Ölümler
- 1309 – Folignolu Angela, İtalyan mistik ve yazar (d. 1248)
- 1761 – Stephen Hales, İngiliz fizyolojist, kimyacı ve mucit (d. 1677)
- 1782 – Ange-Jacques Gabriel, Fransız mimar (d. 1698)
- 1786 – Moses Mendelssohn, Alman filozof (d. 1729)
- 1825 – I. Ferdinando, Sicilyateyn Kraliyeti’nin Kralı (d. 1751)
- 1877 – Cornelius Vanderbilt, Amerikalı girişimci (d. 1794)
- 1882 – John William Draper, Amerikalı bilim insanı, filozof, hekim, tarihçi, kimyager ve fotoğrafçı (d. 1811)
- 1886 – Pyotr Tkaçov, Rus yazar, eleştirmen ve devrimci (d. 1844)
- 1891 – Pierre de Decker, Belçikalı politikacı, devlet adamı ve yazar (d. 1812)
- 1892 – James Redhouse, İngiliz dil bilgini, mütercim ve sözlük yazarı (d. 1811)
- 1896 – Henri Alfred Jacquemart, Fransız heykeltıraş (d. 1824)
- 1910 – Frederick Matthew Darley, Yeni Güney Galler’in 6. Yüksek Yargıcı (d. 1830)
- 1913 – Alfred Graf von Schlieffen, Alman general (d. 1833)
- 1915 – Anton von Werner, Alman ressam (d. 1843)
- 1919 – Georg von Hertling, Alman devlet adamı ve düşünür (d. 1843)
- 1924 – René Basset, Fransız şarkiyatçı (d. 1855)
- 1927 – Süleyman Nazif, Türk şair, yazar ve devlet adamı (d. 1870)
- 1929 – Cemil Arıcan, Türk siyasetçi (d. 1880)
- 1936 – James Churchward, İngiliz asker, araştırmacı, kaşif, balık uzmanı, maden bilimcisi ve tarihçi (d. 1851)
- 1941 – Henri Bergson, Fransız filozof ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1859)
- 1960 – Albert Camus, Fransız yazar, düşünür ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1913)
- 1961 – Erwin Schrödinger, Avusturyalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1887)
- 1963 – Muzaffer Sarısözen, Türk folklorcu, Türk halk müziği sanatçısı ve derleyici (d. 1899)
- 1965 – T.S. Eliot, ABD asıllı Britanyalı şair, oyun yazarı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1888)
- 1966 – Georges Theunis, Belçika’nın 24. Başbakanı (d. 1873)
- 1967 – Boris Kraigher, Sloven komünist partizan, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti Başbakanı (d. 1914)
- 1975 – Carlo Levi, İtalyan ressam, yazar, doktor, aktivist ve antifaşist (d. 1902)
- 1989 – Junko Furuta, Öldürülen Japon genç kız (d. 1971)
- 2000 – Spiros Markezinis, Yunan siyasetçi (d. 1909)
- 2003 – Sabiha Gürayman, Türk inşaat mühendisi ve voleybolcu (Türkiye’nin ilk kadın inşaat mühendisi) (d. 1910)
- 2010 – Kemal Demir, Türk hekim, siyasetçi ve Kızılay Genel Başkanı (d. 1921)
- 2010 – Tsutomu Yamaguchi, Japon mühendis (d. 1916)
- 2013 – Şenay Yüzbaşıoğlu, Türk pop müzik şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1947)
Şenay Yüzbaşıoğlu, (19 Ocak 1947[1][2] – 4 Ocak 2013), Türk şarkıcı ve söz yazarıdır. Sev Kardeşim ve Hayat Bayram Olsa şarkıları ile tanınmıştır.
