Tarihte 13 ocak

Doğumlar

  • MÖ 5 – Guangwu, Çin’in Han Hanedanı’nın imparatoru ve Doğu Han Hanedanı’nın kurucusudur (ö. 57)
Guangwu
Çin İmparatoru
Hüküm süresi 5 Ağustos 25-29 Mart 57
Önce gelen Gengshi
Sonra gelen Ming
Doğum 13 Ocak MÖ 5
Ölüm 29 Mart MS 57
Hanedan Han Hanedanı

İmparator Guangwu (Çince: 光武帝; pinyin: Guāngwǔ dì; 13 Ocak MÖ 5-29 Mart MS 57), Çin’in Han Hanedanı’nın imparatoru ve Doğu Han Hanedanı’nın kurucusudur. Saltanatı MS 25’ten MS 57 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Guangwu, başlangıçta Çin’in bazı bölümlerini yönetti ve bölgesel savaş ağalarının fetihleriyle, 57 yaşında öldüğünde tüm Çin’i birleştirmişti.

  • 915 – II. Hakem, 961-976 yılları arasında Kurtuba Halifesi (ö. 976)
  • 1338 – Jeong Mong-ju, Goryeo Hanedanı döneminde yaşamış bir Koreli düşünür ve devlet adamı (ö. 1392)
  • 1737 – Joseph Hilarius Eckhel, Avusturyalı Cizvit rahip ve nümismat (ö. 1798)
  • 1801 – Vincenz Franz Kosteletzky, Bohemyalı bitki bilimci ve hekim (ö. 1887)
  • 1809 – Friedrich Ferdinand von Beust, Alman ve Avusturyalı bir devlet adamı (ö. 1886)
  • 1810 – Ernestine Rose, Amerikalı yazar (ö. 1892)
  • 1834 – John Gilbert Baker, İngiliz botanikçi (ö. 1920)
  • 1855 – Otto Lehmann, Alman fizikçi (ö. 1922)
  • 1857 – Anastasios Papulas, Yunan kuvvetlerinin başkomutanı (ö. 1935)
  • 1864 – Wilhelm Wien, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1928)
  • 1866 – Georgi Gürciyev, Rus öǧretmen, guru ve yazar (ö. 1949)
  • 1866 – Vasili Kalinnikov, Rus besteci (ö. 1901)
  • 1871 – Mihal Grameno, Arnavut milliyetçi, politikacı, yazar, özgürlük savaşçısı ve gazeteci (ö. 1931)
  • 1880 – Herbert Brenon, İrlandalı film yönetmeni (ö. 1958)
  • 1881 – Wilhelm Worringer, Alman sanat tarihçisi (ö. 1965)
  • 1891 – Julio Baghy, Macar aktör (ö. 1967)
  • 1893 – Chaim Soutine, Rus dışavurumcu ressam (ö. 1943)
  • 1895 – Johannes Martinus Burgers, Hollandalı fizikçi (ö. 1981)
  • 1895 – Jane Marken, Fransız oyuncu (ö. 1976)
  • 1899 – Lev Kuleşov, Sovyet sinema teorisyeni ve yönetmeni (ö. 1970)
  • 1906 – Zhou Youguang, Çinli ekonomist, bankacı ve dilbilimci (ö. 2017)
  • 1911 – Guido del Mestri, İtalyan din adamı ve diplomat (ö. 1993)
  • 1921 – Necati Cumalı, Türk yazar (ö. 2001)
  • 1921 – Şecaettin Tanyerli, Türk tango şarkıcısı (ö. 1994)
  • 1933 – Shahnon Ahmad, Malezyalı yazar, siyasetçi (ö. 2017)
  • 1936 – Philippe Massoni, Fransız polis
  • 1938 – Cabu (Jean Cabut), Fransız çizgi roman sanatçısı ve karikatürist (ö. 2015)
  • 1940 – Edmund White, Amerikalı yazar ve araştırmacı (ABD’deki eşcinsel topluluğun yaşamına yönelen eserleriyle çağdaş toplumbilim ve toplumsal tarihe yaptığı katkılarla tanınan)
  • 1941 – Pasqual Maragall i Mira, İspanyol (Katalan) politikacı
  • 1943 – Hadi Çaman, Türk tiyatro sanatçısı (ö. 2008)
    Hadi Çaman
    Doğum 13 Ocak 1943
    Arız, Kastamonu, Türkiye
    Ölüm 22 Eylül 2008 (65 yaşında)
    İstanbul, Türkiye
    Defin yeri Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul
    Milliyet Türk
    Meslek Oyuncu, yönetmen, yazar, tiyatro hocası
    Etkin yıllar 1964-2006
    Evlilik Bengi Şen

