Bartın, Karadeniz Bölgesi'nin batı bölümünde yer alan ilin merkezidir. Şehirden geçen Bartın Çayı'ndan denize gemiyle gidilebilir. Türkiye'de deniz trafiğine uygun tek deredir.

Etimoloji

Adını, kenarında kurulduğu Bartın Çayı'nın antik çağdaki isminden (Parthenios) alan kent, tarihi Paphlagonia antik kentlerinden Sesamos (Amasra), Kromna (Kurucaşile) ve Erythinoi (Çakraz)'ı sınırları içerisinde bulundurmaktadır. Romalılar devrinde Bartın Çayına Parthenius deniliyordu. Çayın kıyısında kurulan şehre ise Parthenia adı verildi. Bu isim zamanla Bartın’a dönüşmüştür.

Tarih

7 Eylül 1991 tarihinde il statüsüne kavuşan Bartın'ın dört ilçesi (Merkez, Amasra, Ulus ve Kurucaşile), Kozcağız, Hasankadı, Arıt, Abdipaşa ve Kumluca beldeleriyle birlikte 260 köyü vardır.

Nüfus

İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 3 belde, 178 köy ve 2144 mahalleden oluşmaktadır.

Bartın'da Yerel Medya

Bartın sonradan il olduğu için Türkiye'nin nüfus bakımından en küçük illerinden biridir. Şehirde 1 Yerel televizyon kanalı ve 2 yerel radyo kanalı vardır.

Yerel Kanallar

• Bartın TV (BTV)

Yerel Radyolar

• Radyo74 (90.2)
• Bartın FM (106.0)

Yerel Gazeteler

• Bartın Halk Gazetesi
• Bartın Olay Gazetesi
• Bartın Hergün Gazetesi
• Bartın Pusula Gazetesi 

Amasra, Batı Karadeniz Bölgesinde, Bartın iline bağlı bir ilçedir.

Denize doğru uzanmış bir burun, burnun iki yanında korunaklı birer liman görevi gören iki koy ve ana karaya bağlı bağımsız adalarına sahip olan Amasra, antik dönem de Amastris 3000 yıllık tarihi, hem çekicilik^[4] ve balıkçılığa dayanan yerel sanatları, hem de kendini çevreleyen ormanlık alanlarına sahip bir yerleşim yeridir. Amasra hâlen özgün balık lokantaları, otelleri ve ev pansiyonlarına sahip bir turizm bölgesidir.

Amasra yaz aylarında özellikle Ankara'ya olan yakınlığı nedeniyle çok fazla yerli turist ağırlar. Sanatçı Barış Akarsu'nun memleketidir. Akarsu, Ocak 2007'de çıkardığı son kasetini Amasralılara ithaf etmiştir. Amasra'da Barış Akarsu heykeli bulunmaktadır.

Tarihçe

Osmanlı dönemi

13. yüzyılda Cenevizliler tarafından ele geçirilen Amasra'ya Fatih Sultan Mehmet liderliğindeki Osmanlı İmparatorluğu orduları Ekim 1460'ta bir sefer düzenler. Rivayete göre Fatih Sultan Mehmet şehre hakim bir tepeye geldiğinde hayranlığını belli etmek için şu sözü sarf etmiştir;

Rivayetin devamına göre, bu olay üzerine Amasra Kalesi komutanı anahtarı Fatih'in bulunduğu tepeye getirir ve şehir savaşmadan alınmış olur. Şehir ele geçirildikten sonra Karabük - Eflani yöresinde yaşamakta olan Kıpçak Türkler'ini buraya yerleştirilir. Ardından yörede yaşayan Rumlar'ın büyük bir kısmı ise İstanbul'a göç etmeye zorlanmıştır.

Nüfus

Kurucaşile, Bartın ilinin Amasra ve Ulus ile birlikte 3 ilçesinden biridir. Bartın şehir merkezine 52 km uzaklıkta Karadeniz kıyısında bulunan bir ilçedir.

Tarihçe

Bölgede ilk olarak Hititler döneminde yaşayan Pala ve Kaşkaların yaşadığı, sonraları Fenikeliler, Karyalılar ve Akalardır. MÖ 306 yılında Kurucaşile ilçe merkezine yaklaşık 8 km uzaklıktaki Tekkeönü'nde Kromna medeniyeti yer alır. Kromna Anadolu'nun Paflagonya bölgesinde, Karadeniz'in kıyısında kurulmuş,bir antik çağ kentidir.

