Kırklareli

Kırklareli
Ä°lçe
Türkiye'de yeri
Ülke	Türkiye
İl	Kırklareli
CoÄŸrafi bölge	Marmara Bölgesi
Ä°dare
• Belediye baÅŸkanı	Mehmet Siyam KesimoÄŸlu[1] (Bağımsız)[2]
Yüzölçümü
• Toplam	1.525 km² (588 mil²)
Rakım	203 m (666 ft)
Nüfus  (2018)
• Toplam	102,909
Zaman dilimi	UTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu	39000
Ä°l alan kodu	0288
Ä°l plaka kodu	39
Resmî site Kırklareli Belediyesi

Kırklareli tarih boyunca konumu itibarıyla birçok antik yerleÅŸim merkezine sahip bir ildir. Buzul çağı sonlarında uzunca bir süre sular altında kaldığı anlaşılan Kırklareli ve civarında insana dair ilk maddî belgeler neolitik dönem özelliklerini vermektedir. Daha sonra bilinen ilk yerleÅŸik kabilelerden ismini alan Trakya, Kırklareli de dahil olmak üzere Roma dönemi ortalarına kadar kısmen veya tamamen bağımsızlıklarını küçük birer krallık veya prenslik olarak devam ettirebilmiÅŸlerdir.

Bir geçiÅŸ bölgesi olması nedeniyle Roma ve Bizans dönemlerinde pek çok istilalara uÄŸrayan Kırklareli ilk defa I. Murat zamanında 1363 yılında Osmanlıların eline geçmiÅŸtir. Bu tarihten itibaren uzunca bir barış süreci yaÅŸayan Kırklareli Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sıralarında Bulgar ve Yunan iÅŸgaline maruz kalarak büyük eziyet ve sıkıntılar yaÅŸadıktan sonra 10 Kasım 1922’de nihai özgürlüÄŸüne kavuÅŸmuÅŸtur.

Tarihçe

Avcılık ve Toplayıcılık Dönemi

Paleolitik ÇaÄŸ : MÖ 1 Milyon - MÖ 12.000

Ä°nsanların Trakya'ya ilk olarak yaklaşık 1.000.000 yıl önce geldiÄŸi düÅŸünülmektedir. Günümüzden 14.000 yıl öncesine kadar süregeldiÄŸi kabul edilen^{[kaynak belirtilmeli]} ve kültür tarihinin en uzun dönemi olan bu süreç "Eski TaÅŸ Çağı" ya da "Avcılık ve Toplayıcılık Dönemi" olarak adlandırılmaktadır. Bu dönem boyunca av ve yenebilir bitki, yemiÅŸ toplayıcılığına dayalı bir beslenme düzeni ve göçebe bir yaÅŸam biçimi hakim olmuÅŸ, kalıcı barınaklar yapılmamıştır. Oldukça uzun olan bu süreç içerisinde, dünya iklimi ile birlikte Trakya'nın ikliminde de önemli deÄŸiÅŸiklikler olmuÅŸ, birbiri ardına kuru soÄŸuklardan yağışlı sıcaÄŸa kadar deÄŸiÅŸen iklim dönemleri, on binlerce yıl bölgeye hakim olmuÅŸtur. Bu dönemde, insanların el becerilerinde önemli geliÅŸmeler olmuÅŸ, aletlerin büyük bölümü çakmak taşından ya da aÄŸaç ve kemiklerden yapılmıştır. Bu döneme ait, Trakya'da bilinen en eski ve önemli buluntular, Ä°stanbul yakınlarındaki Yarımburgaz MaÄŸarası, Eskice Sırtı ile AÄŸaçlı KumluÄŸu'ndan gelmektedir. Yapılan arkeolojik kazılardan, Balkanlar ve Yakın DoÄŸu'nun en uzun ve süreli tabakalaÅŸmasının burada olduÄŸu saptanmıştır. Yarımburgaz MaÄŸarası'nda, Marmara Bölgesi'nin doÄŸal çevre deÄŸiÅŸimini çok açık bir ÅŸekilde sergileyen jeolojik katmanlar ile birlikte, yaklaşık 600.000 yıl öncesine ait kültür katları da çok iyi korunmuÅŸ olarak bulunmuÅŸtur.

