Tarihte 9 Ocak

• 1529 – Wang Yangming, Ming Hanedanı döneminde yaşamış bir Çinli hattat, filozof ve devlet adamı (d. 1472)
• 1757 – Bernard le Bovier de Fontenelle, Fransız aydınlanmasının düşünürü (d. 1657)
• 1848 – Caroline Herschel, Alman-İngiliz astronom (d. 1750)
• 1852 – Mirza Taki Han, İran Başbakanı (d. 1807)
• 1854 – Almeida Garrett, Portekizli şair, oyun yazarı, romancı ve siyasetçi (d. 1799)
• 1873 – III. Napolyon, Fransa İmparatoru (d. 1808)
• 1878 – II. Vittorio Emanuele, Sardinya Krallığı’nın Kralı (d. 1820)
• 1878 – Ömer Fevzi Paşa, Osmanlı askeri ve devlet adamı (d. 1818)

Ömer Fevzi
Doğum	1818 Tokat
Ölüm	9 Ocak 1878 (60 yaşında) Şam
Bağlılığı	Osmanlı İmparatorluğu
Hizmet yılları	1837-1878
Rütbesi	Müşir
Komutası	Hersek Fırkası, 3. Ordu, İşkodra Vali ve Komutanı, Bosna Vali ve Komutanı, Girit Vali ve Komutanı, Tuna Valisi, Selanik Valisi, Şura-yı Devlet Azası, Cezayir-i Bahr-i Sefid Valisi, Edirne Valisi, Dahiliye Nazırı, Suriye Valisi
Çatışma/savaşları	Kırım Savaşı
Ödülleri	Silistre Madalyası Couronne de Fer Légion d’honneur

Ömer Fevzi Paşa (1818, Tokat – 9 Ocak 1878, Şam), Osmanlı askeri ve devlet adamı.

Kırım Savaşı sırasında Serdar-ı Ekrem Ömer Lütfi Paşa’nın ordusunda II. Kurmay Başkanı olarak görev yapmış olduğu için “Küçük Ömer Fevzi Paşa” olarak anılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda çeşitli valiliklerde bulundu.

Yaşamı

1818’de Tokat’ta dünyaya geldi. Yüzyıllardır Anadolu topraklarında bulunan Tokat’ta yerleşik Latifoğlu ailesinin bir ferdidir. 1700’lü yılların sonundaki Anadolu’daki en güçlü Ağa olarak bilinen Latifoğlu Osman Ağa’nın oğludur.

Padişah II. Mahmud, Anadolu’nun en güçlü ağalarından birisi olan Latifoğlu Osman Ağa’nın bir isyan başlatmasından endişelendiği için aşar vergisi artırımı öncesinde kendisini tutuklatarak İstanbul’a getirtmiş ve ev hapsine mahkûm etmişti.

Eğitimi

Latifoğlu Osman Ağa’nın oğlu Ömer Fevzi, II. Mahmut tarafından Viyana’da “Mekteb-i Osmani” olarak bilinen askerî okula gönderildi. Bu okul zamanında Avrupa’daki en önemli birkaç askerî okuldan biriydi ve Avusturyalı Albay Hauzlab nezaretinde eğitim verilmekteydi. Ömer Fevzi yedi yıla yakın bu okulda eğitim aldıktan sonra İstanbul’a döndü.

Askeri Kariyeri ve aldığı madalyalar

Osmanlı ordusunda görev yapan Ömer Fevzi’nin 1854 yılında Rusya ile başlayan Kırım Savaşı üzerine Serdar-ı Ekrem Ömer Paşa’nın ordusunda II. Kurmay Başkan olup, Şumnu ve Silistre kuşatmalarında gösterdiği liyakatten dolayı Mirliva (Tuğgeneral) oldu ve Silistre Madalyası aldı. Serdar-ı Ekrem Ömer Paşa’ya nispetle rütbece daha ast olan Ömer Fevzi’ye Küçük Ömer Fevzi Paşa denildi.

