Tarihte 24 Ocak

Hadrianus
İmparator Hadrianus’un heykeli, Münih
14. Roma imparatoru
Hüküm süresi	10 Ağustos 117 – 10 Temmuz 138
Önce gelen	Trajan
Sonra gelen	Antoninus Pius
Doğum	24 Ocak 76 Italica, İspanya
Ölüm	10 Temmuz 138 (62 yaşında) Baiae
Eş(ler)i	Vibia Sabina
Tam adı Publius Aelius Traianus Hadrianus
Hanedan	Nervan-Antoninler Hanedanı
Babası	Publius Aelius Hadrianus Afer
Annesi	Domitia Paulina

Publius Aelius Traianus Hadrianus (/ˈheɪdriən/, HAY-dree-ən; Latince telaffuz: [(h)adriˈjaːnus]; 24 Ocak 76 – 10 Temmuz 138), 117 ile 138 yılları arasında Roma imparatoruydu. Hadrianus, Hispania Baetica’da bir İtalik yerleşim yeri olan ve İspanya’daki modern Sevilla’ya yakın olan Italica’da doğdu. Aelia gensinin kolu olan Aeli Hadriani, doğu İtalya’daki Hadria kasabasından geliyordu. Nerva-Antoninus hanedanının bir üyesiydi.

Hadrianus siyasi kariyerinin başlarında, iktidardaki imparator Trajan’ın büyük yeğeni Vibia Sabina ile evlendi. Bu evlilik ve Hadrianus’un daha sonra imparator olması, muhtemelen Trajan’ın karısı Pompeia Plotina tarafından teşvik edildi. Hadrianus tahta geçtikten kısa bir süre sonra, muhtemelen saltanatının güvenliğini tehdit ettikleri için önde gelen dört senatörü yasadışı bir şekilde öldürttü; bu ona senatonun ömür boyu sürecek düşmanlığını kazandırdı. Trajan’ın yayılmacı politikalarını ve Mezopotamya, Asurya, Ermenistan ve Daçya’nın bazı bölgelerindeki toprak kazanımlarını terk ederek daha fazla hoşnutsuzluk kazandı. Hadrianus istikrarlı, savunulabilir sınırların geliştirilmesine ve imparatorluğun farklı halklarının Roma önderliğinde panhellenik bir imparatorluğun tebaası olarak birleştirilmesine yatırım yapmayı tercih etti.

Hadrianus, gayretli bir şekilde kendi İmparatorluk ideallerinin ve kişisel ilgilerinin peşinden gitti. İmparatorluğun hemen hemen her eyaletini ziyaret etti ve imparatorluk ve eyalet işlerine, özellikle de inşaat projelerine doğrudan müdahale etmeyi tercih etti. Özellikle Britanya’nın kuzey sınırını belirleyen Hadrian Duvarı’nı inşa etmesiyle tanınmaktadır. Roma’da Pantheon’u yeniden inşa ettirdi ve büyük Venüs ve Roma Tapınağı’nı yaptırdı. Mısır’da ise İskenderiye Serapeumu’nu yeniden inşa ettirdiği tahmin edilmektedir. Yunan kültürünün ateşli bir hayranı olarak Atina’yı İmparatorluğun kültürel başkenti olarak tanıttı. Yunan genç Antinous ile olan yoğun ilişkisi ve Antinous’un zamansız ölümü Hadrianus’un yaygın ve popüler bir kült oluşturmasına yol açtı. Hadrianus saltanatının sonlarında Bar Kokhba isyanını bastırdı; bu isyanı panhellenik idealinin başarısızlığı olarak gördü.

