Ahmed Sencer
Sultan Sencer’in taç giyme töreni
Büyük Selçuklu Sultanı
Hüküm süresi	1118-1157
Önce gelen	II. Mahmud
Sonra gelen	Sultan Sencer’in ölümünden sonra Büyük Selçuklu Devleti yıkıldı.
Horasan Selçuklu Sultanı
Hüküm süresi	1097-1118
Önce gelen	Arslan Argun
Sonra gelen	Harezmşahlar Devleti tarafından ele geçirildi
Doğum	5 Kasım 1086 Sincar
Ölüm	8 Mayıs 1157 (70 yaşında) Merv
Defin	Merv
Eş(ler)i	Terken Hatun Rusudan
Çocuk(lar)ı	Gevher Neseb Hatun Mahmelek Hatun Emire Hatun Melike Hatun Melik Melikşah Melik Tuğrulşah
Tam adı Ebü’l-Hâris es-Sultânü’l-a‘zam Muizzü’d-dünyâ ve’d-dîn Ahmed Sencer bin Melikşâh es-Selcûkī
Hanedan	Selçuklu
Babası	Melikşah
Annesi	Tâceddîn Hâtun
Dini	Sünni İslam

Ahmed Sencer veya Sultan Sencer ya da Muizzeddin Ahmed Sencer (5 Kasım 1086 – 8 Mayıs 1157), 1097-1118 tarihleri arası Horasan Selçuklu Sultanı, 1118-1157 döneminde Büyük Selçuklu Sultanı.

Babası Melikşah, annesi cariye kökenli Taceddin Seferiyye Hatun’dur. Babasının bir seferi sırasında, 1086 yılında Sincar’da doğdu. Babası 1092’de öldüğünde henüz küçüktü. Melikşah’ın ölmesi ile Büyük Selçuklular bir anarşi içine girdi. Melikşah’ın eşi Terken Hatun, Melikşah’ın küçük yaştaki oğlu ve Sencer’in kardeşi I. Mahmud’un sultanlığını ilan etti. Melikşah’ın büyük oğlu olan Berkyaruk ise taraftarları tarafından Rey şehrine kaçırılıp sultan ilan edildi. Bunun üzerine Berkyaruk ve I. Mahmud güçleri arasında 17 Ocak 1093 Burûçird’de yapılan savaşta Berkyaruk galip geldi. Ahmet Sencer ve Berkyaruk’un amcası olan Tutuş, Suriye’ye ilerleyerek Şam ve Halep şehirlerini eline geçirip Suriye Selçuklu Devleti’nin kurucusu oldu. Tutuş, Berkyaruk’un elinde bulunan İran arazilerini de ele geçirmek üzere Berkyaruk’a hücum ettiyse de 26 Şubat 1095’te Rey’de Berkyaruk ile yapılan savaşta yenildi ve öldü. Böylece Berkyaruk tek sultan oldu ancak zaman zaman ya kardeşleri ya da onların varislerinin ayaklanmaları ve tehditleriyle karşılaştı. Bundan sonra Büyük Selçuklu Devleti üçe bölünmüş olarak görülmeye başlandı:

• İran, Irak ve Orta Asya’nın bir kısmı Berkyaruk’un sultanlığı altında
• Suriye’de Tutuş’un iki oğlu idaresi altında Şam Melikliği ve Halep Melikliği;
• Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın kurduğu ve oğlu I. Kılıç Arslan hükümdarlığı altında Anadolu Selçuklu Devleti

1097’de Sultan Berkyaruk, 12 yaşında olan kardeşi Ahmed Sencer’e Merv şehrinde merkezi olan Horasan valiliğini verdi. Ahmed Sencer Horosan Valiliği döneminde Habeşi bin Altuntak ile mücadeleye girişmiştir. Sencer karşısında zor durumda kalan Habeşî, Sultan Berkyaruk’tan yardım istemiştir. Neticede iki taraf arasında Nûşecân yakınlarında gerçekleşen muharebe Ahmed Sencer’in galibiyeti ile sonuçlanmıştır. bundan sonra 1097-1118 döneminde hemen hemen 20 yıl devamlı olarak Horasan’ı idare etti ve Horasan’da Büyük Selçuklu Devleti’ne bağlı Horasan Selçukluları Meliği oldu. Ahmet Sencer, Horasan valiliği sırasında 1102’de Kaşgar’dan ilerleyen Ebrail Arslan Han’ı Tirmiz civarında yendi ve Kaşgarlı istilacıyı geri püskürtmeyi başardı. Sencer Horosan valiliği döneminde Gazneliler ile de askeri mücadeleler gerçekleşmiştir. Sencer Gaznelileri önce 1099’da daha sonra da 1117’de Gazne Muharebesi’nde yenmiş ve ardından Gazne şehrine girmiştir. Sencer bu seferleri ile Gaznelileri Büyük Selçuklu Devleti’nin vassallarından biri haline getirmiştir.

