Tarihte 7 ocak olaylar

7 Ocak günü gerçekleşen en önemli olayları Tarihte Bugün

• 1558 – Fransa, İngiltere’nin Kıta Avrupası’ndaki son toprağı olan Calais’yi de ele geçirdi.
• 1598 – Boris Godunov, Rus Çarı oldu.
• 1610 – İtalyan astronom Galileo Galilei, Jüpiter’in iki uydusunu (Ganymede, Callisto) tespit etti.
• 1634 – IV. Murad’ın emriyle, Şeyhülislam Ahîzâde Hüseyin Efendi boğdurularak öldürüldü. Böylelikle Osmanlı’da ilk defa bir şeyhülislam öldürülmüş oldu.

Şeyhülislam ya da Şeyh’ül-İslam (Osmanlıca: شَيْخُ الإسْلام), dini konularda en yüksek derecede bilgi ve yetkiye sahip olan kimse.

Osmanlı Devleti zamanında şeyhülislam dini konularda en yüksek yetkiye sahip devlet görevlisiydi. Gerektiği zaman dini sorunlarla ilgili görüşlerini fetva yayınlayarak açıklardı. Bu fetvalar kanun niteliği taşırlardı. 1920 yılında Ankara’da kurulan Meclis Hükûmetinde bu makam Şer’iye ve Evkaf Vekâleti adıyla “Bakanlık” olarak yer aldı. Cumhuriyetin ilanından kısa bir süre sonra 1924 yılında laiklik ilkesinin kabul edilmesi sonucu bu bakanlık kaldırılmış, yerini Diyanet İşleri Başkanlığına bırakmıştır.

İlk şeyhülislam, Molla Fenârî olup, bu ünvan kendisine 1424’te verilmiştir. Son Osmanlı Şeyhülislâmının^[2] Mustafa Sabri Efendi olduğu ile ilgili görüşler olsa da, şeyhülislamlık ünvanını son taşıyan kişi, Mehmet Nuri Medeni Efendi’dir.^[3] Mehmet Nuri Medeni Efendi’nin 1922’de kabinesiyle birlikte istifa etmesi arasındaki 498 yıl boyunca şeyhülislamlık müessesesi sürmüştür.

1424-1922 yılları arasında 131 şeyhülislam 175 defa bu makama tayin edilmiştir. Ebussuud Efendi 29 yılla en fazla; Memikzade Mustafa Efendi de 13 saatle en az bu makamda kalan şeyhülislamdır.

131 şeyhülislamın yalnızca 9’u Türk asıllı değildir. (Arap, Bosnalı Gürcü, Çerkes, Arnavut’tur.) Şeyhülislamlar içinde müstesna bilginler, yazarlar, şairler, hattatlar, bestekârlar ve hukukçular vardı. Birçok şeyhülislam verdikleri fetvaları toplayarak hem İslamî ilimler, hem de Osmanlı hukuk tarihi bakımından değerli eserler bırakmışlardır.

I. Selim zamanında (1512-1520) şeyhülislamdan Ahmed ibni Kemal Paşaya Müftî-yüs-sekaleyn (insan ve cinlere fetvâ veren) ünvanı verilmiştir. I. Süleyman zamanına (1520-1566) kadar şeyhülislamlık tercihinde uyulması zorunlu bir yasa ya da kural yokken, Ebu’s-Suud Efendi’nin hazırladığı bir kanunla Rumeli Kazaskerliği’nden sonra terfi edilen bir makam haline getirildi. Pek nadir olarak Anadolu kazaskerlerinden de şeyhülislamlar görüldü.

II. Mehmed, kanunnamesinde şeyhülislamı ve padişah hocalarını vezirlerden üstün tutmaktaydı. Bu kanunnameye göre ulemanın reisi kabul edilmekle beraber şeyhülislamın, ilmiye sınıfının başı sayılması 16. asrın ortalarına doğru gerçekleşmiştir. 16. asırda Zenbilli Ali Cemâlî Efendi, İbn-i Kemal Paşazâde ve Ebu’s-Suûd Efendi gibi kudretli alimlerin bu makama gelmesiyle şeyhülislamlık daha da önem kazandı. Bilhassa bu üç şahsiyetin Osmanlı Devleti’nin yükselmesinde önemli katkıları olmuştur.

Başlangıçta kadıaskerlik ve muallim-i sultanî vazifelerine göre ikinci derecede bulunan şeyhülislamlığın, bilhassa İbn-i Kemal (1525-1533) ve Ebu’s-Suud Efendi (1545-1574)’ye geçmesi ile daha bir önem kazandığı ve kadıaskerliğin üstünde bir görev olarak kabul edildiği anlaşılmaktadır.

Osmanlılar’da Şeyhülislam, ilmiye sınıfının başı sayılıyordu. Klasik Osmanlı devrinde devlet görevlileri kalemiye, seyfiye ve ilmiye olmak üzere üç sınıfa ayrılıyordu. İlmiye sınıfı, günümüzün Adalet ve Millî Eğitim Bakanlıkları ile Diyanet İşleri Başkanlığının görevlerini üstlenmiş durumdaydı.