1857 senesinde Ömer Fevzi Paşa Tuna’da kurulan Avrupa Komisyonu’na tam 6 sene Başkanlık yaptı ve bu dönemdeki başarılarından dolayı Avusturya kendisini Couronne de Fer nişanı ile, Fransa da Légion d’honneur nişanı^[1] ile onurlandırdı.

Ömer Fevzi Paşa 1863 senesinde Tümgeneral oldu ve Hersek Fırkası Kumandanlığı’na tayin oldu. 1865 senesinde Manastır’da III. Ordu Komutanı oldu.

Mareşal olması ve yaptığı valilikler

1868 yılında mareşal rütbesi ile İşkodra Vali ve Komutanlığına, 1869 senesinde Bosna Vali ve Komutanlığı’na, aynı sene sonunda Girit Vali ve Komutanlığı’na tayin oldu. 1869 yılında Avusturya tarafından Franz Joseph Nişanı’nın I. rütbesi ile onurlandırıldı. 1870 yılı Kasım ayında Tuna Valisi, 1872 yılında Selanik Valisi, 1873 yılında Şuray-ı Devlet Azası, daha sonra Akdeniz Adaları Valisi ve Edirne Valisi oldu. 8 Ağustos 1876 tarihinde Dahiliye Nazırlığı’na getirildi. 9 Ocak 1878 tarihinde Şam’da Suriye Valisi görevinde iken öldü.

Özel hayatı

Müşir Ömer Fevzi Paşa’nın Cemil Bey adlı bir oğlu olmuştur. Bağdat ve Basra’da Kaymakamlık görevlerinde bulunan, Basra’da görevi başında vefat eden Cemil Bey’den olma iki erkek torunu vardır: Behiç Erkin (1869-1961) ve Dr. Talat Erkin (1900-1974). Torunlarından Behiç Bey, Çanakkale Savaşı’nın kazanılmasında önemli rol oynayan ve Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın kuruluşunu gerçekleştiren bir asker; cumhuriyet döneminde önemli bir diplomat olarak hizmet veren bir tarihi kişiliktir ve Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Mustafa Kemal’in yakın arkadaşıdır.

• 1907 – Muzaffereddin Şah, İran Şahı (d. 1853)

Muzaffereddin Şah
İran Şahı
Hüküm süresi	1 Mayıs 1896 – 3 Ocak 1907
Önce gelen	Nasıreddin Şah
Sonra gelen	Muhammed Ali Şah
Doğum	23 Mart 1853 Tahran, Kaçar Devleti
Ölüm	3 Ocak 1907 (53 yaşında) Tahran, Kaçar Devleti
Defin	İmam Hüseyin Türbesi
Tam adı Şehinşah el-Sultan Muzafferüddin Kaçar Allah Halad ül-Mülk
Hanedan	Kaçar Hanedanı
Babası	Nasıreddin Şah
Annesi	Shokouh el-Saltaneh
Dini	İsnâaşeriyye
İmza

Muzaffereddin Şah (23 Mart 1853, Tahran – 9 Ocak 1907, Tahran), 1896-1907 yılları arasında İran şahı olarak hüküm sürdü.

Kaçar Hanedanı’ndan Nasıreddin Şah’ın oğluydu. 1861’de veliaht seçilerek ülkenin kuzeyindeki Azerbaycan’a vali olarak atandı. Aynı şekilde Farsçaya çok aşina olmadığından Farsçayı Azeri Türkçesiyle konuşurdu.^[1] Mayıs 1896’da tahta geçtiğinde, ülkeyi yönetmeye hazır değildi. Ciddi bir sorun oluşturan bütçe açığını kapatmak için siyasal ödünler karşılığında Rusya’dan borç alma yoluna gitmesi, aldığı borçları 1900 – 1905 arasında yaptığı üç Avrupa gezisinde harcaması ve Rusya’nın İran’daki nüfuzunu giderek arttırması yönetimine karşı güçlü bir muhalefetin doğmasına yol açtı. 1906’da başlayan karışıklıkların çok geçmeden bütün ülkeye yayılması üzerine Ekim 1906’da anayasal monarşi yönetimine geçmek zorunda kaldı.