Kromna Luvi ve Hitit dillerinde, "baş" anlamına gelen "kar" sözcüğünün çeşitlemerinden olan "kro" kökü ve insan, halk anlamında "umna" takısını almasıyla "Kromna" sözcüğü türetilmiştir. "Uç halkı" anlamı verilebilir.

Kromna şehrinin yer aldığı Paflagonya bölgesi batıda Filyos (Billaios) Çayı, doğuda Halys (Kızılırmak) Irmağı, güneyde Frigya (Galatia) ülkesi, kuzeyde ise Pontus Eukseinos (Karadeniz) ile sınırlıdır. Kabaca bugünkü Sinop, Kastamonu, Bartın, Zonguldak ve Çankırı illerini içine almaktadır. Kromna gibi Paflagonya sahillerinde kurulmuş başlıca şehirler şunlardır: Teion veya Teios (Hisarönü), Sesamos veya Amastris (Amasra), Erithnoi (Çakraz), Kytoros (Gideros), Aigialos (Aydos), İonopolis (İnebolu), Sinope (Sinop).

Bölgenin ilk halklarının Hititler döneminde yaşayan ve Paflagon soyundan gelen Pala ve Kaşkalar olduğu sanılmaktadır. Bundan sonra bölgede Fenikeliler, Kayralar ve Akalar görülmektedir. Bu toplulukların amacı Anadolu ve Kafkasya kıyılarındaki bakır, demir ve altın madenlerini işletmek, ton balığı avlamak, kara avcılığı, buğday ve esir ticareti yapmaktı.

3.000 yıllık bir tarihi olan ilçenin, İlk Çağ'da Fenikeliler başta olmak üzere, Miletoslu ve Megaralı gemiciler tarafından kurulan Kromna adında bir site olduğu çeşitli kaynaklarda belirtilmektedir. Roma, Bizans ve Ceneviz hakimiyetinden sonra yörede görülen ilk Türk komutanı Kutalmışoğlu Süleyman Bey'in komutasındaki Kara Tiğin'dir. Yıldırım Beyazıt 1395'te bu bölgeyi Candaroğullarından alarak Osmanlı hakimiyetine katmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanı'ndan 1957 yılına kadar Bartın ilçesine bağlı nahiye olarak kalan Kurucaşile, 27 Haziran 1957 tarih ve 9644 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 19 Haziran 1957 tarih ve 7033 sayılı kanunla ilçe olmuş ve Zonguldak iline bağlanmıştır. 1991 yılında Bartın’ın il yapılmasıyla beraber Bartın’ın ilçesi olmuştur.

Coğrafya ve iklim

Kurucaşile, Bartın'ın 62 km kuzeydoğusunda, Zeytin ve Sandal burunlarıyla sınırlanan bir kasabadır. Batı Karadeniz sahilinde 1965 yılında Devlet Kara Yolları tarafından yaptırılan ve 1974 yılında asfalt ile kaplanan, 010 nolu karayolu üzerinde, zengin doğa güzelliklerine sahip bir kıyı kasaba görünümündedir. Kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Bartın ili, doğusunda Cide ve batısında Amasra ilçeleri bulunmaktadır.

İlçenin rakımı deniz seviyesinden 1500 metreye kadar çıkmaktadır. İlçenin güneyi Küre dağlarının bir uzantısı olan Karadağ, Kayaardı ve Karsaduran dağları ile çevrilidir. 159 km²’lik yüzölçümünün %40’ı ormanlarla çevrili olan ilçede tarım alanı yok denecek kadar azdır. İlçede tipik Türkiye'de Karadeniz iklimi hakim bulunmaktadır. Buna göre kışları soğuk ve yağışlı yazları ise ılık ve yağışlı geçmektedir.

Nüfus

Gezilecek yerler

Kapısuyu Plajı: Kurucaşile ilçe merkezine 3 km uzaklıktaki Kapısuyu Köyü'nde bulunan bu plaj yaklaşık 1 kilometrelik doğal kumsalıyla Kurucaşileliler kadar çevre il ve ilçelerden gelen insanlar tarafından da rağbet edilmektedir. Yüzme için güvenli sığ bölümleri de olan Kapısuyu plajında kalmak isteyenler için iki adet pansiyon ve bir de lokanta bulunmaktadır.

Karaman Plajı: Bartın Kurucaşile yol güzergahında ve Bartın’a 45, Kurucaşile merkezine 17 km uzaklıkta bulunan Karaman plajı 200 metrelik kumsalı, köy olma konuma ve sığ denizi dolayısı ile çevredeki vatandaşların yaz aylarında yoğun olarak denize girdikleri plajlardan biridir.