Hadrianus’un son yılları kronik hastalıklarla geçti. Evliliği hem mutsuz hem de çocuksuz geçti. 138 yılında Antoninus Pius’u evlat edindi ve Antoninus’un Marcus Aurelius ve Lucius Verus’u kendi varisleri olarak kabul etmesi koşuluyla onu halefi olarak atadı. Hadrianus aynı yıl Baiae’de öldü ve Antoninus, Senato’nun muhalefetine rağmen onu tanrılaştırdı. Daha sonraki tarihçiler onu Roma’nın sözde “Beş İyi İmparatoru”ndan biri ve “iyiliksever bir diktatör” olarak saydılar. Esrarengiz ve çelişkili, hem büyük bir kişisel cömertlik hem de aşırı zalimlik kapasitesine sahip ve doyumsuz bir merak, kibir ve hırsla hareket eden biri olarak tanımlandı.^[1]

Bir söylenti Hadrianus’un İspanya’da doğduğunu anlatsa da, kendi yazdığı ve şimdi kayıp olan otobiyografisine göre Hadrianus, Roma’da 24 Ocak 76’da İtalyan kökenli ama kuşaklar boyu İspanya da yaşamış bir ailenin üyesi olarak doğdu.^[2] praetorio derecesinden bir senatör olan Babası Publius Aelius Hadrianus Afer, zamanının çoğunu Roma’da geçirirdi.^[3] Hadrianus’un ataları İtalya’daki antik bir kent olan Picenum, Hadria’dan gelir, ancak aile Scipio Africanus Major’un Hispania Baetica’yı fethinden hemen sonra buradaki Italica şehrine yerleşmişlerdir. Hadrianus Afer, gelecekteki imparator Trajan’ın kuzeniydi. Karısı Domitia Paulina, Gades’dendi (Cadiz) ve Domitii’ler başka bir İspanya kökenli aileydi. Hadrianus’un Genç Domitia Paulina adında bir kız kardeşi vardı. Afer’in 85 civarında ölümünden sonra o sıralar dokuz yaşında olan Hadrianus, Trajan ve Publius Acilius Attianus’un vesayeti altına girdi (daha sonra Trajan’ın praefectus praetoriosu olan).^[4] Hadrianus, döneminin genç aristokratları gibi değişik konularda eğitildi ve Yunan Edebiyatı öğrenmeye olan düşkünlüğü nedeniyle kendisine Graeculus (“Küçük Yunan”) lakâbı verildi.

Hadrianus 14 yaşındayken Italica’yı ziyaret etti ve orada askere yazıldı ancak bundan sonra gelişiminden sorumlu olan Trajan tarafından geri çağrıldı. Onuruna colonia yapıldığı halde Hadrianus Italica’yı bir daha hiç ziyaret etmedi. İlk askeri görevi Lejyon II ”Adiutrix” tribune’lüğüydü. Sonra, Almanya’daki Lejyon I ”Minervia”’ya transfer oldu. 98’de Nerva ölünce Hadrianus, Trajan’ı hemen şahsen bilgilendiren ilk kişiydi. Önce yukarı Pannonia lejyon’una legate ve sonunda da aynı eyalete vali oldu. Aynı zamanda kısa bir süre için Atina archon’uydu ve Atina vatandaşlığına seçilmişti.

Hadrianus, Dacia’lılara karşı yapılan savaşta oldukça aktifti (Lejyon V ”Macedonica”legate’si olarak) ve rivayete göre başarıları içim Trajan’dan ödüller kazanmıştı. Saltanatında askerî eylemlerin yokluğuna bağlı olarak, Hadrianus’un askeri becerileri hakkında çok fazla bilgi yoktur, her halukârda ordu hakkındaki güçlü ilgisi, bilgisi ve yönetim becerisinin ispat ettikleri onun olası stratejik yeteneğini gösterir.

