Tedarik sıkıntısı Türkiye'yi lokomotif sahibi yaptı

• TÜBÄ°TAK RUTE ve TÜRASAÅž, TCDD'nin manevra ve kısa mesafe yük taşıma ihtiyaçlarını karşılayabilecek özellikte, modern sürüÅŸ sistemine sahip 1 megavat gücünde, yerlilik oranı yüzde 85 olan E1000 elektrikli lokomotifi geliÅŸtirdi.

• Ar-Ge çalışmalarının devamında ortaya çıkan E5000 projesiyle de Türkiye'nin elektrikli anahat lokomotifi ihtiyacında dışa bağımlılığı sona erecek.

TCDD envanterinde bulunan ve yurt dışından yedek parça temininde sorun yaÅŸanan "DE11000" tip lokomotifler 1990'lı yılların ortasından itibaren modernize edilmek istendi. Bu amaçla yurt dışı firmalardan teklifler alındı fakat çalışmalar neticelenmedi.

2008 yılında TÜLOMSAÅž'ın (yeni adıyla Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii-TÜRASAÅž) TÜBÄ°TAK Ar-Ge ekipleriyle yaptığı iÅŸ geliÅŸtirme çalışmalarında "DE11000" tip lokomotiflerin TCDD ihtiyaçları doÄŸrultusunda elektrikli hale getirilerek modernize edilmesi gündeme geldi.

Demir yolu araçlarında katma deÄŸeri en yüksek olan "cer sistemi" ve "tren kontrol yönetim sistemleri"nin Türkiye'de üretilemediÄŸi, yurt dışı lisanslarla ülkede üretilen lokomotiflerde dahi bu ekipmanların lisanslı olarak ürettirilmediÄŸi TÜRASAÅž ve TCDD tarafından belirtildi.

Yurt dışından temin edilen lokomotiflere iliÅŸkin yaÅŸanan sıkıntılar Türkiye'nin yerli lokomotiflerini üretmesinin yolunu açtı.

Bunun üzerine Türkiye raylı araç sektörünün ihtiyaç duyduÄŸu ve katma deÄŸeri çok yüksek olan söz konusu teknolojilerin geliÅŸtirilmesi için proje teklifi hazırlandı ve 1 megavat gücünde E1000 Tip Lokomotif GeliÅŸtirilmesi Projesi TARAL 1007 programı çerçevesinde TÜBÄ°TAK Kamu Kurumları AraÅŸtırma ve GeliÅŸtirme Projelerini Destekleme Programı'na sunuldu.

Ä°LK YERLÄ° LOKOMOTÄ°F 2011-2015 DÖNEMÄ°NDE GELÄ°ÅžTÄ°RÄ°LDÄ°

Proje kapsamında cer ve tren kontrol teknolojilerinin yerli imkanlarla geliÅŸtirilmesi ve lokomotif tasarımı konusunda gerekli bilgi birikiminin kazanılması TCDD yönetimince desteklendi.

Türkiye'nin ilk yerli elektrikli lokomotifi olan E1000, 2011-2015 döneminde geliÅŸtirildi. Ä°lgili proje kapsamında tren kontrol ve yönetim sistemi, cer sistemi ve modernizasyon kapsamına giren tüm mekanik parçalar TÜBÄ°TAK Raylı Ulaşım Teknolojileri Enstitüsü (RUTE) ve TÜRASAÅž tarafından tasarlandı.

Elektronik sistemleri oluÅŸturan ve raylı araç sektöründe teknolojik katma deÄŸeri en yüksek bileÅŸenlerden olan Cer Konvertörü, Cer Kontrol Ünitesi ve Tren Kontrol ve Yönetim Sistemi TÜBÄ°TAK RUTE tarafından geliÅŸtirildi.

YERLÄ°LÄ°K ORANI YÜZDE 85

E1000 Elektrikli Lokomotif GeliÅŸtirilmesi Projesi ile TCDD'nin manevra ve kısa mesafe yük taşıma ihtiyaçlarını karşılayabilecek özellikte, modern bir sürüÅŸ sistemine sahip 1 megavat gücünde elektrikli lokomotif geliÅŸtirilmiÅŸ oldu. Tüm laboratuvar, yazılım ve altyapı çalışmaları, fabrika ve yol testleri, prototip üretimi yerli olarak yapıldı. Proje kapsamında bugüne kadar yüzde 100'ü ithal edilen sistemlerin proje sonuçlandıktan sonra yerlilik oranı yüzde 85'i buldu.

BU YIL 5 ADET LOKOMOTÄ°F DAHA MODERNÄ°ZE EDÄ°LECEK

Kazanılan bilgi birikimi ve tecrübeyle yeni ve farklı ihtiyaçlara yönelik elektrikli lokomotiflerin yerli olarak tasarımı ve geliÅŸtirilmesi kabiliyeti elde edildi. E1000 Proje Sonuçları Uygulama Planı kapsamında, modernize edilen DE11000 lokomotifleri yer alıyor. Bugüne kadar DE11062 lokomotifi teslim edildi, 2021 yılında 5 adet DE11000 tip lokomotifin de modernizasyonu hedefleniyor.

KARDEMÄ°R firmasına da projede elde edilen bilgi birikimiyle 7 dizel elektrikli lokomotif TÜRASAÅž tarafından 2020 yılı içinde teslim edildi.

Yurt dışından temin edilen lokomotiflere iliÅŸkin yaÅŸanan sıkıntılar Türkiye'nin yerli lokomotiflerini üretmesinin yolunu açtı.

AR-GE ÇALIÅžMALARI E5000'Ä°N YOLUNU AÇTI

BaÅŸarıyla tamamlanan E1000 Projesi ile baÅŸlayan raylı araç geliÅŸtirmeye yönelik Ar-Ge çalışmaları E5000 Projesi ile üst seviyeye çıktı.

Projede yönetici kuruluÅŸ TÜBÄ°TAK RUTE, araç üretici paydaÅŸ ise TÜRASAÅž olarak yer aldı. Proje kapsamında özel sektör firmaları da paydaÅŸ olarak görev üstleniyor. Global pazarlarda TÜRASAÅž markasıyla yer almayı saÄŸlayacak E5000 projesi ile Türkiye'nin elektrikli anahat lokomotifi ihtiyacında dışa bağımlılığı sona erecek.

140 KM HIZA SALÄ°P YENÄ° LOKOMOTÄ°FLER GELÄ°YOR

E5000 projesi kapsamında, TCDD Taşımacılık AÅž'nin ihtiyaçlarına uygun, 5 megavat gücünde, Avrupa BirliÄŸi Demiryollarında Karşılıklı Ä°ÅŸletilebilirlik Teknik Åžartnamesi sertifikası bulunan, yük ve yolcu taşımacılığı yapabilecek, saatte 140 kilometre hıza sahip yeni nesil bir elektrikli anahat lokomotifi geliÅŸtiriliyor.

Proje süresince ve Proje Sonuçları Uygulama Planı kapsamında geliÅŸtirilen sistemlerin, yurt içi ve dışındaki anahat lokomotifleri, tramvay/metro araçları, manevra ve kısa mesafe lokomotifleri, yüksek hızlı tren setleri ve benzeri raylı taşıtlarda kullanımına yönelik pazar veya satış hedefleniyor.

GeliÅŸtirilen ürünlerin ÅŸehir içi tramvay ve metro araçlarında kullanımına yönelik çalışmalar da hız kazandı. Bu konudaki çalışmalar TÜRASAÅž tarafından sürdürülüyor.