Liman Mevkii: İlçe merkezinde Liman mevkiinde bulunan iki küçük plaj özellikle ilçe merkezinde denize girmek isteyenlerin ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Fakat genellikle ilçe halkı limanda bulunan fenerin etrafında denize girmeyi tercih etmektedir.

Yeraltı Plajı: İlçe merkezine 4 km uzaklıkta ve Cide ilçesi sınırları içerisindeki bu plaja ancak tekne ile gidilmektedir.

Gökçekale Koyu: Kurucaşile-Cide yolu güzergahında bulunan bu köy ilçe merkezine 7 km uzaklıktadır. Cide ilçesinin mülki sınırlarında kalmakla beraber gerek sığ ve güvenli denizi ve gerekse olta balıkçığına uygun olması dolayısıyla Kurucaşileliler tarafından yoğun olarak kullanılmaktadır.

Tekkeönü Plajı: Ovatekkeönü sınırları içerisinde bulunan plaj yaklaşık 300 metre doğal sığ kumsalı ile yaz aylarında yoğun rağbet gören plajlardan biridir.

Çambu Yalısı: Hisar köyünde mevcut kalenin batı bölümün de yer alan bu şirin köy 200 metrelik çok güzel bir kumsala sahiptir. Başta çevre köylerden gelen insanlar olmak üzere yaz aylarında yoğun talep gören kumsallarından biridir.

Gölderesi Şelalesi: Kurucaşile ilçe merkezine 18 km.uzaklıkta bulunan bu şelaleye kanatlı köyünden 3 kilometrelik orman yolu katedilerek gidilebilmektedir.

Kapısu Deresi: Kapısuyu deresi Kurucaşile ve Cide ilçesi ile beraber Bartın ve Kastamonu il sınırını oluşturmaktadır. Başköy köyüne kadar kenarında piknik yapılabilecek alanlarda bulunan bu dere tracking sporu içinde de son derece uygundur.

Ulaşım

İlçe merkezinden geçen 010 no'lu karayolu 1965 yılında yapılmış olup 1974 yılında asfalt kaplaması bitirilmiştir. İlçeyi Bartın il merkezine bağlayan 52 km'lik bu yol aşırı virajlı, dar ve iniş-çıkışlıdır. Aynı zamanda 11 köy bu yol güzergahındadır. İlçeye en yakın hava alanı Zonguldak Havalimanı'dır.

İlçe merkezi ve hisar köyünde 2 balıkçı barınağı bulunmaktadır. İlçede telefonu olmayan köy bulunmamaktadır. Merkez ve köylerde santral kapasiteleri yeterli olup talepler hemen karşılanabilmektedir.

İlçe merkezinin mevcut elektrik şebekesi düzenli olarak çalışmakta olup önemli bir sorun bulunmamaktadır. Köylerin elektrik şebekeleri büyük ölçüde yeterlidir.

Ulus, Türkiye'nin Bartın ilinin bir ilçesidir. Batı Karadeniz Bölgesi'nde yer alır.

Tarihçe

Ulus'un tarihinin MÖ 3000 yıllarına kadar dayandığı kabul edilmektedir. MÖ 800 ile MÖ 2000 yılları arasında bölgeye ilk önce doğudan, sonra batıdan akınlar, göçler olmuş, Hititlerle çağdaş Gasgolar uzun süre bu bölgede barınmışlardır. Anadolu Selçukluları zamanında Ulus Candaroğulları Beyliği'nin sınırları içinde kalmıştır.

Osmanlılar zamanında ilçe küçük bir yerleşim merkezi olarak kalmış, herhangi bir ticari, siyasi ve askeri olaya sahne olmamıştır.

Ulus, Safranbolu ilçesine bağlı nahiye durumunda iken, 8 Ağustos 1944 tarihinde Zonguldak iline bağlı ilçe yapılmıştır. 28 Ağustos 1991 gün ve 3760 sayılı kanunla Bartın'ın il olması üzerine Ulus, Bartın iline bağlanmıştır.

Coğrafya

İlçe genelde engebeli araziye sahiptir. Bölgenin esas bitki örtüsü ormandır. Denizden ortalama yüksekliği 200 metre olup, yüzölçümü 713 km²'dir.