• 1918 – Charles-Émile Reynaud, Fransız fen öğretmeni ve mucit (d. 1844)
• 1923 – Katherine Mansfield, Yeni Zelandalı romancı, kısa öykü yazarı ve deneme yazarı (d. 1888)
• 1927 – Houston Stewart Chamberlain, İngiliz yazar ve filozof (d. 1855)
• 1933 – Daphne Akhurst, Avustralyalı tenisçi (d. 1903)
• 1940 – Ali Rıza Arıbaş, Türk siyasetçi (d. 1882)
• 1943 – R.G. Collingwood, İngiliz filozof ve tarihçi (d. 1889)
• 1945 – Osman Cemal Kaygılı, Türk yazar (d. 1890)
• 1947 – Karl Mannheim, Alman sosyolog (d. 1893)
• 1947 – Yusuf Ziya Zarbun, Türk siyasetçi (d. 1877)
• 1951 – Ahmet Hamdi Akseki, Türk din bilgini ve Diyanet İşleri’nin 3. Başkanı (d. 1887)
• 1953 – Bedros Baltazar, Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu ve operet sanatçısı (d. 1866)
• 1957 – Hamdi Çelen, Türk siyasetçi (d. 1892)
• 1961 – Emily Greene Balch, Amerikalı ekonomist, yazar ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1867)
• 1963 – Fridolin von Senger und Etterlin, Nazi Almanyası generali (d. 1891)
• 1964 – Halide Edip Adıvar, Türk yazar (d. 1884)
• 1968 – Avni Yukaruç, Türk siyasetçi (d. 1893)
• 1979 – Pier Luigi Nervi, İtalyan inşaat mühendisi (d. 1891)
• 1980 – Naim Erem, Türk siyasetçi (d. 1894)
• 1982 – Hürrem Müftügil, Türk siyasetçi (d. 1898)
• 1982 – Nurullah Berk, Türk ressam ve yazar (d. 1906)
• 1984 – Alp Zeki Heper, Türk yönetmen (d. 1939)
• 1990 – Cemal Süreya, Türk şair (d. 1931)
• 1993 – Ragıp Sarıca, Türk siyasetçi (d. 1912)
• 1995 – Alaettin Eriş, Türk siyasetçi (d. 1908)
• 1995 – Peter Cook, İngiliz oyuncu, varyete sanatçısı ve yazar (d. 1937)
• 1996 – Özdemir Sabancı, Türk iş insanı (d. 1941)
• 2001 – Yusuf Bozkurt Özal, Türk siyasetçi (d. 1940)
• 2004 – Burçin Bircan, Türk manken (d. 1984)
• 2009 – Irène Mélikoff, Rus ve Azeri asıllı Fransız Türkolog (d. 1917)
• 2009 – Süleyman Çağlar, Türk siyasetçi (d. 1920)
• 2010 – Saltuk Kaplangı, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1932)
• 2012 – Malam Bacai Sanhá, Gine-Bissau Cumhurbaşkanı (d. 1947)
• 2013 – James M. Buchanan, Amerikalı iktisatçı (d. 1919)
• 2013 – Vivian Brown, San Francisco ikizlerinden biri (d. 1927)
• 2014 – Amiri Baraka, Afrikalı-Amerikalı yazar, şair ve aktivist (d. 1934)
• 2014 – Dale T. Mortensen, Amerikalı ekonomist (d. 1939)
• 2014 – Erdal Alantar, Türk ressam (d. 1932)
• 2014 – Lorella De Luca, İtalyan sinema ve dizi oyuncusu (d. 1940)
• 2015 – Amedy Coulibaly, Fransız suçlu (d. 1982)
• 2015 – Brian Friel, İrlandalı çevirmen ve oyun yazarı (d. 1929)
• 2015 – Roy Tarpley, Amerikalı profesyonel basketbolcu (d. 1964)
• 2015 – Samuel Goldwyn, Jr., Amerikalı film yönetmeni (d. 1926)
• 2016 – Bircan Pullukçuoğlu, Türk müzisyen (d. 1948)
• 2016 – Cielito del Mundo, Filipinli şarkıcı ve oyuncu (d. 1935)