    Muharrem Hadi Çaman (13 Ocak 1943, Arız, Kastamonu – 22 Eylül 2008, İstanbul), Türk oyuncu, yönetmen, yazar ve tiyatro eğitmendir.

    1982’de İstanbul’da Yeditepe Oyuncuları’nı kurdu ve çok sayıda genç oyuncu yetiştirdi.

    Hayatı

    1943 yılında Kastamonu’da doğdu. Balkan kökenli Kastamonulu bir ailenin üç çocuğundan biridir. Babası Devrekanili Niyazi Bey, annesi Zatiye Hanımdır. İlk ve orta öğrenimini Abdurrahman Paşa Lisesi’nde tamamladı. Lise yıllarında tiyatro ile ilgilendi, okulun tiyatro kolunun başkanlığının üstlendi. Anne ve babasının İstanbul’da devlet memuru olarak görev yapmalarından dolayı ailesiyle birlikte İstanbul’a yerleşti.

    1960 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde başladığı hukuk eğitimini yarıda bıraktı. 1962 yılında Dormen Tiyatrosu ve ardından Kent Oyuncuları’nın açtığı müşterek sınavı kazanarak kursiyer oldu ve 1963’te Dormen Tiyatrosu’nda sahnelenen Altın Yumruk adlı oyunda rol alarak profesyonel oyunculuğa başladı. Dormen Tiyatrosu’nda on yıl boyunca yirmi eserde rol aldı. Tiyatroculuğa devam ederken 1963’te İstanbul Belediye Konservatuvarı’na girdi, iki yıl devam edebildi. İzmirli tiyatro sanatçısı ve yazar Bengi Şen’le evlendi. Bu evlilikten oğlu Mehmet Efe Çaman (d.1971) doğdu.

    Dormen Tiyatrosu’nun 1972’de kapanmasından sonra Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu, Miyatro ve Şan Tiyatrosu gibi tiyatrolarda onlarca oyunda ve de müzikalde oynadı.

    Türk sinemasının 1974-1980 arasındaki seks filmleri döneminde çeşitli filmlerinde rol aldı. Sonraki yıllarda Kartal Tibet’in yönettiği, Adile Naşit’in rol aldığı Aile PansiyonuYaygara filmlerinde ve televizyon dizilerinde rol aldı.

    1982 yılında Nişantaşı’nda bir okulun müsamere salonunu kiralayıp tiyatro salonuna çevirerek Yeditepe Oyuncuları’nı kurdu ve sanat yaşamını bu tarihten sonra kendi tiyatrosunda sürdürdü. Geniş kitlelerce tanıması, bu tiyatronun ilk oyunu olan ve Füsun Önal ile birlikte rol aldığı “Kelebekler Özgürdür” adlı oyunu ile oldu.[4] Tiyatrosunda sonradan tanınmış oyuncular olan birçok genci (Tolga Çevik, Cem Özer, Sevinç Erbulak ve diğerleri) yetiştirdi ve profesyonel sahne sanatlarına kazandırdı. Genç kuşaklara desteği ve Türk tiyatrosunun altyapısına yaptığı önemli katkılardan dolayı UNESCO tarafından ödüle layık görüldü.

    Tiyatro oyunculuğu ve tiyatro işletmeciliği dışında İngilizceden Türkçeye çeviriler, uyarlamalar yaptı; üniversitede drama dersleri verdi; tiyatro oyunları yazdı, sahneye koydu; televizyon dizilerinde ve filmlerinde sayısız rol aldı. Kendi döneminin tiyatro yaşamını konu alan “Güzeltmek” adlı bir anı-kitap yazdı.

