Said Halim PaÅŸa

Hayatı

İlk yılları

19 Åžubat 1864 tarihinde Kahire'de doÄŸdu. Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali PaÅŸa'nın dört oÄŸlundan biri olan Mehmet Abdülhalim PaÅŸa'nın oÄŸludur. Sait Halim PaÅŸa, ilk ve orta tahsilini Kahire'de özel olarak yaptı, Arapça, Farsça, Ä°ngilizce ve Fransızca öÄŸrendi. Daha sonra Ä°sviçre'de beÅŸ yıl siyasal bilgiler öÄŸrenimi gördü.

MemurluÄŸu ve siyasi kariyeri

1888'de Mîr-i Mîran rütbesi ile ve Mecîdî niÅŸanı ile Åžûra-yı Devlet (Danıştay) âzâsı oldu. Kendisine, 1889'da II. ve 1892'de I. rütbe Osmânî ve 1899'da murassa Mecîdî niÅŸanı, 1900'de de Rumeli Beylerbeyi pâyesi verildi. 1908'de ise bulunduÄŸu Åžûrâ-yı Devlet âzâlığından kadro dışı bırakıldı, ancak aynı dönemde Belediye genel seçimlerinde Yeniköy Belediye Dairesi ReisliÄŸi'ne tayin olundu. Daha sonra Cemiyet-i Umumiye-i Belediye Ä°kinci ReisliÄŸi, 1908'de de Âyân Meclisi âzâlığı yaptı. 23 Ocak 1912-23 Temmuz 1912 tarihlerinde Åžura-yı Devlet ReisliÄŸi de kendisine verildi.

1912'de Reislikten çekildi. Bu sırada Ä°ttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Genel SekreterliÄŸi'ne seçildi, Mahmut Åževket PaÅŸa'nın sadrazamlığı sırasında 1913'te de ikinci defa Åžûrâ-yı Devlet ReisliÄŸi'ne ve üç gün sonra Hariciye Nezareti'ne (DışiÅŸleri Bakanlığı'na) atandı. Mahmut Åževket PaÅŸa'nın 11 Haziran 1913'te ÅŸehit edilmesinin ardından, önce vezirlik rütbesi verilerek Sadâret Kaymakamlığı'na, ertesi gün de (12 Haziran 1913) Sadrazamlık (BaÅŸbakanlık) makamına getirildi.

1913 Eylül'ünde, Bulgarlarla Edirne'nin Osmanlı Devleti'nde kalması ve Meriç nehri hudut olmak üzere sulh imzalanması hizmeti sebebi ile PadiÅŸah tarafından Ä°mtiyaz NiÅŸanı ile onurlandırıldı.

Osmanlı Devleti 1914 yılında tarafsızlığının ihlal edilmesi nedeni ile I. Dünya Savaşı'na katıldı. Bu süreçte Almanya sefiri Baron Wangenheim ile Yeniköy'de Sait Halim PaÅŸa Yalısı'nda ittifak anlaÅŸması imza edildi. 1915'te Hariciye Nazırlığı'ndan, 3 Åžubat 1917'de Sadrazamlıktan çekildi (yerine Talat PaÅŸa geçti).

1919 Mart ayında harp ilanı sırasındaki bazı kabine azalarıyla birlikte tutuklandı. Bu kapsamda Malta'ya sürgün edilen PaÅŸa, Ankara Hükümeti'nin Ä°ngilizlerle yaptığı 23 Ekim 1921 tarihli anlaÅŸma gereÄŸince diÄŸer milletvekilleri ile beraber tahliye oldu. Ancak Ä°stanbul'a dönmesine izin verilmedi. Bunun üzerine Roma'ya gidip bir otele yerleÅŸti.

Öldürülmesi

6 Aralık 1921 akÅŸamı araba ile otelinin kapısına geldiÄŸi sırada ArÅŸavir Şıracıyan adlı bir Ermeni komitacının silahlı saldırısına uÄŸrayarak hayatını kaybetti. Naaşı Ä°stanbul'a getirildi, Yeniköy'deki yalısından alınarak 20 Ocak 1922 günü büyük bir törenle II. Mahmut Türbesi'nin bahçesine, babası Halim PaÅŸa'nın yanına defnedildi.^[2]

Galatasaray Spor Kulübü ile iliÅŸkisi

Tevfik Fikret'in ardından Galatasaray Spor Kulübü'nün hâmi BaÅŸkanlığını üstlenmiÅŸ, savaÅŸ ÅŸartlarında kulübün zarar görmemesini saÄŸlamıştır.^[3]

Yayınlanmış Eserleri

• Buhranlarımız ve Son Eserleri Ä°z Yayıncılık
• Buhran-ı ictimaimiz- Kubbealtı Sahaf
• Said Halim PaÅŸa - Bütün Eserleri Anka Yayınları 2003

Ä°lgili eserler

• Ahmet Åžeyhun. Said Halim Pasha: Ottoman Statesman and Islamist Thinker (1865-1921) Istanbul: Isis Press, 2003
• Ahmet Åžeyhun. Said Halim PaÅŸa: Osmanlı Devlet Adamı ve Ä°slamcı DüÅŸünür (1865-1921) Ä°stanbul: Everest Yayınları, 2010.
• M. Cengiz Yıldız, Said Halim PaÅŸa’da BatılılaÅŸma, Ä°slamcılık ve Milliyetçilik (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloj;
• M. Cengiz Yıldız, "Osmanlı'nın Son Dönemindeki Üç DüÅŸünce Akımının Sosyolojik Analizi: BatılılaÅŸma, Ä°slamcılık ve Milliyetçilik", Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 7, 1995.
• M. Cengiz Yıldız, "Said Halim PaÅŸa'da Üç Tarz-ı Siyaset: BatılılaÅŸma, Ä°slamcılık ve Milliyetçlik", TYB Akademi Dergisi, Sayı: 3, Eylül 2011.

Kaynak : Wikipedia.org