Hayatı ve kariyeri
1947-1970
1947’de İstanbul’da doğan Şenay, ilkokulda Bülent Tarcan yönetimindeki çocuk korosuna katıldı. İngilizce eğitim veren bir koleje girdikten sonra Matmazel Roselten’dan caz, soul ve Amerikan standartlarında şan dersi aldı.[2] Şenay, müziğe profesyonel olarak 1965’te Cahit Oben orkestrası ile başladı. 1967’nin başında Şerif Yüzbaşıoğlu orkestrasına katıldı. Bu dönemde sahnede blues şarkıları seslendirdi.[1] 1969’da; daha önce Dario Moreno, Tülay German, Ruhi Su, Doğan Canku, Esin Afşar ve Emel Sayın’ın sahne aldığı, Erkan Özerman’ın Ankara’da açtığı ‘Anahtarlı Bulvar’ adlı bir gece kulübünde sahne almaya başladı. Şenay aynı yıl, daha sonra İstanbul Gelişim Orkestrası adını alacak Şerif Yüzbaşıoğlu, Salim Ağırbaş, Atilla Özdemiroğlu, Selçuk Başar, Uğur Başar, Garo Mafyan, Asım Ekren’den kurulu orkestranın İhsan Kayral’la birlikte iki solistinden biri oldu. Daha sonra Şenay’ın orkestra partneri Neco oldu ve orkestraya Onno Tunç, Cengiz Teoman, Aşkın Arsunan, Atilla Şereftuğ, Erdal Kızılçay gibi müzisyenler katıldı. 1970’te Şerif Yüzbaşıoğlu ile Şenay evlendi.[3]
1971-1979
1971’de müziklerini basit bulduğu için pek gönüllü olmadan ama aranjmanların sözlerini de yazarak “Benim Olursan/Sev Kardeşim” adlı plağı doldurdu. Plağın B yüzündeki “Sev Kardeşim” yılın şarkısı seçildi ve Şenay’a yılın şarkıcısı ödülünü getirdi. 1972’de aynı ödülleri “Hayat Bayram Olsa/Nen Var Canım Kardeşim?” plağı ile aldı. İki yıl içinde Türk popunun en ünlü kadın yıldızlarından biri oldu. “Sev Kardeşim“, “Hayat Bayram Olsa“, “Beyaz Ülke“, “Gerçek Nerde?“, “Açıl Susam Açıl“, “Ve Ağlıyorum“, “Varlar Yoklar“, “Dön Artık“, “Sev Yeter ki“, “Dünden Bugüne” ve “Sessiz Bir Yer” gibi hit 45’likler doldurdu. Dönemin pop müzik şarkıcılarının aksine, sözlerini kendi yazdığı şarkılarında hümanist konulardan bahsetti. Fiziksel görünümü de dönemin alaturka, yırtmaçlı, ağır makyajlı pop şarkıcılarından farklı idi. Gazinolarda çok az çalışan Şenay, müzik hayatını ağırlıkla plak ve konserlerle sürdürdü ve magazinden uzak durdu. Bülent Ecevit’in “Karaoğlan” lakabıyla kazandığı seçimlerden önce, mitinglerde Ecevit’ten önce sahne alarak “Sev Kardeşim” ve “Hayat Bayram Olsa“yı söyledi. Siyasi mitinglerde sahne alan ilk sanatçıdır. Bir dönem şarkı sözleri TRT tarafından solcu bulundu ve Selda Bağcan, Cem Karaca, Melike Demirağ, Fikret Kızılok ve Bülent Ortaçgil gibi kara listeye alındı. Apollonia (1971), Tokyo (1971-73-76) Spilt (1973), Sopot, Altın Orfe (1975), Atina, Yamaha gibi pop müzik festivallerinde “Perhaps One Day“, “Let In the Light” gibi şarkılarla katıldı, aldığı 7 ödülle uluslararası festivallerde en çok ödül alan pop müzik şarkıcılarından biri oldu.[2] Türkiye’ye gelen bazı caz sanatçılarına vokal yaptı. Modern müzik kliplerinin öncüleri sayılacak şarkı üzerine kısa filmleri İzzet Öz, “Diskovizyon“, “Sihirli Lamba” gibi televizyon programlarında ilk olarak Şenay ve Seyyal Taner için çekti. 1975’te ilk Eurovision Şarkı Yarışması elemelerine katıldı ve sözlerini kendi yazdığı Selçuk Başar bestesi “Umut” adlı şarkıyla finale kaldı ancak eşi Şerif Yüzbaşıoğlu jüride olduğu için, dedikodulara mahal vermemek adına yarışmadan çekildi. Nilüfer’in seslendirdiği Nino Varon bestesi olarak katılan “Boşver” ise orijinal olmadığı iddia edilince Nilüfer tarafından yarışmadan çekildi.