Ä°lk Tarımcı Köy Toplulukları Dönemi

Neolitik ÇaÄŸ : MÖ 5800 - MÖ 4800

Dünya ikliminin günümüz koÅŸullarına yakın bir duruma gelmesi ile birlikte, yaklaşık 8000 yıl önce Trakya'nın doÄŸal çevre ortamı ve bitki örtüsü de bugünküne benzer özellikler kazanmış, insanlar deÄŸiÅŸen çevre koÅŸullarına, geliÅŸen teknolojileri ile uyum saÄŸlamışlardır. Bu deÄŸiÅŸim, Anadolu'da 10 - 12 bin yıl kadar önce baÅŸlamıştır. Ä°nsanlar ilk kez buÄŸday, arpa, mercimek gibi tahılları tarıma alıp koyun, keçi, sığır ve domuz gibi hayvanları evcilleÅŸtirerek çiftçiliÄŸe baÅŸlamış; ahÅŸap, kerpiç ve taÅŸtan ilk kalıcı konutları yapmışlardır. Ancak bu geliÅŸmelerin, çok zengin doÄŸal çevre olanaklarına sahip olan Trakya'da Anadolu'dan daha sonra, yaklaşık olarak günümüzden 7000 yıl önce baÅŸladığı görülmektedir. Dönemin baÅŸlarından itibaren beslenmede su ürünleri, avcılık ve yaban yemiÅŸ toplayıcılığı da çiftçiliÄŸin yanında devam etmiÅŸtir. Bölgede bilinen en eski çiftçi yerleÅŸmeleri Enez yakınlarındaki Hoca ÇeÅŸme ile Ä°stanbul yakınlarındaki Fikirtepe'dir. Hoca ÇeÅŸme'de yapılan arkeolojik kazılar, MÖ 6200 yıllarında tarihlenen ve tümü ile Orta Anadolu özellikleri gösteren, tarım ve hayvancılık yapan bir topluluÄŸun ilk olarak burada yerleÅŸtiÄŸini, daha sonra bunların yerel koÅŸullara uyum saÄŸlayarak, Bulgaristan'da bilinen kültürleri oluÅŸturduÄŸunu ortaya koymuÅŸtur. Hoca ÇeÅŸme'nin en eski katmanları, Balkanlar'da ÅŸimdiye dek bilinen en eski neolitik kültürü oluÅŸturmaktadır.

Trakya'nın Neolitik Dönem kültürlerini en iyi yansıtan merkezlerden biri de Kırklareli'ye 3 kilometre uzaklıktaki AÅŸağıpınar tarih öncesi yerleÅŸim alanıdır. Burada ÅŸimdiye kadar rastlanan en eski kültür katı MÖ 5800 yıllarına tarihlenmektedir. Anadolu Kronolojisi'ne göre Son Neolitik, Balkan Kronolojisi'nde ise Orta Neolitik ÇaÄŸ'a, Karanavo II döneminde tarihlenen bu ilk yerleÅŸim Demir Çağı'na dek süregelecek olan Trakya kültürünün de temellerinin atıldığı bir süreci temsil etmektedir. Bu dönem yapıtları, kalın ahÅŸap direklerden oluÅŸan bir çatı sistemine sahiptir. Yine bu direklerin arası dallarla örülmekte ve kalın bir kerpiç toprağı ile sıvanmış duvarlar yapılmaktaydı. Çok odalı olan yapıların içlerinde, ayrıca dallar ile örülmüÅŸ bölme duvarları, kil sekiler, ocak, fırın ve ambar gibi iÅŸlevsel alanlar da bulunmaktaydı. Bunların yanı sıra bazı yapıların içine kült amaçlı (dinî) olduÄŸu düÅŸünülen küçük bir bölüm, dokuma tezgâhına ayrılmış bir alan ile çok sayıda tahıl taneleri bulunmuÅŸtur. Yanarak kömürleÅŸtiÄŸi için günümüze kadar gelebilen tahıl tanelerinin incelenmesinden, MÖ 5800 yıllarında AÅŸağıpınar insanlarının iki tür buÄŸday, arpa, burçak ve mercimek ekip biçtikleri, büyük bir olasılıkla da yağı için badem depoladıkları anlaşılmaktadır. Beslenmede ayrıca domuz, koyun, keçi ve sığırın yanı sıra geyik, karaca ve yaban sığırı avının da önemli bir yeri olduÄŸu anlaşılmaktadır. Åžiddetli bir yangın ile tahrip olduÄŸu anlaşılan AÅŸağıpınar'ın ilk tabakası her bakımdan Balkan Neolitik Kültürlerinin özelliklerini taşımaktadır. Ancak bu en alt tabaka, Anadolu kökenli çiftçi-köylülerin aradan geçen 300-400 yıl içinde Trakya'nın yerel koÅŸullarına uyum gösterdiÄŸini ortaya koymuÅŸtur. Artık bu topluluklar evlerini kerpiç ya da taÅŸ yerine meÅŸe aÄŸaçları, saz ve kamış kullanarak yapmaya baÅŸlamış, köylerde evler bitiÅŸik olarak deÄŸil, bağımsız birimler durumuna getirilmiÅŸtir. Yine bir deÄŸiÅŸiklik de evcil hayvanların arasında koyun ve keçinin yerini, Trakya ortamına daha uygun olan sığırın almış olmasıdır.

GeliÅŸkin Köy Toplulukları Dönemi

Kalkolitik ÇaÄŸ: MÖ 4800 - MÖ 3200

Anadolu'da genel olarak tarım ve hayvancılığa dayalı yaÅŸam biçiminin giderek geliÅŸtiÄŸi, daha kompleks toplumsal düzenin oluÅŸmaya baÅŸladığı ve uzmanlık alanlarının belirlendiÄŸi, köy topluluklarının kentleÅŸme sürecine girdiÄŸi bu zaman dilimi, Trakya tarih öncesi kültürlerinin de en geliÅŸmiÅŸ ve görkemli dönemidir. Bu dönemin ilk baÅŸlarında, Orta Balkanlar'dan Anadolu içlerine kadar yayılan, parlak yüzeyli, siyah renkli çanak-çömleÄŸi ve ilginç insan biçimli heykelcikleri ile belirginleÅŸen büyük kültür bölgesi, zaman içinde daha çok yeni özelliklerin hakim olduÄŸu küçük gruplara bölünmektedir.