Nüfus

Şive

Ulus ilçesinde kullanılan Türk şivesinin Batı Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre şöyledir:

Bartın ilinde kullanılan Türk şivesinin Batı Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre, iki ayrı grupta yer alır:

Anadolu ağız bölgesi

Türkiye Türkçesinin kollarından Anadolu kolu ana ağız grupları bakımından Doğu Grubu, Kuzeydoğu Grubu ve Batı Grubu olarak üçe ayrılır. Prof. Dr. Leylâ Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması adlı çalışması Anadolu ağızları üzerine yapılmış akademik bir çalışmadır.

Anadolu ağız bölgesi, Türkiye’nin Anadolu topraklarını içerir. İlk aşamada sınır bu şekilde belirtilmiş ve incelenmiştir.

Anadolu'da özellikle Karadeniz Bölgesi, Güneydoğu Bölgesi ve de Ege Bölgesi'nde ağız farklılıkları vardır. Ancak bu ağızlar, küçük yaşlardan itibaren eğitimde yazı dilinin kullanımı, basın-yayın gibi bazı sebeplerle yavaş yavaş kaybolmaktadır.

Doğu Grubu[

Anadolu ağızlarının Doğu Grubu içinde yer alan yerler ve bunların alt gruplar şunlardır:

1. Grup: Ağrı, Van, Muş, Bitlis, Bingöl, Siirt, Diyarbakır, Mardin, Hakkâri, Şanlıurfa (Birecik, Halfeti hariç), Palu, Karakoçan ağızları.

1.1. Ağrı, Malazgirt

1.2. Muş, Bitlis

1.3. Ahlat, Adilcevaz, Bulanık, Van

1.4. Diyarbakır, Şanlıurfa

1.5. Palu, Karakoçan, Bingöl, Karlıova, Siirt

2. Grup: Kars, Erzurum, Aşkale, Ovacık, Narman, Pasinler, Horasan, Hınıs, Tekman, Karayazı, Erzincan, Tercan, Çayırlı, Kemah, Refahiye, Gümüşhane ağızları.

2.1. Kars (yerli ağzı)

2.2. Erzurum, Aşkale, Ovacık, Narman

2.3. Pasinler, Horasan, Hınıs, Tekman, Karayazı, Tercan (kısmen)

2.4. Bayburt, İspir (Hunut grubu hariç), Erzincan, Çayırlı, Tercan (kısmen)

2.5. Gümüşhane

2.6. Refahiye, Kemah

2.7. Kars (Azeriler ve Terekemeler)

3. Grup: Ardahan, Posof, Artvin, Şavşat, Yusufeli, Ardanuç, Oltu, Tortum, Olur, Şenkaya, İspir ağızları.

3.1. Posof, Artvin, Şavşat, Ardanuç, Yusufeli

3.2. Ardahan, Olur, Oltu, Şenkaya, İspir (Hunut grubu), Tortum

4. Grup: Kemaliye, İliç (Erzincan), Elazığ, Keban, Baskil, Ağın, Harput, Tunceli ağızları.

4.1. Kemaliye, İliç, Ağın

4.2. Tunceli, Hozat, Mazgirt, Pertek

4.3. Harput

4.4. Elazığ, Keban, Baskil

Kuzeydoğu Grubu

Anadolu ağızlarının Kuzeydoğu Grubu içinde yer alan yerler ve bunların alt gruplar şunlardır:

1. Grup: Trabzon, Rize, Kalkandere, İkizdere, Gündoğdu, Büyükköy ağızları.

1.1. Vakfıkebir, Akçaabat, Tonya, Maçka, Of, Çaykara

1.2. Trabzon, Yomra, Sürmene, Araklı, Rize, Kalkandere, İkizdere, Gündoğdu, Büyükköy

2. Grup: Çayeli, Çamlıhemşin, Pazar, Ardeşen, Fındıklı ağızları

2.1. Çayeli, Kaptanpaşa

2.2. Çamlıhemşin, Pazar, Hemşin, Ardeşen, Fındıklı

3. Grup: Arhavi, Hopa, Borçka, Kemalpaşa, Muratlı, Ortacalar, Göktaş, Camili, Meydancık, Ortaköy ağızları.

2.3.1. Arhavi, Hopa, Kemalpaşa, Ortacalar

2.3.2. Hopa (ufak kısmı)

2.3.3. Borçka, Muratlı, Camili, Meydancık, Ortaköy, Göktaş

Batı Grubu

Anadolu ağızlarının Batı Grubu içinde yer alan yerler ve bunların alt gruplar şunlardır:

1. Grup: Afyonkarahisar, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Burdur, Bursa, Çanakkale, Denizli, Eskişehir, Isparta, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla, Uşak, Nallıhan ağızları.