    Kişisel olarak kendisinin ve tiyatrosu Yeditepe Oyuncularının layık görüldüğü ödül ve takdirnameler arasında Avni Dilligil Ödülü, Afife Jale Ödülü, İsmet Küntay Ödülü bulunur.

    12 Aralık 2007’de, ALS hastalığı tanısıyla, oğlu M. Efe Çaman’ın öğretim üyesi olarak görev yaptığı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi’nde yoğun bakıma alındı. Sanatçı, bir süre bir bakım evinde kaldı. 22 Eylül 2008 yılında öldü. Teşvikiye Camii’ndeki cenaze merasimine aralarında sanat, tiyatro, sinema, siyaset ve bilim camiasından kimselerin olduğu büyük bir kalabalık katıldı. Cenazesi Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi.

    40. sanat yılı nedeniyle yazdığı metin

    “Yüze yaklaşan oyun. Bir o kadar ustayla, göz göze soluk soluğa geçen muhteşem günler. Dormen Tiyatrosu’nun ailevi ortamında başlayan daha sonra Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu, Şan Tiyatrosu, Venüs Tiyatrosu’nu kapsayan yıllar… Ve yıl 1982. YEDİTEPE OYUNCULARI. Yirmi yıl, aralıksız ışık saçmak için verilen sonsuz savaş. Onlarca genç insana açılan kucak. Yazılan, yönetilen oyunlar, kazanılan sayısız ödül. En önemlisi, Türkiye’de bir ilke imza atıp, bir müsamere salonundan, kültür merkezine dönüştürülen koca bir yapı. Kısacası bir ÖMÜR! Seve seve, özveriyle, içtenlikle, gönülden sunulan bir yaşam. O arada yetiştirilen, büyütülen, 30 yaşına erişen bir oğul. Hepsi ülkeme helâl olsun.”

    Yeditepe Oyuncuları’ndaki önemli oyunları

    • Ak Saçlı Delikanlılar
    • Aşk Dediğin Nedir Ki?
    • Aşk Gibi
    • Aşkın Yaşı Yoktur
    • Azizname
    • Baba İle Oğu
    • Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü
    • Can Cana
    • Deniz Feneri
    • Dikkat Kahvenizde Sonsuz Var
    • Dostum
    • Durdurun Dünyayı İnecek Var
    • Evet Evet
    • Evlilik Mi Evcilik Mi?
    • Gel Kaçalım
    • Gelin Geldi Hoş Geldi
    • Helikopter
    • Hisse-i Şaiya
    • Hoşgeldin Amerika
    • İyi ki Doğdum
    • Kalbin Sesi
    • Kamp 17
    • Kelebekler Özgürdür
    • Küheylan
    • Kurşun Askerin Utancı
    • Maç
    • Matruşka
    • Muhteşem Serseri
    • Oyuncaklar da Sever
    • Paramparça
    • Parlak Teneke Kardeş
    • Pepsi
    • Sayın Muhbir Vatandaşlar
    • Sen Beni Sevmiyorsun
    • Sev Dünyayı
    • Soygun Var
    • Tecavüzcüler
    • Unutulmuş Bir Ada
    • Yalnızlar Parkı