Kent Toplulukları ve Devletin Ortaya Çıkışı

Tunç Çağı: MÖ 3200 - MÖ 1200

Anadolu ve Yakın DoÄŸu'da MÖ 3. bin yıl, kentleÅŸme hareketinin baÅŸladığı, yavaÅŸ yavaÅŸ ÅŸehir devletlerinin oluÅŸtuÄŸu bir süreci temsil etmektedir. Batı Anadolu'da en iyi Truva ile tanınan bu kent kültürleri, artık yavaÅŸ yavaÅŸ çömlekçi çarkını kullanmakta, yeni oluÅŸan yönetici sınıf, toplumun diÄŸer kesimlerinden ayrı olarak, sur ile çevrili, küçük de olsa bir iç ÅŸehirde oturmaktadır. Ekonomiyi denetleyen bir ruhanî sınıfın da ortaya çıktığı, anıtsal tapınak yapıları ile belirginleÅŸmektedir.

Siyasî Yapılanma ve Trak Beylikler Dönemi

Demir Çağı: MÖ 13. - MÖ 6. yüzyıl

Tunç Çağı geliÅŸim süreci içinde, geniÅŸ boyutlu iliÅŸkilerin kurulduÄŸu, büyük göçlerin yaÅŸandığı ve ticaretin ortaya konduÄŸu bir devir olarak dikkat çekmektedir. Yakın DoÄŸu'nun büyük bölümünde olduÄŸu gibi, Anadolu ve Ege'de de Tunça Çağı, bütün bu bölgeleri yakıp yıkan bir göç dalgasının etkisiyle sona ermiÅŸtir. Anadolu'da Hitit, Ege'de Miken uygarlıklarına son veren ve yaklaşık 300 yıl süren bir "karanlık çaÄŸ"ı baÅŸlatan bu göç dalgasının, Anadolu'yu etkileyen bir bölümünün Kırklareli-Trakya üzerinden geldiÄŸi sanılmaktadır.

Klasik ve Helenistik Dönemler: MÖ 5 - MÖ 1. yüzyıl

MÖ 513-512 tarihinde, Persler'in Ä°skit Seferi'ni mütekip Kırklareli topraklarına girdiÄŸi ve uzun bir süre [tarih kayıtlarına göre otuzdört yıl] burada kaldığı kesin olmakla birlikte, Trakya'da satraplık oluÅŸturduÄŸu yönünde bilgi de bulunmaktadır. Bu satraplığın merkezi, bugün Kırklareli'nin bir ilçesi olan Vize'dir. Odrisler'in oluÅŸturduÄŸu yeni yapılanmayla birlikte, Trakya ve Kırklareli'de [Bu cümlenin düzeltilmesini yazarına bırakalım. Ancak, çok anlamsız ve yuvarlak bir cümledir! Ayrıca, o tarihte Kırklareli'nin yerinde herhalde henüz ormanlar vardır!] yaÅŸam biçimi ve kültürel yaÅŸamda da deÄŸiÅŸiklikler olmuÅŸtur. Eski teokratik oluÅŸumun yerine, soylu savaÅŸçıların odağını oluÅŸturduÄŸu bir sistem geçmiÅŸtir. Bu durum soyluluk belirtisi olan bir atlı kavramı çevresinde odaklanarak, sanatta da kendini göstermiÅŸtir.

Osmanlı Dönemi

Edirne Vilayet Matbaası Müdürü Åževket DaÄŸdeviren'in yazdığı 1892 tarihli salnameye göre;

Kırkkilise sancağının bir kazası olan Kırkkilise, Rus iÅŸgaline kadar kaymakamlıkla yönetilirken, R: 1295 ; M: 1879/80 başında mutasarrıflık merkezi olmuÅŸ ve Lüleburgaz, Babaeski, Midye, Ahtapolu, Vize ve Tırnova kazaları buraya baÄŸlanmıştır.

Kasabanın dört tarafı 120.000 dönümden fazla üzüm baÄŸları ile çevrilmiÅŸtir. Kasabada 4.326.000, köylerinde 663.000, Pınarhisar ve Üsküp’te 2.130.000, toplamda 7.119.000 kiye ÅŸarap elde edilirdi.

Hükumet konağı, adliye, jandarma, posta ve telgraf daireleri,hapishane, 3 kışla, 1 topçu kışlası, asker hastanesi ve redif deposu vardı.

Kasabada 8 cami vardır. Bunların en büyüÄŸü Büyük Cami, diÄŸerleri, KarakaÅŸ Cami, Bayezid Cami, Kapan Cami, Hacı Zekeriya Cami, Pehlivan AÄŸa Cami, Küçük Cami ve Kışla Cami’dir.

Kırkkilise’de biri 60, diÄŸeri 20 beygir gücünde 2 un fabrikası vardır. Çalışan 45 iÅŸçi yılda 109.000 çuval yani 8.300.000 kiye un üretirdi. Bene ve Büyükdere köylrinde de su ile çalışan 26 beygir gücünde 2 un fabrikası vardı.