1980-1989
1980’de Ajda Pekkan’ın Eurovision temsili için ısmarlanan ve Türkiye finalinde ikinci olan Şerif Yüzbaşıoğlu’nun hüseyni makamındaki bestesi “Olsam“ın demo kaydını okudu ve bu yorum Pekkan’ın yorumundan daha çok beğenildi.[kaynak belirtilmeli] Rumuzla katılınan yarışmalarda, özellikle açık gırtlakla yorumladıkları şarkılardaki sesleri, sık sık popüler müziğin bir başka ön plandaki bestecisi Ergüder Yoldaş şarkılarıyla tanınan Nur Yoldaş’la karıştırıldı. Uzun yıllar Şerif Yüzbaşıoğlu’nun aranjeleriyle Coca Cola’nın Türkiye cıngıllarını seslendirir, üç kez dünyada yılın Cola cıngılları değerlendirmesinde birinci oldu. İlk albümünü İngilizce sözlü “Wish“, “Who Are You?“, “When Grass Is Gold” gibi şarkılarla Bulgaristan’da çıkarır. Türkiye’deki ilk ve tek albümü ise “Şenay” adıyla yayımlandı. “Honki Ponki“, “Çirozname“, “Dalkavuk“, “Kent Yaşamı“, “Şarkılar“, “Doy Doy Doy Doymadım” ve “Bir Gün O Yok Diyecekler” gibi şarkılar yer aldı. Funk ve disko tarzlarındaki plak yılın en çok satan plağı oldu. “Honki Ponki” İngilizce sözlerle Hollanda, Japonya, Belçika, Fransa, Almanya gibi ülkelerde, “Honky Ponky” ismiyle 45’lik olarak yayımlandı ve Beyaz Kelebekler’in “Sen Gidince“sinden sonra Avrupa listelerine giren ikinci Türk plağı oldu, üçüncüsü ise Barış Manço’nun “Nick the Chopper” şarkısıdır. O dönemde Ajda Pekkan başta olmak üzere pek çok pop şarkıcısının Avrupa plakları başarısız oldu. Şenay ise iyi bir çıkış yakalayıp; Aydın Esen, Harun Kolçak, Fatih Erkoç, Şenova Ülker, Levent Altındağ gibi müzisyenlerden oluşan “Karma” adlı bir orkestra kurup konserlere başlayacakken, 1981’de Türkiye’nin önde gelen müzik adamlarından orkestra şefi, aranjör ve besteci eşi Şerif Yüzbaşıoğlu’nu kaybetti.
1981’de eski orkestra arkadaşı Selçuk Başar’ın ısrarıyla onun “Bigudi” adlı şarkısını seslendirir ve Eurovision’da finale kalır ama devam edemeyeceğini açıklayıp şarkıyı Neco’ya devreder, sözleri nedeniyle kadın şarkısı olduğu için “Bigudi“yi Füsun Önal seslendirdi ve Türkiye ikincisi oldu. 1982’de Aydın Esen’in zorlamasıyla onun Eurovision için hazırladığı “Müzikle Yaşam” isimli şarkıyı seslendirip finale kaldı ama yine devam edemeyeceğini belirtip çekildi, Aydın Esen de yarışmaya başka bir şarkıcıyla devam etmek istemediği için şarkısını yarışmadan çekti. 1984’te Almanya’da punk-rock Grand-Prix yarışması için aldığı bir teklifle yeniden müziğe dönüp, 1985’in sonunda Asım Ekren’in teklifiyle yılbaşında orkestrasının solisti olarak sahne aldı. Bir plak için bestecilerle görüştüğünü açıklasa da daha sonra herhangi bir çalışmada bulunmadı.[4] 1989’da yine uzun bir aradan sonra televizyonda şarkılar seslendirdi.[5]
1990-2013
1990’da Popsav yönetim kuruluna katılıp konserler verdi.[6] Eşinin ölümünden 90’lı yılların ilk yarısına kadar aralıklarla caz şarkıcısı olarak birkaç kulüp çalışması ile müzik programlarında şarkılar seslendirip müziğe döneceğini açıklasa da psikolojik sorunlar nedeniyle kendini toparlayamadı. 1993’te Aydın Esen, Erdal Kızılçay ve Eser Taşkıran gibi müzisyenlerin desteğiyle Mevlana’nın şiirlerinin İngilizce çevirilerine fusion tarzıyla bir demo hazırladı. EMI İngiltere’den “ok” alan albüm, EMI Türkiye’nin başındaki Yeşil Giresunlu’nun engellemesiyle karşılaştı. 