    Filmografisi

    • 1970: Adım Kan Soyadım Silah
    • 1975: Anahtarı Bendedir
    • 1975: Anasının Kızı
    • 1975: Beş Atış Yirmibeş
    • 1975: Bu Baba Başka Baba
    • 1975: Çılgın Gençlik
    • 1975: Derece 37
    • 1975: İntihar
    • 1975: İş Bilenin
    • 1975: Sev Doya Doya
    • 1975: Şipşak Basarım
    • 1975: Topuz
    • 1975: Vur Tatlım
    • 1975: Ye Beni Mahmut
    • 1975: Yok Devenin Başı
    • 1976: Güngörmüşler
    • 1976: Lüküs Hayat
    • 1976: Çılgın Ama Tatlı
    • 1976: Elmanın Alına Bak
    • 1976: Fiyakanı Bozarım
    • 1976: Kartal Pendik Gittik Geldik
    • 1976: Leş Kargaları
    • 1976: Ne Alırsan İki Buçuk
    • 1976: Sokak Kadını
    • 1977: Alman Gelin
    • 1977: Beceriksizler
    • 1977: Hızlı Giden Yorulur
    • 1977: İki Aşk Arasında
    • 1977: Kuşku
    • 1978: İsmet Bu Ne Kısmet
    • 1978: Bizim Fıstıklar
    • 1978: Çarli’nin Kelekleri
    • 1978: Erkeklik Öldü mü Abiler
    • 1978: Kadınlar Hamamı
    • 1978: Kış Bekarı
    • 1978: Köfte Ekmek Az Piyaz
    • 1978: Ne Olacak Şimdi
    • 1978: Olmadı Baştan
    • 1978: Tatlı Sevgilim Kaymaklı Lokum
    • 1978: Ya Bundadır Ya Şunda
    • 1978: Yalnız Kalp / Uçurum
    • 1979: Aşk Penceresi
    • 1979: Koca Aranıyor
    • 1979: Memnu Meyve
    • 1979: Şaşırtma Beni
    • 1979: Balıkçının Kızları
    • 1979: Biz Böyle Severiz
    • 1979: Dişi Melek
    • 1979: Isıt Beni
    • 1979: Kara Kısrak
    • 1979: Kenarın Kızları
    • 1979: Leyla, Necla, Mücella
    • 1979: Oh De Yavrum Oh De
    • 1979: Rezalet
    • 1979: Saldırganlar
    • 1979: Tamam mı Canım
    • 1980: Sarışın Tehlike
    • 1983: Üç İstanbul
    • 1985: Ekmek Elden Su Gölden
    • 1986: Hayroş
    • 1986: Kiralık Ev
    • 1986: Yaygara 86
    • 1987: Aile Pansiyonu
    • 1991: Ben Olsaydım
    • 1991: Portatif Hüseyin
    • 1992: Yağmurdan Kaçarken
    • 1993: Şen Olasın Nuri Bey
    • 1999: Kurtlar Sofrası
    • 2000: Midas’ın Düşü
    • 2000: Eşref Saati
    • 2001: Gerçek Hikaye
    • 2005: Ankara Ekspresi
  • 1946 – Ordal Demokan, Türk bilim insanı (ö. 2004)
  • 1961 – Julia Louis-Dreyfus, Amerikalı aktris ve komedyen
  • 1966 – Erhan Güleryüz, Türk müzisyen
  • 1966 – Patrick Dempsey, Amerikalı oyuncu
  • 1968 – Andy Jassy, Amerikalı iş insanı
  • 1972 – Ozan Doğulu, Türk DJ ve aranjör
  • 1975 – Andrew Yang, 2020 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık adayı
  • 1976 – Angelos Basinas, Yunan millî futbolcu
  • 1976 – Mario Yepes, Kolombiyalı millî futbolcu
  • 1977 – Şeyla Halis, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
  • 1977 – Orlando Bloom, İngiliz sinema oyuncusu
  • 1978 – Seda Akman, Türk sinema ve dizi oyuncusu
  • 1983 – Ender Arslan, Türk basketbolcu
  • 1983 – Lemi Filozof, Türk sinema ve televizyon oyuncusu
  • 1986 – Duygu Çetinkaya, Türk oyuncu
  • 1986 – Joannie Rochette, Kanadalı buz patenci
  • 1988 – Max Payne, bilgisayar oyunu karakteri
  • 1990 – Liam Hemsworth, Avustralyalı aktör
  • 1991 – Alan Patrick, Brezilyalı futbolcu
  • 1996 – Onur Seyit Yaran, Türk dizi oyuncusu ve eski model
  • 1997 – Egan Bernal, Kolombiyalı yol bisikleti yarışçısıdır
  • 1997 – Luis Díaz, Kolombiyalı futbolcudur

Ayrıca Kontrol Edin

Tarihte 6 şubatta ölenler

Ölümler 743 – Hişâm bin Abdülmelik, onuncu Emevî halifesidir (d. 691) Hişâm bin Abdülmelik Arapça Hüsn-ü Hatt ile …

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir