadele ve Harekat Dairesi Başkanlığı” adıyla yeniden örgütlenmiştir.

Sahtecilik, nitelikli dolandırıcılık suçları; silah, mühimmat, tarihî eser, nükleer madde, insan ya da göçmen kaçakçılığı; yolsuzluk, kara para aklama, bireysel veya özel sektör yolsuzlukları ve organize suçlarla mücadele görevini üstlenen KOM; ilk olarak 3 Ocak 1980 tarihinde İçişleri Bakanlığı onayı ile “Kaçakçılık Daire Başkanlığı” olarak kuruldu. 1 Nisan 1981 tarihinde “Kuruluş ve Çalışma Yönergesi” onaylanarak yürürlüğe girmiştir.

Çevik Kuvvet, kanunlar çerçevesinde yapılan toplantı, gösteri ve yürüyüşlerde düzen sağlanması, katılımcıların korunması ve gerektiğinde toplumsal olaylara müdahale edilmesi amacıyla Emniyet Teşkilatı bünyesinde oluşturulan polis birimidir.

Özel Harekât, terörizm ve kaçakçılık gibi olaylarla ilişkili lokasyonlara yapılan ani baskın görevlerinde yer alır. Olağanüstü durumlara hazırlıklıdırlar. Üstün eğitim ve teçhizata sahiptirler.

Polis Amirleri											Polis Memurları									Çarşı ve Mahalle Bekçileri
	Emniyet Genel Müdürü	1. Sınıf Emniyet Müdürü	2. Sınıf Emniyet Müdürü	3. Sınıf Emniyet Müdürü	4. Sınıf Emniyet Müdürü	Emniyet Amiri	Başkomiser	Komiser	Komiser yardımcısı	Kıdemli Başpolis		Başpolis			Polis memuru			Bekçi

• Asayiş
• Bando
• Çocuk Büro
• Bomba Uzmanı
• Şahin
• Yunus
• Trafik
• Yaya Trafik
• Toplum Destekli Polis
• Bekçi
• Bilgi Teknolojileri
• Gemi Adamı
• Kurbağa Adam
• Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele
• Kriminal
• İstihbarat
• Muhabere
• Narkotik
• Havacılık
• Çevik Kuvvet
• Özel Harekât
• Tanık Koruma
• Terörle Mücadele
• Cumhurbaşkanlığı Koruma
• Olay Yeri İnceleme
• Cinayet Büro
• Turizm Polisi

• Beretta 92FS
• CZ 75-B
• Şahin 2000
• Yavuz 16
• Canik 55 TP9
• Kılınç 2000 Mega
• Girsan MCSA
• SAR 9

• SAR 109T
• Heckler & Koch MP5
• IMI Uzi
• B&T MP9

• Milkor MGL
• FN 303

• Fiat Doblo
• Fiat Egea
• Fiat Linea
• Ford Focus
• Ford Tourneo Connect
• Ford Transit Courier
• Ford Transit Custom
• Hyundai Accent Blue
• Hyundai Tucson
• Hyundai Elantra
• Dacia Duster
• Mini Cooper
• Renault Fluence
• Renault Kangoo
• Renault Mégane
• Renault Symbol
• Toyota Corolla
• Toyota Hilux
• Volkswagen Amarok
• Volkswagen Caddy
• Togg T10X
• Škoda Octavia
• Honda City
• Honda Civic
• Nissan Qashqai
• Austin Gypsy (eski)
• Chevrolet 150 (eski)
• Chevrolet Biscayne (eski)
• Dodge Coronet (eski)
• Ford Escort (eski)
• Ford Taunus (eski)
• Jeep CJ (eski)
• Land Rover I, II, III ve Defender (eski)
• Mercedes-Benz W114 (eski)
• Renault 12 (eski)
• Renault 12 Toros (eski)
• Renault 19 Europa (eski)
• Tofaş Şahin (eski)
• Volkswagen Beetle (eski)
• Otokar Sultan
• Isuzu Novo
• Mercedes-Benz O302 (eski)
• Nurol Ejder Yalçın
• Otokar Akrep
• Otokar Cobra
• Nurol Ejder 4×4
• BMC Kirpi
• TOMA
• Otokar Cobra II
• Otokar ZPT Shortland
• Otokar Ural
• IAG JAWS
• Cadillac-Gage Commando V-150 (eski)
• Thyssen Henschel UR-416 (eski)
• Volkswagen Golf