Hadrianus, Trajan’ın İran seferine onun karargâhında legate olarak katıldı.^[5] Hadrianus ne başlangıç aşamasındaki zaferlerde, ne de savaşın ikinci aşamasında isyan Mezopotamya’ya yayıldığında kayda değer bir şey yaptı. Her halükarda Suriye valisinin artan huzursuzluğu düzenlemek için Dacia’ya gönderilmek zorunda kalınmasının ardından, Hadrianus’a bir yer değiştirmeyle Suriye valiliğine getirildi ve kendisine özgürce komuta etme yetkisi verildi.^[6] Trajan ciddi olarak hastaydı ve Roma’ya dönmeye karar verdi. Hadrianus, ordunun arkasını kollamak için muhafız olarak Suriye’de kaldı. Trajan, iyice hastalanmadan önce ancak Selinus’a kadar gelebildi. Hadrianus, her halukârda apaçık halef olduğu halde henüz Trajan’ın varisçisi olarak evlat edinilmemişti. Karısı Plotina (Hadrianus destekçisidir) tarafından refakât edilen Trajan, ölüm döşeğinde yatarken, sonunda Hadrianus’u halefi olarak evlat edindi ve ardından öldü. İddialara göre olayların şekli başka türlü olsaydı sorun bu kadar sessiz çözülemezdi.^[7]

Kadir Mısıroğlu
Doğum	24 Ocak 1933 Dürbinar, Akçaabat, Trabzon, Türkiye
Ölüm	5 Mayıs 2019 (86 yaşında) İstanbul, Türkiye
Mahlas	Cüneyd Emiroğlu
Meslek	Yayımcı, yazar, avukat
Dil	Türkçe
Milliyet	Türk
Vatandaşlık	Türk (1933-1983; 1991-2019) Yurtsuz (1983-1991)
Eğitim	İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Önemli ödülleri	Hür Macar Yazarlar Derneği Gümüş Berat (1968) Türkiye Milli Kültür Vakfı Hususi Mükafatı (1974)
Evlilik	Aynur Aydınaslan (e. 1961; ö. 2019)
Çocuklar	3

Kadir Mısıroğlu (24 Ocak 1933, Trabzon – 5 Mayıs 2019, İstanbul), Türk avukat, İslamcı komplo teorisyeni^[1][2][3][4] ve yayımcıdır.

1964’te Sebil adlı yayınevini kuran ve Sebil dergisini çıkaran Mısıroğlu, altmıştan fazla kitap yayımladı.^[5] Atatürk düşmanlığı^[6] ve fesi^{[7][8][9][10]} ile tanındı. Hakaret içerdiği iddia edilen yayınları ve konuşmaları nedeniyle hakkında pek çok dava açıldı. Laikliğe aykırı propaganda yapmak, laikliğe aykırı cemiyete girmek ve Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret etmek suçlarından hapis cezası aldı.^[11] 1974 yılında Bülent Ecevit başbakanlığındaki Hükûmet tarafından çıkarılan 1974 Genel Affı ile serbest kaldı. Siyasete atılarak Millî Selamet Partisine girdi. Necmettin Erbakan’ın yanında siyaset yaptı. 12 Eylül Darbesi’nden sonra yurt dışına, Batı Almanya’ya gitti. 7 Eylül 1983 tarihinde dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından Türk vatandaşlığından çıkarıldı, İngiltere’ye sığınma talebinde bulundu, İngiltere’ye yerleşti. Daha sonra yine Almanya’ya döndü. 1991’de ise Türkiye’ye döndü. 5 Mayıs 2019’da tedavi gördüğü hastanede öldü.^[12]

1933 yılında Trabzon’un Akçaabat ilçesinde doğdu. İlk ve orta öğrenimini Akçaabat’ta, lise öğrenimini Trabzon Lisesi’nde tamamladı. 1954 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne girdi. Fakülte yıllarından itibaren hukuktan çok tarihe ilgi duydu ve Türkiye’nin yakın tarihi ile alakalı araştırmalar yapmaya yöneldi. Gençlik yıllarında çeşitli gazete ve dergilerde takma adlarla makaleler ve şiirler yayımladı. 1961’de Aynur Aydınaslan ile evlendi. Bu evlilikten Abdullah Sünusi (1963), Fatıma Mehlika (1965), Mehmet Selman (1973) isimli üç çocuğu oldu.^[13]

1964 yılında Sebil Yayınevi’ni kurdu ve “Lozan Zafer mi, Hezimet mi?” kitabının birinci cildini bu yayınevinin ilk kitabı olarak yayımladı. Rıza Nur tarafından yazılan “Hayat ve Hatıratım” adlı kitabını 1968 yılında yayımladı.^[14]