3 yıllık süreçte çeşitli engellerle birlikte bazı kulisler sonucu Kültür Bakanlığı’nın da ekonomik desteğini çekmesiyle 1995’ten sonra Şenay yeniden kendini müzik dünyasından soyutladı.[2] Popüler olduğu dönemde de sosyal bir karaktere sahip olmayan Şenay, kendini yazıya ve Salvador Dali etkisinde sürrealist yağlı boya resimlere verdi. Şenay Yüzbaşıoğlu, 4 Ocak 2013’te, 65 yaşında, Gümüşsuyu’ndaki evinde vefat etti; Ayazağa Mezarlığı’na defnedildi. 1981 yılında ölen eşi Şerif Yüzbaşıoğlu’nun yanına gömülmek istiyordu ancak ‘mezarın tapusu bulunamadığı’ gerekçesiyle bu son isteği yerine getirilemedi.[7]
- 2013 – Tony Lip, Amerikalı oyuncu (d. 1930)
- 2014 – Mrinal Das, Bangladeşli komünist siyasetçi ve sendikacı (d. 1948)
- 2014 – Sergey Kozlov, eski Sovyet ve Rus futbolcu ve teknik direktördür (d. 1960)
- 2015 – Pino Daniele, İtalyan şarkıcı, gitarist ve söz yazarı (d. 1955)
- 2015 – Azizullah Ludin, eski Afganistan Bağımsız Seçim komisyonu üyesi siyasetçi (d. 1939)
- 2015 – Natalino Pescarolo, İtalyan Katolik Piskopos (d. 1929)
- 2015 – Stuart Scott, Amerikalı spor spikeri ve spor yorumcusu (d. 1965)
- 2015 – René Vautier, Fransız film yönetmeni (d. 1928)
- 2016 – Tom Allin, İngiliz kriket oyuncusu (d. 1987)
- 2016 – Stephen W. Bosworth, Amerikalı akademisyen ve diplomat (d. 1939)
- 2016 – Michel Galabru, Fransız oyuncu (d. 1922)
- 2016 – Jorge Lepra, Uruguaylı diplomat ve siyasetçi (d. 1942)
- 2016 – Achim Mentzel, Alman müzisyen ve oyuncu (d. 1946)
- 2016 – Maja Maranow, Alman oyuncu (d. 1961)
- 2016 – Andres Rodríguez, Venezuelalı iş insanı ve at binicisi (d. 1984)
- 2016 – Robert Stigwood, Avustralyalı film yapımcısı (d. 1934)
- 2016 – Sedat Üründül, Türk yüksek inşaat mühendisi ve müteahhit (d. 1919)
- 2017 – Hişam el-Uteybi, Kuveytli eski bakan ve siyasetçidir (d. 1946)
- 2017 – Heinz Billing, Alman fizikçi ve bilgisayar mühendisidir (d. 1914)
- 2017 – William J. Cason, Amerikalı siyasetçi ve avukat (d. 1924)
- 2017 – Willie Evans, Siyahi profesyonel Amerikan fubolcusu (d. 1937)
- 2017 – Jordi Pagans i Monsalvatje, İspanyol ressamdır (d. 1932)
- 2017 – Ezio Pascutti, İtalyan futbolcu ve teknik direktör (d. 1937)
- 2017 – Georges Prêtre, Fransız orkestra şefi (d. 1924)
- 2017 – Anna Senkoro, Tanzanyalı siyasetçi (d. 1962)
- 2017 – Gabriel Tang, Güney Sudanlı isyancı milislerin lideri general (d. 1960)
- 2017 – Anthony Tu Shihua, Çinli Katolik piskopos (d. 1919)
- 2018 – Aharon Appelfeld, İsrailli romancı ve yazar (d. 1932)
- 2018 – Ulhas Bapat, Hint santoor enstrümanı çalan bir müzisyendir (d. 1950)
- 2018 – Brendan Byrne, Amerikalı siyasetçi (d. 1924)
- 2018 – Johannes Brost, İsveçli oyuncu ve komedyendir (d. 1946)
- 2018 – Lyli Herse, Eski Fransız kadın bisiklet yarışçısıdır (d. 1928)
- 2018 – Senichi Hoshino, eski Japon beyzbolcu ve spor antrenörüdür (d. 1947)
- 2018 – Vladimir Yankilevsky, Rus sanatçıdır (d. 1938)
- 2019 – İvan Bortnik, Sovyet-Rus oyuncu (d. 1939)
- 2019 – Harold Brown, Amerikalı nükleer fizikçi (d. 1927)
- 2019 – John Burningham, İngiliz çocuk kitapları yazarı ve çizerdir (d. 1936)
- 2019 – Harold Demsetz, Amerikalı ekonomist (d. 1930)
- 2019 – Leo J. Dulacki, Amerikalı asker (d. 1918)
- 2019 – Turhan Erdoğan, Türk akademisyen ve inşaat mühendisi (d. 1938)
- 2019 – Miguel Gallastegui, İspanyol bask pelota (pelotari) sporcusudur (d. 1918)
- 2019 – David Garman, İngiliz mucit ve iş adamıdır (d. 1922)
- 2019 – Louisa Moritz, Küba asıllı Amerikalı oyuncu ve avukattır (d. 1946)
- 2019 – Norman Snider, Kanadalı senarist ve oyuncu (d. 1945)
- 2020 – Oliver Batali Albino, Güney Sudanlı politikacı (d. 1935)
- 2020 – Guy Arnold, Britanyalı kâşif, eğitimci, gazeteci, kuzey-güney ilişkileri uzmanı, seyahat ve politika yazarı (d. 1932)
- 2020 – Russell Bannock, Kanadalı savaş pilotu ve yazar (d. 1919)
- 2020 – Herbert Binkert, Alman millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1923)
- 2020 – Tom Long, Avustralyalı aktör (d. 1968)
- 2020 – Lorenza Mazzetti, İtalyan film yönetmeni, romancı, ressam ve fotoğraf sanatçısı (d. 1927)
- 2020 – Walter Ormeño, Perulu eski millî futbolcu (d. 1926)
- 2021 – Tom Acker, Amerikalı beyzbolcu (d. 1930)
- 2021 – Anatoliy Butenko, Ukraynalı siyasetçi (d. 1938)
- 2021 – Sandra Hutchens, Amerikalı kamu güvenliği yetkilisi ve siyasetçi (d. 1955)
- 2021 – Franco Loi, İtalyan şair ve deneme yazarı (d. 1930)
- 2021 – Laurent Mailhot, Kanadalı tarihçi, yazar, profesör, deneme yazarı ve edebiyat eleştirmenidir (d. 1931)
- 2021 – John Muckler, Kanadalı profesyonel eski buz hokeyi oyuncusu, antrenör ve yönetici (d. 1934)
- 2021 – Elias Rahbani, Lübnanlı bir müzisyen, besteci, söz yazarı, orkestra şefi (d. 1938)
- 2021 – Tanya Roberts, Amerikalı oyuncu, yapımcı ve komedyen (d. 1955)
- 2021 – M. R. Schunker, Hint Donanması’nda görev almış amiral rütbesindeki eski asker (d. 1924)
- 2021 – Gregory Sierra, Amerikalı aktör (d. 1937)
- 2021 – Martinus Veltman, Hollandalı teorik fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1931)
- 2022 – Javier Astúa, Kosta Rikalı millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1968)
- 2022 – Joan Copeland, Amerikalı oyuncu (d. 1922)
- 2022 – William M. Ellinghaus, Amerikalı girişimci ve iş adamı (d. 1922)
- 2022 – Irma Mico, Avusturya-Macaristan doğumlu Fransız direniş savaşçısı (d. 1914)
- 2022 – Stelios Serafidis, Yunan eski millî futbolcu (d. 1935)
- 2023 – Thirumagan Evera, Hint siyasetçi (d. 1977)
- 2023 – David Gold, İngiliz iş adamı ve yönetici (d. 1936)
- 2023 – Elwood Hillis, Amerikalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1926)
- 2023 – Pierre Joassin, Belçikalı film yönetmeni ve senarist (d. 1948)
- 2023 – Alan Mackay-Sim, Avustralyalı biyomedikal teknisyeni (d. 1951)
- 2023 – Rosi Mittermaier, Alman kayakçı (d. 1950)
- 2023 – Beeyar Prasad, Hint söz yazarı, senarist, televizyon sunucusu ve şair (d. 1961)
- 2023 – Hans Rebele, orta saha mevkiinde oynamış Alman eski millî futbolcu (d. 1943)
- 2023 – Fay Weldon, İngiliz yazar (d. 1931)
- 2024 – Ayla Algan, Türk tiyatro sanatçısı, sinema oyuncusu ve şarkıcı (d. 1937)
- 2024 – Glynis Johns, Britanyalı sinema oyuncusu, dansçı, piyanist ve şarkıcı (d. 1923)
Tatiller ve özel günler
- Myanmar Ulusal Günü
- Diyarbakır’da Süleyman Nazif’i Anma Günü