• Beechcraft Super King Air
• Bell 206
• Bell 429
• MD Helicopters MD 600
• Sikorsky S-70^{[kaynak belirtilmeli]}
• T129 Atak
• Aérospatiale Alouette II (eski)

• Bayraktar Mini İHA
• Bayraktar TB2
• Arctursu T20
• UAVERA Çağatay VTOL

Roman:

• Behzat Ç. Son Hafriyat, Emrah Serbes
• Behzat Ç. Her Temas İz Bırakır , Emrah Serbes

Dizi:

• İz Peşinde
• Yılan Hikâyesi
• Hırsız Polis
• Arka Sokaklar
• Pars: Narkoterör
• Gece Gündüz
• Kollama
• Adanalı
• Kanıt
• Behzat Ç. Bir Ankara Polisiyesi, Ercan Mehmet Erdem
• Ekip 1 – Nizama Adanmış Ruhlar
• Börü
• Lise Devriyesi
• Av mevsimi

Film:

• Dikkat Kan Aranıyor
• Adalet
• Cemil
• Cemil Dönüyor
• Beyaz Ölüm
• Kayıp Kızlar
• Vazife Uğruna
• Kıskıvrak
• Altın Yumruk İstanbul’da
• Polis
• Pars: Kiraz Operasyonu
• Behzat Ç. Seni Kalbime Gömdüm, Emrah Serbes
• Behzat Ç. Ankara Yanıyor, Ercan Mehmet Erdem
• Börü

Haricî video

Görev Başındayız (YouTube)

2005 yılında, Türk Polis Teşkilatının 160. Kuruluş Günü için yapılan şarkıdır. Şarkıyı Özcan Deniz ve Işın Karaca beraber seslendirmiştir. The Veleds grubu da şarkının rap bölümlerinde eşlik etmiştir. Şarkının sözlerini Zeynep Talu yazmış olup, müziği ise Feyyaz Kuruş’a aittir. Şarkıya çekilen klipte sanat ve spor dünyasından birçok ünlü yer almıştır. Klibi Oğuzhan Tercan yönetmiş, görüntü yönetmenliğini ise Soykut Turan yapmıştır. Hava çekimleri ise Uğur İçbak tarafından gerçekleştirilmiştir. Erman Toroğlu, Rıdvan Dilmen, Sergen Yalçın, Beyazıt Öztürk, Hülya Avşar, Kadir Çöpdemir, Cem Yılmaz, Ferdi Akarnur, Özgür Ozan, Ebru Gündeş, Alişan, Kenan İmirzalıoğlu, Şafak Sezer gibi ünlü isimler şarkıyı seslendiren Işın Karaca ve The Veleds’e eşlik etmiştir. Özcan Deniz klipte yer almamıştır. Klibin sonunda Cem Yılmaz alkometreye üfleyerek kısa bir espri yapmaktadır. Klipte Polis Teşkilatı ile ilgili görüntüler bulunmaktadır.

• Emniyet genel müdürleri listesi
• Emniyet Genel Müdürlüğü envanteri listesi

• Ankara Emniyet Müdürlüğü internet sitesi, “Eski Türklerde Polis” sayfası
• Ankara Emniyet Müdürlüğü internet sitesi, “Osmanlıda Polis” sayfası
• Ankara Emniyet Müdürlüğü internet sitesi, “Kurtuluş Savaşı’nda Polis” sayfası

Wikimedia Commons’ta Emniyet Genel Müdürlüğü ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Resmî site