Kırkkilise kasabasında ÅŸayak, fanila, çul, çuval üretmeye yarayan 45 ve Mandıra köyünde 3 tane halı tezgahı vardı. Bunlarda 191 iÅŸçi yılda 4150 zira ÅŸayak, ve fanila ile 6360 adet çul, çuval ve halı üretirdi.^[5]

CoÄŸrafya

Kırklareli, Türkiye'nin kuzeybatısında, Marmara Bölgesi'nin Trakya kesiminde yer almaktadır. Dünyadaki konumu itibarıyla, 41 derece, 13 dakika, 34 saniye ve 42 derece, 05 dakika, 03 saniye kuzey enlemleri ile 26 derece, 54 dakika, 14 saniye ve 28 derece, 06 dakika, 15 saniye doÄŸu boylamları arasında bir yerdedir. Kuzeyinde Bulgaristan; doÄŸusunda Karadeniz; güneydoÄŸusu ve güneyinde TekirdaÄŸ (Saray, Çorlu, Muratlı ve Hayrabolu); batısında ise Edirne, güneyi ve güney batısında (Uzunköprü, Havsa ve LalapaÅŸa ilçeleri) bulunmaktadır. Toprakları, kuzeyden Bulgaristan sınırını oluÅŸturan Revze Deresi Vadisi, doÄŸudan Karadeniz, güneyde Ergene Irmağı ana vadisi ve batıdan ise Ergene Irmağı'na karışan Teke Deresi'nin su bölüm çizgisi olan sırtlarla kuÅŸatılmıştır. Yüz ölçümü 6650 km² olup, il merkezinin denizden yüksekliÄŸi 203 metredir.

BaÅŸlıca akarsuları Ergene Nehri ve Rezve Deresi'dir. Bitki örtüsü olarak ormanlık ve step özelliÄŸi göstermektedir.

Sanayi

Ä°lde sanayi daha çok D-100 karayolu etrafında ve özellikle Lüleburgaz’da yoÄŸunlaÅŸmıştır. Kırklareli’nde sanayi artan bir hızla geliÅŸmektedir. 1987-2001 döneminde yüzde 6,7 ile sanayi, ilin en hızlı büyüyen sektörü olmuÅŸtur. Kırklareli’nin Ä°stanbul ve Avrupa’ya yakın olması bunun temel nedenlerindendir.

Kırklareli’de toplam 224 sanayi tesisi bulunmaktadır. Bunların yüzde 87’si Merkez, Babaeski ve Lüleburgaz ilçelerinde geri kalan yüzde 13’ü diÄŸer ilçelerde yer almaktadır. Merkezde 64, Babaeski’de 38, Demirköy’de 2, Kofçaz’da 1, Lüleburgaz’da 94, Pehlivanköy’de 2, Pınarhisar’da 9, Vize’de 14 sanayi tesisi mevcuttur.

Kırklareli ilinde, "gıda ürünleri ve içecek imalatı", "tekstil ürünleri imalatı", "kimyasal madde imalatı" ile "metalik olmayan diÄŸer mineral ürünlerin imalatı" sektörleri öne çıkmaktadır.

Gıda ürünleri ve içecek imalatı sektöründe, unlu mamuller ve öÄŸütülmüÅŸ tahıl ürünlerini içeren imalatlar dışında, “süthane iÅŸletmeciliÄŸi ve peynir imalatı”, “çiftlik hayvanları için hazır yem imalatı”, rafine sıvı ve katı yaÄŸların imalatı” ile “kakao, çikolata ve ÅŸekerleme imalatı”; tekstil ürünleri imalatı sektöründe, “giyim eÅŸyası dışında hazır tekstil ürünleri imalatı” ile “dokumanın aprelenmesi”; kimyasal madde ve ürünleri imalatı sektöründe, “farmasötik preparat imalatı”, “boya, vernik benzeri kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun imalatı” alt sektörleri önde gelmektedir. Metalik olmayan diÄŸer mineral ürünlerin imalatında, cam imalatı önemli bir yer tutmaktadır.

Gıda, içki ve tütün imalatı yapan 92; tekstil, giyim ve deri imalatı yapan 58; orman ürünleri ve mobilya üretimi yapan 15; kâğıt, kâğıt ürünleri ve basım imalatı yapan 2; kimya, petrol, kömür, kauçuk ve plastik ürün imalatı yapan 13; taÅŸ ve topraÄŸa dayalı 19; metal eÅŸya, makine ve teçhizat imalatı yapan 17; diÄŸer imalat yapan 8 tesis bulunmaktadır.

Bu tesislerde 19 bin dolayında kiÅŸi çalışmaktadır. 500’ün üzerinde çalışanı olan 8 tesisi bulunmaktadır. Bu 8 tesiste toplam çalışanların yüzde 37’si istihdam edilmektedir. 1000 ve daha fazla kiÅŸi çalışan 2, 500-999 kiÅŸi çalışan 6, 250-499 kiÅŸi çalışan 14, 100-249 kiÅŸi çalışan 27, 50-99 kiÅŸi çalışan 16, 10-49 kiÅŸi çalışan 74, 10’dan az kiÅŸi çalışan 54 tesis bulunmaktadır.