1970 yılında genişletilmiş ikinci baskısını yayımladığı “Lozan Zafer mi, Hezimet mi?” kitabı 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’a istinaden toplatıldı ve Mısıroğlu hakkında dava açıldı. 1970 yılının Ocak ayında Millî Türk Talebe Birliği’nde Harf Devrimi ile alakalı verdiği bir konferanstaki sözleri nedeniyle de hakkında dava açıldı, yedi yıl hapis cezası aldı. Eskişehir Sivil Cezaevi ve İstanbul Sağmalcılar Cezaevi’nin ardından Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nde yattı. Bu sırada Cerrahpaşa Tip Fakültesi Psikiyatri Kliniği’nden bir rapor aldı.^[15] Bu raporla bir süre hapisten çıkmayı talep etti ancak bu talep reddedildi.^[15] 1974 yılında serbest kaldı, “Lozan Zafer mi, Hezimet mi?” kitabı ile ilgili dava da bu af ile karara varılmadan düştü.

1976 yılının başından itibaren Sebil dergisini çıkarmaya başladı.^[16] Bu dergideki birtakım yazılarından dolayı hakkında çok sayıda dava açıldı. Mısıroğlu, kendi ifadesine göre dokunulmazlık elde edip hakkında açılan davalardan kurtulmak amacıyla siyasete girdi. 1977 Türkiye genel seçimlerinde genel başkanlığını Necmettin Erbakan’ın üstlendiği Millî Selamet Partisi’nden (MSP) Trabzon Türkiye Büyük Millet Meclisi milletvekili adayı oldu ancak seçimleri kaybetti. Ertesi yıl aynı partinin İstanbul’dan Senato adayı oldu fakat giremedi. 1978 yılında MSP Genel İdare Kuruluna seçildi. 12 Eylül Darbesi ile MSP kapatıldı ve parti yöneticileri tutuklandı. Mısıroğlu ise Almanya’ya gitti. Bir süre sonra ailesini de Frankfurt’a getirtti.^[17]

1983 yılı başlarında gazete, radyo ve televizyon anonslarıyla Türkiye’ye dönmeye davet edilen Kadir Mısıroğlu, bu çağrılara yanıt vermedi. 25 Temmuz 1983 günü Cumhurbaşkanı Kenan Evren başkanlığında toplanan 12 Eylül Kabinesi, Mısıroğlu’nun Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarılmasına karar verdi. Karar 7 Eylül 1983’te Resmî Gazete’de yayımlandı ve Mısıroğlu, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarıldı.^[18] Ailesi ile birlikte İngiltere’ye iltica etti. Daha sonra yine Almanya’ya döndü.

1991 yılında çıkarılan “Terör Kanunu” ile Türk Ceza Kanunu’ndan 163. madde çıkarılınca Türkiye’ye döndü. Bir davayı kaybetmesi üzerine 2004 yılı Eylül ayında müvekkili tarafından silahlı saldırıya uğradı ve sol dizinden yaralandı. Osmanlılar İlim ve İrfan Vakfı’nda cumartesi günleri “Cumartesi Sohbetleri” başlığıyla sohbetler veren Mısıroğlu, sohbetlerinde dinleyicilerden gelen tarih, siyaset, din, edebiyat ve gündemle ilgili soruları cevaplandırdı.^[22] Bunun yanında 2016 yılının Ramazan ayı boyunca Beyaz TV’de yayınlanan Ramazan Sohbetleri programına da katıldı.^[

Kadir Mısıroğlu uzun süredir rahatsızlığı nedeniyle tedavi gördüğü Acıbadem Altunizade Hastanesi’nde çoklu organ yetmezliğine bağlı olarak 5 Mayıs 2019’da 86 yaşında öldü.^[12] Mısıroğlu’nun cenazesi 6 Mayıs 2019’da Çamlıca Camii’nde birçok siyasetçi ve devlet adamının katıldığı cenaze namazının ardından Üsküdar’daki Nasuhi Mehmet Efendi Camii haziresine defnedildi.