26 Şubat 1105’te Sultan Berkyaruk öldü. Sultan olmak için kendine vâris olarak daha yaşı küçük oğlu olan Müizzeddin Melikşah’ı seçmişti ve o II. Melikşah olarak Selçuklu Sultanı oldu. Ama iktidar, amcası olan Muhammed Tapar’ın elindeydi. O yıl geçmeden Muhammed Tapar yeğenini tahttan indirip Büyük Selçuklu Devleti sultanı olarak devleti idareye başladı. Muhammed Tapar 4 Nisan 1118’de ölünce Büyük Selçuklu Devleti’nde anarşi ve taht kavgası tekrar başladı.

Muhammed Tapar’ın yerine Irak’ta bulunan oğlu II. Mahmud Büyük Selçuklu Devleti Sultanı ilan edildi.

Horasan Meliği olan Ahmet Sencer, yeğeni II. Mahmud’un sultan olmasını ve kendisinin de yeğenine bağlı olarak Horasan’ı idare etmesini kabul etmedi. Horasan’da Ahmet Sencer Sultan olarak ilan edildi. Sencer Horasan’daki ordusuyla Irak’a, II. Mahmud’un üzerine yürüdü. 10 Eylül 1119 tarihinde Sencer ve Sultan II. Mahmud arasında Sâve yakınlarında yapılan muharebede Sencer galip geldi ve yeğenine büyük zayiat verdirdi. II. Mahmud önce çok iyi savunmalı “Saveh” şehrine kaçtı. Fakat amcası Sencer ile bir anlaşmaya girmesinin elzem olduğunu anladı. Önce vezirini Sencer ile müzakerelere gönderdi ve bir anlaşma ortaya çıktıktan sonra da şahsen Sencer huzuruna çıktı. Bu anlaşmalara göre II. Mahmud, Sencer’in Büyük Selçuk Sultanı olduğunu kabul etti ve ona biat etti. Sultan Sencer de II. Mahmud’u Irak, Azerbaycan ve batı İran üzerinde kendine tâbi alt sultan olarak tayin etti. II. Mahmud kendi idaresi altından bulunan arazilerde hutbelerde isminin Sultan Sencer’den sonra söylenmesini kabul etti. Böylece II. Mahmud 1118’de, sonradan Irak Selçuklu Devleti adı verilen tabi devletin alt hükümdarı oldu. Ancak Sultan Sencer 1157’de öldükten sonra Irak Selçuklu Devleti bağımsız oldu. Bağdat’ta bulunan Abbasi halifesi Mustarşid Sultan Sencer’e “Emir-i Müminin (Müminler Emiri)” unvanını verdi.

1128’de Harezmşahlar Devleti’nde Atsız, babası Kutbeddin Muhammed’in yerine geçti. Babası döneminde Harezmşahlar, Büyük Selçuklu Devleti’nin vasal devleti durumunda olmuştu. Atsız ise Harezmşahların bağımsız bir devlet olmasını kendisine hedef edinmişti. Atsız’ın ilk faaliyeti Hazar Denizi ve Aral Gölü arasındaki bozkırda bulunan ve daha Müslümanlığı kabul etmemiş olan Kıpçak ve Oğuz göçebe Türklerine karşı savaşmak oldu.

Atsız önceleri Sultan Ahmed Sencer’e çok sadık bir alt-hükümdar olarak göründü. Sultan Ahmed Sencer’in 1130’da Ceyhun nehrini geçip Maveraünnehir’deki Semerkant’ta yıllık tazminatı ödemeyen şehir valisi üzerine bir sefer yaptı. Bu sefere Atsız da ordusuyla katıldı. Sultan Sencer Semerkant valisini önce görevden aldı ve yerine bir kölesini vali yaptı. Vali sonradan Sultan Sencer’e özürlerini bildirip af dileyince onu tekrar valiliğe getirildi.

1133’te de Sultan Sencer, Atsız’ın ordusuyla birlikte tekrar Maveraünnehir’e hücum yaptı. Atsız, bu seferde Aral Gölü ile Seyhun Nehri arasında yaşayan Kıpçaklara karşı büyük bir askerî galibiyet kazandı. Bu arazide en korumalı mevki olan “Cend” kalesini eline geçirdi.

1153’te Selçuklu Sultanı Ahmed Sencer, aralarında ittifak etmiş bir müttefik Oğuz boyları grubuna karşı, daha önceki anlaşmalara uymayarak yıllık 20 bin koyun tazminatı vermedikleri için bir sefere çıktı. Fakat Sultan Ahmed Sencer, Oğuz müttefikler ordusu ile yaptığı muharebeyi kaybedip bu Oğuz ittifakına esir düştü. Oğuz ittifakı Horasan’ı ele geçirdi. Sultan Sencer ise Oğuz ittifakı tarafından hükümdar olarak tanınmakla birlikte esir tutulmaya devam edildi.

Horasan bir keşmekeş içine büründü ve keşmekeş döneminde büyük bir nüfus kaybına sahne oldu. Nüfusunun eski seviyesine gelmesinin 40 yıl aldığı belirtilir. Sultan Sencer esaret altındayken eşi olan Terken Hatun onun yerine hükûmeti yürütmeye çalıştı. Oğuzlar, sultan olarak eski Karahanlılar hükümdarı ve Ahmed Sencer’in yakın akrabası olan Mahmud Han’ı sultan olarak ilan ettiler. Fakat Selçuklu ordusunun önemli bir kısmı Mahmud Han’ı sultan kabul etmedi. Bu sefer Mahmud Han Oğuzlara karşı çıktı. Atsız, Oğuzların ittifakına katılmamış ve Selçuklulara sadık kalmıştı. Mahmud Han, Atsız ile bir ittifak kurarak Atsız aracılığı ile Selçuklu ordusundan Horasan’a dönmeyenlerin geri gönderilmesi için müzakereler başladı.

Fakat diğer Harezmşahlar bu keşmekeşten faydalanmayı fırsat bildiler. 1154’te Atsız’ın kardeşi İnal Tekin komutasında bir Harezm ordusu Horasan’a talan hücumu gerçekleştirdi. Önemli bir tarım alanı olan Bayhak’a (günümüzde Sebzevar’a) kadar ilerleyip bu arazileri talan etti. 1156’da Terken Hatun öldü.

Sultan Sencer’de yaklaşık 3 yıllık esaretin ardından Nisan 1156’da esaretten kurtulmayı başardı. Sultan Sencer Büyük Selçuklu Devleti idare dizginlerini tekrar eline aldı. Tekrar Horasan’da idareyi eline geçirdi. Bu arada Sultan Sencer, Harezmşahların tekrar tabi devlet olarak yine Selçuklulara bağlanmasını sağladı. Sultan Sencer ayrıca yeniden bir Oğuz ittifakı hücumuna uğramamak için Gurlular ve Bâvendîler ile antlaşmalar da yaptı.

1156 başlarında, Sultan Sencer kendisini esir almış olan Oğuzlara karşı askerî sefer düzenledi. Atsız, Sultan Sencer’in bu seferine tabi bir devlet sultanı olarak katıldı. Daha sonra oğlu II. Arslan’ı varisi olarak seçtikten sonra 1156’da öldü.

Sultan Ahmed Sencer, 8 Mayıs 1157’de öldü. Merv’de bulunan türbesine gömüldü.

Sultan Sencer’in ölümünün hemen ardından Horasan ve Maveraünnehir arazileri Harezmşahlar’ın kontrolü altına girdi.

Sultan Sencer’in karısı Türkan/Terken Hatun. Karahanlı hanedanındandır ve bu evlilik Karahanlı-Selçuklu arasında yapılan siyasi evliliklerden biridir. Ancak ikisinin birbirini çok sevdiği dönem kaynaklarında geçmektedir. Türkan Hatun, Sultan Sencer’in Oğuzlar’ın esaretinden kurtulmasından hemen önce 1156’da ölmüştür.

Sultan Sencer ile Türkan Hatun’un iki oğlu ve dört kızı toplamda altı çocuğu bulunmaktaydı. Oğulları Melikşah ve Tuğrulşah çocuk yaşlarda ölmüştü. Kızları Gevher Neseb Hatun’u Sultan Sencer, yeğeni Sultan Mahmud’a vererek yeğenini damadı yaptı ve veliahdı ilan etti. Gevher Neseb Hatun ölünce de, yeğeni Sultan Mahmud’a diğer kızı Mahmelek Hatun’u verdi. Kızlarından Emire Hatun, Halife (1118 -1135) Müsterşid Billah ile evlendi. Bu suretle Halife de Sultan Sencer’in damadı oldu. Kızı Melike Hatun’u ise Karahanlı Büyük Kağanı (1102– 1130) Arslan Muhammed Han’a verdi (bundan doğan II. Mahmud Han, sonradan altı yıl büyük babası Sultan Sencer’e saltanat naibi olacaktır).

Sultan Sencer çok sevdiği eşi Türkan Hatun’un ölümünden sonra Sultan Mesud Demirek’in dul karısı olan ve Gürcistan Kralı I. Demetre’nin kızı Rusudan ile evlilik yaptı ama bu evlilik Sultan Sencer’in ölümü sebebiyle çok kısa sürdü. Bu evlilikten çocuğu olmadı.

Sultan Sencer’in türbesi (günümüzde Türkmenistan’da olan) eski Merv şehrinde bulunmaktadır.

Bu türbe 1221 yılında Cengiz Han’ın emrindeki Moğollar tarafından Merv’in yağma edilmesi ve halkının tamamının neredeyse öldürülmesi sırasına Moğollar tarafından yıkılmıştır.

Sultan Sencer’in türbesi; 20. yüzyılda Türkmenistan SSCB’ye bağlıyken birkaç defa restore edilmiş, Sovyetler’in dağılmasından sonra Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in ziyaretinde bakımsız ve dökük durumda görülmesi nedeniyle Türkiye tarafından restore edilmiştir. Türbe son olarak UNESCO idaresi altında ve UNESCO fonları ile restore edilmiştir.

• TRT 1’de yayınlanan Uyanış: Büyük Selçuklu dizisinde kendisini Ekin Koç canlandırmıştır.
• TRT 1’de yayınlanan Mavera dizisinde kendisini Alkan Kızılırmak canlandırmıştır.

Zeki Alasya
Doğum	18 Nisan 1943 Şehzadebaşı, Fatih, İstanbul, Türkiye
Ölüm	8 Mayıs 2015 (72 yaşında) İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi	Karaciğer yetmezliği
Defin yeri	Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Milliyet	Türk
Meslek	Oyuncu, senarist, yönetmen
Etkin yıllar	1959-2015
Evlilik	Oya Alasya (e. 1969; b. 1987) Jülide Adak Alasya (e. 2008; ö. 2015)
Partner(ler)	Sema Yunak (1988-2003)
Çocuk(lar)	1
Akraba	Kâmil Paşa (büyük dayısı)
Ödüller	Tüm Liste

Zeki Alasya (18 Nisan 1943, İstanbul – 8 Mayıs 2015, İstanbul), Türk tiyatro ve sinema sanatçısı ve yönetmendir. Osmanlı sadrazamı Kâmil Paşa’nın yeğenidir.

Zeki Alasya, Şehzadebaşı’nda eczacı bir ailede dünyaya geldi. Aslen Kıbrıslıdır. Robert Koleji’nden mezun olan sanatçı sanat hayatına da 1959’da MTTB tiyatrosunda amatör olarak başladı. Sonrasında Şehir Tiyatrolarına girdi. Ardından sırayla Arena, Genar ve Ulvi Uraz tiyatrolarında çalıştıktan sonra Haldun Taner, Metin Akpınar ve Ahmet Gülhan ile birlikte Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nun kurucuları arasında yer aldı.

Film çevirmeye 1973’ten sonra başladı. Metin Akpınar ile birlikte Türk sinemasında yeni bir ikili oluşturdular. Salak Milyoner, Köyden İndim Şehire, Güler Misin Ağlar Mısın, Nereye Bakıyor Bu Adamlar, Hasip ile Nasip gibi filmleriyle eşleştirilmiş bir komedyen olarak ün kazandı. İlk yönetmenlik deneyimini de yaşadığı kariyerinde önemli yere sahip 1977 ve sonrası filmleri olan Aslan Bacanak, Sivri Akıllılar, Caferin Çilesi, Petrol Kralları, Doktor, Köşe Kapmaca, Vay Başımıza Gelenler, Elveda Dostum, Akasya Durağı ve Küçük Ağa’da yer aldı. 1998 yılında Kültür Bakanlığı’nca Devlet Sanatçısı unvanı almıştır. Kariyerinin sonlarında daha çok dizilerde yer alan Zeki Alasya sinemada son olarak 2009’da Aşk Geliyorum Demez filminde rol aldı.

22 Nisan 2015’te karaciğer rahatsızlığı sebebiyle hastaneye kaldırılan sanatçı 8 Mayıs 2015 tarihinde 72 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi 10 Mayıs 2015’te Levent Camii’nden alınarak Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.

Kemal Derviş
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Başkanı
Görev süresi 15 Ağustos 2005 – 28 Şubat 2009
Genel Sekreter	Ban Ki-mun
Yerine geldiği	Mark Malloch Brown
Yerine gelen	Helen Clark
Türkiye Büyük Millet Meclisi 22. Dönem Milletvekili
Görev süresi 3 Kasım 2002 – 9 Mayıs 2005
Seçim bölgesi	2002 − İstanbul (I)
Türkiye Cumhuriyeti Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı
Görev süresi 13 Mart 2001[1] – 10 Ağustos 2002
Cumhurbaşkanı	Ahmet Necdet Sezer
Başbakan	Bülent Ecevit
Yerine geldiği	Recep Önal
Yerine gelen	Masum Türker
Kişisel bilgiler
Doğum	10 Ocak 1949 İstanbul, Türkiye
Ölüm	8 Mayıs 2023 (74 yaşında) Washington, DC, ABD
Defin yeri	Maryland, ABD
Partisi	Cumhuriyet Halk Partisi
Evlilik(ler)	Catherine Derviş (e. 1987; ö. 2023)
Akraba(lar)	Halil Hamid Paşa (yedinci kuşaktan dedesi)
Çocuk(lar)	2
Bitirdiği okul	Londra Ekonomi Okulu Princeton Üniversitesi (PhD)
Mesleği	Ekonomist, siyasetçi, akademisyen
Hükûmeti	57. Türkiye Hükûmeti
Ödülleri	Yükselen Güneş Nişanı (2009)
Takma adı	Süper Bakan

Kemal Derviş (10 Ocak 1949, İstanbul – 8 Mayıs 2023, Washington, DC), Türk ekonomist, siyasetçi ve akademisyen. 2001 Türkiye ekonomik krizi sonrası dönemin başbakanı Bülent Ecevit tarafından Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı ve Hazine Müsteşarı olarak görevlendirildi ve “Süper Bakan” lakabıyla anıldı. 2002-2005 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde yer aldı.

1996-2001 arasında Dünya Bankası başkan yardımcısı, 2005-2009 arasında ise Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı başkanlığını yürüttü ve bu görevlerde bulunan tek Türk kökenli kişi oldu. Bunun yanı sıra aralarında Columbia Üniversitesi, Princeton Üniversitesi, ODTÜ ve Bilkent Üniversitesi gibi birçok üniversitede lisans ve yüksek lisans dersleri verdi ve birçok düşünce kuruluşu ve kurumda üst düzey görevler aldı. Parkinson tedavisi gören Derviş, 8 Mayıs 2023’te 74 yaşında öldü ve Amerika Birleşik Devletleri’nde defnedildi.

Kemal Derviş, Arnavut ve Gürcü kökenli Türk bir baba ve Alman bir annenin çocuğu olarak 10 Ocak 1949’da İstanbul’da doğdu. İngiltere’de Londra Ekonomi Okulundan ekonomi alanında lisans derecesini aldıktan sonra aynı okulda yüksek lisans yaptı. Amerika Birleşik Devletleri’nin Princeton Üniversitesinde iktisat alanında doktorasını tamamladı.

1973-77 yılları arasında sırasıyla Hacettepe Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Princeton Üniversitesinde ekonomi alanında ders verdikten sonra, 1978’de Dünya Bankasına girdi. Dünya Bankası başkan yardımcısı olarak, Arnavutluk, Macaristan ve Bosna gibi ülkelerde yeniden yapılanma ve iktisadi geçiş sürecini yönetti. Bu kurumda 1996 yılında Orta Doğu ve Kuzey Afrika’dan sorumlu başkan yardımcılığına yükseldi ve daha sonra yoksulluğun azaltılması ve ekonomi yönetiminden sorumlu başkan yardımcısı oldu. 1973-76 yılları arasında aynı zamanda Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı olan Bülent Ecevit’in ekonomi danışmanlığını yaptı.

Kasım 2000 ve Şubat 2001’de yaşanan iki mali krizin ardından Türkiye’ye davet edildi. 22 yıldır sürdürdüğü Dünya Bankasındaki görevinden ayrılarak 13 Mart 2001’de Bülent Ecevit Hükûmetinde Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı görevini üstlendi. Uluslararası Para Fonu (IMF) ile müzakereleri yürüterek mali krizin asgari hasarla atlatılmasını sağladı. Türk finans sisteminin radikal bir şekilde yeniden yapılanmasını sağlayan “Güçlü Ekonomi Programı”nı hazırladı. Ekonomide sabit kur rejiminden dalgalı kur sistemine geçildi. “15 günde 15 yasa” çıkışı ile aralarında Merkez Bankası yasası, bankacılık yasası, telekom yasası ve ihale yasasının da olduğu bir dizi kanun Meclisten geçirildi. Ocak 2002’de verdiği bilgide, 2000-2002 döneminde IMF’den 14 milyar 396 milyon, Dünya Bankasından da 3 milyar 227 milyon dolar kredi sağlandığını açıkladı.

Türk Telekom’un özelleştirilmesi sürecinde dönemin Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz ve Özelleştirmeden sorumlu devlet bakanı Yüksel Yalova ile anlaşmazlık yaşadı. 2002 Ağustos ayında başbakan yardımcısı Devlet Bahçeli ile görüş ayrılığına düşerek görevinden istifa etti. İsmail Cem, Zeki Eker ve Hüsamettin Özkan ile birlikte Yeni Türkiye Partisi’nin kuruluş çalışmalarına katıldı. Ancak bu partiye katılmayarak Cumhuriyet Halk Partisi’nden milletvekili adayı oldu. 3 Kasım 2002 seçimlerinde CHP’den İstanbul milletvekili seçildi.

Gazeteci Mehmet Çetingüleç, 2018 yılında yayımlanan Ecevit’in Anıları: 12 Yıl Saklı Tutulan Veda Sohbetleri adlı kitabında başbakan Bülent Ecevit’in röportaj sırasında şunları söylediğini yazdı: “..ekonominin toparlanmaya başladığı bir dönemde bakan Kemal Derviş ABD’ye gitti ve 12 gün boyunca kendisinden haber alınamadı. Döndükten sonra erken seçimi gündeme getirdi ve benimle yaptığı ikili görüşmede görevden çekilmemin Türkiye ekonomisi için faydalı olacağını söyledi”. Ayrıca Ecevit’in, Kemal Derviş için “en büyük pişmanlıklarımdan birisidir” ifadesini kullandığını belirtti.

9 Mayıs 2005’te milletvekilliğinden istifa ederek Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) başkanlığına aday oldu. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, aralarında Japon ve Norveçli adayların da olduğu kişiler arasında Kemal Derviş’i programın başına getirdi. Derviş böylece Birleşmiş Milletlerde Genel Sekreter Kofi Annan ve özel kalem müdürü Mark Malloch Brown’dan sonra üçüncü en yetkili kişi oldu. 2009 yılında bu görevi Yeni Zelanda’nın eski başbakanı Helen Clark’a devretti. Mayıs 2008 tarihinde Financial Times’a yaptığı açıklamada Türkiye ve Brezilya gibi ülkelerde enflasyon tsunamisi yaşanacağını ve son bir yıldan kısa sürede bu ülkelerde halkın %25 daha fakirleştiğini belirtti.

Sabancı Üniversitesi Uluslararası Danışma Kurulu üyeliği görevini yürüttü. Mart 2009’da Amerika Birleşik Devletleri merkezli düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü’nün başkan yardımcılığı ve enstitünün Küresel Ekonomi ve Kalkınma Programı Başkanlığına getirildi ve bu görevini 2017 yılına kadar sürdürdü. 2009-2012 yılları arasında Akbank’ın Uluslararası Danışma Kurulu Başkanlığını yürüttü. 2009-2015 yılları arasında aynı zamanda Columbia Üniversitesi’nde yardımcı profesör olarak Küresel Ekonomik Yönetişim üzerine yüksek lisans dersleri verdi. Aynı dönemde beş ay süreyle Bilkent Üniversitesi’nde misafir öğretim üyesi olarak ders verdi. 2011 yılında Dominique Strauss-Kahn’ın IMF’deki görev süresinin sona ermesi sonrası yeni başkan adayları arasında adı geçti fakat Derviş aday olmayacağını açıkladı. Bu göreve daha sonra Fransa Maliye Bakanı Christine Lagarde seçildi.

Derviş’in çok sayıda kitabı ile birlikte, ekonomi politikası, küresel ekonomi, gelişmekte olan piyasalar, ticaret, Avrupa entegrasyonu, uluslararası kurumlar ve kalkınma üzerine birçok makalesi akademik dergilerde ve güncel yayınlarda yayımlandı. Mart 2005’te Center for Global Development iş birliği ile A Better Globalism (Daha İyi Bir Küreselleşme) adlı kitabını yayınladı. 2006 yılında yayımlanan ve 2001 Türkiye ekonomik krizini merkeze alan Recovery from the Crisis and Contemporary Social Democracy (Krizden Kurtulma ve Çağdaş Sosyal Demokrasi) adlı kitabıyla iklim değişikliği ve yeşil ekonomi konularına yoğunlaştı. Brookings Press tarafından yayımlanan Inequality in America (Amerika’da Eşitsizlik) ve Asia and Policymaking for the Global Economy (Küresel Ekonomi için Asya ve Politika Yapımı) gibi önemli kitap ve yayınların eş yazarı ve eş editörlüğünü üstlendi. Ayrıca Derviş’in Jaime De Melo ile ortaklaşa yayınladığı General Equilibrium Models for Development Policy (Kalkınma İçin Genel Denge Modelleri) adlı kitabı, 80’li yıllarda üniversitelerde okutulan yaygın bir ders kitabı oldu.

Institut du Bosphore (Paris Bosphorus Enstitüsü), Institut de Prospective Economique du Monde Méditerranéen (IPEMED), Center for Global Development, Office Chérifien des Phosphates ve Criteria Caixa dâhil olmak üzere çeşitli kurumların danışma kurulu üyesi olarak yer aldı.

Kemal Derviş, I. Abdülhamid’in karısı dışında ardından gözyaşı döktüğü tek kişi olan sadrazam Halil Hamid Paşa’nın 7. kuşaktan torunudur. 1982 yılında Turgut Boralı’nın kızı Neslihan Boralı ile evlendi 2 sene sonra boşandılar. 1987 yılının Nisan ayında Amerikalı Catherine Derviş ile ikinci evliliğini yaptı ve Erol ile Erdal adlarında iki oğlu oldu. 2001 yılında Amerikalı ekonomi dergisi The Banker tarafından “Dünyada Yılın Ekonomi Bakanı” seçildi. Foreign Policy dergisi tarafından 2005 yılında yayımlanan ve Şirin Ebadi, Václav Havel ve Orhan Pamuk gibi isimlerin yer aldığı “Dünyanın En Etkili 100 Entelektüeli” listesinde 67. sırada yer aldı.

Anadili Türkçe ve Almanca dışında çok iyi derecede İngilizce ve Fransızca bilen Derviş, tenis ile ilgilendi ve düzenli maçlara çıktı. Uzun süre parkinson hastalığı tedavisi gören Derviş, son yıllarını ABD’nin Virginia eyaletinde geçirdi. 8 Mayıs 2023 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri’nin başkenti Washington, DC’deki bir hastanede 74 yaşında hayatını kaybetti. 9 Mayıs’ta Maryland eyaletindeki Laurel İslami Toplum Merkezi bünyesindeki camide dar katılımlı bir cenaze töreni düzenlendi. Derviş, vasiyeti üzerine Maryland eyaletinde defnedildi.

•  Yükselen Güneş Nişanı Yüce Kordonu (Japonya), 2009
•   Sivil Liyakat Nişanı Büyük Kordonu (İspanya), 2011.