Osmanlı tarihinde sadrazam olmak için eğitim aranmazdı ama şeyhülislam olmak hatta bunun ilk basamağı olan kadılık, müftülük ve müderrislik için bile, medreselerin en yükseğini bitirmiş olmak gerekirdi. Bu durum; Osmanlı İmparatorluğu’nun, şeyhülislamlığa verdiği değeri göstermesi açısından oldukça önemlidir.

• 1714 – İngiliz mühendis Henry Mill, daktilo makinesinin patentini aldı.
• 1785 – Fransız havacı Jean-Pierre Blanchard ve Amerikalı fizikçi John Jeffries, bir balonla Manş Denizi’ni geçtiler.
• 1789 – İlk Amerikan Başkanlık seçimleri yapıldı. Seçmenler delegeleri, onlar da bir ay sonra ülkenin ilk Başkanını belirlediler: George Washington.
• 1887 – Thomas Stevens, dünya çapında bisiklet turu tamamlayan ilk kişi oldu.
• 1904 – İlk uluslararası Mors Alfabesi acil durum sinyali “CQD” kabul edildi, ancak iki yıl sonra yerini SOS sinyaline bırakacaktır.
• 1913 – Ham petrolden benzin eldesi patentlendi.
• 1924 – Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığı yabancı okulların binaları içinde bulunan dinî simge ve işaretlerin kaldırılması için bir genelge yayımladı.
• 1927 – Okyanus aşırı ilk telefon görüşmesi, New York’tan Londra’ya yapıldı.
• 1935 – İtalya diktatörü Benito Mussolini ile Fransa Dışişleri Bakanı Roma’da görüştü. Resmi açıklamaya göre iki ülkenin Afrika’daki çıkarlarıyla ilgili anlaşmalar yapıldı.
• 1942 – Hamlet davası sonuçlandı. Muhsin Ertuğrul, Peyami Sefa ve Celaleddin Ezine’ye verilen cezalar ertelendi.
• 1942 – II. Dünya Savaşı: Doğu Cephesi’nde başlayan Moskova Muharebesi, kesin Sovyetler Birliği zaferiyle sonuçlandı.
• 1946 – CHP’den ayrılan Celâl Bayar ile Adnan Menderes, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan, Demokrat Parti’nin kuruluş başvurusunu yaptılar.
• 1946 – İlk başarılı yüksek hızlı elektronik bilgisayar “Eniac”, Amerika Birleşik Devletleri’nde kullanıma girdi. Eniac, elektronik-dijital bilgisayara giden yolda atılmış büyük adımlardan biri olarak 1955’e kadar kullanıldı.
• 1950 – Demokrat Parti, yeni Seçim Kanunu’yla ilgili bildiri yayınladı: “Önümüzdeki seçimler mutlaka dürüst olmalıdır.”
• 1950 – Karabük Demir ve Çelik İşletmesi’nde “Zeynep” adı verilen yüksek fırın hizmete açıldı.
• 1953 – Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry Truman, ülkesinin hidrojen bombası geliştirdiğini açıkladı.
• 1954 – Demokrat Parti, “Genç Demokratlar” adında bir gençlik örgütü kurdu.
• 1957 – Millî Türk Talebe Birliği, “rock and roll” ve “striptiz”in yasaklanmasını istedi.
• 1959 – Amerika Birleşik Devletleri, Fidel Castro’nun yeni Küba Hükûmetini tanıdı.
• 1960 – Su altından atılabilen nükleer Polaris füzesi’nin ilk denemesi yapıldı.
• 1963 – Cibali Tütün Fabrikası’nda 3500 işçi yemek boykotu yaptı.
• 1967 – Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı bir açıklama yaptı; “Türkiye’de 25.000 frengili, 10.000 cüzamlı, 750.000’de veremli var.”
• 1979 – Vietnam Ordusu, Kamboçya’nın başkenti Phnom Penh’i ele geçirdi ve Khmer Rouge rejimine son verdi.
• 1980 – Hindistan’da yapılan seçimleri, İndira Gandhi’nin Kongre Partisi kazandı.
• 1984 – Başbakan Turgut Özal ilk basın toplantısını düzenledi.

• 1990 – Pisa Kulesi, 800 yıllık tarihi boyunca ilk kez güvenlik gerekçesiyle ziyaretlere kapatıldı.
• 1992 – Cemal Süreya Şiir Ödülü, Adnan Özer ve Süreyya Berfe’ye verildi.
• 1997 – Demokrat Türkiye Partisi kuruldu, Hüsamettin Cindoruk partinin Genel Başkanlığı’na seçildi.
• 1999 – Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton’ın azli istemiyle açılan dava başladı.
• 2015 – Paris’te bulunan mizah dergisi Charlie Hebdo’ya silahlı saldırı yapıldı. 12 kişi hayatını kaybetti.
• 2019 – Ferrari’de, Maurizio Arrivabene’nin yerine Mattia Binotto getirildi.

wikipedia