1.1. Afyonkarahisar, Eskişehir, Uşak, Nallıhan

1.2. Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Bilecik

1.3. Aydın, Burdur, Denizli, Isparta, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla

1.4. Antalya

2. Grup: İzmit, Sakarya ağızları.

3. Grup: Bolu (Göynük, Mudurnu, Seben, Kıbrıscık hariç), Zonguldak, Bartın, Kastamonu (Tosya hariç), Ovacık, Eskipazar ağızları.

3.1. Zonguldak, Devrek, Karadeniz Ereğli

3.2. Bartın, Çaycuma, Amasra

3.3. Bolu, Ovacık, Eskipazar, Karabük, Safranbolu, Ulus, Eflani, Kurucaşile

3.4. Kastamonu

4. Grup: Beypazarı, Çamlıdere, Kızılcahamam, Güdül, Ayaş, Göynük, Mudurnu, Seben, Kıbrıscık, Çankırı (Ovacık, Eskipazar, Kızılırmak hariç), Tosya (Kastamonu), Boyabat, Çorum, İskilip (dağ köyleri hariç), Bayat, Kargı, Osmancık ağızları.

4.1. Göynük, Mudurnu, Kıbrıscık, Seben

4.2. Kızılcahamam, Beypazarı, Çamlıdere, Güdül, Ayaş

4.3. Çankırı (Ovacık, Eskipazar, Kızılırmak hariç), Çorum, İskilip, Kargı, Bayat, Osmancık, Tosya, Boyabat

5. Grup: Sinop (Boyabat hariç), Samsun (Havza, Ladik hariç), Ordu (Mesudiye hariç), Giresun (Şebinkarahisar ve Alucra hariç), Şalpazarı ağızları.

5.1. Sinop, Alaçam

5.2. Samsun, Kavak, Çarşamba, Terme

5.3. Ordu, Giresun, Şalpazarı

6. Grup: Havza, Ladik, Amasya, Tokat, Sivas (Şarkışla ve Gemerek hariç), Mesudiye, Şebinkarahisar, Alucra, Malatya, Hekimhan, Arapgir, Malatya ağızları.

6.1. Ladik, Havza, Amasya, Tokat, Erbaa, Niksar, Turhal, Reşadiye, Almus

6.2. Zile, Artova, Sivas, Yıldızeli, Hafik, Zara, Mesudiye

6.3. Şebinkarahisar, Alucra, Suşehri

6.4. Kangal, Divriği, Gürün, Malatya, Hekimhan, Arapgir, Malatya

7. Grup: Tarsus, Ereğli, Konya merkez ilçesinin bazı köyleri, Adana, Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman, Darende, Akçadağ, Doğanşehir, Birecik, Halfeti ağızları.

7.1. Akçadağ, Darende, Doğanşehir

7.2. Afşin, Elbistan, Göksun, Andırın, Adana, Hatay, Tarsus, Ereğli

7.3. Kahramanmaraş, Gaziantep

7.4. Adıyaman, Halfeti, Birecik, Kilis

8. Grup: Ankara, Haymana, Balâ, Şereflikoçhisar, Çubuk, Kırıkkale, Keskin, Kalecik, Kızılırmak, Çorum (merkez ilçe ile güneyindeki ilçeler), Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Kayseri, Şarkışla, Gemerek, Yozgat ağızları.

9. Grup: Konya (merkez ilçesinin bazı yöreleri ve Ereğli hariç), Mersin (Tarsus hariç) ağızları.

Özellikler

Birkaç özellik:

• Ege ağızlarında /r/ sesi kaybolmuştur: var-vā gibi…
• Orta Anadolu ağızlarında /k/ sesi, /g/ olur: Konya-Gonya, keçi-geçi. p /b değişimi vardır: piliç-biliç.
• Kayseri,Bozok yöresinde ö/ü sesleri değişir: öküz-oküz…
• Doğu ve güneydoğu ağzında gırtlak sesleri Arapçaya özgüdür: alem-a'lem…
• Karadeniz ağızlarında Eski Tuva Türkçesi gibi b /p değişimi görülür: bunu-puni…
• Trakya ağızlarında ilk hecedeki /ö/ sesi daralabilir: börek-bürek…
• Kıbrıs ağızlarında Azerbaycan Türkçesi gibi t↔d, k↔g değişimi görülür: kurt ↔ gurd…