• 2016 – Maria Teresa de Filippis, İtalyan otomobil yarışçısı (d. 1926)
• 2016 – Zelimhan Yakub, Azerbaycanlı şair ve siyasetçi (d. 1950)
• 2018 – Terence Marsh, İngiliz sanat yönetmeni ve tasarımcı (d. 1931)
• 2018 – Jean-Marc Mazzonetto, Fransız ragbi oyuncusu (d. 1983)
• 2018 – Robert Minlos, Sovyet-Rus matematikçi (d. 1931)
• 2018 – Odvar Nordli, Norveçli siyasetçi (d. 1927)
• 2018 – Yılmaz Onay, Türk yazar, yönetmen ve çevirmen (d. 1937)
• 2018 – Kato Ottio, Papua Yeni Gineli ragbi oyuncusu (d. 1994)
• 2018 – Aleksandr Vedernikov, Rus-Sovyet opera sanatçısı, oda şarkıcısı ve eğitmen (d. 1927)
• 2019 – Gebran Areiji, Lübnanlı siyasetçi (d. 1951)
• 2019 – Kjell Bäckman, İsveçli sürat patencisi (d. 1934)
• 2019 – Verna Bloom, Amerikalı oyuncu (d. 1938)
• 2019 – Óscar González-Quevedo, İspanyol-Brezilyalı Cizvit rahibi ve yazar (d. 1930)
• 2019 – Conxita Julià, Katalan kökenli İspanyol kadın şair (d. 1920)
• 2019 – Paul Koslo, Alman-Kanadalı oyuncu (d. 1944)
• 2019 – Anatoli Lukyanov, Sovyet-Rus komünist siyasetçi (d. 1930)
• 2019 – Paolo Paoloni, İtalyan oyuncu (d. 1929)
• 2019 – Alan Trask, Amerikalı siyasetçi (d. 1933)
• 2020 – Walter J. Boyne, Amerikalı havacı rütbeli asker, savaş pilotu, tarihçi ve yazar (d. 1929)
• 2020 – Rudolf de Korte, Hollandalı politikacı ve iş insanı (d. 1936)
• 2020 – Pampero Firpo, Ermeni kökenli Arjantinli-Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1930)
• 2020 – Ivan Passer, Çek-Amerikalı film yönetmeni ve senarist (d. 1933)
• 2021 – Mehdi Attar-Eşrefi, İranlı orta sıklet halterci (d. 1948)
• 2021 – Jerry Douglas, Amerikalı pornografik film ve tiyatro yönetmeni, senarist (d. 1935)
• 2021 – František Filip, Çek film yapımcısı ve yönetmeni (d. 1930)
• 2021 – Anatolii Mokrousov, Ukraynalı siyasetçi (d. 1943)
• 2021 – Margaret Morrison, Kanadalı bir filozoftur (d. 1954)
• 2021 – John Reilly, Amerikalı aktör (d. 1936)
• 2022 – Viktor Çakrıgin, Rus eski profesyonel futbolcudur (d. 1984)
• 2022 – Fiona Denison, İskoç hekim ve akademisyen (d. 1970)
• 2022 – Vail el-İbraşi, Mısırlı gazeteci ve televizyon sunucusu (d. 1963)
• 2022 – Tehani el-Cibali, Mısırlı kadın hukukçu (d. 1950)
• 2022 – Dwayne Hickman, Amerikalı aktör, televizyon yapımcısı ve yönetmeni (d. 1934)
• 2022 – Bob Saget, Amerikalı oyuncu, stand-up’çı, komedyen, yazar, yönetmen ve yapımcı (d. 1956)
• 2023 – Yahya Baş, Türk siyasetçi (d. 1952)
• 2023 – Melinda Dillon, Amerikalı bir aktris (d. 1939)
• 2023 – Simone Kramer, Hollandalı çocuk kitabı yazarı ve çevirmen (d. 1939)
• 2023 – Ferenc Mészáros, Macar eski millî futbolcu ve teknik direktördür (d. 1950)
• 2023 – Alex Müller, İsviçreli fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1927)
• 2023 – Mikio Sato, Japon matematikçi (d. 1928)
• 2023 – Norma Whiteman, Avustralyalı kriketçi (d. 1927)

wikipedia