Türkiye'nin önemli sanayi tesislerinin bir bölümü Kırklareli’nde yer almaktadır. Cam, gıda, tekstil, ilaç alanında önemli tesisler bulunmaktadır. Bunların arasında Türkiye'nin ilk ÅŸeker fabrikası Alpullu Åžeker Fabrikası, Danone, Saray Gıda, ACT Tekstil, Akın Tekstil, Edip Ä°plik, Konteks Mensucat, Tüp Merserize, Zorlu Linen, Gossard Tekstil, Eczacıbaşı Ä°laç, Kırklareli Cam, Trakya Cam, Trakya Otocam, Trakya Çimento, Trakya Döküm, 2002 TEKSTÄ°L, BURGAZ RAKI, AKMAYA AÅž ve Anadolu Efes Pilsen ilk akla gelenlerdir. Bu tesislerin hem ülke hem de il ekonomisine büyük katkıları olmaktadır. Üretilen mamüllerin önemli bir kısmı ihraç edilmektedir.

Tarım

Ä°lin yüz ölçümü 655.000 hektar olup, arazi varlığının yüzde 41’i kültür arazisi, yüzde 37’si orman, yüzde 11’i çayır-mera geriye kalan yüzde 11’i ise kültür dışı arazidir. 268.311 hektar tarım arazisinin yüzde 17’sinde sulu tarım, geriye kalan yüzde 83’ünde de kuru tarım yapılmaktadır.

Türkiye genelinde olduÄŸu gibi Kırklareli'ne de çiftçi aile sayısına göre arazi dağılımı dengeli deÄŸildir. Bu bakımdan tarımla uÄŸraÅŸan aile sayısı fazla olduÄŸundan ilde daha çok küçük iÅŸletmeler bulunmaktadır. Tarımsal iÅŸletmelerin yapısına baktığımızda, iÅŸletmelerin toprak büyüklüÄŸü bakımından 50-200 dekar arasında yoÄŸunlaÅŸtığı, çoÄŸunluÄŸunun hem hayvancılık, hem de bitkisel üretimi birlikte yaptıkları görülmektedir.

Tarım yapılan arazinin 45.229 hektarlık yani yüzde 17’lik bölümünde de sulama yapılabilmektedir. Bu alanın 33.230 hektarı yani yüzde 73’ü devlet, 11.999 hektarı yani yüzde 27’si çiftçi imkânları ile sulanmaktadır.

Bitkisel Üretim

Ä°lin tarımsal yapısıı içinde hububat, ayçiçeÄŸi, ÅŸeker pancarı, mısır, yemeklik tane baklagiller, baÄŸ önemli rol oynamaktadır. Tarım ürünlerinde, ağırlıklı bitkisel ürünlerimiz buÄŸday ve ayçiçeÄŸidir. 2005 yılında 140.300 hektar buÄŸday ekilmiÅŸ olup toplam 597.250 ton ürün elde edilmiÅŸtir. Böylece dekar başına ürün miktarı 425 kg olmaktadır.

Bitkisel üretim içinde ikinci ağırlıklı ürünümüz ayçiçeÄŸidir. 2005 yılında 66.500 hektar alana ayçiçeÄŸi ekilmiÅŸ olup, toplam 146.190 ton ürün elde edilmiÅŸtir. Böylece dekar başına ürün miktarı 220 kg olmaktadır. Kırklareli’nin, Türkiye ayçiçeÄŸi ekimindeki ve üretimindeki payı yıllara göre pek fazla deÄŸiÅŸmemekte ve takriben yüzde 12 civarında olmaktadır.

Hububat ve ayçiçeÄŸinden sonra ağırlıklı ürünlerimiz sırasıyla ÅŸeker pancarı, mısır ve patatestir.

Sulanabilir sahalar içerisinde ikinci ürün ekiliÅŸi yıllara göre bir artış göstermektedir. Ä°kinci ürün olarak hububat hasadı sonrası silajlık mısır, kuru fasulye ve hasıla biçilen ayçiçeÄŸi ile güzlük ekiliÅŸlerde macar fiÄŸ sonrası ayçiçeÄŸi ve mısır ekiliÅŸleri yapılmaktadır.

Ä°lde baÄŸ bahçe tarımı iÅŸlenebilir arazinin yüzde 2’sinde yapılmaktadır. Bu sahanın yüzde 84’ünde sebzecilik, yüzde 12’sinde baÄŸcılık ve yüzde 8’inde meyvecilik yapılmaktadır.

Hayvancılık

Ä°l düzeyinde 95.795 adet büyük baÅŸ, 228.013 adet küçük baÅŸ ve 359.312 adet kümes hayvanı mevcuttur. Hayvancılık nispeten fenni usullerle yapılmaktadır. Büyük baÅŸ hayvan mevcudunun yüzde 97’sini kültür ırkı ve melezleri, yüzde 3’ünü ise yerli ırk teÅŸkil etmektedir. Hakim ırk Holstein’dir. Ä°l bazında 19.342 adet hayvancılık iÅŸletmesi mevcut olup, iÅŸletmeler daha çok küçük aile iÅŸletmeciliÄŸi ÅŸeklindedir.

Hayvansal ürün olarak yılda 2.620 ton et, 202.418 ton süt ve 30 milyon adet yumurta üretilmektedir.

Su Ürünleri

Ä°lde Ä°ÄŸneada, Kıyıköy, BeÄŸendik ve Limanköy Karadeniz sahilinde yer alan yerleÅŸim yerleridir. Buralarda 1.139 ruhsatlı balıkçı tarafından 232 adet kayıtlı tekne ile balıkçılık yapılmaktadır.

Bunun dışında baraj ve göletler ile alabalık tesislerinde de balıkçılık faaliyetleri sürdürülmektedir. Ä°lde su ürünleri yönünden önem arzeden Hamam, Mert ve Pedina gölleri olmak üzere üç adet tabii göl, Kırklareli, ArmaÄŸan ve Kayalı barajları olmak üzere üç adet baraj ile 34 adet gölet mevcut olup, buralar balıklandırılmıştır. Kültür balıkçılığı kapsamında faaliyette bulunan 5 tesis bulunmaktadır.

Nüfus

Kırkkilise Kazası Nüfus Cetveli 1892[5]
	Yabancı nüfus		Yerli nüfus
	Kadın	Erkek	Kadın	Erkek	Toplam
Ä°slam	240	300	8.222	9.040	17.802
Rum	45	125	8.962	9.341	18.473
Ermeni	10	20	345	364	739
Yahudi	15	25	9.228	9.953	19.221
Bulgar	30	40	0	0	70
Toplam	340	510	26.757	28.698	56.305

1965 yılına kadar Kırklareli yoÄŸunluÄŸu ülke ortalamasının üzerinde olmuÅŸtur. Bunun nedeni ilin mübadele ve muhaceret yoluyla Balkan ülkelerinden aldığı göçtür. 1940-1945 yılları arasında II. Dünya Savaşı nedeniyle Kırklareli’nin nüfusu azalmış, 1950-1955 arasında ise yeniden yurt dışından gelen göçmen aileler ile nüfus artmaya baÅŸlamıştır. 1960’a kadar yüksek olan nüfus yoÄŸunluÄŸu bu yıldan itibaren il dışına göçün baÅŸlamasıyla beraber 1965'ten sonra azalmaya baÅŸlamıştır. 2019 verilerine göre Kırklareli'nin toplam nüfusu 361.836, Kırklareli merkez nüfusu ise 103.042 olarak açıklanmıştır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965[6]	64.231	24.790	39.441
1970[7]	63.176	27.431	35.745
1975[8]	68.161	33.265	34.896
1980[9]	71.129	36.296	34.833
1985[10]	75.290	40.881	34.409
2000[11]	80.730	53.221	27.509
2007[12]	83.378	59.970	23.408
2008[13]	84.868	61.880	22.988
2009[14]	86.663	64.265	22.398
2010[15]	84.085	62.152	21.933
2011[16]	87.798	66.226	21.572
2012[17]	88.956	67.360	21.596
2013[18]	89.509	68.004	21.505
2014[19]	92.514	70.161	22.353
2015[20]	95.274	73.517	21.757
2016[21]	Veri yok	Veri yok	Veri yok

İdari Yapı

Kırklareli fethedildikten sonraki uzun yıllar, Vize sancağına "liva" baÄŸlı bir kaza merkezi olarak idare edilmiÅŸ, sonra kendisi de sancak yapılmıştır. Sultan Mecit zamanında ilçe haline getirilmiÅŸ ve bu durum 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbine kadar devam etmiÅŸtir. Rusların tahliyesinden sonra Kırklareli mutasarrıflık olmuÅŸtur. Ä°dari bağımlılık olarak önceleri merkezi Manastır olan Rumeli Eyaletine baÄŸlı iken sonra Silistre Eyaletine baÄŸlanmış, daha sonra da Edirne Vilayetinin bir livası haline getirilmiÅŸtir.

Kırklareli 1924 yılında il olmuÅŸtur. Bugün, Kırklareli’nin Babaeski, Demirköy, Kofçaz, Lüleburgaz, Pehlivanköy, Pınarhisar ve Vize olmak üzere yedi ilçesi, 26 belediyesi ve 178 köyü bulunmaktadır.

EÄŸitim

Kırklareli’nde okuma yazma oranı 2000 Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre yüzde 93’tür. 1970'te 71, 1975'te 75, 1980’de 80, 1985'te 86, 1990’da 88 olan okuma yazma oranı 2000 yılında yüzde 93’e çıkmıştır. 2000 sonuçlarını ilçelere göre deÄŸerlendirdiÄŸimizde okuma yazma oranının ilçe merkezleri için Merkez’de 94, Babaeski’de 94, Demirköy’de 92, Kofçaz’da 96, Lüleburgaz’da 95, Pehlivanköy’de 94, Pınarhisar’da 94, Vize’de 92, bucak ve köylarde yüzde 91 olduÄŸu görülmektedir.

Genel Okul Durumu

Ä°lde 2005-2006 öÄŸrenim yılında toplam 299 okulda, 60.986 öÄŸrenci eÄŸitim görmekte ve 2.394 öÄŸretmen görev yapmaktadır.

Okul Öncesi EÄŸitim

Okul öncesi eÄŸitimde, üç bağımsız anaokulu, iki kız meslek lisesi bünyesinde uygulama anasınıfı bulunmaktadır. 99‘u da ilköÄŸretim okulu bünyesinde anasınıfı olmak üzere toplam 104 okul öncesi eÄŸitim kurumunda 111 öÄŸretmen görev yapmakta ve 3.140 öÄŸrenci eÄŸitim görmektedir. Okul öncesinde okullaÅŸma oranı yüzde 26'dır.

Ä°lköÄŸretim

Ä°lde 151 ilköÄŸretim okulu bulunmaktadır. ÖÄŸrenci sayılarının yetersiz olması nedeniyle 105 köyümüzün okulu kapalıdır. Bu okullarımızın öÄŸrencileri taşımalı eÄŸitim uygulamasından yararlanmaktadır. Ä°lköÄŸretimde ikili öÄŸretim yapan okulumuz bulunmamaktadır. Ä°lköÄŸretimde 1.401 öÄŸretmen görev yapmaktadır. Ä°lköÄŸretim okulu öÄŸrenci sayısı 37.139’dur. Bir dersliÄŸe 21, bir öÄŸretmene 26 öÄŸrenci düÅŸmektedir. Ä°lköÄŸretimde okullaÅŸma oranı yüzde 96'dır.

Orta ÖÄŸretim

Ä°lde 19’u genel lise, 18’i mesleki ve teknik lise olmak üzere toplam 37 lise bulunmaktadır.

Orta öÄŸretim kurumlarında 801 öÄŸretmen görev yapmaktadır.Orta öÄŸretimde eÄŸitim ve öÄŸretime devam eden öÄŸrenci sayısı 15.169’dur. Bir dersliÄŸe 27, bir öÄŸretmene 19 öÄŸrenci düÅŸmektedir. Orta öÄŸretimde okullaÅŸma oranı yüzde 62'dir.

Yüksek ÖÄŸretim

Kırklareli'nde yüksek öÄŸretim faaliyetleri, Trakya Üniversite'sine (Edirne) baÄŸlı yüksek okulların varlığından dolayı uzun senelerdir devam etmektedir. 2007 yılında Kırklareli Üniversitesi kurularak, bu yüksekokullar Kırklareli Üniversite'si bünyesine aktarılmıştır. Üniversite bünyesinde MYO'lar, Mühendislik Fakültesi, Teknoloji Fakültesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Ä°lahiyat Fakültesi, SaÄŸlık Yüksekokulu, Ä°ktisadi ve Ä°dari Bilimler Fakültesi ve Hukuk Fakültesi bulunmaktadır. Tıp Fakültesi de kurulmuÅŸtur ancak binası henüz bulunmamaktadır, Tıp Fakültesi öÄŸrencileri dersleri TekirdaÄŸ Namık Kemal Üniversitesi'nde görmektedirler. Üniversitenin Kırklareli Merkez'de Kayalı Kampüsü ve Kavaklı Kampüsü bulunmaktadır. Ä°lçe MYO'lardan bazıları Lüleburgaz MYO, Vize MYO ve Pınarhisar MYO.

Kültür

Merkez ve beÅŸ ilçemizde 12 halk kütüphanesi bulunmaktadır. Kırklareli, tarihi yapılar bakımından zengin bir kültür mirasına sahip illerden biridir. Bu eserler arasında camii, hamam, çeÅŸme, ÅŸehitlik, külliye, köprü ve türbeler yer almaktadır. Keza Türkiye'de en çok tümülüs grubu il sınırları içinde, özellikle Vize ilçesinde bulunmaktadır. Ayrıca, birçok dolmen de ilde yer almaktadır. Kale ve kule kalıntıları da ilin kültür zenginliÄŸini arttırmaktadır.

Höyük ve tümülüs kazılarına devam edilmektedir. Bu kazılar Kırklareli’nin yakın zamana kadar hiç bilinmeyen erken dönemlerine ait yeni bilgileri ortaya çıkarmaktadır. Vize Çömlektepe’de yapılan kazıda tüm Trakya’da ÅŸimdiye kadar bilinen tek antik tiyatro açığa çıkarılmıştır.

Ä°stanbul’un Türkler tarafından fethi sırasında kullanılan top güllelerinin bir bölümü Demirköy ilçesinde bulunan Dökümhane’de imal edilmiÅŸtir. Burada yapılan kazılar büyük bir uygarlığı ortaya çıkaracaktır.

Ä°l merkezinde bir müze bulunmaktadır. 1999 yılında 12.915, 2000 yılında 11.730, 2001 yılında 10.249, 2002 yılında 11.677, 2003 yılında 15.524, 2004 yılında da 14.723 kiÅŸi müzeyi ziyaret etmiÅŸtir.

Ä°l Kültür MüdürlüÄŸü

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın taÅŸra teÅŸkilatı olarak faaliyetini sürdürmektedir. Bu doÄŸrultuda ildeki kültür hizmetinin yaygınlaÅŸtırılması, geliÅŸtirilmesi ile ilgili araÅŸtırma ve planlamaları yapmak, her türlü kültürel, sanatsal etkinliÄŸi gerçekleÅŸtirmekle yükümlü olan Ä°l Kültür MüdürlüÄŸü, Kırklareli Müzesi ve 9 adet halk kütüphanesinden oluÅŸan toplam 10 baÄŸlı birimde hizmet vermektedir.

Müdürlük, her yıl düzeni olarak tiyatro gösterileri, çeÅŸitli konserler ve sergilere evsahipliÄŸi yapmakta, güncel konularda konferanslar, paneller, açık oturumlar vb. kültürel etkinlikler düzenlemektedir.

Ä°l Kültür MüdürlüÄŸü, önceleri Valilik Binası'nda hizmet vermekte iken, 1994 yılında, Ä°stasyon Caddesi altında bulunan, metruk haldeki Gümrük (Oktavra) Binası'nın Kültür Bakanlığı tarafından restore ettirilmesiyle kazanılan yeni binasına taşınmıştır.

Kırklareli Müzesi

Kırklareli Müzesi binası, 1894 yılında Mutasarrıf NeÅŸet PaÅŸa ve Belediye BaÅŸkanı Hacı Mestan Efendi zamanında yaptırılmıştır. 20 Aralık 1930'da Büyük Önder Atatürk tarafından ziyaret edilen bina, 1962 yılına dek fiilen Belediye Binası olarak kullanılmış, 1970'li yıllarda ise tamamen boÅŸaltılarak terk edilmiÅŸtir. 1983 yılında baÅŸlayan ve çeÅŸitli aralıklarla devam eden restorasyon çalışmaları 1993 yılında tamamlanmıştır. Tarihî binanın müze olarak düzenlenmesi çalışmaları ise Aralık 1990 tarihinde baÅŸlatılmış ve 14 Ocak 1994 tarihinde Kırklareli Müzesi resmen ziyarete açılmıştır. Bodrumu hariç iki katlı betonarme olan yapının dört cephesinde kemerli pencereler yer almakta olup, giriÅŸte dört sütuna oturan cumba vardır. Arkeoloji ve etnografya seksiyonları üst katta yer almakta, giriÅŸ katında ise kültür ve tabiat sergisi salonu bulunmaktadır. Kırklareli Müzesi'nde hâlâ 553 etnografik, 1189 arkeolojik, 1995 adet de sikke olmak üzere, toplam 3737 adet kayıtlı eser mevcuttur.

GeliÅŸmiÅŸlik göstergeleri

Devlet Planlama TeÅŸkilatı'nın 2003 verilerine göre, Kırklareli sosyo-ekonomik geliÅŸmiÅŸlik sıralamasında 81 il içerisinde 11. sırada bulunmaktadır. EÄŸitim sektörü geliÅŸmiÅŸlik sıralamasında 7, saÄŸlık sektörü geliÅŸmiÅŸlik sıralamasında 15, imalat sanayi geliÅŸmiÅŸlik sıralamasında 14. sırada yer almaktadır. Ä°lçeler sıralamasında, 872 ilçe içinde Lüleburgaz 35, Merkez 106, Babaeski 147, Pınarhisar 214, Vize 219, Demirköy 259, Pehlivanköy 262 ve Kofçaz 460. sırada yer almıştır.

Turizm

DoÄŸal yerler

Kırklareli'nde gezip görülebilecek doÄŸal yerler arasında göl ve barajlar, maÄŸara, tabiatı koruma alanları, orman içi dinlenme ve mesire yerleri ile plajlar bulunmaktadır. Peynir, yoÄŸurt, sucuk ve köftesi çok lezzetlidir.

Göl ve barajlar

Kırklareli'nde Hamam, Pedina, Mert, Erikli ve Saka gölleri ile Kırklareli, ArmaÄŸan ve Kayalı barajları bulunmaktadır.

MaÄŸaralar

Merkezde Bedre, Demirköy'de Dupnisa MaÄŸarası, Pınarhisar'da Pekmezdere, Vize'de Domuzdere, Kaptanın, Kıyıköy ve Yenesu maÄŸaraları bulunmaktadır. Dupnisa maÄŸarasının içinin yaz aylarında bile çok soÄŸuk olduÄŸu biliniyor.

Tabiatı Koruma Alanları

Demirköy ilçesinde Saka Gölü Longozu Tabiatı Koruma Alanı ve Vize Ä°lçesinde Kastro Körfezi Tabiatı Koruma Alanı bulunmaktadır.

Plajlar

Demirköy'de Ä°ÄŸneada, Vize'de Panayır "Panayır Ä°skelesi", Poliçe Plajı ve Kıyıköy plajları bulunmaktadır.

Tarihi Yerler

Kırklareli'ndeki Osmanlı mirası arasında cami, hamam, imaret, ÅŸehitlik, çeÅŸme, arasta, köprü ve türbeler yer almaktadır.

Fatih Sultan Mehmet'in, Ä°stanbul'u fethetmek için kullandığı bir kısım topların döküldüÄŸü Fatih Dökümhanesi'nde ise düzenleme çalışmaları hâlen devam ediyor. Demirköy ilçesinde bulunan ve Ä°stanbul'un fethi sırasında kullanılan topların döküldüÄŸü dökümhanenin çevresi teller ile koruma altına alınmış ve çevre temizliÄŸi yapılmıştır. Dökümhanede üniversiteler tarafından gerçekleÅŸtirilen kazı çalışmalarına yaz aylarında devam edilmektedir. Fatih Dökümhanesi'nden günümüze fırın bacası ve temel seviyesinde duvarlar kalmıştır. Dökümhanenin dönemin bölgedeki en modern iÅŸletmesi olduÄŸu varsayılmaktadır.

Dupnisa MaÄŸarası'nın daha rahat ziyaret edilebilmesini saÄŸlayacak tedbirler alınmıştır. Kırklareli ValiliÄŸi tarafından hazırlanan "Dupnisa MaÄŸarası Düzenleme Sistemi Projesi" uygulaması tamamlanmıştır. Proje ile maÄŸaranın aydınlatması saÄŸlanmış ve gezi yolları ve giriÅŸ bölümü çevre düzenlemesi yapılmıştır.

Kaynak : Wikipedia.org